Geen vergunning voor gif
Roland Holst: onnederlands
Reders melden
al orders voor
300 miljoen
Zeshonderd vissers alsnog vervolgd
Buitenom
Binnendoor
Kans op gerechtelijk onderzoek in Tielse fabriek
Groente
goedkoper
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1976
BINNENLAND
PAGINA 7
Veel gebruik subsidie
ROTTERDAM (SP) De Neder
landse reders lijken in flinke mate
gebruik te gaan maken van de subsi
dieregeling die de regering voor steun
aan scheepvaart en scheepsbouw
heeft ontworpen. Kustvaartreders
hebben al voor 300 miljoen gulden
aanorders aangemeld, en van de grote
vaart-reders is daarboven nog voor
een bedrag van een tot anderhalf
Molukker kan
Indonesiër
worden
DEN HAAG (SP) „Bij wijze van
gunst" heeft de Indonesische regering
het mogelijk gemaakt dat staatsloze
Molukkers gemakkelijk weer Indo
nesiër kunnen worden.
De Indonesische ambassade heeft
dit gisteren bekend gemaakt. Deze re
geling is vooral van belang voor Zuid
Molukkers die na.ar hun land van
herkomst willen terugkeren.
Voor Molukkers die de Nederlandse
nationaliteit hebben aangenomen
geldt het Indonesische „aanbod" niet.
miljard aan nieuwbouw voor de Ne
derlandse werven te verwachten.
Daarmee zullen de lege hellingen in
ons land echter slechts gedeeltelijk
gevuld kunnen worden.
Eerder had de Koninklijke Neder
landse Reders Vereniging (KNRV),
na een peiling onder de rederijen, be
rekend dat er ongeveer voor een to
taal aan twee miljard gulden aan
grote-vaartschepen besteld zou kun
nen worden in het kader van de re
geling. Maar die verwachting was ge
baseerd op een regeling voor een pe
riode Van vijf jaar. Intussen heeft de
regering echter bepaald dat de sub
sidieregeling maar twee jaar geldt.
Dat komt de werven beter uit, die op
korte termijn veel orders nodig heb
ben.
ONTSNAPT
VUGT (ANP) De 22-jarige M.
K. en de 21-jarige P. de J. zijn gis
termogen ontsnapt uit de gevangenis
„Nieuw Vossenveld" in Vugt
(Noord-Brabant). Een onmiddellijk
na de ontsnapping ingesteld onder
zoek van de gemeentepolitie van Vug
en de Rijkspolitie in het district Den
Bosch heeft tot nu toe nog geen re
sultaat opgeleverd.
De dertienjarige Marokkaanse Khadja Elbaz, die door haar
moeder werd geïdentificeerd, is het slachtoffer van de koffer-
moord in Breda.
Meisje (13)
slachtoffer van
de koffermoord
BREDA (ANP) Het slachtof
fer van de Bredase koffermoord is
geïdentificeerd als de 13-jarige Ma
rokkaanse Khadja Elbaz uit Ville-
juif bij Parijs. De moeder en een
zusje van het in Csablanca geboren
meisje herkenden haar aan de hand
van de foto, die de politie deze week
in handen kreeg, en aan de kle
dingstukken. De Bredase politie
heeft de identiteit van het meisje
gisteravond bekend gemaakt.
Uit verklaringen van de familie is
gebleken, dat Khadja op 15 januari
van dit Jaar thuis is weggelopen,
toen haar ouders op vakantie in
Marokko waren. Op 18 februari is zij,
aldus is gebleken bij de Koninklijke-
Marechaussee in Rozendaal, samen
met een vriendin over de grens ge
zet, omdat het tweetal geen midde
len van bestaan had. Kadja is toen
samen met dit vriendinnetje Che-
riffa Bouaziz, naar ViUejuif terug
gekeerd, maar dezelfde dag weer
verdwenen omdat haar ouders nog
niet thuis bleken.
In april deed de moeder aangifte
van vermissing bij de Franse po
litie.
De Bredase politie verzoekt dege
nen die een van de beide meisjes in
ons land gezien hebben en vraagt
hn contact op te nm. Tlefoo
076—122144.
Het signalement van Kadja
El bas was, lengte 1.60 m., blauwe
spijkerbroek, een rode trui met le
ren elleboogstukken, een blauwe
blouse, donkerkleurige panty, blau
we sjaal, halflang donkerbruin
haar, een opvallend kleine maat
schoenen.
