„Je moet de historie
er aan kunnen aflezen
agenda
Op jacht naar
bierblikjes
langs de weg
Museum vol lege flessen
RAWLINS De streek waar we
de tweede week van onze tocht
doorheen fietsten is ontzettend
droog. In de zomermaanden valt
er bijna geen regen, 's winters
wat sneeuw. Er is dan ook vrij
wel geen plantengroei: alleen wat
dor gras, doornstruiken en half
dode dennen. Als fietser heb je
minstens 2 bidons (plastic fles
jes die op het frame van de fiets
gemonteerd zijn) met water no
dig om de afstand tussen twee
plaatsen zonder uitdrogingsver
schijnselen te overbruggen.
Langs de weg scharrelen ontel
bare "praddiedogs", knaagdiertjes
die het midden houden tussen
rotten en eekhoorntjes. Soms eten
ze uit je hand. Verder kom je af
FIETSEND
DOOR
DE V.S. (3)
en toe een 6langetje tegen. Hoog
boven de rotsen heb ik een keer
vier adelaars zien cirkelen.
Midden in de woestijn ligt het
dorpje Mitchell, dat dertig inwo
ners en een museum rijk is. Dat
museum Is meer een rariteiten
kabinet, waar naast fossielen en
oude gebruiksvoorwerpen een
grote collectie van allerlei soor
ten prikkeldraad is uitgestald.
Wat Je al niet kunt verzamelen.
Het museum van Cambridge,
een tweehonderd mijl verder
oostwaarts, bezit onder andere
een met de voet aangedreven
tandartsboor (waarmee ik niet
graag geboord zou worden) oude
huifkarren en zadels en achtdui
zend lege flessen, van parfumfles-
jes uit de vorige eeuw tot
Coca Cola-flessen uit de snack
bar ernaast. Voor belangstellen
den: de verzameling is te koop
voor 3000 dollar.
Onze dagindeling laat ons ge
lukkig genoeg tijd om onderweg
en een museum, infofrmatiecen-
of iets dergelijks te bezoeken. We
staan om zes uur op; het ontbijt
bestaat meestal uit "cerials"
een produkt van allerlei graan
producten dat lijkt op cornflakes
en muesli. Daarna doen we wat
gymnastiek-oefeningen om de
spieren op te warmen. Om onge
veer half acht stappen we op de
fiets voor de eerste vijftig a zes
tig kilometer. Tussen elf en
twaalf uur bereikt iedereen ge
woonlijk de afgesproken lunch-
plaats. Daar eten we boterham
men, die de Amerikanen voorzien
van de meest vreemde beleg-com-
binaties. Pindakaas met Jam is
favoriet, maar ook worst met jam.
Er bestaan zelfs sandwiches met
kaas, worst met pindakaas, jam,
ketchup of mosterd.
Ijskoud
vuur, dus daarvoor moet hout
verzameld en gehakt worden. Tij
dens het diner worden de statistic
ken bijgehouden: hoeveel lekke
banden, hoeveel gebroken spaken,
heeft iemand bijzondere dieren ge
zien en tenslotte, hoeveel bierblikj
zijn er opgeraapt. Langs de weg
liggen er namelijk nogal wat en
vooral voor fietsers is dat een
erg ontsierend gezicht. Onze groep
heeft zich tot taak gesteld Ame
rika zo schoon mogelijk te maken
en te houden en dus de blikjes op
te rapen. In sommige streken gaat
het om een paar per dag, maar
bijvoorbeeld in Idaho lagen er
duizenden. Een dag verzamelde
ik er vijftig in vijf minuten. Ik
ben er toen maar mee gestopt.
Het weer is meestal zo goed
dat we geen tenten nodig hebben
en we onze slaapzakken gewoon
buiten neerleggen. Helaas maken
de muggen ons dat soms onmo
gelijk. Om een uur of tien, na wat
gepraat te hebben en een enkele
keer gezang rond het kampvuur,
is iedereen moe genoeg en gaat
naar bed.
