Las Palmas weer sterk bezet
KomerACHT-er
KRYPTOGRAM
Sensationeel verlies
van Iser Koeperman
Oplossing
vorige puzzel
Kom er achter
'm
m m m 3 s,
si Br ff
m m v: 'si
k'i i i I
0 9
Dammen
iiH m 11
fÊ flv|
Schaken
Amerika-zegel
al snel
uitverkocht
Bridgen
ZATERDAG 21 AUGUSTUS 1976
EXTRA
De eerste prijs van 10.- werd toe
gekend aan mevr. F.B.J. Boom-
Boswinkel, V.d. Waalsstraat 32 te
Leiden. De tweede prijs van 7,50
werd toegekend aan mevr. C.
Meyer-Dobbe, Herman Gorter
straat 2 te Alphen a.d. Rijn. De twee
prijzen van 5,- werden toegekend
aan mevr. J. Scheps-Bouwmeester,
Stadhoudersdreef 129 te Katwijk
Zee en aan mevr. W.M. v.d.
Broek, Prof. v.d. Waalslaan 15 te
Voorschoten.
De prijzen worden de
toegezonden.
•pjoqidiuutnu uoa Bdcn g
cnnoxa xvvq i
smodx uviu svpdoxis g
diuvidoy g
sjyoax uamao\q -p
s^ui] iodsvj.fi
syui] jsxajm uiooqauuap z
SS3N una Bam S
KRYPTOGRAM HORIZON
TAAL
1. Inde stad van de arbeiders
wordt de klus gedaan.
6. Eten als vulling
10. In de oorlog komt er steeds
minder uit.
11Het is te zien wat hij vroeger
bereikt heeft
12. Dat is slim.' Rook komt uit
de bloem
13. Dit kan bitter zijn
15. Als u een tic van een lade
hebt gehad, praat u anders
17. De maag voelt bij het verla
ten hiervan weer goed aan
19. Moeder en dochter komen 's
morgens bij E op bezoek
21. Afvallige kerel als tussen
persoon
22. Voertuig voor familie zon
der kapitaal
24. Onvermijdelijk winkeltje
na de oorlog
27. Zo te horen gedeelde voe
dingsmiddelen voor feestjes
28. Een intelligent dier in Uw
29. Breekbaar wapen!
30. Als deze sinterklazen in het
land zijn is het vaak koud.
VERTIKAAL:
1. Kan niet zonder vuur
2. Een lijnvriend die steeds
weer terugkomt
3. Is er puinsteen waar U het
feest uithaalt?
4. Zo te horen moet het dier
nodig naar het toilet. Eet ze
5. 'tls een type, hoor, dat kan
toormeisje
7. Benen op het land!
8. Een prik ziet het anders niet
en U ook niet
9. De man met de koude han
del
14. Toen zijn vrouw hem deze
vrucht gaf kreeg hij hein in
de keel
16. Er zit een dood slot aan de
hele geschiedenis
18. Een moeilijk lichaamsdeel
en nog van een ander af
hankelijk ook
20. Vroeger falderierden ze al
lemaal in het water!
21. De tegenpool van het
zeempje
23. Niet minnen in de wateren!
25. Dat gezeur in dat brood!
26. Daar komt alles vandaan!
Eén der meest sensationele gebeurtenissen die het Elsevierstournooi tot nu toe heeft
gehad is wel de nederlaag van wereldkampioen Ir. Iser Koeperman tegen oud
wereldkampioen Tsjegolew in de tweede ronde. En hiermee heeft Tsjegolew zich dan ook
direct tot kandidaat verheven voor de wereldtitel. Immers mocht hij op een gedeelde
eerste plaats eindigen, dan zal na een serie beslissingsmatches, die dan eventueel allen
onbeslist zullen eindigen, het SB-systeem gaan functioneren. En een overwinning op
Koeperman telt dan dubbel en dwars.