ARNHEM (ANP, SP) Het Tiel
se chemische bedrijf Verduyt, waar
vorige week een wolk van het uiterst
giftige natriumarseniet uit een ke
tel ontsnapte, had voor het werken
met een dergelijke stof geen hin
derwetvergunning. Zowel de ar
beidsinspectie, als de provinciale in
spectie waren van een en ander op
de hoogte, maar lieten de verwer
king oogluikend toe, omdat het be
drijf wellicht in de naaste toekomst
zou verhuizen.
Dit is voorlopig het enige resul
taat van het onderzoek dat de Arn
hemse officiër van Justitie, mr. F.
Th. Boerwinkel, op verzoek van en
kele omwonenden direct na het on
geluk is begonnen.
Na de eerste verhoren van direc
tie en enkele werknemers is het
hem, zo verklaarde hij gistermiddag,
nog steeds niet duidelijk geworden
hoe het natriumarseniet uit de ke
tel heeft kunnen ontsnappen. In
theorie was de, temperatuur in de
mengketel daarvoor nog te laag.
Maar met één van de betrokken che
mici moet echter nog gepraat wor
den.
De kans is groot dat Boerwinkel
een gerechtelijk vooronderzoek zal
openen, waarbij de rechter commis
saris van Arnhem dient te worden
ingeschakeld. Dit onderzoek zal op
heldering moeten geven over de in
structie, die de staf van het be
drijf de werknemers in de fabriek
heeft gegeven. Duidelijk moet voorts
worden in hoeverre een reeds ont
dekte fout ('bij het mengen van de
grondstoffen is vergeten de schui
ven op de ketel te plaatsen) tot de
ontnsapping heeft bijgedragen.
Daarover kon gistermiddag nog
niets met zekerheid worden gezegd.
Er zijn in Nederland overigens
tenminste een twaalftal chemische
bedrijven, die het geruchtmakende
onkruidbestrijdingsmiddel 2, 4, 5-T
op de markt brengen. In tegenstel
ling tot wat van veel kanten tot nu
toe werd aangenomen, wordt het
omstreden herbicide zelfs in ons
land nog wel degelijk geproduceerd.
Zoals bekend werd de recente gif
ramp in Italië veroorzaakt door een
fout in de produktie van het herbi
cide, 2, 4, 5-T, waardoor het uiterst
giftige dioxine vrij kwam. Een
soortgelijk voorval deed zich enige
jaren geleden voor bij Philips Du-
phar in Amsterdam. Noch in Italië,
noch bij Philips Duphar, heeft men
indertijd een manier gevonden
om dit dioxine af te breken.
Tenminste twee bedrijven produ
ceren het herbicide 2, 4, 5-T. Eén
daarvan is Voorbraak in Rijsbergen,
die het bestrijdingsmiddel al dertig
jaar fabriceert. Andere bedrijven
importeren het middel uit onder
meer België en Duitsland.
Het herbicide 2, 4, 5-T wordt spe
ciaal gebruikt als bestrijdingsmid
del tegen zogenaamde verhoute ge
wassen, zoals struiken en bomen, 't
Wordt onder meer toegepast voor 't
vrijhouden van brandgangen in
bossen en voor het verdelgen van
braamstruiken, een zeer hardnekkig
Het 2, 4, 5-T werd in de Tweede
Wereldoorlog in Amerika onwik-
keld, aanvankelijk ten behoeve van
de landbouw. In 1949 kwam het in
de handel, aanvankelijk voor vreed
zame doeleinden. Maar in het begin
van de jaren zestig begon dit herbi
cide "in de mode" te komen als ont-
bladeringsmiddel in Vietnam.
Voor zover bekend werd er geen
diepgaand onderzoek ingesteld naar
de mogelijke schadelijkheid van dit
herbicide voor de mens. Dit ge
beurde zelfs niet nadat in 1957 een
rapport werd gepubliceerd over li
chamelijke en geestelijke aandoe
ningen bij arbeiders in een Duit/se
2, 4, 5-T-fabriek. Deze aandoenin
gen werden in dat rapport toege
schreven aan de stof dioxine, dat
bij het produktieproces vrijkomt.