Hete bronnen
Idaho, de tweede van de tien
staten waar we doorheen fietsen,
is minder droog. Wij reden er
vooral stroomopwaarts langs de
kristalheldere Lochsa River
(Lochsa is het Indiaanse woord
voor wild water). Twee kilo
meter van de rivier vandaan
borrelen een aantal hete bronnen
op. die we bezocht hebben. Het
zijn wat modderige poelen, dus
geen sensationeel gezicht. Maar
het is heerlijk om erin te liggen
en Je spieren tot rust te laten
komen. Er waren erg weinig toe
risten, wel een aantal hippies met
nudistische inslag.
Toen we dezelfde avond rond
het kampvuur zaten, kwam er
Plotseling een man uit een cara
van op ons af. Hij gaf ons, zon
der veel te zeggen, twintig dollar
omdat hij onze sportiviteit zo be
wonderde. Daar hebben we de vol
gende dagen die erg heet waren,
wat ijsjes en limonade van kun
nen kapen.
.4 juli, de daadwerkelijke 200ste
verjaardag van America's onaf
hankelijkheid, hebben we de avond
doorgebracht in Wisdom, een
plaatsje met 180 inwoners in
Montana.
Er was geen camping, maar we
mochten onze tenten opzetten in
de achtertuin van de kruidenier
waar we onze inkopen deden. Bij
hen hebben we 's avonds naar
een speciaal tv-programma over
Independanceday gekeken, dat
onder andere werd gepresenteerd
door Danny Kay en Betty Ford.
Het was wel aardig dat we juist
op 4 juli. terwijl de kranten en
de televisie Juist zoveel nadruk
hadden gelegd op de vrijheid en
de onafhankelijkheid, 's ochtends
in het Big Hole informatiecentrum
hadden gezien hoe in 1877 de Nez
Peroe indianen misleid, verraden
onderdrukt werden.
Na de resterende 35 tot 50 kilo
meter bereiken we de kampeer
plaats. We proberen steeds langs
een rivier te kamperen om na de
rit een frisse duik in het ijskoude
water te nemen. De rivieren zijn
heerlijk schoon en helder.
Het koken van het avondeten
doen we gewoonlijk op een kamp-
Vuurpijlen
In alle grotere plaatsen werd
op 4 juli vuurwerk afgestoken,
maar in Wisdom was niets geor
ganiseerd. We hebben dus zelf
maar een flinke voorraad vuurpij
len gekocht en die afgestoken. Zij
verdreven helaas de muskieten
niet.
Fietsend door Amerika, 320 maal op en afstappen.
De ruïne in Lisse (in de steigers), door nieuw bouw en fabrieken omringd.
Restauratie van „Het Huis van Dever
ZATERDAG 24 JULI 1976
ZONDAG
Antonius Clubhuis, dansen, 8—11
Geversstraat 65, Oegstgeest, i
teit voor kamerbewoners en alleen
staanden, 9—1 uur nam.
MAANDAG
Steenstraat lb, Wereldwinkel. 9.
Artsen
waargenomen
Zljldijk 38. tel. 1462
Schrama, Zocherstraat
1. tel. 766123
Leiderdorp D. Hennink en O. did
Ry van Beest Holle. Mauritsstngel 168J
telef. 133686 (za. en zo. spreekuu
van 12.30—13 uur).
Held, Marelaaai
A. .Tromp, Lohm
plantsoen 33. tel. 071-7621Ö9 (zaterdag
laan 38. tel
r eigen pa
ttenten za. en zo. S 1L Platteel-de
Jongh. Diepenbrocklaan 6. tel. 5417.
Warmond Lempers, Churchilllaan
13. Voorhout, tel. 02522-10140.
Apotheken
De avond- nacht- en zondagsdienst
der apotheken to de regio Leiden,
wordt waargenomen van 23 tot 30 Juli
door: Apotheek Zuid West, Brahms-l
laan 20, tel. 763134; Apotheek Beker.
Lijtweg 4. Oegstgeest. tel. 155482.
Tevens op zaterdag tot 1 uur nam
Apotheek Voorschoten. Leid se weg 66,!
Voorschoten, tel. 01717-2525.
W ijkverpleging
telLei21753— Interkruls' Middelweg 38.
Leiderdorp Gezondheidszorg Lel-1
lerdorp. tel
OegMgees
tel. 154500.