Fred Ivens, de verslaggever voor
onze krant, schreef over deze ne
derlaag: „Voor Koeperman een
„normale nederlaag". Immers, in
alle tournooien om het wereld
kampioenschap waafin beide Rus
sen van de partij waren, verloor hij:
in 1960, 1964 en 1968, alle drie de
keren was Tsjegolew de winnaar,,.
Dat heb ik nog even nagezocht,
want het leek me wel aardig om
deze vier nederlagen te publiceren.
Echter, het partijboekje van het
WK 1960 was onvindbaar en in 1964
speelden de beide heren remise
met elkaar.
Koeperman en Tsjegolew hebben
zo ontstellend veel keren tegen el
kaar gespeeld en dat met de
vreemdste uitslagen. De nederlaag
in 1968 ging door middel van een
geraffineerde kombinatie: (zie dia
gram)
9
O
i P 9
O O O
o §S
Koeperman heeft de witte kleur en
hij is in deze stelling aan zet. 28-22
verliest een schijf door 25-30,27-22
verliest waarschijnlijk op tempo en
45-40 is erg zwak i,v,m, 18-23. Maar
Koeperman speelde 28-23 (19:28)
32:23. Een oersterke positiezet,
want zwart staat opeens erg slecht.
Combinatoir is de zet echter een
mislukking, want door een grappig
slagzetje peuterde Tsjegolew
schijfwinst uit de stelling: (14-19)
23:14 (24-30) 35:24 (18-22) 27:18
12:34) 39:30 (20:29) 33:24 (9:29)en
na dit schijfverlies kwam Koeper
man er niet meer aan te pas. Hij
verdedigde zich nog een dertigtal
zetten en moest toen opgeven.
Heel summier zullen we nu de laat
ste verliespartij van Koeperman
analyseren. Het is een karakteris
tieke gesloten-klassieke-partij in de
Poolse opening. Wit: Watsjelaw
Tsjegolew, zwart: ir. Iser Koeper
man, Elsevierstoernooi, Amster
dam, 5 augustus 1976, tweede ron
de.
31-27 (17-22) 37-31 (19-23) 31-26.
Wit is wel erg moedig door Koe
perman in zijn favoriete opening te
laten komen. (22:31) 26:37 (14-19)
36-31 (10-14) 33-28 (20-24) 39-33
(11-17)41-36(7-11)44-39(1-7)49-44
(16-21) Zwart wil deze randschijf
ontwikkelen, maar wit geeft hem
daarvoor geen kans.
De zwarte stelling is overigens iets
nadeliger. In een klassieke stand
kan men beter de nazet hebben en
die heeft zwart niet. Hij staat één
tempo voor in ontwikkeling. 34-29
(23:34) 40:20 (15:24) 31-26 (11-16)
deze tijdelijke korte-
vleugelopsluiting is erg ongevaar
lijk, want zwart kan zich zo door
17-22 bevrijden. 37-31 (18-23)44-40
(5-10) 46-41 (12-18) 41-37 (17-22)
26:17 (22:11) 31-27 (7-12) 40-34. De
stellingen zijn nu vrijwel in even
wicht, zij het dat zwart nu de nazet
heeft. (12-17)37-31 (6-12)50-44 (2-8)
44-40 (10-15)47-41 (17-22)?? een zet
die ik zwak vind. Zwart krijgt nu
een grote zwakte aan zijn rechter
vleugel. 14-20 was beslist beter ge
weest. 28:17 (12:31) 31-26 Natuur
lijk!! (14-20) 26:17 (11:31) 36:27
(6-11) 41-37 (11-17) 37-31 zie dia
gram.
