Kruiswoord
BRIDGE
Smejkal en Uhlmann
plaatsen zich voor
interzonale strijd
Ook Eiland Man komt met Europazegel
Koeperman
20 jaar
aan de top
Oplossing
vorige puzzel
Kom er ACHT-er
B
KOM ER ACHTER
PAGINA 20
ZATERDAG 24 JULI 1876
De huidige wereldkampioen, Ir.Iser
Koeperman, won zijn eerste we
reldtitel in 1958 in de finalematch
tegen de toen regerende wereldkam
pioen Marcel Deslauriers. Hij ver
sloeg de Canadees met 18—22. In
1959 verdedigde hij zijn titel, alweer
in een match, tegen de Nederlander
Ir. Geert van Dijk. Een Jaar later
verloor hij de titel aan Watsjelaw
Stjegolew in het Groot-Olympisch
Toernooi, heroverde hem in '61 in *n
match tegen Stjegolew, verloor hem
in 1964 in het wereldtoeroooi weer
aan Stjegolew en won hem weer te
rug in 1965 door wederom de uitda
gingsmatch te winnen. In 1968 pakte
Andreiko de titel van hem af. De
uitdagingsmatch, gehouden in 1969
verloor hij met 17—23. In 1970 won
hij het kandidatentoernooi en ver
wierf zich het recht om Andreiko
uit te dagen. Koeperman speelde 20
remises met hem hetgeen de wereld
titel aan Andreiko het. In 1975 riep
de FMJD (Federation Mondial du jeu
de dames) hem uit tot wereldkam
pioen, daar Sijbrands weigerde om
de finalematch tegen hem te spelen.
Het is zonneklaar dat we hier te
maken hebben met een bijzonder
groot speler. .Vijf wereldtitels en al
20 jaar aan de top zeggen meer dan
voldoende. Het is echter jammer dat
zijn successen nu niet bepaald ont
bloot zijn van nare bedenkingen. Tot
tweemaal toe is hij ongereglemen
teerd deelnemer aan het kandidaten
toernooi (1970 en 1975) en ook kle
ven er aan sommigen van zijn par
tijen van de afgelopen jaren duide
lijk combine - spette rtj es. Als voor
beeld geef ik u de partij Koeperman-
Gantwarg, gespeeld in het door hem
gewonnen kandidatentoernooi in
Monte Carlo 1970. Koeperman heeft
wit:
32—28 (20—24 34—30 (18—23 30—
25 (25:32) 37:28 (13—18) 41—37 <16-
21) 31—26 (11—16) 46—41 (18—22)
37—31 (7—11) 40—34 (1—7) 45—40
(21—27) 50—45 (8—13) 42—37 (16
21) de levensgevaarlijke Partie-Bon-
nard 48—42 (13—18) 34—29 (11—
16). Een betere voortzetting heeft
Gantwarg in dit stadium niet, maar
het is onbegrijpelijk dat zón stand
op het bord moet toornen. Nota bene
tussen twee absolute topspelers. Het
is duidelijk dat zwart ai heel slecht
staat en het zal me niets verwon
deren als blijkt dat hij analytisch
totaal verloren staat. Voor mij is dit
alleen maar te begrijpen als alle
sportieve faktoren niet meer zullen
gelden.
Het vervólg van deze partij: 29:30
(15:24) 37—32 (9—13) 41—37 (4-9)
40—34 (18—23) 34—29 (23:34) 39:
30 (12—18) 43—39 (18—23) 39—34
(7—11) 44—40 (10—15) 34—29 (23:
34) 40:20 (15:24) 45—40 (5—10) 40—
34 (3—8) 49—44 (8—12) 34—29 (2—
8) 29:20 (19—23) 28:10 (13:15) 33—
29 (14—19) 29—24 en zwart gaf zich
over. Er zou nog gevolgd zijn: (9
13) 44—40 en 12—18 is verhinderd
door 38—33 en 10-14 door 24—20
en 3228. Zelden zal er zo'n inmaak
partij gespeeld zijn.
