"Moord binnen
de grenzen..."
Humplik- en Hollywood-dieet
Boeken-
nlank
Caroline
Silvers
paarden-
gids
Encyclopedie van
ZATERDAG 24 JULI 1976
We spraken af dat Cor Doctor, journalist en samensteller
van een encyclopedie over de Nederlandse detectiveroman
om twee uur bij mij zou komen. Precies op het moment dat
de klok twee sloeg, belde hij aan. Hij had daarvoor even de
omgeving verkend en zei: „Couperusbuurt, prachtige ge
vels, huizen waarin van alles in gebeurt, maar kinderen
kunnen er niet spelen. Een wereld op retour". Ik dacht: je
moet toch een speciaal talent bezitten om dit direct in de
gaten te hebben".
Trouwen
G. P. Hoefnagels: ,/met) Trouwen
en (niet) Scheiden" (uitgave
Kooyker-Reeksprijs f 15,-1
Een zeer informatief boekje rond
alle pret maar vooral alle sores van
trouwen en wat daar nogal eens op
pleegt te volgen. De Rotterdamse
hoogleraar Hoefnagels bundelde
de reeks artikelen die hij verleden
jaar in De Volkskrant schreef. De
kracht van dit boekje is een combi
natie van juridische kennis en
journalistiek gevoel voor de actua
liteit. Een goede handleiding in een
onderdeel van het familierecht,
waarover nog altijd de meest wilde
indianenverhalen de ronde doen.
Specialistisch
Mr. Constantijn Kelk .Rechtsposi
tie Gedetineerden" (uitgave Ars
Aequi Lbri, prijs f7.-).
Het maandblad voor juridische
studenten Ars Aequi beweegt zich
de laatste jaren reeds geregeld op
het terrein van de uitgeverij.'Het
gaat dan om onderdelen uit de juri
dische problematiek met een stuk
actuele urgentie. Ditmaal gaat het
om een nieuw rapport van de
Coomhert-liga, de vereniging van
maatschappij-kritische of tenmin
ste maatschappij-bewuste juristen,
over de rechten of het gebrek aan
rechten voor mensen die gedeti
neerd worden. De stof in dit kleine
boekje opgestapeld is veel omvat
tend, maar nogal specialistisch.
Niet-juristen zullen er niet zo een-,
twee-drie de weg in weten te vin
den. Onlangs is in de Tweede Ka
mer het wetsontwerp-rechtpositie
gedetineerden aan de orde geweest.
Uit het boekje blijkt dat er ook met
de nu voorgestelde wetgeving veel
te wensen overblijft waar het gaat
om een aanvaardbare rechtspositie
voor hen die door de rechter van
hun srijheid zij benomen.
Manager
,f)e naakte manager", door Ernest
Dichter. Marka-paperback nr. 6.
Uitgeverij Het Spectrum. Prijs f
15,-
Ernest Dichter, de „vader" van het
motivatie-onderzoek, houdt in dit
boek een pleidooi voor een vorm
van management, die meer dan nu
vaak het geval is, gebaseerd is op
intuïtie en op een zich bewust wor
den van eigen en andermans per
soonlijke maatschappelijke be
hoeften. Hij analyseert de vele rol
len die de manager in de moderne'
onderneming heeft, en hij laat zien
hoe recente ontdekkingen op het
gebied van leertheorie, systeem
analyse en psychotherapie de ma
nager kunnen helpen zijn verschil
lende rollen te spelen.
Tegelijkertijd doet Richter een aan
tal suggesties aan de hand, waar
mee de manager een goed werk
klimaat kan scheppen.
Multinational
Multinationale ondernemingen",
door Fr. W. Frolich. Marka-
paperback nr. 7. Uitgeverij Het
Spectrum. Prijs f 2250.
In dit boek komen de oorzaken van
het ontstaan van de multinationale
onderneming aan de orde: histori
sche, economische en strategische,
evenals het hoe en waarom van in
ternationalisatie. Verder geeft het
een beeld van de manier waarop
multinationale ondernemingen in
de praktijk nu eigenlijk te werk
gaan. Veel aandacht wordt daarbij
besteed aan organisatorische pro
blemen en organisatiemodellen.
Tenslotte beschrijft de auteur een
aantal managementsproblemen,
met name het personeelsbeleid en
de verhouding tussen staat en de
multinationals.
Controle
Controle op multinationale on
dernemingen", door Rainer Heli-
man. Marka-paperback nr. 8. Uit
geverij Het Spectrum. Prijs f 15,-.
