Jan Zwartkruis,
de goedgelovige
Tomislav Ivic maakt van
Ajax een FC Grabbelton
m
"Problemen
om Oranje
worden zo
vreselijk
opgeblazen"
ANDERLECHT WINT "AMSTERDAM 701"
Poolse
coach
treedt af
MAANDAG 9 AUGUSTUS 1976
SPORT
SPORT
keer of vijf rond zijn voetbal
schoenen, sjorde de zaak goed
aan en stampte dan een paar keer
hard op de grond. Hij moest voe
len dat zijn schoenen stevig aan
zijn voeten zaten. Daarnaast zat
Piet Keizer, die zijn netjes ge
poetste voetbalschoenen met een
keurig strikje bovenop sloot. Piet
moet jij je schoenen niet ook net
zo vastmaken als Geurtsen begon
ik voorzichtig. Waarop Keizer me
geduldig uitlegde dat hij met zijn
tenen voetbalde, omdat hij daarin
het meeste gevoel had. Maar om
dat ik daar tot zijn verbazing alle
begrip voor opbracht, had ik
vanaf dat moment een goed con
tact met Keizer. Ik bedoel maar."
Onderbroken
En zo zou Zwartkruis nog uren
door kunnen gaan, ware het niet
dat hij in de langzaam leeglo
pende bestuurskamer van het
Olympisch Stadion wordt on
derbroken door ene Ivic, die aan
de achtergebleven journalisten
probeert uit te leggen, waarom hij
Ruud Krol, zijn beste speler zo
graag een dominerende rol op het
middenveld bij Ajax zou zien spe
len, waarom hij met twee echte
spitsen speelt en drie aanval
lende middenvelders.
Het brengt Zwartkruis terug in het
heden, in de realiteit. Vervelend,
dat ook Krol in zijn club nu weer
op een andere plaats speelt? "He
lemaal niet. Ik kies voor oranje
tegen IJsland en Noord-Ierland
toch de elf beste voetballers en ga
dan wel eens kijken naar plaats
en taktiek."Het is bijna ontwape
nende taal van de beroepsmili
tair. Jammer voor hem dat hij in
de eerste de beste wedstrijd niet
kan beschikken over Cru ij ff en
Neeskens, zo goed als zeker niet
over Rensenbrink en nog al zijn
persoonlijke benaderingstactiek
zal moeten gebruiken om Neer-
lands beste doelman Van Beve-
ren tot zijn elf te mogen rekenen.
Peinzend: "Ja, dat is toch wel een
verschil met het militair elftal
Daar beschik ik altijd over de be
ste elf."
Amsterdam - Jan Zwartkruis, de vriendelijke luchtmachtluitenant, die tijdelijk oranje
onder zijn hoede mag nemen, heeft toch trekjes van de echte beroepsmilitair. Zoals de
generaals, kolonels buiten dienst en zelfs vergrijsde korporaal-chauffeurs zonder uitzon
dering van tijd tot tijd terugkomen op hun heldendaden tijdens de Tweede Wereldoorlog
of in Nederlands Indië, zo blikt Zwartkruis bij de eerste de beste gelegenheid terug naar
zijn successen met de militaire voetballers in het verleden.
Onmiddellijk toegegeven, Zwart
kruis (50) is iemand die ook wer
kelijk iets heeft gepresteerd en
als hij voor al die successen lin
tjes en medailles zou hebben ge
kregen, dan zou hij bij de uitzon
derlijke gelegenheden, dat hij
zijn trainingspak ruilt voor het
gala-uniform, krom lopen. Zo
ongeveer sinds het internationaal
militair voetbalkampioenschap
wordt gereorganiseerd is de be
velvoerend commandant, die
voor zijn pelotonnetje niet alleen
de juiste taktiek bepaalde, maar
bovenal zijn manschappen ook
daadwerkelijk inspireerde.
Niets dan lof daarvoor. Maar in de
eerste plaats zijn die successen
van ons militaire oranjeteam de
laatste tijd minder geworden en
daarnaast doet het wat eng aan,
dat Zwartkruis bij alle bedenk
bare problemen die zich rond het
Nederlands elftal kunnen gaan
voordoen, met voorbeelden komt
hoe hij dit soort zaken in het ver
leden oploste.