Een gelukkig gegeven is dat Koe
perman heel wat partijen van een
ander kaliber gespeeld heeft. Par
tijen die prachtig zijn om na te
spelen. Geniale strategieën en prach
tige combinaties zijn de kenmer
ken van zijn totaalspel.
In het begin van de Jaren zestig
speelde hij juweeltjes van partijen
tegen Stjegolew. Uit één van deze
party en haalden we dit fragment
(2de diagram. Koeperman heeft wit
en Stjegolew zwart.
1 2 S 4 6
te stelling iets minder, maar veel
zal het wel niet uitmaken. Toch
staat zwart in alle varianten verlo-
A: Op 13—19 en 8:19 verliest hij
door 26—21 (28:8) 38—32 en 33:31
en wit heeft doorbraak op de korte
zwarte vleugel.
B: Op 13—19 en 18:9 verliest zwart
door 28—23 (0—13) 23—18 (12:23)
29:9 (14:3) 44—40 (10—14) 33—29
(14—19) 29—24 (19;30) 35:24 (20:
29) 34:23 (8—12) 39—34 (5-MO) 23
—18 (12:23) 34—30 (25:34) 40:18
(22:13) 31:11.
C. Op 14—19 volgt gewoon 44—40
en alle combinaties blijven gehand
haafd. Stjegolew' speelde in de par
tij de zet (17—21) in de hoop dat
Koeperman verkeerd zou slaan door
28:17, want dan was gevolgd: 18—
22, 12—18, 25—30, 18:27, 6—12, 14:
23, 10:30, 23—29 met minstens remise.
Koeperman doorzag echter al deze
valstrikken en steypnde recht op de
winst af doqr: (17—21) 26:17 (22:
11) 31:22 (18:27) 38—32 (27:38) 33:
42 (13—19) 24:13 (8:19) 28—22 (19—
24) 22—18!! (12:23) 29:18 en hoewel
Stjegolew ten onrechte nog 30 zet
ten lang tegenspartelde moest hij
zich ten lange leste gewonnen ge
ven. De voorpost op veld 18 en de
oneconomische schijvenverdeling
waren niet voor compensatie vat
baar.
JOOP BURGERHOUT
Indien in de eerste ronde een
hoimeur valt van een kleur,
waarvan men vrouw boer vierde
mist moet men, indien mogeiyk,
in de tweede ronde snyden op de
ontbrekende honneur. Het zal
veel spelers verbazen dat de kans
dat deze snit lukt bijna twee
maal groter is dan dat de ont
brekende honneur valt by slaan.
De speler die snijdt, handelt vol
gens het „principe van de be
perkte keus". De verklaring is
eenvoudig. De speler die beschikt
over vrouw klein of boer klein
heeft in de eerste ronde geen
keus. Hy zal klein byspelen. De
speler daarentegen die beschikt
over vrouw boer sec heeft wel
keus. Het is onbelangrijk wat hy
byspeelt. Hy zal de ene keer de
vrouw spelen, de andere keer de
boer.
We zullen voorby gaan aan de
theoretische verklaring, maar
het betekent in de praktyk dat
als in de eerste ronde een hon
neur valt de kans op een 3^—1
verdeling, die oorspronkelijk on
geveer 40% bedroeg, stijgt tot
ca. 70%. Of nu.w. als de moge
lijkheid van snyden zich voor
doet zal men dat twee van de
drie keer met succes doen.
Vergelijk ook de volgende situa
ties:
a) A 10 5 2 b) A 9 5 2
H V 3 H V 3
In voorbeeld a) speelt de leider
heer en vrouw, waarop beide te
genstanders laag byspelen. De
leider te snyden. De kans op een
kans op een 4—2 verdeling is a
priori beduidend groter dan de
kans op een 3—3 verdeling. De
4—2 verdelingen, waarby de boer
tweede zit zyn echter in de ge
geven situatie uitgevallen, waar
door de kans op slaan iets gun
stiger is komen te liggen dan de
kans op snijden.