Dit boek behandelt de mogelijkhe
den (en onmogelijkheden) van con
trole op de multinationals, zowel in
moederland als in de „gastlanden",
en wel van de zijde van regeringen,
vakbonden, werknemers en con
sumenten. Hellman probeert we
gen te wijzen waarlangs het tekort
aan controle kan worden uitge
breid. zonder dat de (volgens hem
noodzakelijke) multinationale on
dernemingen te zeer in hun hande
lingsvrijheid worden beknot.
Hij ziet er jonger uit dan de vijftig
jaren die hij telt. In zijn manier van
doen blijft hij de Rotterdammer die
telkens weer aan Den Haag en Ha
genaars moet wennen. Hij lacht als
ik dat zeg. Hij gaat zitten, en dan
valt het me op, dat hij geen mate
riaal bij zich heeft. Geen boeken,
geen papier of foto's over zijn ency
clopedie, die vrijwel klaar ligt voor
de drukker.
„Klaar?" vraagt hij, „dat is juist de
narigheid. Een dergelijk boek is
nooit klaar. Ik heb er geloof ik
twaalf jaar aan gewerkt, maar als
het verschijnt is de kans groot dat
het aangevuld moet worden".
Ik zeg: „Dat is nu eenmaal het lot
van alle encyclopedieën".
En hij weer ,,'t Kan waar zijn, maar
ik ben een perfectionist".
Zelden literatuur
Twaalf jaar speuren in een doolhof
vol schuilnamen, want Ivans heette
geen Ivans, en Havank geen Ha-
vank, en negen van de tien schrij
vers van detectiveromans die hun
naam niet prijs willen geven, zijn
moeilijk te ontmaskeren.
C. D. zegt: „Valse schaamte speelt
een rol, zeker in ons land, en vooral
vroeger toen je niet voor vol werd
aangezien als je een thriller had ge
schreven". Hij weert een vraag af,
zegt: „Het genre lokt helaas opper
vlakkigheid uit. Ik weet het. De
schrijver moet bewust iets achter
houden, en zijn personen vereen
voudigen tot symbolen: de moor
denaar, de detective, de verdachte
derde, enzovoort. Het wordt
daarom zelden literatuur, dus
verdacht. Daarbij komt nog, dat de
meeste schrijvers die een slimme
puzzel in elkaar kunnen zetten,
weinig aandacht besteden aan hun
styl, hoewel dat in de loop van de
jaren veel beter is geworden" En zo
komen we op de befaamde voorlo
pers van het veelgelezen, doch om
streden genre.
„In de Bijbel vind je er al sporen
van, maar na veel „driestuiver-
swerk" publiceerde Edgar Poe „De
moorden in de Rue Morgue",
waarin een aap de dader was. Een
prachtige vondst, want wie denkt
nou aan een aap? En dab natuurlijk
Conan Doyle van Sherlock Hol-
Een thema om door te gaan. Was
Holmes' tegenspeler Watson aan
vankelijk niet bedoeld als vriendin
of vrouw van de vioolspelende
spoorzoeker? We gniffelen er om.
Ah! Holmes, de zonderling die
drugs gebruikte, niet gehuwd was
en er als een typisch Engels mora
list toch wel vreemde ideeën op na
hield.
„Hij krijgt nog elke dag brieven van
mensen die bliksems goed weten
dat hij nooit heeft bestaan", zegt
Cor Doctor. „En huwelijksaanzoe-.
ken. Dat hoort bij het spel om mee
te kunnen spelen".
„Buitenland"
Maar nu Nederland. „De detecti
veroman is hier laat ingevoerd. In
1890 meen ik, schreef Jozua Van
der Poorten onder het pseudoniem
Maarten Maartens in het Engels
„The black box murder". Zijn
woonhuis staat als museum in
Doorn. Over de man zelf is een
Men kan wel zeggen, dat ook
Elseviers uitgeverij de paarde-
sport heeft ontdekt Anders
zou zij nooit binnen korte tijd
vier boeken hebben doen ver
schijnen. die stuk voor stuk
zijn gewijd aan deze viervoe
tige liefhebberij. Een van die
werken houdt zich bezig met
het paard, de andere hebben
de lens gericht op de pony, het
kleii
dat j
snel groeiende belanstelling
van de jeugd mag verheugen.
Het belangwekkendste werk
van dit kwartet is toch wel de
uitgave van Caroline Silvers
paardengids. Niet goedkoop
29,50), maar voor velen een
soort hippische encyclopedie
op het gebied van de rassen.
Na enkele algemene hoofd
stukken over geschiedenis,
aanschaffing en verzorging
van het paard gaat de schrijf
ster over de details van maar
liefst 177 rassen. Haar bijzon
derheden zijn voorzien van
zeer gedetailleerde illustraties
van Ko van den Broecke. Alles
bij elkaar is het zo een boekje
geworden (nauwelijks meer
dan pockettormaat) waarnaar
liefhebbers heel vaak zullen
grijpen
Dat ligt anders bij de drie
boekjes, die zijn gewijd aan de
p>ony's. Het is meer leesstof.
