geëist tegen
valsemunters
Veiligheid
voor taxi
chauffeurs
Positie van architect danig veranderd
luister
gelden
omhoog
Vuurwapen
eenvoudig
te krijgen
DINSDAG 3 AUGUSTUS 1976
BINNENLAND
PAGINA 7
DEN HAAG (SP) - De kyk- en luis
tergelden gaan weer omhoog. Be
zitters van televisie moeten vanaf L
januari 1977 114 gulden betalen.
Voor radio alleen moet volgend jaar
34,50 neergeteld worden.
Dit blijkt uit het voorstel van minis
ter Van Doorn (CRM) om de om
roepbijdragen op te trekken. Het is
gisteren bij de Tweede Kamer in
gediend.
Het kijkgeld is momenteel 108 gul
den en het luistergeld 33 gulden. De
verhoging is nodig, omdat de om
roep tot 1980 395,4 miljoen gulden
tekort komt. De kijker en luisteraar
draait daar niet alleen voorop. Voor
158 miljoen gulden wordt er een be
roep gedaan op de algemene re
serve van de omroep. De reserve
bedraagt op dit ogenblik 200 mil
joen gulden.
Het is de bedoeling dat het kijkgeld
jaarlijks voortaan met 6 gulden
omhoog gaat en het luistergeld met
1,50 gulden.
Tot 1980 brengen de omroepbijdra
gen 1929,9 miljoen op. De STER-
reclame brengt de komende vier
jaar 600 miljoen in het laatje. De
opbrengst van de rente in diezelfde
periode is 50 miljoen gulden Daar
tegenover staat voor 2737 miljoen
gulden aan omroepuitgaven.
Lubbers wil
geen extra
veiligheids
maatregelen
kerncentrales
DEN HAAG (SP) - Minister Lub
bers (Economische Zaken) is niet
van plan extra veiligheidsmaatre
gelen voor de Nederlandse kern
centrales te nemen.
De minister heeft dit gisteren mee
gedeeld in antwooord op schrifte
lijke vragen van het PvdA-
kamerlid mevrouw Epema-Brug-
Het kamerlid had haar vragen ge
steld naar aanleiding van een
televisie-uitzending, waarin ver
slaggevers er in slaagden tot de
kerncentrale Dodewaard door te
dringen.
Minister Lubbers wijst er cp dat
men in de tv-uitzending in de eerste
plaats de aandacht richtte op het
koelwaterinlaat-gebouw. Ten on
rechte verkeerden de journalisten
in de mening dat dit gebouw tot de
(uit een oogpunt van veiligheid) vi
tale onderdelen van een kerncen
trale behoort en daarom speciaal
beveiligd zou worden.
Ook hebben de verslaggevers ten
onrechte geconstateerd dat de be
veiliging defect zou zijn, zo laat de
minister weten.
Wèl laat minister Lubbers momen
teel nagaan of het nodig is ook het
betreden van niet belangrijke ge
deelten van kerncentrales te be
moeilijken.
Door de rijksoverheid worden re
gelmatig controles op de beveili
ging van de centrales uitgevoerd, zo
deelt de minister mee. Dat gebeurt
minstens twee keer per jaar. Bij
deze controles worden waar dat
noodzakelijk blijkt aanwijzingen
gegeven voor verbeteringen.
De huidige beveiligingsmaatrege
len acht minister Lubbers zo goed
dat hij niet van plan is om extra
maatregelen te treffen.
Ut*
DEN HAAG (ANP) - Binnenkort
zullen taxi's moeten zijn voorzien
van mobilofoon, een alarminstalla
tie met licht- en geluidssignalen en
een geldkistje (inwerpsafe)). Minis
ter Westerterp van Verkeer en Wa
terstaat heeft hiermee de aanbeve
lingen van de werkgroep veilig
heidsvoorschriften taxichauffeurs
overgenomen. Het koninklijk be
sluit waarin de nieuwe bepalingen
van het uitvoeringsbesluit auto
vervoer personen staan vermeld,
zal dezer dagen in het Staatsblad
worden gepubliceerd.