Voorschoten Gezondheidscentrum!
v. d. Waalslaan. tel. 4641: Alg. Hulp-
Dierenhulpdienst
honden, katten, vogels.
meenten Lelden en Leiderdorp
en nacht bereikbaar tel. 134687.
SOS-dienst
Voor allen die
end doorlopend van vrijdagavond tot'
maandagmorgen.
Koord-Studio
intermenselijke
Zondag 19.30—23.0
vakanties gesloten
Onderwijswmkel
Sophlaatraat 36. tel. 126325. Geopend
maandag t/m vrfldag 12.00—17.30 uur.
Maatschappelijk Werk
Bureau maatschappelllk werk. Oude
Rijn 44c, Spreekuur dagel. 14.00-15.00
uur. Maandag en dinsdag 19.00—20.00
uur. Tel. 142144.
Leidse Rechtswinkel
Moederhulp
Bureau Moederhulp (niet gehuwde
moederzorg). Terweepark 2, tel. 151068.
MeJ. J. Schrama. maatschappelijk werk-
Huize St. Maarten
Opvanghuis voor crislsgevallen van
in nood verkerende moeders, eventueel I
met kinderen. St. Jacobusgracht 1. tel.
132187. Dag en nacht bereikbaar.
Adviesbureau Lelden en Omstreken
van de Nederlandse Bond van Wedu
wen Cs avonds en ln het weekeinde).
Gezinsverzorging
Stichting gezinsverzorging Lelden.
Aanvragen hulp voor bejaarden en
langdurig zieken en gezinsverzorging,
Burgerraadsman
Koornbrugsteeg 7 (zijkant stadhuis).
Openingstijden: maandag, dinsdag en
donderdag
18.30—20.L
dens kantooruren: 143171
Telefoon dagelijks tij-
Dienstencentrum
LEIDSCH DAGBLAD
DAGBLAD VOOR
LEIDEN EN OMGEVING
Uitgave: Leidscb Dagblad B.V.
Hoofdredacteur Han Mulder.
Hoofdkantoor:
Leiden Witte Singel 1.
Postbus 54 Giro 57055.
Voor betaling van abonnements
gelden uitsluitend giro 28884.
Telefoon: 071—14494L
Nabezorging van 18.00-20.00 uur.
Zaterdag van 16.00-18.00 uur.
Telefoon 071—130500. indien in
gesprek 071—134539.
Kwartaalabonnement I 37,85
Per post t 48,25
Jaarabonnement 1139,90
Jaarabonnement p. post 1181,50
Losse nummers f 0,55
BD automatiscne overschrijving
geen administratie- en incasso
kosten.
He<t huis heeft een lange voorge
schiedenis, die begint in 1380. Een pe
riode waarover nu wednig gegevens
meer bekend zijn. „Er moet ook niet
terug worden gerestaureerd tot 1380"
zo meegit architect Van de Sterre,
die van zijn geliefd object niet is weg
te slaan. „Er zijn over de tijd geen
gegevens meer bekend. De huidige
tendens van het restaureren is dat de
historie moet worden afgelezen aan
het gebouw, niet om tot in het begin
terug te gaan. Er wordt ook zo ge
restaureerd, dat de naden nog zicht
baar zijn. Anders wordt het een doods
Struikelblok
Zo ook het geval met de stenen die
voor het restaureren worden gebruikt:
een struikelblok voor de aannemer.
Want waar haal Je Stenen uit 1380
vandaan? Er werden daarom nieuwe
stenen gebakken volgens het aloude
procédé. Voor de twee meter dikke
muren werden van binnen nieuwe.
De „grote zaalvan het Huis Dever is momen teel onder handen.
voor de buitenkant zoveel mogelijk noodgevallen (als de vijand in a
oude stenen gebruikt. Oud en nieuw tocht was, of wanneer het gewelf
zijn door metselaar Hegeman vak
kundig door elkaar gebruikt.
De stenen woontoren, die sinds
1862 dakloos aan het vergaan was.
was door vlieren en planten bijna
overwoekerd. De stenen die nog op de
Juiste plaats zaten, hadden veel te
lijden van de zuid-westelijke, dus zee
wind, die door het zoutgehalte het
vergaan alleen maar bevorderde.
