Brezjnjew preekt
Bonn de passie
Vakantie
is een
welvaarts
verschijnsel
Ford
peilt
opinie
over
tweede
man
DONDERDAG 5 AUGUSTUS 1976
Door
Ewout Janse
deling van het internationale terrorisme
uit te spreken?
De ommekeer van Bonn kan als symbo
lisch gebaar zijn waarde hebben in de
beginnende Westduitse verkiezings
strijd. Maandag verklaarde de woord
voerder van de regering de afwijzing van
het Westduitse denkbeeld door Moskou
opmerkelijk te vinden. „Men zou mogen
verwachten dat het initiatief tot een ge
rechtshof als constructief wordt be
schouwd door allen, die in een doeltref
fende bescherming van individuele
mensenrechten zijn geïnteresserd".
Verheven woorden, op zichzelf ook niet
onjuist, maar waarom nu pas? Interna
tionaal is het voorstel van Bonn een slag
in de lucht. Vergeleken met de in vele
landen heersende onderdrukking, zo
niet tereur, doen de incidenten aan de
grens tussen de beide Duitse staten aan
als niet veel meer dan regionale voorval
len.
Moskou is ontstemd over
Bonn. Brezjnjew uit zijn on
genoegen i7i een interview
met de Prawda.
BONN (SP) - Moskou is zeer ontstemd
over de Bondsregering. Langs de onge
bruikelijke weg van een interview met de
Prawda gaf eind vorige week partij
secretaris Bre^jnew uiting aan zijn
boosheid over het besluit van de West
duitse en andere westerse regeringen
geen financiële steun meer aan Italië te
geven als de communistische partij aan
de regering in Rome zal deelnemen.
Eveneens in het partijblad Prawda ver
scheen zondag een beschouwing, waarin
de Westduitse minister van Buitenlandse
Zaken Genscher ervan beschuldigd
werd bij de Verenigde Naties een laster
campagne tegen de tweede Duitse staat,
de DDR, op touw te willen zetten.
De Bondsregering heeft namelijk be
kend gemaakt komende herfst in de al
gemene vergadering van de VN een
voorstel te zullen doen voor de oprich
ting van een gerechtshof, dat tot speciale
taak krijgt de schending van individuele
mensenrechten te onderzoeken. Aanlei
ding tot dit Westduitse voornemen zijn
de recente gebeurtenissen aan de
Duits-Duitse grens, waar westelijke toe
risten, die bij vergissing een paar meter
op Oostduits grondgebied terecht kwa
men, door grenswachten maar meteen
onder vuur werden genomen of geblind
doekt afgevoerd.
Het vraaggesprek met Brezjnjew is teke
nend voor de systematisch bedreven be
gripsverwarring, die ook een jaar na de
plechtige ondertekening van het Euro
pese veiligheidsverdrag de betrekkingen
tussen Oost en West belast. Want die
zelfde Brezjnjew, die nu West-Duitsland
en zijn bondgenoten inmenging in de
binnenlandse aangelegenheden van een
ander land (Italië) verwijt, gaf in 1968 op
dracht 'Ejecho-Slowakye onder de voet te
lopen, toen dit land een eigen weg naar
het socialisme wilde gaan volgen. Alleen
heette het toen uiteraard niet „inmen
ging", maar „verlening van broederlijke
hulp".
De Russische partij-secretaris heeft met
zijn beschuldigingen, die vooral aan het
adres van Bonn waren gericht, de Ita
liaanse zusterpartij geen beste dienst
bewezen. Ook in de Bondsrepubliek
hebben zich vele kritische stemmen ver
heven tegen de (in New York uitgelekte)
uitspraak van Bondskanselier Helmut
Schmidt, dat de financiële hulp aan Italië
zou kunnen worden stopgezet. In die kri
tiek klonk ook door dat de Italiaanse
„Eurocommunisten" toch minstens de
kans moesten krijgen te bewijzen dat
hun veelvuldig bezworen onafhanke
lijkheid van het Kremlin geen loze kreet
was. Door de ongevraagde steun van
Brejynjew worden zij nu gecompromit
teerd en weer in de hoek gedrongen
waaruit ze zich juist met moeite poogden
te verwijderen.
