LEIDSCH
DAGBLAD
Forse stijging
verpleegkosten
Italië onderschat giframp
Provincie heeft
miljoenen-tekort
RUST HEERST IN BEIROET
vandaag
IH2I KM
Politie maakt gebruik
van traangas in Soweto
LEIDSCH
DAGBLAD
DONDERDAG 5 AUGUSTUS 1976
OPGERICHT I MAART I860
35004
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
OPNIEUW 17
EXECUTIES
IN SOEDAN
CHARTOEM (AP) In Soedan
zijn vanmorgen 17 mensen onder wie
brigade-generaal Mohammed Noer
Saad, geëxecuteerd, zo is bekend ge
maakt door radio Omdoerman. Allen
waren veroordeeld wegens hun aan
deel in de mislukte staatsgreep tegen
de regering van president Jaafar
Noemeiri van Soedan vorige maand.
Brigade-generaal Noer Saad was
de leider van deze opstand, die twee
dagen duurde en waarbij ongeveer
1.000 mensen om het leven kwamen,
zo werd gezegd.
Gisteren verklaarde de radio dat 81
mensen waren geëxecuteerd vanwege
hun aandeel in de mislukte coup.
Net als gisteren waren ook de exe
cuties van vandaag persoonlijk goed
gekeurd door Noemeiri.
ROTTERDAM (SP) By de gif
ramp in Italië is dezelfde stof
vrijgekomen die twaalf jaar gele
den ontstond bij een ontspoord
chemisch proces in een fabriek
van Philips Duphar in Amster
dam. De fabriek is tien jaar her
metisch afgesloten gebleven om
dat er tussen de dertig gram en
twee ons gif was, verspreid.
Uiteindelijk werd het gebouw
zorgvuldig gesloopt. Het puin werd
twee jaar geleden in plastic ver
pakt en in een diepe trog in de
Atlantische oceaan gestort, omdat
er geen enkele andere manier was
om het zeer gevaarlijke gif af te
breken.
De gang van zaken in Amsterdam
duidt aan wat voor proble
men Italië nog wachten bij de be
strijding van de giframp in het
dorpje Seveso. Van de veertien
classificeerders die in Amsterdam
onder strenge veiligheidscontrole
bij de opruimingswerkzaamheden
waren ingeschakeld zijn er vier
overleden en is de gezondheid
van de meeste anderen dusdanig
aangetast dat ze niet meer kun
nen werken.
Philips Duphar en Rykswater
staat, die het gebouw aankocht
voor de verbreding van het
Noordzeekanaal, hebben jaren
lang gezwegen over de samenstel
ling van de stof die zich in het
gebouw verspreid had bij het ver
vaardigen van onkruidbestrui-
dingsmiddelen. Een woordvoerder
van Verkeer en Waterstaat gaf
gisteren echter toe dat het om
tetrachloordioxin gaat.
De gif deskundige dr. Strik van de
afdeling toxicologie van de Land
bouwhogeschool in Wageningen
„Dat is zonder meer dezelfde stof
als in Italië is vrijgekomen door
een uit de hand gelopen schei
kundige reactie. Tetrachloor
dioxin ontstaat door te grote ver
hitting van trichloorfenol het
is de meest giftige stof die er be
staat".
Volgens dr. Strik wordt in Italië
de giframp nog steeds onderschat.
Hij heeft in Italië monsters op
gevraagd van het gif dode die-
te onderzoeken hoe het gif kan
worden afgebroken.
Volgens dr. Strik is pas kortge
leden aangetoond dat door ver
branding bij een temperatuur van
900 graden de stof wordt afgebro
ken. In Italië zit men echter met
het probleem dat het gif zich in
een grote hoeveelheid (twee kilo)
over een groot gebied heeft ver
spreid.
Het Kamerlid drs. J. Terlouw
(D '66), zelf chemicus, heeft de
minister van Economische Zaken
gevraagd of tetrachloordioxin ook
kan ontstaan by het mislukken
van produktieprocessen in Neder
land.