Via een rond deurtje kun je de
ruïne inkomen, Hulkenberg wijst op
het gewelf waar de deskundigen vol
gens hem veel aan af te lezen is. On
der een laag vuil er hebben een
tijdlang varkens in het gewelf ge-
huist— ligt, volgens de historicus, een
vloer van originele veldkeien uit 1380.
Schietgaten in het gewelf moeten
nog als zodanig worden hersteld. Van
één van die schietgaten is destijds
een deurtje gemaakt, waaruit men in
Die gracht is nog een moeilijk punt
De gemeenteraad van Lisse heeft nog
niet beslist over het graven van een
nieuwe gracht. Bovendien is een me
ter achter de ruïne nog particulier
bezit. Via het trapje in de muur,
komt de bezoeker in de .grote" zaal.
Korbeels op de vloeren, balkenver-
bindingen voor het plafond, die uit
circa 1500 stammen.
„Over de balk"
Precisiewerk voor de aannemer, want
die balken moeten precies sluiten via
een pen- en gatverbinding. Overigens
is Hulkenberg vol lof over de aanne
mer: „Er wordt wel beweerd dat die
honderdduizenden guldens die voor
de restauratie zijn uitgetrokken, weg
gegooid geld is, maar het opknappen
Prof. Boschma
overleden
LEIDEN Donderdag is op 83-
jarige leeftijd overleden prof. dr.
Hilbrand Boschma, oud-directeur van
het Rijksmuseum van Natuurlijke
Historie en emeritus-hoogleraar in
de systematische dierkunde aan de
Rijksuniversiteit van Leiden.
Boschma werd op 22 april 1893 te
IJsbrechtum (Fr) geboren. Hij stu
deerde plant- en dierkunde aan de
Gemeentelijke Universiteit van Am
sterdam en volgde in 1931 prof. P.H.
van Kampen op als hoogleraar in
óe algemene dierkunde. In 1933 nam
hij tijdelijk het beheer van museum
voor Natuurlijke Historie over en
werd in '34 directeur. Zn leeropdracht
werd gewijzigd in systematische dier
kunde. In 1958 nam hij afscheid als
museum-directeur en ging in 1963
met emeritaat. Boschman verwierf
grote bekendheid door zijn onderzoe
ken op het gebied van kreeftachti-
gen, koralen en walvisachtigen.
Vijf woonwagens
vertrokken
LEIDEN Op aandringén van de
Leidse politie zijn gisteren vijf woon
wagens van het Schuttersveld vertrok
ken. Er blijven er nu nog zes over.
Het is niet bekend of ook deze zes
binnen afzienbare tijd zullen vertrek- Plastic
ken.
van dit huis is een betere besteding
dan goede vaklui in de WW te laten
lopen", zo meent hij. ..Want gewerkt
wordt hier welOmdat het net
bouwvak.vakant.ie is, valt er weinig
noeste arbeid te zien maar de resul
taten ervan zijn wel duidelijk zicht
baar.
"Zo'n ruïne zit vol met raadsels en
puzzels" vindt Hulkenberg. Eén ervan
verklaart hij: het gat in de stenen
trap. die naar de zolder toeleidt. Het
betreft hier een zogenaamd „gemak"
een middeleeuws toilet, niet meer
dan een gat met plank ervoor.
De inhoud van het .gemak" werd
destijds geloosd in de slotgracht.
„Daar komt ook de uitdrukking „over
de balk gooien" vandaan, zegt Hul
kenberg. „Want er werd allerhande
rommel in de slotgracht gegooid".
Vandaar. En met de vensterbanken in
de stenen trap is het al net zo ge
steld: het waren echte stenen ban
ken, waarop de bewoners van t Huis
van Dever waarschijnlijk door naar
buiten keken. Hulkenberg wijst op de
muren: „Die worden met een dun
laagje gewit. U vindt dat niet zo
mooi? Dat zeggen de meeste mensen.
Maar wret u. dat het de gewoonste
zaak van de wereld was? Het laagje
diende als bescherming tegen do
wandluizen en voor de weerkaatsing
van het licht, zoals in de Pieterskerk.