In voorbeeld b) speelt de leider
opnieuw heer en vrouw, waarop
in de tweede ronde by Oost de
boer of tien valt. Nu dient de
leider te sneyden. De kans op een
gelukte snit is opnieuw ca. 2:L
De kansberekening spreekt het
meest indien men vrouw boer
vijfde mist. Indien In de eerste
ronde een honneur valt, geeft
ook nu de snit een betere kan<=
dan het spelen op vallen!
Er zyn zeer veel andere voor
beelden denkbaar, maar het
principe van de beperkte keus
kan het best worden geïllus
treerd met een praktijkspeL
Noord gever, Noord-Zuid kwets
baar:
4 A H 10 6 4
(?HV7
O V B 4
A6
4 B82 4 V
B 8 5 10 4 3 2
087 OA965
4VB10 53 4 9 7 6 2
4 9753
A9 6
O H 10 3 2
4 H8
Zuid speelde 6 Sch., waartegen
West uitkwam met KL V. Zuid
kwam aan slag en speelde
schóppen, West klein, Noord het
aas. By Oost viel de vrouw.
Zuid had nu volgens het prin
cipe van de beperkte keus moe
ten snyden op de boer. Hy deed
dit niet en ging één down. Zijn
tegenstander aan de andere tafel
sneed in hetzelfde contract wel
en scoorde een groot aantal
punten.
T. Schipperheyn
In een stadje in Joego-SIavië vond
een vierkamp plaats waarvan de bo
venste twee alsnog mochten deel
nemen aan de komende strijd in In
terzonaal verband op weg naar het
wereldkampioenschap. Drie spelers
eindigden gelijk, waarna door loting
de grootmeesters Jan Smejkal en
Wolfgang Uhlmann de gelukkigen
waren. De Hongaar Andrasz Ador-
jan viel af terwijl IGM Dragoljub
Velimirovic als laatste eindigde.
Alle spelers kwamen tweemaal te
gen elkaar in het strydperk. Smej
kal, Adorjan en Uhlmann behaalden
3% pnt. Velimirovic, die ook deel
nam aan het huidige IBM-toernooi,
behaalde slechts V/s pnt. en verloor
drie party en. De gouden dagen van
de Joegoslaaf schynen voorby te
zyn, want amper vier jaar geleden
was hy de held in grote toernooien.
Uit deze vierkamp enige levendige
partyen:
Wit: A. Adorjan
Zwart: D. Velimirovic
Siciliaans
1. e2-e4 c7-c5
2. Pgl-f3 Pb8-c6
3. d2-d4 c5xd4
4. Pf3xd4 g7-g6
De zetten d6, e6 en a6 komen
by'na allemaal op hetzelfde neer.
Zwart probeert het dan maar weer
eens met de oude „Draken-variant".
5. Pbl-c3 Lf8-g7
6. Lcl-e3 Pg8-f6
7. Lfl-c4 0-0
8. Lc4-b3 d7-d6
9. f2-f3
De meest gespeelde zet ln deze
variant. Wit geeft pion e4 een extra
steuntje en schakelt Pg4 uit.
9Lc8-d7
10. h2-h4 Dd8-a5
11. Ddl-d2 TT8-C8
12. 0-0-0 Da5-e5?
Velimirovic kiest een twyfelach-
tige voortzetting. De dame staat hier
zeer ongunstig en kan met tempo
winst verdreven worden. Voor de
hand lag 12e5.
13. g2-g4 h7-h5
14. g4-g5 Pf6-e8
15. f3-f4 De5-a5
16. f4-f5Pc6-e5
17. f5xg6 Pe5xg6
18. Thl-fl e7-e6
19. Dd2-f2 Pg6-e5
20. Pd4-e2 Ld7-b5
21. g5-g6!
Een interessant pionoffer, waar
door het veld e6 verzwakt wordt.