18 W m
IK
SI
O g
Voor zwart moet deze stand wel erg
moeilijk geweest zijn. Op 17-22
Koeperman (links) kijkt tijdens het Suiker-damtoernooi van vorig jaar,
belangstellend toe hoe Harm V/iersma het probleem oplost.
komt 34-29:29, waarna het wemelt
van de taktische en technische
dreigingen. Zwart moet ook uitkij
ken dat de stand niet klassiek (ge
sloten) wordt, daar zijn korte vleu
gel erg beroerd staat. Koeperman
speelde uiteindelijk (24-29) 33:24
(20:29) 31—26!Zwarts positie wordt
nu precair, want op 18-22:22 heeft
wit omsingelingskansen op schijf
29 en op 8-12 heeft wit doorbraak-
kansen op lange termijn met de zet
27-21, derhalve speelde zwart (9-14)
34-30, een verrassing. Op 29-34
volgt nu 27-21 en dan 26-21 (4-9)
40-34 (29:40) 45:34. De ene kracht-
zet na de andere volgt. Op 8-12 weer
27-21 en er dreigt 34-29, 27-21 en
dan 26-21. In deze positie staat
zwart zo goed als verloren. (15-20)
34-29 (23:25) 27-21 (16-27) 32:23
(19:28) 26-21 (8-12) 21-16 (12-17)
38-33 (28-32) 42-38!! Het klopt al
lemaal precies. (13-18) 38:27 en na
een paar zetten ging zwart door de
klok, maar zijn stand was toch al
verloren.
Werkelijk een fenomenaal sterk
behandeld middenspel van Tsjego
lew.
JOOP BURGERHOUT,
Reeds een aantal jaren heeft in Las
Palmas (Canarische eilanden) re
gelmatig een groot internationaal
schaaktoernooi plaats waaraan
meestal door de sterkste Europese
en Amerikaanse (Aziatische)
grootmeesters en meesters wordt
deelgenomen. Ditmaal won de 51-
jarige goedlachsekleine en enigs
zins corpulente Sowjet-
grootmeester Efim Gelier - tevens
oudste deelnemer-het toernooi vóór
Bent Larsen e.v.a. Er traden 16 spe
lers in het strijdperk.
Larsen verloor in de laatste ronde
van Hübner en verspeelde hierdoor
de toernooizege (Geiler lO'/a pnt.
Larsen 10 punten). De Deen werkt
momenteel als trainer in Las Pal
mas en ziet zijn banksaldo met
sprongen stijgen!
Lajos Portisch werd gedeelde
vijfde omdat hij tegen Zeschkows-
ki, Rogoff en Bellon een nederlaag
moest incasseren. Hubner en R.
Byrne (die het steeds goed blijft
doen) eindigden samen op de derde
plaats.
Vanwege het fraaie klimaat (het is
er steeds prachtig zomerweer), de
exotische plantengroei en de fleu
rige fauna, afgezien van de uitste
kende organisatie, gaan de topspe-
lers uit Europa gaarne naar Las
Palmas. De geldprijzen, die be
schikbaar worden gesteld zijn dan
ook niet mis. De organisatoren -
hebben dan ook steevast een paar
miljonairs achter de hand! In on
derstaande partij zien we hoe Ge
lier zijn grootste concurrent dr. Ro
bert Hübner op leerzame wijze
weet te verslaan.
Wit: E. Geiler
Zwart: dr. R. Hübner
Siciliaans
I.e2-e4 c7-c5
2.Pgl-f3
3.d2-d4
4 Pf3xd4
5.Lfl-d3
6.0-0
de
Een weinig gespeelde voortzetting,
maar niet slecht. Hoofddoel i:
werking van Lg7 te beknotten
7Pg8-f6
8.Pbl-d2 Dd8-c7
9.a2-a4 0-0
10.Tfl-el d7-d6
11.a4-a5
Geiler speelt een uitgekookt spel
letje. Omdat Hübner weinig kan
ondernemen, gaat hij eerst zijn stel
ling versterken, om daarna onmee
dogend toe te slaan. Zoals het
meestal gaat moet een onnauwkeu
righeid van de zwartspeler de inlei
ding zijn tot een nederlaag.