Er is inderdaad geen enkele voet
baller in Nederland te vinden, die
geen prettige herinneringen
bewaard aan Zwartkruis. De
kwalificaties variëren van: aar
dig, bekwaam, sympathiek en
vriendelijk tot eerlijk. Ongetwij
feld goede eigenschappen, maar
onvoldoende voor een vaste
greep op de lastige, over het
paard getilde, verwende, akelig
kampitalistisch ingestelde baas
jes, die op dit moment de basis
van het Nederlands elftal vor-
Vooropgesteld, Jan Zwartkruis is
geen slechte keus als interim-
coach in deze periode na het
overhaaste vertrek van George
Knobel en de complete chaos
binnen de KNVB. Voor de wed
strijden tegen IJsland en Noord-
Ierland - op 8 september en 13 ok
tober - de eerste duels in de voor
ronde van het wereldkampioen
schap in 1978 in Argentinië - zal
Zwartkruis zijn zaakjes best voor
elkaar hebben.
De mensen, ook binnen de voetbal
gemeenschap, die nu echter on
middellijk roepen, dat Zwart
kruis de ideale nieuwe vaste
bondscoach is, - vooropgesteld
dat de man het zelf wil, want hij
staat op het punt om kapitein te
worden en kan op 55-jarige leef
tijd met een aantrekkelijk pen
sioen uit de dienst stappen - zul-
Door
Peter Dijkgraaf
len nog een paar dingen moeten
overdenken. Bijvoorbeeld dat
Zwartkruis nog nooit echte pro
blemen binnen het militaire team
heeft gehad. Om de simpele re
den, dat zelfs de lastigste voetbal
lers beseften, dat zij in het solda-
tenelftal niet alleen in de etalage
spelen, maar dat zij al hun privi
leges en faciliteiten verliezen als
zij uit de militaire, selectie tui
melden.
Benauwend
Het merkwaardige en tevens be
nauwende is dat Zwartkruis zelf
dat levensgrote verschil tussen
het militair en het Nederlands
aelftal niet scherp ziet of niet wil
"De problemen rond Oranje wor
den verschrikkelijk overtrok
ken", constateert de luitenant.
Op de logisch volgende vraag,
door wie, door de spelers of door
de pers, reageert de interim-
bondscoach met een ontwij
kende manoeuvre. "Nou, ja, door
iedereen eigenlijk. Alles wordt zo
opgeklopt."
Zoekt naar bewijsmateriaal en
komt dan maar onmiddellijk met
Cruijff op de proppen. "Ik heb af
gelopen week een lang gesprek
gehad met Jopie, en Johan, op
Papendal, waarin ik me heilig
had voorgenomen alle proble
men aan te snijden. Maar die blij
ken er helemaal niet te zijn. Wat
zegt Cruijff tegen me. Hij maakt
dat verontschuldigende ge
baartje, je weet wel, dat h(j ook
altijd tegenover scheidsrechters
maakt en zegt, heus meneer
Zwartkruis er zijn wat mij betreft
geen problemen. Ik wil graag en
zo vaak mogelijk in het Neder
lands elftal spelen."
De vriendelijke rimpels rond de
ogen van Zwartkruis trekken
even weg. De tijdelijk coach be
seft dat hij met zo'n simpele uit
leg niet van het onderwerp
Cruijff af is. "Die verzekerings
premie blijkt voor Cruijff van on
dergeschikt belang en hij heeft
me ook verzekerd met iedereen,
ook met Van Beveren in Oranje te
willen samenspelen. Zoals ik al
zei, ik had me voorgenomen geen
enkel probleem uit de weg te
gaan en ik breng dus de namen
Knobel en Van Zanten ter sprake.
Voor mij komt Cruijff dan met
een even simpele als duidelijke
uitleg: hij kon het erg goed vin
den met beide heren en is er nog
altijd van overtuigd, dat zij ten
onrechte de laan in Zeist zfjn uit
gevlogen, dat zij het slachtoffer
zijn geworden van het gekonkel
binnen de KNVB. En Johan vond
het zijn plicht om voor die man
nen op te komen."
Sociaal
Het predikaat "goedgelovig", dat
Zwartkruis zich met deze uit
spraak op de borst speldt, is ei
genlijk nog te zwak uitgedrukt.
Cruijff kan erg veel, maar voor
sociaal werker is hij niet in de
wieg gelegd.