De woordvoerder van Rijnmond
verklaarde vanmorgen dat de stof
in ieder geval niet in het Rijn
mondgebied kan vrijkomen. Wel
zou het kunnen zijn dat er tri
chloorfenol wordt getransporteerd
waaruit het zware gif uitein
delijk kan ontstaan.
Bij Philips Duphar is de produk-
tie van onkruidverdelgingsmidde-
len indertijd gestaakt.
Dr. Jan-'tzky, chemisch deskundi
ge van de octrooiraad, betwijfelt
of de stof ergens in Nederland
wordt vervaardigd.
18 PAGINA'S
UTRECHT (ANP) Het Centraal Orgaan Ziekenhuistarieven (COZ) is bezorgd over
de voortgaande sterke stijging van de tarieven in 1975 van de verpleging binnen de zie
kenhuizen.
In de ziekenhuizen gingen vorig jaar de tarieven met gemiddeld 23 procent omhoog, in de
verpleegtehuizen met 19,2 procent, in de psychiatrische ziekenhuizen met 22,7 procent en
in de zwakzinnigeninrichtingen met 20,7 procent, aldus het jaarverslag over 1975 van het
COZ.
JOHANNESBURG «UPI 'AFP
Reuter) De politie heeft vanoch
tend traangas gebruikt om een grote
groep zwarte studenten te versprei
den die in het zwarte woongebied
Soweto wegversperringen oprichtte.
Dat was het eerste teken van onrust
na een betrekkelijk kalme nacht na
de ernstigste onlusten sedert vorige
maand toen er in Soweto en andere
woongebieden 176 doden vielen.
De politie zei dat er tijdens het
Incident van vanmorgen geen slacht
offers vielen en dat het overigens
rustig was in het gebied.
Een politiewoordvoerder heeft van-
dlaag bevestigd dat er gisteren twee
negers gedood en 18 gewond werden
toen de politie schoten loste. Eerder
had de polittie tegengesproken dat
er doden waren gevallen. Ooggetui
gen spraken van drie doden.
De studenten trachtten de belang
rijkste weg door de wijk Orlando te
blokkeren teneinde te beletten dat
Afrikaanse arbeiders naar hun werk
zouden gaan.
NEW YORK Zelfs de meest
gehaaide dief zal zich wel twee
keer bedenken, voordat hij zich
zal wagen aan diefstal van deze
gouden munten op een juioe-
liersbeurs in New York: de reden
is. dat de kostbare kleinoden niet
worden bewaakt door zwaarge
wapende bewakers, maar dat ze
staan uitgestald in een aquarium,
waarin piranha's zwemmen. En
piranha's maken korte metten
met vlees, ook mensenvlees.
Droog weer
Droog weer met zonnige perioile
Zwakke tot matige westelijke win
Minimumtemperaturen omstreeks
graden. Maxima van 19 gra<len aan
tot 24 graden in liet zuidoosten
het land.
(Opgemaakt om 11.15 t
6 AUGUSTUS
Zon op 5.09, onder 20.21 uur.
Maan op 17.39, onder 01.26 uur.
Hoogwater in Katwijk aan Zee 1
en 0.00 uur, laagwater 7 39 en 2
De 242 scholen in Soweto waren
vanmorgen open, maar zy waren
vrijwel leeg.
De treinverbinding met Johannes
burg werd op verzoek van de politie
hervat zodat duizenden Afrikanen
terug aan het werk konden gaan.
Maar het werk begon laat en veel
zaken in Johannesburg meldden dat
er voor de tweede achtereenvolgende
dag velen afwezig waren.
In de nacht werden verschillende
pogingen tot brandstichting in So
weto gemeld. Ook werden twee ben
zinebommen gegooid naar het huis
van Winnie Mandela, echtgenote van
de Afrikaanse nationalistische leader
Nelson Mandela, die gevangen zit op
Robbeneiland. Mevrouw Mandela be
greep niet wat de reden voor die
aanval was. (iZe ook pagina 6).
Ter kennismaking 4 weken voor de halve prijs
PI word abonnee per 20 augustus 1976 en ont-
vang de krant vanaf heden.