Minister Genscher greep het thema gre
tig aan. Het Eurocommunisme", zo liet
hij zijn ministerie meedelen, „is een aan
de verhoudingen aangepaste en daar
door juist zeer gevaarlijke vorm van het
wereldcommunisme". De boudheid van
deze ongenuanceerde uitspraak werd
zeker niet alleen door verontwaardiging
over Brezjnjew's opmerkingen ingege
ven. Genscher is behalve minister ook
voorzitter van de liberale FDP en van
deze volbloed-tacticus is bekend, dat hij
zelden een uitspraak doet die niet ook
zijn eigen reputatie en die van zijn partij
ten goede komt. In oktober gaat de
Bondsrepubliek ter stembus. Genscher
heeft na de uitlatingen van de sociaal
democratische bondskanselier zich de
kans niet willen laten ontgaan zich op
zijn beurt de Westduitse kiezer als strijd
baar anti-communist te presenteren.
Verkiezingstactiek
Verkiezingsoverwegingen spelen ook
mee bij de bekendmaking door Bonn van
het merkwaardige plan voor een VN-
gerechtshof ter bescherming van de men
senrechten. De christendemocratische
oppositie pleit al sinds jaar er. dag ervoor
dat de onmenselijke praktijken aan de
Oostduitse grenzen voor het wereldfo
rum in New York aan de kaak moeten
worden gesteld. De Bondsregering heeft
steeds betoogd dat men geen steun kan
verwachten van een VN. waarin antiwes
terse staten nu de meerderheid bezitten.
Hoe kan men op een uitspraak tegen de
voortdurende Oostduitse schending van
mensenrechten hopen, als de Veiligs-
heidsraad er na de gebeurtenissen van
Entebbe niet eens in slaagde een veroor
WASHINGTON - President Gerald
Ford gaat alle Republikeinse gede
legeerden en hun plaatsvervangers,
die over twee weken in Kansas City
moeten kiezen tussen hem en con
current Ronald Reagan, een per
soonlijke brief sturen, waarin hij
hun vraagt om een lijstje met ten
minste vijf namen van mensen die
zij het liefst als vice-president zou
den zien. Ford verzoekt de 4518
kiesmannen en kiesvrouwen hun
antwoord op deze enquête te on
dertekenen, maar belooft dat de
gegevens strikt vertrouwelijk zul
len worden behandeld. Het Witte
Huis zal dan ook geen uitslag van
dit opinie-onderzoek onder de ge
delegeerden bekend maken.
In grote lijn laat Ford in de brief
weten wat hij zelf van zijn even
tuele „running mate" verwacht: hij
moet in staat zijn het land te leiden,
hij moet in volledige harmonie met
de president kunnen samenwer
ken, hij moet een steun zijn in de
verkiezingscampagne tegen
Jimmy Carter en hij moet in de kb-
mende vier jaar een wezenlijke bij
drage kunnen leveren in het be
stuur van het land.
De brief van president Ford is een
van de schakels in een keten van
opniepeilingen die hij ten aanzien
van de kandidatuur voor het vice-
presidentschap houdt. Het is dan
ook niet te zeggen, welk gewicht de
mening van de gedelegeerden in de
schaal zal leggen bij het nemen van
de uiteindelijke partnerkeus, voor
opgesteld het geval dat Ford inder
daad de Republikeinse kandidaat
wordt.
In het congres tasten de Republi
keinse fractieleiders, senator Hugh
Scott en afgevaardigde John J.
Rhodes, de mening van hun colle
ga's af, partijvoorzitster Mary
Louise Smith vraagt in opdracht
van Ford aan partijfunctionarissen
van ejk niveau wie zij graag als
kandidaat voor de tweede plaats
zouden zien.
GEEN KEUS
Volgens perschef Ron Nessen heeft
de president zelf nog geen keuze
bepaald en het is ook niet te zeggen
of hij die bekend zal maken, voor
dat de conventie in Kansas City be
gint.
Zijn rivaal Ronald Reagan heeft dat
vorige week wel gedaan. De be
kendmaking dat hij senator Ri
chard S. Schweiker van Pennsyl
vania als zijn tweede man heeft ge
kozen, heeft de conservatieve sup
porters van Ronald Reagan verbijs
terd, om maar eens een heel zwak
woord te gebruiken.
Richard Schweiker is een van de
meest vooruitstrevende politici in
het Amerikaanse Congres, een „li
beral", zoals de Republikeinen er
maar zeer weinigen hebben.
Het is duidelijk dat Reagan met
Schweiker een dubbele gok maakt.