21f7xg6
22. Pc3xb5 Da5xb5
23. Pe2-d4 Pe5-d3-h
24. Tdlxd3 Db5xd3
25. Pd4xe6 Kg8-h8
26. Le3-d4!
(Zie diagram)
Na het kwaliteitsoffer neemt wit
de zwarte vorst onder schot. Op
26Ld4: volgt 27. Df8+ kh7, 28.
Pg5+ mat! Een mooi einde.
Wit: W. Uhlmann
Zwart: A. Adorjan
Engels
1. c2-c4 g7-g6
2. e2-e4 e7-e5
3. Pbl-c3 Lf8-c7
4. g2-g3 Pb8-c6
5. Lfl-g2 d7-d6
6. d2-d3 Pg8-e7
Zwart heeft zich goed opgesteld
tegen Uhlmann's lyfvariant. Het
wordt weldra byzonder levendig!
7. Pgl-e2 0-0
8. 0-0 Lc8-e6
9. Pc3-d5! Dd8-d7
Op 9 f5 komt 10. Lg5 enz.
10. Lcl-e3 Kg8-h8
11. d3-d4! Pe7-g8
12. Pd5xc7! Dd8xc7
Niet 12ed4: wegens 13. Pe6:
de3: 14. Pf8: met kwaliteitswinst.
13. d4-d5 Pc6-d8
14. d5xe6 Pd8-e6
15. Tal-cl Pg8-e7
Zwart heeft goed stand gehouden
en kan stellig op remise hopen. Van
wege het grote belang van deze vier
kamp gaan beide spelers op winst
spelen.
16. Ddl-d2
17. f2-f4!
18. f 4-f 5
19. Dd2xe2
20. De2-d2
21. g3-g4!
Pe7-c6
Pc6-d4
Pd4-xe2+
Pe6-d4
Dc7-e7
h7-h6? f
Wolfgang Uhlmann
Ta8-d8
Kh8-g7
Tf8-h8!
De party biykt opeens besüst te
zyn.
26. Kh8-h7
27. Pe6-f8+!
Wederom zeer sterk. Op 27
Lf8: komt 28. Lg8-fKg8: 29. Df8:
gevolgd door mat.
27Kh7xg8
28. Pf8xg6+ Kg8-h8
29. Lb3-g8+!
Nu moet zwart wel toehappen, want
29Kh6 leidt eveneens tot mat.
29. Kh7xg8 30. Pg6-e7+ Kg8-
h8 31. Df2-f8+
Zwart gaf op, wegens 31Kh7
32. Dg8+ Kh6, 33. Lg7: Pg7: 34.
Tf6+ mat. Een prachtige party van
Adorjan!
Minder goed is 21Dh4, we
gens 22. h3, 23. Tf2 enzovoort.
22. Le3xh6 Pd4-e2+!
23. Kgl-hl Pe2-f4!
Adorjan speelt zeer fijn. Door een
tweede pionoffer kan hij een goede
blokkade bereiken. Het is jammer
dat hij door het lot afviel, want in
het Interaonaal-toernooi zou hij ze-
toer hoge ogeii hebben gegooid, vooral
omdat hij nog jong is.
24. Lh6xf4 e5xf4
25. Dd2xf4 g6-g5!
26. Df4-d? Lg7-f6!
Het is volbracht!
27. Tcl-dl
28. Tfl-f3
29. Tf3-d3
30. h2-h3
Uhlmann loopt niet in de val:
30De7-e5
31. b2-b3 b7-b6
32. Dd2-e3
30. Td6:? De5 31. h3 Td6: 32. Dd6:
Td8! en zwart wint.
Er volgde nog:
32. De7 33. Td5 Le 5 34. a4 Tc8
35. Dd3 Thd8 36. b4 Th8 37. Lfl Tc6
38. Kg2 Thc8 39. Dc2 Ta 8 40. Dd2
Lf4 41. Del Remise gegeven, daar de
analyse aangaf, dat Adorjan
a5 niet meer verliezen kan, ook
vanwege raadsheren van ongelyke
kleur.