Een woordvoerder van de ver-
voersfederatie N W/N KV noemde
gisteravond desgevraagd de door
Westerterp aangekondigde veilig
heidsmaatregelen voor taxi's „vol
strekt onvoldoende". De vervoer-
federatie is van mening dat een
maximale beveiliging alleen be
reikt kan worden als de taxi's wor
den ingericht naar London's model.
De Londense taxi's zijn voorzien
van een glazen afscheidingswand
Duitser bekent
brandstichting
ALMELO (ANP) - De politie heeft
op een camping in Almelo de 34-
jangc Duitser Heinrich Werner S.
uit Kaspel bij Wiesbaden (West-
Duitsland) aangehouden op ver
denking van een groot aantal
brandstichtingen in bos en heide
op de Veluwe in de Achterhoek en
in Twente. De politie kreeg aan
dacht voor de man, omdat hij re
gelmatig kort nadat brand was uit
gebroken, ter plaatse was.
De man verklaarde dat hij journa
list is en daarom steeds bij de bran
den aanwezig was. Dat verhaal
klopt niet, zo bleek de politie. Hij
heeft inmiddels bekend brand te
hebben gesticht bij Stroe, waar
veertig hectare natuurschoon is
verwoest. Hij heeft ook bekend
brand te hebben gesticht in de ma
negevan springruiter Jan Maathuis
in Geesteren.
tussen chauffeur en passagiers ach
terin De ruimte naast de chauffeur
wordt dan benut voor de opslag van
bagage. De vervoersfedratie die dit
standpunt ooi al naar voren had ge
bracht in de werkgroep veilig
heidsvoorschriften taxichauffeurs,
gelooft, dat de bewindsman dit
minderheidsstandpunt niet heeft
overgenomen vanwege de finan
ciële consequenties daarvan voor
de taxi-ondernemers.
De vervoersfederatie blijft echter
van mening als normale produk-
tiekosten voor de taxi-ondernemer
moeten worden beschouwd. Net
zoals ook het geval is in de indus
trie. deze kosten voor een maxi
male beveiliging zijn volgens de
vervoersbond niet onoverkomelijk
hoog.
SCHIPHOL - Mevrouw P. de
Boer-Schoutenechtgenote van een
medewerker op de Nederlanse am
bassade in Peking, arriveerde gis
termiddag op Schiphol. Zij is een
van de laatste Nederlanders die
China heeft verlaten. Alleen het
personeel van de Nederlandse am
bassade verblijft nu nog in China.
Dit laatste heeft een woordvoerder
van het ministrie van Buitenlandse
Zaken aistèren meegedeeld
Mevrouw De Boer vertelde na haar
aankomst op Schiphol dat in Pe
king alles rustig is.
Zij verklaarde verder geen andere
gegevens te hebben over de situatie
dan die welke zij via de BBC en de
Wereldomroep heeft opgevangen.
Cijfers over slachtoffers kon zij niet
meedelen.
In de nacht van dinsdag op woens
dag werden mevrouw De Boer en
haar man in hun huis op de vierde
verdieping van een flatgebouw op
geschrikt door een aardschok.
„Onze reactie was koffers pakken
en naar de ambassade gaan", zo
verleide mevrouw De Boer. Van
enige schade aan gebouwen in Pe
king wasvolgens mevrouw De Boer,
die de volgende dag per auto door
de stad is gereden, geen sprake.
De situatie in de Chinese hoofdstad
is volkomen onder controle. Hoewel
de Chinezen buiten leven omdat er
volgende aardschokken woden
verwacht, is verder alles
Door Gerard van Zuuren
AMSTERDAM (SP) - De valsemunters die gisteren voor de
Amsterdamse rechtbank stonden hadden duidelijk pech.
Zij kregen te maken met een officier van justitie die veron
trust was door de stroom valse duizendjes, die de laatste
dagen met name is opgedoken in Rotterdam en Den Haag.