Hij vertrouwt er op, dat het conser
vatieve zuiden, waarin hij zijn
grootste aanhang heeft, hem toch
wel trouw zal blijven en hoopt met
de inzet van Schweiker de gunst te
winnen van de nog ongebonden
gedelegeerden in het noordoosten
Door
Anton Pfeiffer
van het land, waar de politiek van
de vooruitstrevende senator in het
algemeen wel goed in de markt lijkt
te liggen. Reagan heeft daarbij
vooral op het oog Schweikers
thuisstaat Pennsylvanië, waar nog
meer dan twintig gedelegeerden
hun keuze tussen Ford en Reagan
in beraad houden.
Dit politieke roulettespel heeft
aanvankelijk de grootste verwar
ring veroorzaakt. Zelfs doorgewin
terde commentatoren waren zo af
gebluft door de onmogelijkheid
van de combinatie Reagan-
Schweiker, ee^i huwelyk tussen
Jack the Ripper en Florence Nigh
tingale", was een prachtige om
schrijving, die ik in een televisie
forum hoorde dat sommigen een
ogenblik geloofden in de mogelijk
heid van succes. Zij zijn daar gauw
van teruggekomen en in het alge
meen zegt men nu dat Reagan zich
met dit va-banquespel voorgoed de
das heeft omgedaan.
BLUNDER
In de Washington Post noemt Da
vid Broder de gok van de Califor-
niër een drievoudige blunder. De
grootste misrekening is, dat Rea
gan niet heeft begrepen dat zijn
kans op de Republikeinse kandida
tuur voor meer dan negentig pro
cent steunt op de felle strijd, die de
meest conservatieve puristen in de
partij voor hem willen voeren. Deze
mensen heeft hij met de keuze van
Schweiker, wiens naam in hun oren
bijna als een vies woord moet klin
ken, voorgoed op het hart getrapt.
Ten tweede weet Reaean kennelijk
niet, hoe Schweickers positie in het
felbegeerde politieke bastion van
Pennsylvanië werkelijk is.
Schweiker is daar twee keer tot se
nator gekozen, maar hij dankte zijn
succes voornamelijk aan de steun
van onafhankelijke Republikeinen
en overlopende Democraten, die
geïmponeerd zijn door zijn vooruit
strevende opvattingen.
Maar voor de gemiddelde - en dat is
dus automatisch een conservatie
vere - Republikein is Schweiker
door zijn goede relaties met de ar
beidersbeweging, zijn hoge note
ring bij linkse groeperingen en
vooral door zijn openlijke oppositie
tegen Nixon en Ford - presidenten
van zijn eigen Republikeinse partij
- een politiek stiefkind. Ook in
Pennsylvanië.
Niet Schweiker, maar mensen als
senator Hugh Scott en oud-
gouverneur William Scranton, die
nu ambassadeur bij de Verenigde
Naties is, maken in die belangrijke
staat de dienst uit. En zij hebben
een duidelijke voorkeur voor Ge
rald Ford.
ZEKERHEID
Tenslotte, zo zegt de commentator
van de Washington Post, had Rea
gan moeten weten dat onder de
conservatieve Republikeinen in
het hele land bijna niets zo belang
rijk is als het consolideren van de
zekerheid in een eventuele opvol
ging van de president. Zo stelden
zij in 1968 aan Nixon de eis om niet
de „liberal" John Lindsay als
running-mate te kiezen, omdat zij
de vooruitstrevende stroming uit
het noordoosten, die deze verte
genwoordigde, buiten de deur wil
den houden. Het werd toen Spiro
Agnew. En hoe beschamend de af
tocht van Agnew en daarna die van
Richard Nixon zelf ook is geweest,
de machtige conservatieve onder
stroom in de Republikeinse partij is
misschien nog veel meer gekwetst
door het feit, dat de nieuwe presi
dent Ford daarna de „liberal" Nel
son Rockefeller als tweede man
koos.
Voor de Republikeinen is dit keer
het vice-presidentschap van nog
groter belang dan anders. Zou Ford
opnieuw president worden, dan
kan hij volgens de grondwet bij de
volgende periode in 1980 niet op
nieuw worden gekozen. Zou Rea
gan aan het roer komen, dan is het
lang niet uitgesloten dat deze in
1980 geen tweede termijn zal wil
len, omdat hij dan al 69 jaar is.
De kans is altijd vrij groot dat na het
aftreden van een president, diens
vice-president zijn opvolger wordt.
De gedachte aan een Schweiker in
het Witte Huis doet iedere recht
geaarde conservatief in de Repu
blikeinse rijen de rilling van af
schuw over de rug lopen. En zo'n
kans zit er zelfs tussentijds altijd in:
dat heeft de jongste historie maar al
te duidelijk geleerd.