Nu is daar natuurlijk geen sprake
meer van. maar er wordt zo authen
tiek mogelijk gerestaureerd".
Prof. Boschma
Op datzelfde Schuttersveld werd
gisteravond om 22.45 uur de 26-ja-
rige W.D. aangehouden. Hij bleek
in het bezit van heroïne te zijn. De
politie hield gisteravond om 2.10
uur de Leidenaars H.P.A. (22) en
N.H. v.d. P. «21» aan. Beide had
den eerder op de avond in de Pie-
terskerkclioorsteeg auto's vernield.
Gistermiddag om 13.30 vloog de
motor van J A P. in brand, nadat
hij op de Apothekersdijk. bezig was
geweest de machine te testen, zonder
daarbij de uitlaat aan te sluiten, de
brandweer rukte wel uit, maar hoef
de niet op «te treden.
Lastige
wespenzwerm
door imker
uitgeroeid
ZOETERWOUDE Een grote
zwerm wespen heeft de familie
Uljee aan de Zuidbuurtseweg in
Zoeterwoude de afgelopen dagen
veel overlast bezorgd. De venij
nige beestjes bleken hun onder
komen te hebben onder de dak
pannen en een strook nabij de
dakgoot aan de achterzijde van
de lage woning. Nadat de heer
Uljee en ook een bezoekend fa
milielid waren gestoken durfde
men amper meer op het plaatsje
achter het huis te komen. Een
dierenarts werd geconsulteerd,
maar deze verwees naar de poli
tie die op haar beurt een imker,
de heer Visser uit Zoetermeer,
inschakelde. Toen deze gister
avond by het vallen van de duis
ternis arriveerde was het pleit
snel in het nadeel van de wespen
beslecht. Met enkele spuitbussen
van een insecten verdelgingsmid
del welke onder de dakpannen
werden leeggespoten kwam een
einde aan hun bestaan.
Hulkenberg wijst buiten op het
glas in de ramen van de ruïne. „Plas
tic. Moet je nagaan, er heeft nooit
glas gezeten in die ramen, er is al
tijd primitief in gewoond: geolied of
perkament papier, of luiken ervoor".
Ook nu komt er geen glas in de ra
men, maar glas-in-lood, zoals die zijn
aangebracht in ongeveer 1580.
In oprichting is de „stichting tot
exploitatie huis Dever". Want wat er
met de ruïne gaat gebeuren, als de
restauratie eenmaal voltooid is, is nog
iiiet zeker. Volgens de plannen moet
de restauratie na kerst achter de
rug zyn, alhoewel de aannemer door
ziekte wat achter ligt op het schema.
De gemeente Lisse wil dat het huis
voor iedereen toegankelijk is.
Hultenberg denkt in de richting
van recepties, vergaderingen en ont
vangsten. „Geen permanente bewo
ning. alhoewel Je er zeker liefhebbers
voor zou kunnen vinden". Er melden
zich geregeld gegadigden.
Een ander punt waar nog aandacht
aan moet worden besteed is de auto-
fabriek, achter de ruïne, die door een
houtwal aan het oog moet worden
onttrokken. Maar dat is toekomst
muziek, want voorlopig zijn de bomen
nog klein.
LISSE De resten van het, wel
licht eens statige huis Dever in Lisse
taan nog overeind tussen alle nieuw
bouw en een autotfabriek. Ze zullen
wel altjd bewaard blijven, want al
drie Jaar wordt er met man en macht
gewerkt om weer een echt „huis" te
maken van het uit 1380 daterende
slot.
Door
Miep de Graaff
Wel heeft het
een tijdlang std-
financiële
opgepakt; de overheid betaalt nu het
grootste gedeelte van de restauratie.
De belangstelling voor het Huis
Dever kwam in de Jaren zestig pas
goed op gang, toen amateur-histori
cus Hulkenberg uit lisse een boek
schreef onder de titel .Het Huis De
ver te Lisse." Mede nar aanleiding
van dit boek werd een stichting op
gericht om het «lot te behouden.
Hiertoe werd aan sympathisanten
die een bedrag van duizend gulden
schonken, de naam „medestichter"
verleend.