De luitenant is zichtbaar opgelucht
als we de onderwerpen Cruijff,
Knobel laten schieten en over
gaan op lastige voetballers in het
algemeen. Dat is zijn stokpaard
je: "Wim Suurbier was op zijn ne
gentiende jaar een veel grotere
boef dan nu en van dat soort zou
ik er nog zo'n honderd kunnen
opnoemen. Je kan mij niet wijs
maken, dat deze spelers nu veel
■fjan Zwartkruis rechts) ging na VVV-Barcelona zijn licht eens opsteken bij oranje-" vet ereaan" RinusMichels.
moeilijker zijn in het gebruik".
Waarna Zwartkruis stralend zijn
succesboek openslaat om met
typerende voorbeelden haarfijn
uit te leggen hoe hij in de loop der
jaren door een persoonlijke be
nadering een aantal lastige kna
pen onder de duim heeft gekre
gen. Met een opvallende voor
keur voor de eerste bladzijden,
voorde periode aan het begin van
de jaren zestig, toen een reeks
spelers inderdaad doorbraken
via het militair elftal.
Sinaasappel
Het moet gezegd, hij praat met de
meeste vertedering in zijn stem
over de lastigste spelers. Over
Jan Klijnjan bijvoorbeeld, de
bonkige Sparta-speler, die voor
de wedstrijd altijd iets geks moet
doen. "Leo Steegman stuurde
hem weg uit een trainingskamp
nadat hij een sinaasappel door
een deur gooide. Fout, zonder
zo'n actie goed te praten moet je
wel begrip opbrengen voor het
afreageren van de spanning voor
een wedstrijd door sommige spe
lers. Pim Doesburg bijvoorbeeld
stond altijd te springen in de
kleedkamer voor een wedstrijd
en met die grote aluminium dop
pen maakte dat een pestherrie.
En omdat Klaas Nuninga, de nuch
tere noorderling zich graag in alle
stilte op een wedstrijd wilde
voorbereiden, gaf dat keer op
keer problemen met die twee
Door beiden in hun waarde te la
ten, bereik je het meeste. Op dat
moment heeft een coach slechts
een taak, begrip kweken voor el
kaar.
Een aardig voorbeeld is ook Geurt-
sen-Keizer. Op dat moment was
Frans Geurtsen topscorer van het
betaald voetbal, een man met een
verwoestend schot. Hij slingerde
in de kleedkamer zijn veters zo'n
AMSTERDAM - Tijdens de aan
loop naar een voetbalseizoen krij
gen Nederlandse clubs nogal eens
krediet. Veel wordt met de mantel
der liefde bedekt. Maar wat Ajax
betreft kan er na het wandeltoer-
nooi Amsterdam 701 geen reden
worden bedacht om die gewoonte
maar klakkeloos in stand te hou
den. Zelfs het kortstondig dienst
verband van de Joegoslaaf Ivic
mag niet als excuus worden ge
hanteerd. Integendeel, juist Ivic
moet regelrecht verantwoordelijk
gesteld w orden voor de FC Grab
belton, zoals het Ajax van nu wel
genoemd mag worden. Als dit
Ajax zo de competitie in moet dan
zullen de klanten in de Water-
Door
Ger Stolk
WARSCHAU - De Poolse
voetbalcoach Kazimierz
Gorski heeft in Warschau be
kend gemaakt dat hij binnen
kort zal aftreden. De 55-jarige
voetbaltrainer werd twee jaar
geleden met zijn elftal derde in
het wereldkampioenschap, bij
de Spelen van München ver
overde Polen onder zijn lei
ding de gouden medaille.
Gorski heeft vermoedelijk zijn
consequenties getrokken uit
het niet zo geslaagde voetbal
jaar 1976. Door Nederland
werden de Polen uitgescha
keld in de voorronden van het
Europese kampioenschap en
in de eindstrijd van het Olym
pisch toernooi van Montreal
verloor de ploeg met 1-3 van
Oost-Duitsland.
t Piet Schrijvers, Pim van Dort en Robbie Rensenbrink grabbelen naar de
bal, terwijl Erkens toekijkt wie als winnaar tevoorschijn zal komen.
Anderlecht won, vooral door toedoen van Robbie Rensenbrink, het Am-
sterdam-701 toernooi. Ajax werd weliswaar tweede, maar het spel van
•t het seizoen voor de deur, niet erg hoopge-
graafsmeer zich nog aan heel wat
beproevingen moeten onderwer
pen alvorens het licht gaat schij
nen. Wanneer het licht ooit gaat
schijnen.