Door
Piel Wesseling
Mosterd na de maaltijd? 't Lijkt
erop. Maar altijd doemen er weer
nieuwe vakanties op. In de wacht
kamer van een. arts las ik: „Mis
schien bent U nauwelijks bekomen
van uw zomervakantie en toch is 't
nu alweer de hoogste tyd om uw
plannen vast te leggen voor de win-
tervakantie"
Heb je een fijne vakantie gehad „O
ja, enorm. We vonden een prachtig
plaatsje in Oostenrijk. De slaapka
mers waren wat benauwd en de
warmwaterleiding was defect,
maar we hadden een schitterend
uitzicht, 't eten was goed en zó'n
pils voor nog geen gulden in ons
geld omgerekend."
Vraag maar en je hoort altijd dit
soort geluiden. De werkelijkheid is
natuurlek wel wat gecompliceer
der. Enorme afstanden werden per
auto afgelegd. Soms hebben ze
uren in verschrikkelijke files ge
sukkeld, bloedheet, de motels
langs de weg overvol, zeurende
kinderen, gemopper over en weer,
ruzies in aanleg; „Nouf jy moest
toch zo nodig!"
'n Vriend van me schreef: „Hier in
Makkum Fr. hadden we eerst een
klein pest-huisje. Om te sterven van
ellende. Nou hebben we een warm
aanbevolen sta-caravan gehuurd,
waar de wespen zich beter thuis
voelen dan wij. „Wat ging hij daar
dan zoeken, vraag je je af. Hij heeft
een fijn huis, buiten de stad met een
aardige tuin. Nee hoor. Ze moesten
eruit. Er eens helemaal uit. Niks
geen gedonder aan je kop, geen
telefoon, geen kranten. Even bij
komen. Jawel. En dat had hij dan zo
nodig. Want zij heeft geen vakantie.
Alles wat ze thuis moet doen wordt
ook daarginds van haar gevraagd, 't
Is allemaal alleen veel ingewikkel
der.
Voor de mensen die in de vakantie-
tijd af en toe thuis blijven, zijn er de
z.g. pretparken. In grote drommen
trekken ze erheen. Duinrell b.v. da
gelijks aangekondigd in vele kran
ten. 't Is er warm en vol. Alles watje
maar bedenken kunt voor kinderen
is er te vinden. Maar overal staan ze
te dringen. Altijd is er te weinig
plaats. Grote gezinnen en groepen
van gezinnen met bussen voor de
ingang afgezet schuifelen van de
ene attractie naar de andere. Het
café-restaurant is de hele dag vol,
zoals ook 't uitgebreide terras er
voor. Bij de daar verplichte zelfbe
diening ook weer ryen mensen
voor pannekoeken, kip, appelmoes
en patates frites, allerhande slaatjes
en dranken. Na 'n paar uur zyn ze
bevangen door de hitte en sloffen ze
door 't mulle zand en kijken uitge
blust. De pret is over, de portemon-
naieleeg. De overal aangeboden ijs
jes vormen de laatste toevlucht.
„En, hebben jullie genoten van
daag?" vraagt vader 's avonds aan
zijn kinderen. „De rondvaartboot
was kapot", is 't enige dat ze zich
herinneren.
O, natuurlijk, u hebt 't echt naar y w
zin gehad, 't Was een pracht vakan
tie, in alle opzichten. Maar ik denk
even aan al die anderen.Vakantie is
een welvaartsverschijnsel. Vroeger
gingen alleen de goed-gesitueerden
op stap. Werknemers bleven wer
ken. Nog aan het begin van deze
eeuw was het heel gewoon dat kin
deren van 12 jaar maar één dag per
jaar vrij van de fabrieksarbeid wa
ren, b.v. in de beruchte Regout-
fabrieken in Maastricht. Nu heeft
gelukkig iedereen recht op vakan
tie. 't Is volkomen normaal en van
zelfsprekend. Maar wat doen we
Als het schooljaar
weer begonnen is, vraagt altijd wel
een of andere leraar aan een groep
leerlingen om een opstel te schrij
ven over de vakantie. Voor som
mige ouders zou 't misschien goed
zijn die opstellen eens onder ogen
te krijgen. Hier een paar citaten
- Wij zijn aan zee geweest, 't Was er
vies en 't stonk. Je kon niet eens
ergens naar de wc.