Een soortgelijk geval, dat zich bij
Dow Chemical in Amerika voor
deed, was in 1965 voor het Natio
naal Kankerinstituut van de Ver
enigde Staten aanleiding opdracht
te geven een onderzoek in te stellen
naaar het herbicide. De resultaten
daarvan begonnen in 1969 uit te
lekken, hoewel het reeds in 1968 vol
tooid was.
In april 1970 leidde dit tot een
verbod op het gebruik van 2, 4, 5-T
voor de meeste doeleinden in Ame
rika. Dit verbod werd door Dow en
anderen vergeefs aangevochten.
Uit Vietnam waren al in 1967 ge
ruchten gekomen over een flinke
stijging van het percentage mis
vormd geboren kinderen in gebie
den, waar royaal ontbladerd was
met 2. 4. 5-T. Pas in 1970 werd het
herbicide ook in Vietnam verboden.
Wegens overtreding beperkende maatregelen overheid
DEN HAAG (ANP) De ruim zes
honderd vissers van de Nederlandse
platvisvloot, die vorig jaar wegens
overschrijding van de vangstbeper
kende maatregelen een proces-ver
baal kregen, worden alsnog vervolgd.
Dit heeft de advocaat-gereraal van
het Haagse gerechtshof mr. Bos gis
termiddag bekendgemaakt.
Omdat het om een overtreding van
vorig jaar gaat, is besloten deze af
te doen door middel van transactie.
De betrokken vissers zullen boetes
moeten betalen, variërend van f 500
tot f 1.000. Hiervoor krijgen zij bin
nenkort een acceptgirokaart toege
stuurd. Betalen de vissers de ge
vraagde geldsom niet, dan zullen zij
voor de rechter moeten verschijnen.
De ruim 800 processen-verbaal, die
in totaal tegen de zeshonderd vissers
waren opgemaakt hebben voor afdoe
ning moeten wachten op een ant
woord aan 't Europese Hof in Luxem
burg op de vraag of Nederland bin
nen EEG-verband eigenlijk wel ge-
DEN HAAG (ANP) De veiling-
prijzen van een aantal groenten zijn
deze week iets gedaald. Dat blijkt
uit gegevens van het Centraal Bu
reau v. d. Tuinbouwveilingen. Woens
dag constateerde het bureau voor
een aantal produkten al een lichte
prijsdaling, die zich de rest van de
week handhaafde. De prijzen van een
aantal groenten daalden sinds woens
dag nog verder.
Prinsesseboontjes werden ruim een
gulden p. kg goedkoper, terwijl voor
snijbonen f 1,50 minder betaald wordt.
De bloemkool steeg echter nog ver
in prijs. Kostte een bloemkool vo
rige week op de veiling nog f 1,73,
gisteren werd daar al weer ruim
twee gulden voor betaald.
rechtigd was een beperkende maat- meer om de vervolging van de oude
regel voor de visserij te nemen. Het zaken voort te zetten", aldus mr. Bos
hof in Luxumburg heeft onlangs de De overtreders van de maatregelen
Nederlandse overheid in het gelijk voor tong, na 1 december 1975, onge-
gesteld. veer twintig tot dertig vissers, zullen
„Er was toen geen enkel beletsel volgens mr. Bos niet op de clementie
hoeven te rekenen, die ten aanzien er dit jaar nog geen processen-ver
van de zeshonderd vissers betracht baal opgemaakt wegens overschrijdin
wordt. Vissers die dit jaar de vangst- gen van de vangstbeperkende maat-
beperkende maatregelen overtreden regelen aldus Bot, echter wel voor het
zullen volgens hem aanzienlijk stren- weigeren om opgave te doen van de
ger aangepakt worden. Tot nu toe zijn vangst.
Brandend
Bij China in 1976 past deze
reactie al een heel stuk minder.
Misschien stuiten we hier wel op
een vuistregel uit de praktijk ge
boren. Hoe groter de achterstand
van een land (achterstand tot
De laatste medaille is uitgereikt,
de meest mismoedig makende
tussenstand van behaald ereme
taal is gepubliceerd, de laatste
liters blakend bloed zijn voorlopig
aan de atleten toegediend.
We hebben Trinidad en Tobago
definitief voor moeten laten gaan.
óns, maar a.u.b. zonder het
waarde-oordeel)hoe gemakke
lijker we van slachtoffers dui
zend- of tienduizendtallen maken.