Bij het samenstellen van deze ru
briek vernam ik van een schaakcol
lega dat volgend jaar in Tilburg een
groot internationaal toernooi zal wor
den gehouden. Ik houd u op de hoog
te! BISHOP
EILAND MAN Na het Kanaal
eiland Guernsey (29 mei) gaat ook
het eiland Man voor het eerst
in de overigens nog Jonge postzegel
geschiedenis Europazegels uitge
ven. Man zal de CEPT-zegels op 28
juli op de markt brengen, zij het
vooreerst op zeer beperkte schaal,
want de posterijen van het eiland
hebben laten weten dat ze net als
bij de produktie van de paardetram-
emissie (26 mei) moeilijkheden heb
ben met de drukkers.
Met deze eerste Europese uitgifte
blaast Man overigens flink in de bus.
Geven de landen die met Europa
zegels komen doorgaan» één k twee
waarden uit (een enkel land gaat
door tot drie), Man geeft direct zes
zegels uit, twee stroken met elk drie
zegels, drie van 5 pence en drie van
10 pence. Het is te honen dat het
bij deze ene „uitspatting" blijft an
ders gooit het eiland zijn emissie-
leid dat tot nu toe namelijk be
perkt werd gehouden toch wel enigs
zins te grabbel.
De zegels zijn gewijd aan de pot-
tebakkerskunst van het eiland, die
meer dan 3000 Jaar oud is en terug
gaat tot voor de bronstijd. Met deze
keramiek-uitgave wordt beantwoord
aan het CEPT-thema (kunsthand
werk) van dit jaar. De 5 pence-
zijn staande en tonen een beker (uit
de vroege bronstyd) een thee
pot, gemaakt als souvenir (uit de
vorige eeuw) en een schenkkan
(uit 1854). De zegels van 10 pence
zijn liggend: een schaal en een kom
(uit de vroege bronstijd), een kom
(gemaakt in 1851) en een Knox urn
(gemaakt door de eertijds bekende
kunstenaar Archibald Knox).
FRANKRIJK Op 21 juni heeft
de Franse post het 30-jarig bestaan
van de Organisatie van het vrije
Frankrijk, France Libre, die werd
gesticht door generaal de Larminat,
met een zegel van 1 fr. (marine
blauw, rood en lichtblauw) her
dacht. Op de zegel het embleem van
de organisatie en een symbo
lische voorstelling van land, zee en
lucht. Van de zegel zijn 8 miljoen
sluks aangemaakt.
Ten zuiden van Nevers en Bour-
ges en ten noorden van Moulins en
MontluQon strekt zich het indrukwek
kende woud van Trongais uit. Aan
dit ruim 10.000 hectare metende bos
heeft Frankryk op 21 juni een zegel
van 0,70 fr. (groen, bruin en blauw
groen) gewyd. De zegel toont een
lange laan in het bos. Gedrukte op
lage van deze zegel: 8 miljoen.
GROOT-BRITTANNIE Evenals
de Franse zegel (die we onlangs heb
ben besproken) toont ook de Britse
zegel waarmee het feit wordt her
dacht dat 200 jaar geleden de Ver
enigde Staten de onafhankelijkheid
uitriepen het portret van Benjamin
Franklin. Het was namelijk Frank
lin die tot 4 juli 1776 de betrekkingen
onderhield tussen het Britse gouver
nement en de Amerikaanse koloniën.
De herdenkingszegel heeft een waar
de van 11 pence en is uitgevoerd
in groen, emerald, violet-grijs. zwart
en goud. Als tekst draagt de zegel:
The Bi-centennial of American In
dependence 1776-1976.
Verder heeft Groot-Brittannië op
30 juni vier zegels uitgegeven waar
op rozen staan afgebeeld geschil
derd door Kristin Rosenberg, een van
Engelands beste schilders van wilde
bloemen. De serie herdenkt postaal
het 100-Jarig bestaan van de Royal
National Rose Society. Een zegel van
8»2 pence verbeeldt de roos Eliza
beth of Clamis. Deze zegel is uitge
voerd in citroengeel, roze, diepgroen,
goud en zwart. Verder zijn afgebeeld:
10 pence, Gradma Dickson (geel,
lichtbruin, grijs, lichtgroen, goud en
zwart); lip, Rosa Mundi (citroen
geel, karmozynrood, diepgroen, goud,
grijs en zwart) en 13p, Sweet Briar
(geel, rozerood, roodbruin, geelgroen,
goud en zwart).