-Wij gaan elk jaar naar Spanje, naar
een camping. Ik had 24 muggebe
ten, mijn zusje 11. Vader was elke
avond dronken. Dat komt, zei mijn
moeder, omdat ze daar zo'n goed
kope wijn hebben.
- Wij waren in Oostenrijk en zijn
verdwaald, 't Was verschrikkelijk.
- Wij zijn dit jaar niet op vakantie
geweest, want mijn vader moest zo
nodig naar alle wedstrijden van
Feyenoord, ook in 't buitenland,
't Geld was op.
- Wij gaan naar Spanje. Je kon er
wel fijn dansen, maar er waren ook
vervelende jongens.
- De hele vakantie heb ik in 't zie
kenhuis gewerkt. Dat was best fyn.
Dat kwam omdat myn vader 'n
tijdje in het ziekenhuis had gelegen
en toen bezochten we hem elke dag.
Toen kreeg ik het idee. Eigenlijk
heb ik gespaard voor een brommer,
maar ik weet 't nog niet. Er gebeu
ren veel erge ongelukken mee.
- Mijn broertje en ik hebben bij een
boer gewerkt. Ik kan nu heel goed
melken. In 't begin was 't wel grie
zelig, dan lachte die boer me uit en
zo leerde ik 't.
- Bij mijn oom in 't dorp hadden ze
een bibliotheek. Ik heb heel wat af
gelezen. Dat was fijn en ik hoefde
niks te betalen
- Wij hebben met zijn allen een
grote trektocht gehouden. Elke
avond kookte mijn vader, dat is
toch zo'n lieverd. Een keer is 't he
lemaal mislukt maar toen ging mijn
moeder frites halen. We kwamen
ook bij een kerk, maar we konden
er niet in. De bossen waren erg
droog. Een konijntje heb ik water
gegeven en toen liep het weer.
- In Spanje was het nog drukker
dan bij ons. We hadden een plaatsje
gehuurd maar 't was al bezet. Mijn
vader was erg kwaad, en 't waren
Hollanders.
- We moesten overal op de foto. Een
keer hadden mijn zusje en ik er
stiekem 't rolletje'uitgehaald. En
mijn vader maar foto's nemen. Hij
zal raar opkijken, maar wat heb je
nou aan al die foto's?
- Aan zee stond een man over Jezus
te praten, van de Pinkstergemeente
of zo iets. Dat was best zielig.
En hier nog een mooi citaat, 'n prijs
waard.
- Ik ben de hele vakantie bij myn
opa geweest in Noord-Holland by
Alkmaar, 't Was mijn mooiste va
kantie. Hij ging dikwyls vissen en
dan mocht ik hem helpen. Mijn opa
vertelt altijd mooie verhalen en hij
weet alles.
EEN ZONDERLING-
Door Leiden wandelend van 't bu
reau van deze krant naar het station
werd ik in de buurt van het Karre-
wiel even aangehouden door een
man, jong nog, ik denk 25 jaar. Hij
vroeg me de weg naar een mij vol
komen onbekende straat. Ik zei
hem dat ik slecht bekend was in
Leiden en liep door. 'n Paar meter
verder sprak eqn meneer me aan en
zei: „Die jongen is een zonderling.
Al jaren vraagt hij aan allerlei men
sen een straat die helemaal niet be
staat. Als je niet gauw doorloopt
dan zegt hij dat hij al uren loopt te
zoeken, dat hij honger heeft en geen
cent op zak. 'n Soort verkapte bede
larij." Misschien had die gedien
stige meneer wel gelijk, maar 't
beeld van die verdwaalde man
bleef me bij. 'n Man op zoek naar
iets dat niet bestaat. Ik wil er geen
dagsluiting, van maken of zoiets
maar het verband met de rest van
dit stukje is duidelijk. Wat doe je als
je op vakantie gaat We stuiven weg
in onze auto's, zwaar bepakt en ge
zakt, naar verre streken. Op zoek
naar iets dat misschien helemaal
niet bestaat. Naar bevrijding van
zorgen en tobberijen, 'n paar weken
iets héél anders. We komen thuis,
armer dan toen we gingen, in alle
opzichten. Zelfs een illusie zijn we
kwijt, tot de koorts ons weer een
keer te pakken krygt.
Misschien dat alleen die vader van
een van de aangehaalde citaten
werkelyk opgelucht en bly thuis
kwam, die het er alleen maar om te
doen was zijn vrouw en zijn kinde
ren een paar fijne weken te bezor
gen.