Want met alle respect v
Tomislav Ivic: Pim van Dort is te
recht door een handvol van zijn
voorgangers in de loop der jaren als
een zeer bruikbare wisselspeler in
gezet, maar als libero, in een basis
team heeft nooit iemand hem wil
len zien. Uiteraard niet, reden
waarom de arme Van Dort een van
de zwaarste weekeinden in zijn nog
prille leven achter de rug heeft.
Zoals Ivic eveneens goochelde met
andere spelers. Met Ruud Krol, die
nooit tevoren een positie als mid
denvelder bekleedde, dat op bevel
van Ivic tegen Borussia Möncheng-
ladbach en in de finale tegen An
derlecht toch maar deed, om op die
stek aanzienlijk in waarde te ver
minderen. Met John Dusbaba,
normaal een voorstopper van faam,
onder Ivic linksback. Met Dick
Schoenaker, die als middenvelder
en dan nog louter om zijn grote
loopvermogen voor veel geld werd
aangetrokken en na Dusbaba's
honneurs in het centrum waarnam.
Aldus wekte het vrijdag nog ver
wondering dat het door elkaar ge
hutseld Ajax de sterkere Borussen
uit Mönchengladbach van de fina
leplaats hielden. Maar werd er toen
al onderdruk kritiek rondgefluis-
terd ten aanzien van de wijze
waarop - tenslotte heeft Van Praag
nooit onder stoelen of banken ge
stoken hoe hij in het verleden over
een zich ingravende tegenstander
dacht - de manier waarop Ajax het
trotse hoofd voor Anderlecht boog,
maakte de tongen pas goed los. Het
merkwaardige met Ivic was ook dat
hij vrijdagavond aankondigde nog
een aantal duels in zijn oefencam
pagne te hebben met ruimte voor
andere mogelijkheden.
Nauwelijks twintig minuten echter
was die eindstrijd oud. toenTsjeu la
L.ing werd gewisseld voor Johan
Zuidema. Ruud Krol nog voor de
wedstrijd: "Verwacht van dit Ajax
geen grote daden. Het zou dom zijn
om met dit nog jonge materiaal ge
forceerd successen na te jagen. We
doen verstandig om daarmaa nog
twee jaar te wachten". Maar heeft
uitgerekend Ajax niet met Feye-
noord gemeen dat de tijd om te rij
pen een topclub niet is gegund? En
wees een aantal peperdure aanko
pen ook niet in de richting daf-fiet
Ajax-bestuur er geen moment over
heeft gedacht om een tijdje in de
schaduw van andere voetbal-
grootmachten te toeven? Tomaslav
Ivic, hij krijgt het moeilijk. Even
moei'ijk als de spelers die nog vaak
de kritiek aan zullen moeten horen,
bij iedere matige verrichting op
nieuw. Men kan er over discussie-
ren of Anderlecht als winnaar van
de Europa Cup voor bekerwinnaars
inderdaad die topclub is, die men in
dit experimentele stadium beter
niet had kunnen treffen. Hoe dan
ook, hef verschil was gisteravond
schrijnend merkbaar Mondde uit
in een 3-1 marge. Een
gezien het gebodene aanmerkelijk
hoger had kunnen zijn meteen Piet
Schrijvers in Joegoslavische vorm.
Maar de doelman speelde dit keer
een grootse partij. Was met Renè
Notten de enige die voor uitblinker
in aanmerking kwam, behoedde
Ajax met name in het eerste bedrijf
voor een afgang. Zoals het grens-
rechtersduo Van Sighem-
Donkersloot dat met een aantal on-
lp<
het nieuwe Ajax van Ivic. Robbie
Rensenbrink, die na balverlies van
Schoenaker zijn voordeel dacht te
doen, struikelend van de bal werd
gezet door Van Dort en beheerst
zijn eerlijk verdiende elf meter
vuurwerk ontstak dat Ajax op zijn
plaats zette: 1-0. Van Dort, die bleef
staan kijken hoe Rensenbrink
langs raasde, verbaasd met het
hoofd schudde over de paal, die zo
fortuinlijk redding bracht. En Not
ten, de enige die er wél in geloofde,
die in vliegende vaart naast kogel
de, Schoenaker nog in staat stelde
om aan te leggen, welk projectiel
door Jan Ruiter ontkracht werd.