11Pb8-d7
12.Pd2-c4 d6-d5
13.e4xd5 Pfxd5!? eerste
twijfelachtige zet.Volgens Geiler
kwam hierl3...ed5: zeer in
aanfrierking Hierna had
Lc8 nog enigetoekomst.
14.Ld3-fl Pd7-c5?
Het paard moest naar e5.
15.Lcl-g5 f7-f6
16.Lg5-h4 e6-e5
Ddl-f3
(Zie diagram)
Stelling na 17.DH:
11 li
li li
44 1
o.-:A m 1
1.4 2
BB 5 3 4
Deze dame-zet is
het begin van een scherpe
Op l7...Td8 komt 18.Pe5:! fe5:
lü.Lc4 met materiaalwinst.
17.... Pd5-f4
18.Pc4-b6 Ta8-b8 19.Lh4-g
g6-g5 20.Lg3xf4
g5xf4 21.b2-b4
Pc5-e6?
Beter lijkt 21...cd4: 22.bc5: Dc5: 23.
Df4: met nog enig tegenspel.
22.1fl-c4
Tf8-e8
23.Pb6xc8
Dc7xc4
24.Pc8-d6
Pe6xd4
25.c3xd4
Dc4-e6
Op 25...Db4: komt door Dd5+ een
fraai stikmat!
26. Pd6xe8 De6xe8
Er volgde nog:
27.de5: fe5: 28.Tacl Df7, 29.Tedl
Te8,30.De4 Lf8, 31.Td5 Dg6,32.Tel
De4: 33.Te4: Tc8, 34.Tde5: Lb4:
35.Te8+ Te8:, 36.Te8 Kf7, 37.Tb8
La5:, 38.Tb7: Kg6, 39.Ta7 Lc3,
40.Ta6:+ K65, 41.Kfl en toen de
partij moest worden afgebroken,
bekeek Hübner even zijn stelling
en gaf toen op. Geiler heeft een uit
stekende Drestatie verricht!
Wit: L. Portisch
Zwart: B. Larsen
Engels
1.c2-c4 Pg8-f6
2.Pbl-c3 e7-e6
3.Pgl-f3 Lf8-b4
4.Ddl-c2 0-0
5.a2-a3 Lb4xc3
6.Dc2xc3 d7-d6
7.b2-b4 e6-e5
8.Lcl-b2 Pb8-c6
Deze stelling is meestal gunstig
9.e2-e3 Pf6-e4
10.Dc3-c2 f7-f5
1 l.Lfl-e2 a7-a5
12.d2-d3 Pe4-f6
13.b4-b5 Pc6-e7
14.c4-c5!
....Zeer sterk.
Nu de zwarte koningsloper van het
bord is verdwenen heeft Portisch
op de zwarte velden vrij spel.
14
15.c5xd6
16.Tal-cl
17.0-0
18.Dc2-bl
19.a3-a4
20.Lb2-a3
....Zie de vorige
opmerking!
b7-b6
c7xd6
Lc8-b7
Ta8-c8
Dd8-d7
Pe7-g6
Pg6-h4
Pf6-d5
Tf8xc8
20..
21.Pf3-d2
22.f2-f3
23Tclxc8
24.Pd2-c4!
....Dwingt Lar
sen tot een kwaliteitsoffer, want
zowel d6 als b6 zijn zeer zwakke
punten.
24.... Tc8xc4
25.d3xc4 Pd5xe3
Dbl-d3ü
Een grandioze zet! Na teruggave
van de kwaliteit heeft de zwarte
stelling te veel zwakten om nog op
remise te kunnen hopen. Portisch
speelt deze partij zeer subtiel!
26Pe3xfl
27.Le2xfl d6-d5
28.c4xd5 Lb7xd5
29.Dd3-e3 e5-e4
Het hoogtepunt in de partij. De rest
behoeft geen commentaar. Het slot
luidde:
30.fe4: Le4: 31.Db6: h6, 32 Dd6
Dc8, 33.Lb2 (dreigt Dh6: Kh7, 34
De7! Dg8,35.Dh4: Da2,36.Df2 Da4
37.Da7! en Larsen gaf op, wat hij
stellig eerder had moeten doen!