De officier, mr. jhr. L. A. R. J. de Beaufort, wenste dat dan
ook in zijn eisen tot uitdrukking te brengen. Tegen de grote
jongens vroeg hij gevangenisstraffen van twee jaar en zes
maanden en twee jaar.
een anonieme tip kwam de politie
bij Koos B. in Middenmeer terecht.
Hij is inmiddels door de rechtbank
in Alkmaar veroordeeld tot een
straf van tweeëneenhalf jaar. In to
taal zouden er 400 zijn gedrukt
waarvan de helft als ondeugdelijk
zou zijn verbrand.
Via Koos kreeg de recherche niet
alleen Rien, Gerard, Herman en
Phil te pakken, maar rolde zij ook
een bende(tje) op van drie man, die
zich had beziggehouden met het
vervalsen van biljetten van hon
derd gulden. De drukker was hier
Koos zelf. Zijn medewerkers waren
twee Surinamers, Uno B. (30) en
Hendrik M. (38). Van die vervalste
honderdjes zou er slechts één zijn
uitgegeven. De knulligheid van die
operatie wenste de officier te hono
reren met lichte straffen. Tegen
Hendrik eiste hij zes weken en
tegen Uno een boete van 250 gulden
en drie maanden voorwaardelijk.
Op de zitting wilden Rien en Ge
rard af van het idee dat zij de grote
jongens waren. Die eer lieten ze aan
Jan L. uit Enschede. Zij kenden de
41-jarige Jan van een diefstal bij de
Algemene Bank Nederland in En
schede, waar ze gedrieën zo'n
140.000 gulden buitmaakten. Jan,
die in de valsemunterszaak niet is
vervo' "(d, is voor de diefstal bij de
ABN door de rechtbank in Almelo
veroordeeld tot anderhalf jaar. Hij
heeft die straf reeds uitgezeten.
Rien kreeg dezelfde straf, en Ge
rard kreeg een jaar en drie maan
den. De laatste twee zijn echter in
hoger beroep gegaan.
Volgens mevrouw De Boer die tot op
de dag van haar vertrek nog naar
het zwembad is geweest, kon zij
normaal inkopen doen.
Mr. de Beaufort: "De situatie wordt
zeer onrustig met al die valse dui
zendjes. Die onrust moet worden
weggenomen. Valsemunterij is al
een heel oud delict. In de Midde
leeuwen nog werd de valsemunter
gekookt in een ketel met heet wa
ter. Dat gebeurt gelukkig niet meer.
Maar we moeten het nog wel hard
aanpakken. Er is bij dit misdrijf
geen sprake van een opwelling. Het
is zuiver een berekend delict. Dan
moet je als dader ook voor de ge
volgen instaan. Mildheid is niet op
zijn plaats in dit klimaat, waarin de
valse duizendjes in groten getale
her en der opduiken."
Hoofdverdachten
Als hoofdverdachten van de bende
zag de officier de dertigjarige
marktkoopman Rien de J. uit Am
stelveen en de 29-jarige Gerard R.
uit Amsterdam. Het aandeel in de
affaire van Rien schatte hij toch iets
hoger, hetgeen hij wilde belonen
met een eis van twee jaar en zes
maanden. Gerard hoorde twee jaar
tegen zich eisen.
In de lente van vorig jaar was Rien
de J. in Amsterdam de 47-jarige
boekhouder Koos B. tegen het lijf
gelopen. Met de woorden "Ik moet
geld maken maar ik heb geen geld",
won Koos B. de belangstelling voor
een valsemunterij bij Rien. Rien
haalde zijn vriend Gerard erbij. Het
drietal huurde een huis in het
Noordhollandse Middenmeer,
waar Koos aan het werk ging met
zijn offsetmachine.