IJSLAND Tot slot de IJslandse
Europazegels die op 3 mei uitkwa
men. Twee stuks: op een zegel van
35 kronen een houten schaal en een
45 kr.-zegel toont een spinnewiel.
HERO WIT
i
5
2
n
3
U
5
T~
h
6
I
H
-
1
an
I
IO
«4
i
i
f-
2b
3T
r
57-
65"
47
43
61
sa
6
1
"To"
l
3
2a
TT
P
q
29
35-
f
I
49
B
30
s
60
67~
■to
55~
36
ïF~
P
bt
'31
Horizontaal: 1. riviermonding,
4. geldlade, 8. Jongensnaam, 11.
slangachtig visje, 13. bevel, 14.
strafwerktuig, 15. plaats in Fries
land, 18. pagaai, 20. grill, 21.
plaats in Overijssel, 22. deel van
een schip, 23. tennisterm, 25.
dieremuil, 27. recht stuk wa
ter, 28. levende have, 30. zin
tuig, 32. reeds, 34. planeet, 36.
bergplaats, 37. sukkel, 38. ar
geloosheid, 39. Jongensnaam, 40
wiede, 42. symbool voor Sele
nium, 43. afgelegen, 44. zaak, 45.
onderricht, 47. vod, 50. soort, 52.
nageslacht, 53. verkoping, 55. on
gebonden, 57. verlies, 59. wreed
aard, 61. biersoort, 62. plaats in
Overijssel, 64. Japanse munt, 65.
schijnstoot, 66. deel van de vin
ger, 67. verdriet.
Vertikaal: 1. geestdrift, 2.
vriend, 3. plaaggeest, 5. verbran
dingsrest, 6. deel van een auto,
7. Franse NV, 8. aanbieding, 9.
bevrijder, 10. zuivelprodukt, 12.
windstil, 14. snelle loop, 16 lief
desuiting, 17. gering, 18. schryf-
gerei, 19.. eikeschors, 24. trom
melaar, 25. grote hond, 26. dui
vel, 28. een der ouders, 29. plaats
in Friesland, 31. vullen, 33. man
chet, 34. lichaamsdeel, 35. bevel,
36. strik, 41. alleenstaande, 43.
plaats in Gelderland, 46. zout-
myn, 47. meisjesnaam, 48. on
derwereld, 49. gewicht, 51. nood
sein, 52. niet voltooid, 53. huid.
54. ijle stof, 56. plaats, 58. bevel
60. vallei, 62. water in Noord-
Brabant, 63. water in Friesland.
De eerste prys van f.10,— werd
toegekend aan mevr. C. G. Schonen-
berg-v. Meerbos, Princestraat 22 E
te Katwyk aan Zee. De tweede prys
van f7.50 werd toegekend aan de
heer J. Kooreman, Kom van Gai-
weg 25 te Leiderdorp.
De twee pryzen van f. 5,— werden
toeekend aan mevr. Colla, Irene-
straat 8 A te Leiden en aan mevr.
G. Wouterlood-Snyders, v. Boetze-
laerstraat 83 te Alphen aan den Ryn.
De pryzen worden de winnaars
toegezonden.
uazmu iSEBu uBEuaAoq 3qo"8
-•za^qoai uba afsBf uba ïjaqood 't
jntun do dfxd repuo laddiup '9
dfld
Isbbu jnnuz ja^un do uaa^s g
jaiads&nuoui
-.req utre uaAoq lOOu^aTznux f
uaAoq
-smoai spit| a^sjaa uba afdursBj -g
jaiads
-B^puouLiBq iqoizaS do ja^spid z
jaiadSB^fluouüBq UBA *ad 1