Beide partijen bewijzen dat er zeer
scherp werd gespeeld, wat een
welkome verademing is in de rij
van gelijke spelen (rémises)!
BISHOP
NEDERLAND - Ongeveer drie
maanden geleden hebben we in
deze rubriek geattendeerd op de
beperkte oplage van de zegel die
Nederland op 25 mei heeft uitgege
ven ter gelegenheid van 200 jaar
Amerika: slechts vier miljoen
stuks. Deze zegel blijkt nu prak
tisch overal reeds te zijn uitver
kocht. Vooral van bui
tenlandse zijde is de belangstelling
voor deze Nederlandse uitgifte erg
groot geweest, in het bijzonder van
Amerikaanse kant, aldus de Filate
listische Dienst van de PIT.
Voor 2 september heeft Nederland
weer een zegel op het programma
staan waarvan er maar vier miljoen
zullen worden aangemaakt: een ze
gel van 75 cent die in het teken zal
staan van de Zuiderzeeprojecten.
Deze zegel - en drie andere - zullen
we in de volgende rubrieken nader
onder de loep nemen.
FRANKRIJK - La fête, het feest,
heet de zegel die Frankrijk op 12
juli heeft uitgegeven. De zegel staat
in het teken van alle festiviteiten
die in de zomermaanden in Parijs
worden georganiseerd, in het bij
zonder voor de toerist, en verbeeldt
dan ook clowns, een kermis en op
de achtergrond vuurwerk. Waarde:
1 FR.: KLEUREN: rood, blauw en
groen; oplage: 8 miljoen.
We hebben het Franse emissiepro
gramma voor dit jaar er drie keer op
nagelezen, maar deze "feestzegel"
staat er niet op. De Fransen en dus
ook de Frankrijk-verzamelaars
krijgen deze zegel waarschijnlijk
als toegift en dat terwijl het
program ma-197 6 al 49 zegels telt.
Ook Frankrijk is met een zegel ge
komen ter gelegenheid van de 21ste
Olympische Zomerspelen en wel
op 19 juli. Op de zegel (1,20 fr.,
lichtblauw, azuurblauw en ko
ningsblauw) zien we een zeiler in
actie. Oplage: 6,5 miljoen.
Het Franse korps van reserve-
officieren, dat momenteel ongeveer
65.000 leden telt, bestaat 200 jaar.
Aanleiding voor de Franse PTT dit
feit postaal te herdenken met een
zegel van 1 fr. (purper, blauw en lei
grijs; oplage: 8 miljoen). Op de zegel
het embleem van het korps, ge
plaatst in een licht vlak, met daar
omheen militairen van de verschil
lende krijgsmachtdelen.
Dan heeft Frankrijk enkele nieuwe
dienstzegels Unesco en Raad van
Europa gepland. De Unesco-zegels
hebben waarden van 0,80 fr., 1 fr. en
1,40 fr. en de Raad van Europa
zegel van 1 fr.
OOSTENRIJK - De Oostenrijkse
post heeft dit jaar - ten minste in
vergelijking met het gros van de
andere landen - zijn Europazegel
RlJHIBLlKGSURRfWH
wel erg laat op de markt gebracht,
namelijk op 2 augustus. De zegel
verbeeldt de uit de 8ste eeuw date
rende Tassilokelk uit het stift
Kremsmünster/Boven-Oostenrijk.
Van de zegel in de waarde van 4
shilling (de kleuren waarin de zegel
is uitgevoerd zijn niet bekend ge
maakt) zijn 3,5 miljoen stuks aan
gemaakt. Eerste dag van geldig
heid: 13 augustus.