Eén groot exemplaar in de
Deltos Sportserie van Elsevier
(f 12,90) en twee kleinere in de
sene „Vakantie en vrije tijd" (f
8,90 per stuk): ponyrijden en
ponyverzorging.
Het eerste boek - geschreven
door William Froud en door
Joan Thompson van vele bij
zonder levendige tekeningen
voorzien - heet merkwaardig
genoeg „Ponies". Het woord
pony is afkomstig uit het En
gelse taalgebied en alle taal-
bijbels geven als meervoud:
pony's. De vrijheid, die de ver
taler van dit voor jonge pony-
njders zeer aantrekkelijke
boek heeft veroorloofd wordt
derhalve door geen enkele
taalkenner gesanctioneerd.
Dat neemt niet weg, dat de
jonge Ebbens en Steenkcns er
duizend en ëén leuke bijzon
derheden over hun hobby in
kunnen vinden.
Meer gedetailleerd gaan de
boekjes in de serie „Vakantie
en vrije tijd" op enkele onder
delen in. Marianne Spah heeft
haar werkje (met negen foto's
en 33 tekeningen) geheel ge
wijd aan de verzorging van de
pony, terwijl het werkje van
Lise Gast over ponyrijden in
alle voorkomende omstan
digheden
KOOS POST
Titel: Smakelijk en Gezond, handboek voor de moderne
vrouw. Samengesteld door Charlotte Seheibenplug en dr.
Heinrich Wallnöfer met medewerking van Johanna M.
Gottschalk en Helga Staudinger.
Uitgeverij Helmond, te Helmond. Prijs f 45,-.
Wij kopen natuurlijk allemaal wei
eens een kookboekje, maar wil dat
nu zeggen dat we bewust met onze
voeding bezig zijn? Misschien pak-
urte
f d' blijft
ken I'M wet we zo te hooi en te gras
eens opsteken uit het een of andere
kookwerkje dat net iets meer in
formatie geeft dan alleen het re
cept. Wie meer over voeding wil
weten moet beslist het boek Sma
kelijk en Gezond kopen. Daar
wordt kort en overzichtelijk bijna
alles over onze voeding en wat daar
mee samenhangt uit de doeken ge
daan Het van oorsprong Duitsta
lige boek is vertaald door r
Defwesehe- Pinckers en
Schoon-Lamet, terwijl de
boek voorkomende diëten omge
werkt zijn door mevrouw D. Dans-
ma-De Groot.
Op basis van de nieuwste keuken
technieken (o m de snelkookpan
en het diepvriezen, het grilleren en
frituren, de magnetron-oven zit er
nog niet bij) - komen de samenstel
lers - zonder de oude methode te
vergeten - tot een geheel van een
kleine 350 bladzijden met allerlei
recepten. Bij de recepten is aange
geven voor hoeveel personen het
geldt en de hoeveelheid calorieën
per persoon er in zitten. Na het
hoofstuk noderne voeding volgt
dan een cursus slank worden slank
blijven. Met verscheidene dieten
zoals het puntendieet. de
Humplik-kuur. Het Hollvwood-
dieet en adviezen en recepten om
slank te blijven. Dan volgen twee
hoofstukken waarvan de adviezen
maar niet zomaar mogen worden
opgevolgd n.l. de Speciale recepten
en Diëten.
Maar als u Smakelijk en Gezond op
de juiste manier hanteert zult u er
zeker plezier van hebben.
zer(es) op wijngebied helemaal nog
niet thuis is. Hij begint van het eer
ste begin af. Met Rob Kersten
maakt u zo uw eerste wijnreis: van
hem krijgt u adviezen (en heus niet
alleen over de allerduurste wijn
soorten): u leert wijn schenken, op
temperatuur brengen en proeven.
In een vogelvlucht behandelt hij de
Franse wijngaarden, noemt de
meest bekende namen en gaat
daarna door naar Duitsland, Italië
en Hongarije. Als u het boekje hebt
gelezen zult u weten wat wijn is,
maar dat maakt u echt geen kenner,
daarvoor zult u veel en veel meer
moeten lezen en niet te vergeten
„Weten wat wijn is",
is de
stap.
niet.
Helder
Titel: Vrij Nederlands Kookboek.
Auteur Hugh Jans. Uitgeverij Van
Dishoeek, Bussum. Prijs f 16,90.