Pas toen Ivic de Deen Lerbv inwis
selde voor MEYER EN Ajax in de
tweede helft voor het eerst in het
toernooi Amsterdi
chte
vallers opereerde, leek
Aja
ganisatie
erij
orko
nen. Deso
vd beeld
het ergens op. Maar net liet Nottt
Johan Zuidema naast schieten,
toen Peter Ressel alle schoppen
van Dusbaba ten spijt een keer
sneller bleek dan de Haagse terrier.
Vercouteren verzilverde de'trekbal
prompt en Ajax voelde alle gretig
heid weer uit zich wegvloeien.
Zuidema's kopstoot (opnieuw
voorzet Notten) trof weliswaar vrij
verrassend doel, maar Rensen
brink en Van der Eist kregen ver
volgens een vrije doortocht naar
Schrijvers, waarna vlot 3-1 kon
worden afgeroepen.
Via strafschoppen kreeg Borussia
Mönchengladbach eerder op de
avond de derde plaats ten koste van
Leeds United, na een 3-3 eind
stand. Ajax' misère ten spijt, de he
ren van het toernooi Amsterdam
701 zijn er finacieel gezien met de
hakken over de sloot uitgespron
gen. Geen mogelijkheid werd on
benut gelaten om volk te trekken,
het leidde, nadat Willem Duys zon
dagmorgen in zijn radiopraatje ad
viseerde om gezien de overstel
pende aanvraag naar kaarten vroeg
van huis te gaan, gisteravond op
nieuw tot veertigduizend kijkers.
De grote winnaar heette dit keer
Jack van Zahtén.die breedsprakig
aankondigde dat het toernooi Am
sterdam,er komt
PSV derde in
toernooi van
Club Brugge
BRUGGE - Landskampioen PSV
heeft gisteren beslag gelegd op de
derde plaats van het internationale
voetbaltoernooi in Brugge. PSV.
dat zaterdag met 2-1 verloren had
van Hajduk Split bleef gisteren met
3-0 de baas over Club Brugge Pos-
tuma, die tegen Hajduk ook al
scoorde, zette PSV tegen Brugge
op 1-0. De Eindhovenaren, zonder
Edström en Deykers, maakten na
rust het karwei af door doelpunten
van Renè van de Kerkhof en we
derom Postuma. Hajduk won het
toernooi via een 6-0 zege op Rapid
Wien.
FC VVV, nieuweling in de eredi
visie, heeft zaterdagavond met 1-2
van Barcelona verloren. Cruijff
(6de minuut) en Neeskens (49ste)
scoorden voor Barcelona in deze
laatste oefenwedstrijd van de Span
jaarden in Nederland. Hermans
(59ste) maakte het doelpunt voor de
Venlose ploeg. De 17.000 toe
schouwers. die het Venlose stadion
tot de laatste plaats vulden, zagen
dat Van der Weide ruim twintig mi
nuten na de rust van deze tamelijk
harde wedstrijd een strafschop
voor FC VVV miste. Migueli van
Barcelona kreeg, van scheidsrech
ter Keizer, een gele kaart omdat hij
na 35 minuten de Venlose aanvaller
Jovanovic een klap had gegeven.
Robin Hood is er na twee neder
lagen. tegen Feijenoord (3-4) en
Ajax (1-3), gisteren in Nijmegen in
geslaagd zijn eerste overwinning
tijdens de Nederlandse toernee te
boeken. Robin Hood won met 1-0
van NEC.
Het enige doelpunt kwam in de vijf
tiende minuut tot stand toen Sije
Visser een inzet in eigen doel werk
te. De twee teams deden in het ma
tige duel nauwelijks voor elkaar
onder. NEC had nog het beste van
het spel mdar de Nijmeegse aanval
lers misten enkele goede kansen.
Vooral Posthumus had weinig ge
luk met zijn schoten. Scheidsrech
ter Mulder deelde twee gele kaarten
uit: aan Nijhove (Robin Hood) en
aan Kornelis (NEC)
Roda JC heeft zaterdagavond in
Kerkrade met 1-1 gelijkgespeeld
tegen de Engelse kampioen Liver
pool. Bij de rust hadden de Britten
een voorsprong van 1-0 door een
doelpunt in de 16de minuut van
McDermott. Een minuut voor het
einde maakte Toonstra de gelijk
maker. Er waren 8000 toeschou
wers en scheidsrechter was de heer
Weerink.