Op 2 augustus verscheen ook een
zegel van 2 shilling (oranjegeel,
rood, blauwlichtgroen en groen;
oplage: 3,3 miljoen) ter gelegenheid
van het 25-jarig bestaan van de Oos
tenrijkse Houttentoonstelling in
Klagenfurt. Het embleem van deze
tentoonstelling, o.a. bestaande uit
houten blokjes waarin H's vallen te
onderscheiden, een tandwiel en
een eikeblad, vullen het beeldvlak
van de zegel. Ook deze zegel is vrij
voor frankering vanaf 13 augustus.
Tot slot heeft Oostenrijk op 2 au
gustus met een zegel van 3 s. (siena,
oplage 3,3 miljoen) het feit herdacht
dat 100 jaar geleden de medicus
Constantin von Economo
(1876-1931) werd geboren.
De zegel, die
vanaf 23 augustus voor frankering
mag worden gebruikt, toont het
portret van Economo. HERO WIT
De Amerikaan Lavinthal is uit
vinder van het naar hem ge
noemde preferentiesignaal Met
behulp van het Lavinthal-
signaal kan een speler zijn part
ner duidelijk maken welke
kleur hij moet naspelen. Met
een lage kaart wordt gevraagd
naar de laagste van de twee, bui
ten de troefkleur, overblijvende
•kleuren. Met een hoge kaart
verzoekt hij de partner de hoog
ste van deze kleuren te spelen.
Een voorbeeld kan dit verdui
delijken. Oost gever, oost-west
kwetsbaar
V75
V 10 6 5 3
O 6
B 8 32
AH 10 862 B 9 3
O A B 2 (?H4
O 9 4 O H V 10 7
V6 «f»H 10 7 4
4
C> 987
a B 8 5 3 2
A 9 5
Oost-west speelden 4 Sch, na
een tussenbod van zuid in rui
ten. Noord kwam uit met Ru 6.
Alhoewel wet Ru 9 BIJ-
SPEELDE het zuid zich niet
mis leiden. Hij vervolgde, vol
gens Lavinthal, met Ru 2.
Schoppen is troef, harten klave
ren zijn de overblijvende kleu
ren. Met Ru 2 verzocht hij de
partner te vervolgen met de
laagste van deze kleuren, klave
ren. Noord treofde, speelde kla
veren na en maakte later nog
Sch V.
In een viertallenwedstrijd
kwam onlangs het volgende
spel voor:
Oost gever, oost-west kwets
baar 9 8 7 3 2
6 4
O B 10 8 6 5
10
V B 4 H 10 5
C A H 10 9 8 5 <2B3
OH 9 OAV2
72 ♦HV865
A 6
V7 2
O 7 4 3
A B 9 4 3
Oost opende met 1 KI, west 2
Ha, oost 3 SA, west ha, rondge-
past. Noord startte met KI 10 en
troefde vervolgens een klave
ren in. Zuid had zijn partner KI
B laten troeven, een verzoek om
de hoogste kleur, schoppen, na
te spelen. Aldus geschiedde.
Zuid kwam aan slag met Sch A
en speelde opnieuw klaveren.
West troefde voor met de tien.
Noord kan niet overtroeven,
waarmee de snit op Ha V was
gemarkeerd. De zuid aan de an
dere tafel deed het, na een iden
tiek begin, slimmer. Hij reali
seerde zich dat west over een
goede hartenkleur moest be
schikken en ongetwijfeld hoog
zou voortroeven. Hij had verder
geen illusies buiten Ha V nog
een slag te maken. Hij speelde
in de tweede slag KI 3, daarmee
noord verzoekend ruiten na te
spelen. West nam op tafel en
had nu de keus uit twee speel
wijzen. Hij kon snijden op Ha V,
maar aangezien noord eenmaal
had getroefd, konden de over
gebleven troeven ook twee
twee zitten. Hij sloeg aas en heer
en ging één down.
T. SCHIPPERHEYN