Inmiddels had Rien twee andere
Amsterdammers, de 56-jarige
Herman V. en de veertigjarige Phil
B., bereid gevonden het geld uit te
geven. Zij zouden het in omloop
brengen in de casino's in het Ame
rikaanse Las Vegas. Dat mislukte
omdat Phil niet eens een visum
kreeg van het Amerikaanse consu
laat wegens zijn veelvuldig kontakt
met Justitie. De officier vroeg tegen
Herman negen maanden en tegen
Phil vijf. De laatste noemde hij een
man die de gebruikelijke maat
schappelijke lijnen niet wenst te
volgen en zich het recht toemeet
om delicten te plegen."
Opgerold
Nog voordat er ook maar één vals
duizendje was uitgegeven zat de
bende al achter slot en grendel. Via
Aanhouding
om valse
duizendjes
DEN HAAG (ANP) - Op een
camping bij Deventer is de
24-jarige schoonmaker M. S.
aangehouden. De Haagse poli
tie verdenkt hem ervan be
trokken te zijn geweest bij au
toverkopen waarbij met valse
biljetten van duizend gulden
werd betaald.
Kort geleden hadden drie au
tohandelaren de politie ver
teld dat zij 19 valse bankbiljet
ten van 1000 gulden hadden
ontvangen bij een aantal
transacties. In verband hier
mee werd een 30-jarige koop
man uit Den Haag aangehou
den. Hij wordt ervan verdacht
te hebben bemiddeld bij de
autoverkopen. De politie ver
denkt beide verdachten van
medeplichtigheid bij het uit
geven van de valse bankbiljet
ten.
Getuige
Jan L. was gisteren als getuige
aanwezig. Volgens hem was de
diefstal bij de ABN door Rien opge
zet om een valsemuntersprojekt te
financieren. Jan: "Van de buit werd
van ieder door Rien een deel achter
gehouden voor het maken van vals
geld.
Boekhouder Koos B. uit Wormer-
veer, tijdelijk gehuisvest in Veen-
huizen, zat tijdens de zitting met
open mond en oren te luisteren
naar ir. J. Wotte, die op verzoek van
de officier duidelijk maakte wat er
allemaal fout was aan de nage
maakte duizendjes. Ir. Wotte is
hoofd van het laboratorium van
Joh. Enschede en Zonen, Neder
lands enige legale maker van bank
biljetten.
De heer Wotte: "De duizendjes wa
ren niet zo best. Voor deskundigen
hadden ze allerlei kenmerken van
valsheid. Maar voor het publiek
was het een bedrieglijke namaak,
temeer omdat er wel een water
merk in zat. Zwakke punten waren
het ontbreken van reliëf, de voel
baarheid van de inkt en de soort
papier."
Uitspraak 10 augustus.
DEN HAAG (SP) - Vuurwapens en
munitie zijn in ons land nog veel te
gemakkelijk te krijgen.
Daarom dringt het PvdA-kamerlid
Stoffelen er bij minister Van Agt
(Justitie) op aan om erg vlug met
richtlenen voor het al dan niet ver
krijgen van een machtiging voor
een vuurwapen te komen. Ook
vindt hij datereen wet voor wapens
en munitie in het leven geroepen
moet worden.
Herhaaldelijk komt het volgens
Stoffelen voor dat iemand tegen be
taling van inschrijfgeld aan een
schietvereniging binnen een paar
weken mèt vergunning vuurwa
pens en bijbehorende munitie in
huis kan hebben. Soms vijf tegelijk.
Ook gebeurt het dat mensen aan
wie een wapenvergunning gewei
gerd wordt wel bij een schietver
eniging met vuurwapens kunnen
schieten, zo laat het kamerlid aan
de minister weten.
Geen
succes voor
LANDDROST
LAMMERS
LELYSTAD - Han Lammers
(rechts), tot begin van dit
jaar weihouder van Amster
dam, is gistermiddag in Le
lystad geïnstalleerd als
landdrost van het openbaar
lichaam "Zuidelijke IJssel-
meerpolders"Uit handen
van de waarnemend landd
rost, de heer J. M. Lindhout
(links), ontving hij de voor
zittershamer tijdens een ver
gadering van de nieuwe,
twee maanden geleden door
de bevolking gekozen advies
raad in dit gebied.