H Stuur mij 4 weken het Leidsch Dagblad voor
half geld en noteer mij aansluitend als abonnee.
naam:
adres:
plaats:
gironummer:
Hokje zwart maken, bon Invullen, In open envelop
(zonder postzegel) sturen aan Leidsch Dagblad,
antwoordnummer, 214, Lelden,
BOTULISME
DREIGT RAMP
TE WORDEN
LEIDEN DEN HAAG Het bo-
tulisme in Zuid-Holland dreigt
rampzalige vormen aan te nemen.
Volgens een voorzichtige raming zyn
er op dit ogenblik in 70 gemeenten al
15 000 slachtoffers gevallen onder
de watervogels.
Gedeputeerde Borgman sprak van
ochtend de vrees uit dat het cijfer
de komende weken nog sterk zal sty-
gen, omdat begin augustus de vo
geltrek op gang komt en in Zuid-
Holland ongeveer een haf miljoen
vogels voor kortere of langere tijd
zullen neerstreken.
De provincie heeft vandaag op
nieuw een circulaire gestuurd aan
een groot aantal gemeenten om
eventuele kadavers zo snel mogelijk
op te ruimen om verdere besmetting
te voorkomen. Volgens Borgman zal
er volgend jaar een nationaal be-
strijdingsplan moeten komen. Inmid
dels is daarvoor een interdeparte
mentale werkgroep geformeerd.
Voor dit jaar verwacht het COZ een
gemiddelde verpleegprijs voor de al
gemene ziekenhuizen van f 200,83,
voor verpleeghuizen f 126,23, psychia
trische ziekenhuizen f 128,03 en voor
zwakzinnigeninrichtingen f 111,55.
Dat betekent een stijging van res
pectievelijk 16,6, 10,8, 13,8 en 11,2
procent. In deze prognose Is reke
ning gehouden met de loonmaatregel
per 1 januari 1976 en met de stijging
van de sociale premies. De gevolgen
van de loonmaatregel per 1 juli 1976
zullen pas in de tarieven van 1977
tot uitdrukking komen. Met de stij
ging van de gemiddelde tarieven in
1976 zal een bedrag van ruim een
miljard gulden gemoeid zijn.
Hierbij merkt het COZ op dat een
tariefsstyging door daling van de be
zettingsgraad geen toename van de
totale kosten van de gezondheidszorg
betekent. Evenmin geldt dit voor de
situatie waarin sprake is van een
kostenverplaatsing binnen de ge
zondheidszorg zoals bijvoorbeeld de
wijziging in de verrekening van de
polikliniekkosten tussen ziekenhui
zen en specialisten.
Ook in dit jaarverslag pleit het COZ
weer voor een betere kostenbeheer
sing in de gezondheidszorg. Naast
het stringente prijsbeleid van het
COZ vormen beheersing van het
volume, wijzigingen in de structuur
van de gezondheidszorg en afbake
ning van de functies van de instel
lingen een belangrijke bydrage tot
een betere kostenbeheersing. Het
COZ heeft de overtuiging dat het
nastreven van kwaliteitsverbetering
door de instellingen nog in overwe
gende mate als doel op zichzelf wordt
gezien. Daarbij wordt dan onvol
doende gewicht toegekend aan de
kosten.
In het Jaarverslag wordt voorts op
gemerkt dat naar verwacht per 1
januari 1978 de tariefsbepaling van
de academische ziekenhuizen zoda
nig geregeld is dat deze kan worden
ingepast in het tarievenbeleid van
het COZ.
Ontploffing in
Joegoslavische
mijn eist
17 slachtoffers
BREZA (UPI) Bij een gas
ontploffing in een bruinkoolmijn
te Breza, noordwestelijk van de
Joegoslavische stad Serajewo, zijn
vanochtend zeventien mijnwer
kers om het leven gekomen en
dertien gewond.
De explosie deed zich voor toen
131 mijnwerkers op 200 meter
diepte aan het werk waren. Van
hen wisten 101 arbeiders zich on
gedeerd in veiligheid te stellen.