Waarschijnlijk speelt voor Chi
na nu weer heel sterk mee dat het
bij een ramp is betrokken die met
vele nullen wordt beschreven.
Het geeft allemaal niet meer.
Er rest nu nog slechts één
brandende -vraag: is er leven op
aarde mogelijk na de Olympische
Spelen?
Aardbeving (2)
Aardbeving (1)
Volgens bekwame sinologen
(dat zijn mensen die gestudeerd
hebben op China, Chinees en de
Chinezen), speelt er bij de leiders
)ok de nodige angst tussendoor
We nemen het die Chinezen
eigenlijk een beetje kwalijk dat ze
onze hulp niet accepteren. Ons
medelijden is groot, ook met dit
immense en vaak zo moeilijk voor
ons te catalogiseren volk. Maar
één ding, zo vinden wij tenminste,
moeten ze toch wel doen. Als wij
aanbieden om enige nood te leni
gen, dan moet zo iets worden
aanvaard. Immers, goedgeefsheid
en charitas veronderstellen twee
punten, waartussen een rechte
lijn van welbevinden: de gever en
dat de mensen op het eindeloze
platteland met zijn hardnekkige
tradities, de oude boeken en de
overlevering raadplegen. Natuur
rampen en met name aardbevin
gen zijn in het oude China altijd
gezien als voorbodes van verande
ringen in de dynastieën.
De overlevering en het geloof
zijn twee takken aan dezelfde
boom, diepgeworteld in de grond
van China. Mao is daarbij nog
maar een jong en kwetsbaar
twijgje te noemen.
de ontvanger.
Maar de Chinezen zeggen neen.
Neen tegen Japan en neen tegen
Kleur
met je bloedplasma en je wollen
Het heeft misschien een beetje
Is het een voorbeeld van- opper-
it". Wij, het volk, het geloof in
je juist ais de trieste beelden van
Mao dat zich aan ons allen mee-
taar-kamp op het televisiejournaal
Toen de voorlaatste generatie
langzamerhand tijd wordt voor
een kleuren-tv? Ik ga er voor
HBS-ers nog school ging leerde
die trouwhartig, maar zonder
lopig maar vanuit dat het iets
dergelijks is en ik ben bereid om
matigheid van goedgeorganiseer
de boze goden, door overstromin
gen en hongersnood werd getrof-
die andere mensen die wél een
kleuren-tv hebben en dié 'n lichte
wrevel niet kunnen onderdrukken
wees dan met een afgekloven stok
op de kaart van Asien (onveran
derd van Duitse makelij) en
andere rampgebied komen alleen
maar zwart-wit zijn. Hebben we
daarvoor onze dure geld betaald,
bruigrijs_zwart waar men onge
veer de Jang-tse-Kiang kon ver
lasten met de afbetaling om Se-
veso, Peking, Soweto te zien met
moeden. Getallen kwamen er ook
aan te pas; die hongersnoden eis-
de ogen van een kleurenblinde?
Juist bij rampspoed, moord en
doden.
O. zeiden we dan.
de mens en zijn techniek.
Het zou ons tot nadenken moe
gen als ons dergelijke sombere
berichten uit Bangla Desj of
India bereiken.
een generatie of vijf verder dan
toch nog een beetje hoop
HAN MULDER
"Prins der dichters" op 88-jarige leeftijd overleden
Adriaan Roland Holst
BERGEN "Den dichter vaart tus-
sohen twee stromen" schreef Hui-
zinga en als er iemand is geweest
op wie dat van toepassing was, dan
is het de donderdagnacht overleden
"prins der dichters" Adriaan Roland
Holst. On-nederlands, in de zin van
groot en belangrijk, voortdurend door
drongen van een gevoel van eenzaam
heid, als een voor iedereen onont
koombaar lot. Een man met aan
de ene kant een groot realiteitsbe
sef en aan de andere kant zijn "Ely
sisch verlangen", dat als zijn pro-
gezien moeten worden.
Het zoeken naar een paradijs, naar
het verblijf der gelukzaligen, het
streven naar harmonie en rust. "De
strijd op leven en dood tusschen
vlees en ziel, vlam en hout, de strijd
die de wereld haar eenige duurzaa-
nie zin geeft", zoals hij zelf ooit eens
schreef. Hij wist daar op een zeer
oorspronkelijke en indringende ma
nier vorm aan te geven, echter zon
der, zoals bij iemand van zijn genera
tie voor de hand kan liggen, dit
verlangen in een religieus verband te
brengen.