DEN HAAG (SP) - De laatste jaren
hebben nogal wat veranderingen
opgeleverd in de positie van ar
chitect en stedebouwers. Tot voor
kort was het nog mogelijk voor
een gemeente om zijn plannen te
maken, daarvoor een aantal spe
cialisten aan te trekken, en die
plannen dan zonder slag of stoot te
laten uitvoeren. Intussen is het
vertrouwen in dat soort "studeer
kamerspecialisme" wel grondig
ondermijnd, niet in de laatste
plaats doordat de meeste nieuw
bouwwijken onleefbaar bleken,
met als meest afschrikwekkende
voorbeeld de Bijlmermeer.
Steeds meer protesten tegen de au
toritaire manier waarop er met de
leefomgeving werd omgesprongen,
hebben ertoe geleid dat men zich is
gaan afvragen, of het mogelijk is
van verantwoorde planning te
spreken, wanneer men de wensen
van de bevolking niet kent, of zelfs
uitdrukkelijk tegen die wensen in
toch een viaduct of een autoweg
bouwt of weer een stuk natuur
opoffert, in het belang van "de
vooruitgang". Ook de architectuur
heeft wat dat betreft nog een be
hoorlijk stuk gewetensonderzoek
voor de boeg, met de nodige crisis
situaties. Immers, voor wie bouw
je, en wat moetje bouw'en, wanneer
de geijkte recepten niet opgaan, en
zelfs faliekant fout blijken te zijn.
Actieve inspraak
Een wending ten goede bleek een
maand of wat geleden uit een ten
toonstelling die in de Haarlemse
Vishal gehouden werd onder aus
piciën van het Franse Halsmu
seum. en die getiteld was: "Wonen
en werken in de Zuiderpolder". De
tentoonstelling gaf een overzicht
van de gemeente Haarlem voor te
plannen nieuwbouw in de Zuider
polder, nu nog een onbedorven na
tuurgebied grenzend aan Parkwijk.
Tevens werd aan de bezoekers ge
vraagd om hun voorkeur uit te
spreken voor het soort omgeving
dat zij graag zouden willen hebben,
en daarbij had een aantal architec
ten uit het hele land voorbeelden
van hun eigen werk in foto's en
plattegronden ingestuurd.
Dat is een verheugend initiatief,
omdat men hoopt op die manier de
toekomstige bcWoners van de
Zuiderpolder te bereiken, en nu
eens niet via de gewone informa
tiekanalen. Het is een wending van
passieve naar actieve inspraak, ac
tief, omdat er niet iets tegengehou
den wordt, maar omdat er ook iets
van de grond komt. Het is denkbaar
dat men op die manier ook nog eens
komt tot een vorm van inspraak die
in Amerika bestaat onder de naam
"advocacy-planning".
Advocacy-planning houdt in dat
een aantal specialisten (en langza
merhand zijn dat niet alleen meer
architecten, maar ook medici e d
zich inzet voor de kansarme groe
pen in de samenleving, en hun be
langen bepleit bij alle betrokken
instanties. Dat kan gebeuren door
het overleggen van alternatiev
plannen, door het stopzetten van de
bureaucratische molen, e.d. De
advocacy-planners zijn betrokken
bij wijk- en buurtverenigingswerk,
zodat er gen d irect contact is tussen
bevolking en specialisten. Alterna
tief plannen gebeurt ook in Neder
land, maar directe belangenbe
scherming door gespecialiseerde
vertegenwoordigers is hier nog niet
gebruikelijk.
Nu is de situatie in Amerika wel
veel meer toegespitst dan in Neder
land. vooral door het samengaan
var. politiek en big-business, en dat
verklaart misschien ook waarom de
formule van advocacy-planning
uiteindelijk geen succes heeft ge
had, tenminste niet in actieve zin.