De toestand van de gewonden is
niet ernstig.
én van de slachtoffers
van een geheimzinnige ziekte
die in de Verenigde Staten
al 20 slachtoffers heeft
geëist. De mensen die aan de
ziekte lijden en daarvoor in
ziekenhuizen worden behan_
deld, hadden een congres in
Philadelphia bijgewoond.
PAGINA 6
Surinaamse dammers mogen
na veel vyven en zessen toch
meedoen. PAGINA 3
Kardinaal
mag het
I atikaan
niet uit
ROME Het hoofd van de Oe-
krainse katholieke kerk, kardinaal
Joseph Slippyi, mag het Vatikaan
niet verlaten. Hij had willen deel
nemen aan het internationale eu
charistische congres in Philadel
phia. Volgens een mededeling van
het secretariaat van de kardinaal
vond de paus een bezoek van kar
dinaal Slippyi aan het eucharis
tische congres ongewenst.
aan kardinaal Slippyi de benodig
de pas door de Vatikaanse auto-
relteiten geweigerd is. Men zou er
bang voor zijn, dat de kardinaal
in Philadelphia de aanwezigheid
van duizenden Oekrainse katho
lieken zou gebruiken om een sy
node bijeen te roepen, welke hem
zou kunnen kiezen tot patriarch
van de Oekrainse katholieke kerk.
De organisatie van Oekrainse
katholieken in West-Duitsland
deelt mede, dat een eerdere poging
van kardinaal Slippyi om een sy
node bijeen te roepen voor de be
spreking van pastorale vragen,
door het Vatikaan verhinderd is.
De weigering van de paus om kar
dinaal Slippyi tot patriarch van
de kerk te laten kiezen, zou ver
band houden met. de politiek van
het Vatikaan in Oost-Europa.
Kardinaal Slippyi woont sedert
1963 in het Vatikaan. Hij werd in
dat jaar na vele jaren gevangen
schap in de Sowjet-Unie door kar
dinaal Willebrands naar het Vati
kaan gebracht.
LEIDEN-DEN HAAG De pro
vincie Zuid-Holland verkeert in ern
stige financiële moeilijkheden. Ged.
dis. J. H. Boone luidde vanochtend
de noodklok met de mededeling dat
ondanks alle mogelijke bezuinigingen
nog een tekort op de begroting voor
1977 prijkt van ongeveer negen mil
joen gulden. „En een dergelijk te
kort zal zeker niet door staatssecre
taris Polak geaccepteerd worden",
taxeerde gedeputeerde Boone.
Bij de voorbereiding van de begro
ting voor het volgend Jaar was aan
vankelijk een nog veel groter tekort
tevoorschijn gekomen. Daarom werd
op een aantal essentiële punten be
zuinigd. De aanvankelijke raming van
Bestand vanmorgen ingegaan
BEIROET (AFP) Aan alle
fronten in en om de Libanese
hoofdstad Hei roet overheerst de rust
sinds vanmorgen zes uur (Neder
landse tijd). Het ziet er naar uit dat,
althans voorlopig, het op dat mo
ment van kracht geworden bestand
wordt nageleefd.
Het bestand is al het 54ste in de
Libanese burgeroorlog. Genera al
ma j oor Hassan Ghoneim, comman
dant van de 2300 man sterke Ara
bische vredesmacht, had gisteravond
bekendgemaakt dat alle strijdende
partyen het met een nieuw bestand
Aan het ingaan van het bestand
was een nacht van zware gevechten
voorafgegaan. Christelyke troepen
voerden zware aanvallen uit het op
het Palestynse kamp Tel Al-Zaatar
en op de noordoostelijke voorstad
Nabaa, een enclave van moslims in
het christelyk deel van Beiroet. Het
waren pogingen zoveel mogelijk
grondgebied in te nemen voordat het
bestand zou ingaan.
Tegen de middag heerste zowel in
het oosten als in het westen van Bei.
roet een bijna volledige rust Van
eenzelfde situatie was sprake in de
gebieden van Nabaa en Tel Al-Zaa-
tar, met uitzondering van enkele ra
ketexplosies. In de grote zuidooste
lijke buitenwijk Baadba, waar in de
nacht nog felle artillerie- en raket
beschietingen plaatsvonden, werd het
bestand eveneens in acht genomen.