Grote invloed op zijn werk
hadden zijn reizen naar Griekenland
(Troje), Ierland, Schotland en En
geland, waar hij in contact kwam
met de voedingsbodem van oermo-
tieven en thema's uilt de Griekse
en Keltische mythologie, waarmee hij
al eerder nad kennis gemaakt tijdens
zijn studie geschiedenis en literatuur
wetenschappen in Lausanne. Plaat
sen waar hij greep probeerde te krij
gen op dat "alles bepalende", dat
anderen over het hoofd zagen en
dat hij projecteerde op zijn "eiland",
de zee, de golven en het vuur. Het
maakte hem tot de enige echte neo-
romanticus en symbolist, die de Ne
derlandse letterkunde heeft gekend.
Zwak kind
Roland Holst werd in Amsterdam
geboren en werd met name in zijn
jeugd doorlopend door ziekte gehin
derd. Janie, zoals hij later dooa- zijn
vrienden werd genoemd, was een
zwak kind". „Normaal" werk werd
voor hem bijvoorbaat uitgesloten.
Hij werd door zijn vermogende fa
milie naar het buitenland gestuurd
en verder door hen onderhouden.
Hij studeerde in Zwitserland en En
geland en woonde enige tijd in Pa
rijs. Na een kort verblijf in Blari-
cum, vestigde hij zich in een huis
in Bergen, dat uitzag op zee. Hij
maakte zijn debuut met enkele ge
dichten in 1908.
Over het begin van zijn schrijvers
schap doet een aardige anecdote de
ronde. Hij zou eens tijdens een be
zoek aan zijn tante, de schrijfster
Henriëtte Roland Holst-van der
Schalk enkele van haar socialisti
sche verzen hebben gelezen.. Hij be
schouwde die niet alleen vanwegen
zijn scepsis ten opzichte van het so
cialisme, maar ook door de stijl en
vorm, als matig. "Ik kan dat beter",
zou hij gezegd hebben kort daarop
de daad bij het woord voegend.
Roland Holst schreef geen eenvou-
dge poëzie. Hij maakte zijn gedichten
echter deels zelf meer toegankelijk
door een aantal heldere essay's, die
dezelfde thematiek behandelen.
Tijdens zijn leven werd hij regel
matig onderscheiden. Hij werd offi
cier in de orde van Oranje Nassau
en Commandeur in de orde van Leo
pold II en ontving de P.C. Hooftprijs
en de Staatsprijs voor Nederlandse
Letterkunde voor zijn gehele werk.
Vrouwen
Gedurende zes jaar was hij redac
teur van het literaire tijdschrift "De
Gids". Tijdens de oorlog was hij ac
tief in het kunstenaarsverzet. Vrou
wen speelden een belangrijke rol
in zijn leven; tot een huwelijk kwam
het echter nooit.
Als hoogtepunt in zijn werk moet
"Een wintei' aan zee" gezien wor
den, terwijl van zijn verhalen proza
met name' "Cuchulain van Mher-
hevna" en ,,Deirdre en de zonen
van Usnach" bekend zijn. Tot vlak
voor zijn dood bleef Roland Holst
publiceren in het tijdschrift "Tirade".
Veelal poëzie, maar ook enkele terug
blikken op zijn leven met schrijvers
als Bloem en Gorter, die hij als
zijn enige vrienden beschouwde. De
angst voor de dood, die regelmatig
uit het werk van Bloem sprak, heeft
hij nooit gedeeld en kwam hem
vreemd voor".
Zijn letterkundige erfenis wordt
ter beschikking gesteld aan het Let
terkundig Museum in Den Haag, de
opbrengsten van nieuwe (her) uit
gaven van zijn werk komen ten goed
aan het fonds dat hij op zijn zeven
tigste verjaardag stichtte en dat
zijn naam draagt. Hieruit wordt ma
teriële hulp aangeboden aan kunste
naars uit Bergen. Adriaan Roland
Holst stierf uiteindelijk in een bejaar
dentehuis, nabij zijn eigen woning.
Hij werd 88 jaar en wordt volgen
de week in stilte begraven.
ION VAN BRUSSEL.