Er kon hier en daar wel een nieuw
bouw worden tegengehouden, een
autoweg omgeleid of het aanleggen
ervan worden tegehgehouden,
maar daadwerkelijk gebouwd is er
De voornaamste reden daarvan is,
dat ook advocacy-planning zich
nog steeds binnen de regels van het
sociale spel beweegt, en dat die re
gels niet bleken te gelden voor juist
de meest misdeelden, die geen rol
spelen in het sociaal-economische
spel, hetzij die van storend element,
dat of geweerd, of aangepast moet
worden Eigen beslissingen vallen
niet in dat kader.
Parkeerterrein
Een nieuwe vorm van verschaffen
waar men het niet krijgen kon,
bleek de guerrilla-architectuur te
zijn, waarbij, gesteund door de
advocacy-planners, een groep
slumbewoners zich toegang ver
schafte tot parkeerterreinen of
open bouwgrond en daar voorlo
pige huizen neerzette, of ook ont
ruimde woonblokken kraakte. Een
beroemd en evenzeer tragisch
voorbeeld van Guerrilla-
architectuur was het geval van
"Peoples Park", in Berkeley, Cali
fornia. De Universiteit daar be
schikte over een immens parkeer
terrein. dat de helft van de tijd leeg
stond. Men besloot, dat terrein te
kraken, niet om er woningen of ten
ten neer te zetten, maar om van een
stuk particuliere grond een open
baar park te maken. De Universiteit
riep de politie te hulp, die de ge
plante boompjes uit de grond- ruk
te, en een nieuw hek om het terrein
zette.
Intussen heeft de guerrilla
architectuur wel tot successen ge
leid. Er zijn her en der zg. "squat-
terdorpen" gebouwd, waarvan éen
(in Peru) zelfs een architectuurprijs
kreeg, omdat e
aan middelen
woongelegenheid was bereikt, die
bovendien bijzonder gevarieerd
was, doordat van lokaal materiaal
gebruik werd gemaakt. En mis
schien is dat wel de enige rol die een
architect hoeft te hebben: het ver
schaffen van technische know-how
aan diegenen die verder zelf bepa
len, hoe ze willen gaan wonen.
brutale rovers
AMSTERDAM (ANP) - Een jonge
Zwitser heeft gisteravond dankzij
het snelle en doeltreffende ingrij
pen van een Turkse gastarbeider
zijn voornemen om Amsterdam per
trein de rug toe te keren kunnen
volbrengen. Kort voordat de Zwit
ser zijn internationale trein zou
pakken werd hij op de Dam door
twee jongelieden van zijn tas met
bescheiden en geld beroofd. Maar
terwijl de Helveet perplex bleef
staan, ging een passerende Turk
achter de twee rovers aan en
slaagde erin de 18-jarige in Parama
ribo geboren serviceman E.R.R.H.
te overmeesteren ondanks diens
verzet met behulp van een mes. De
Turk had de juiste man te pakken.
Want de serviceman was in het be
zit van de tas van de Zwitser. Deze
kreeg zijn spullen meteen terug en
kon nogjuist op tijd zijn trein halen.
Daarvoor moest hij zich zo haasten,
dat er voor hem geen tijd meer was
om aangifte te doen bij de politie,
die ook niet weet wie de Zwitser
was. De aangehouden se:
werd ingesloten.
Rijksbijdrage voor
standplaats buiten
woonwagencentrum
DEN HAAG (ANP) - Gemeenten
kunnen rijksbijdragen krijgen voor
stichting en inrichting van stand
plaatsen buiten een openbaar
woonwagencentrum. De regeling is
eind vorige week in werking getre
den. Ze werkt terug tot 5 december
1974. De zogenaamde artikel 10-
standplaatsen bieden een moge
lijkheid om de contacten tussen
woonwagenbewoners en de plaat
selijke gemeenschap te bevorde
ren. Het ministerie van Cultuur,
Recreatieen Maatschappelijk Werk
heeft dit meegedeeld.
De rijksbijdrageregeling gaat uit
van de standpunten in of bij de be
bouwde kom: daar waar de voor
waarden aanwezig zijn voor deel
neming van de woonwagenbewo
ners aan het maatschappelijk ver
keer.