De zestien maanden durende bur
geroorlog is gekenmerkt door vele
tientallen wapenstilstanden die in
vrijwel alle gevallen nog geen uur
standhielden. Men zal daarom eerst
een paar dagen moeten wachten
voordat over de doelmatigheid van dit
jongste bestand iets kan worden ge
zegd. Over het algemeen is het
's morgens in Libanon vrij rustig,
voornamelijk omdat de voorgaande
nacht felle gevechten te zien heeft
gegeven.
Vertegenwoordigers van het In
ternationale Rode Kruis hebben van
daag in Beiroet met de strijdende
partijen contact opgenomen, om de
voltooiing van de evacuatie van ge
wonden uit het Palestynse kamp Tel
Al-Zaatar te waarborgen. Volgens
een woordvoerder van het Rode
Kruis in Genève moeten de „tech
nische details" van de operatie op
nieuw duidelijk worden vastgesteld.
Men hoopt morgen de evacuatie te
kunnen voortzetten. Voor het uitstel
len van de voor vandaag vastge
stelde evacuatie noemde de woord
voerder twee redenen.
Tijdens de tweede actie van het
Rode Kruis gisteren, toen 243 ge
wonden naar ziekenhuizen elders in
Beiroet werden overgebracht, was er
eenmaal paniek uitgebroken onder
de bewoners van Tel ALZaatar. Hon
derden kampbewoners verdrongen
elkaar om door de medewerkers van
het Rode Kruis buiten het door de
christenen belegerde gebied te wor
den gebracht. Verder was het kon
vooi van het Rode Kruis, met de
gewonden, enkele malen beschoten.
Tot nu toe zijn uit het Palestijnse
kamp 334 gewonden geëvacueerd.
3 miljoen voor de restauratie van mo
numenten werd met één miljoen te
ruggebracht. Ook op het onderhoud
van de vaarwegen in de provincie is
sterk beknibbeld. Zozeer, dat volgens
gedeputeerde Boone in 1977 alleen die
oevers hersteld kunnen worden, die
dreigen in te storten.
Andere bezuinigingen die de pro
vincie heeft moeten doorvoeren zijn:
onder andere ruim 4 ton voor het
jeugd- en jongerenwerk, 4 ton voor
de aankoop van natuurterreinen, 3
ton voor de subsidie aan Interkruis.
Volgens gedeputeerde drs. Boone is
er sprake van structurele tekorten,
die veroorzaakt worden door de voor
de Randstad-provincies ongunstige
verdeling van het Provinciefonds. De
afgelopen weken hebben daarover ver
schillende besprekingen plaatsgevon
den, met de staatssecretaris, waarbij
de bewindsman heeft toegezegd te
zullen streven naar een Interimrege
ling. Vorige week heeft hy gezegd dat
er een extraatje komt voor de Rand
stad-provincies, maar hoeveel het is
weten we niet. Het zal voor Polak
geen eenvoudige zaak zijn, want dat
bedrag moet in mindering worden ge
bracht op de uitkering aan de andere
provincies.
Naast het tekort van negen miljoen
is er nog een aantal knelpunten, dat
het tekort nog verder kan verhogen.
Zo voert de provincie op dit jgenblik
uiterst moeilijke gesprekken met mi
nister Vorrink (Milieuhygiëne) over
de vergoeding die de provincie zou
moeten ontvangen voor uitgaven die
zijn gedaan in het kader van de Wet
Luchtverontreiniging. Voor 1977 zijn
die uitgaven op 11 miljoen geraamd.
Mocht minister Vorrink het been
strak houden dan zal nog met een
extra tekort van 3 miljoen rekening
gehouden moeten worden. Ook heeft
staatssecretaris Meijer (CRM) inmid
dels bericht dat de provincie geen ex
tra-bijdrage zal ontvangen in het ka
der van de Bibliotheekwet.