Met Hugh Jans kun je rustig een
keertje lekker gaan eten. Dat wil
zeggen, je hebt er de man zelf niet
bij nodig maar zijn „Vrij Neder
lands Kookboek". Als u een beetje
inzicht in het kookambacht hebt,
zult u beslist niet de ervaring op
doen van de man die de inleiding
voor dit werkje heeft geschreven:
Rinus Ferdinandusse. die zelfs met
een Hugh Jans bij de hand niet tot
Moderne voeding
een redelijk resultaat zegt te kun
nen komen Toch is Hugh Jans een
heldere schrijver. Zijn recepten la
ten niets aan duidelijkheid te
wnsen over. De korte inleiding bij
ieder hoofdstuk geeft niet alleen
nuttige informatie maar is ook ge
schreven op een gezellig toontje,
dat het alleen maar aantrekkelijker
maakt eens een recept uit te probe
ren. Pluspunt is ook de royale aan
dacht die de vis in zijn boek krijgt,
want vis is eigenlijk altijd nog een
beetje stiefkind in de Nederlandse
keuke**
Wijn
Titel: Heten wat wijn i
Rob Kersten. Uitgeverij Luitingh,
prijs f 7,90.
Heb niet het idee dat u alles over
wijn weet. als u dit boekje hebt
doorgelezen Daar zal nog heel wat
meer aan te pas moeten komen
Maar het zet u wel op het goede
spoor
De wijn is voor u uit die geheimzin
nig romantische sfeer gehaald, het
is een bekende geworden, die ge
rust met je aangesproken mag wor
den. De gemakkelijke verteltrant
en het beperkte gebruik van het ty
pische vakjargon van de wijnspe
cialist. maken het een boeiend ge
heel voor iedereen die maar een
beetje in wijn is geïnteresseerd. De
schrijver gaat er van uit dat zijn le-
Smörgassbord
Titel: Het Zweedse Smorggass-
bord. Uitgeverij Luitingh Laren,
verzameld door Helena Rooda.
Prijs f 7,90.
Het Zweedse Smörggassbord lijkt
een beetje op de Franse hors d'oe-
vre varie of het Deense kolde bord,
maar dan veel overvloediger. Zwe
den kijken niet alleen naar kwali
teit maar ook zeker naar kwantiteit
Visliefhebbers komen volledig aan
hun trekken, al bij het eerste on
derdeel van de grote smulpartij,
want haring is per definitie de ope
ning van een echt Zweeds schrans-
festijn. Na de haring kaas-, eier-,
vis- en schaaldiergerechten, vlees,
gebak en andere deserts.
Hoewel het officiële Zweedse
smörggassbord uit vier onderdelen
bestaat sillbord (haring), kalle
buffe (koude buffet), smavarmt
(warm buffet) en desert kunt u ie
der recept afzonderlijk klaarma
ken. Voor ieder onderdeel van het
maal vindt u verscheidene recep
ten, zodat u niet bang hoeft te zijn
zich in een geldverslindend avon
tuur te stortenhet hoeft niet al
tijd kaviaar te zijn
H. v. d. HOEVEN
De koper
,JDe koper, een studie van de con
sument", door Don weller. Marka-
paperback nr. 9. Uitgeverij Het
Spectrum. Prijs f 25,-).
De bedoeling van dit boek is zo
eenvoudig mogelijk te beschrijven
wat er zich in de mensen af
speelt als ze aan het kopen zijn
of als ze tot kopen verleid worden.
Het wil aantonen wat de gevolgen
daarvan zijn voor degenen die met
verkoop, reclame en marketing te
maken hebben.
Opiumoorlog
Catherine LamourlMichel R. Lam-
berti: „Opiumzwendel"Uitgeverij
ln de Toren. Prijs f 2450.
Het gebruik van verdovende mid
delen, in het bijzonder van hard
drugs (zoals het opiumprodukt
heroïne) is de laatste jaren sterk
toegenomen. In steeds meer landen
zijn steeds meer verslaafden. De
meeste landen hebben al lang
geleden de strijd tegen de verdo
vende middelen aangebonden door
het opstellen van wetten en politie
verordeningen. Desondanks is men
er niet in geslaagd de organisaties
van de handelaren te ontmantelen.
Dit wordt mede veroorzaakt door
dat de handel in drugs niet alleen
handelaren en verslaafden betreft.
Er zijn enorme staatsbelangen mee
gemoeid. Want de papaverteelt is in
tal van landen een belangrijk - en
dikwijls - middel van bestaan voor
grote delen van de bevolking.
Zodra de strijd tegen de verslaving
op internationaal niveau wordt
aangepakt, ontstaan er dan ook po
litieke en economische verwikke
lingen. Daardoor is een nieuwe
opiumoorlog ontstaan, waarvan
Lamour en Lamberti alle achter
gronden belichten.
Inflatie
,£>e tweede crisistijd", door F.
Cairncross en H. Macrae. Met een
voorwoord van prof. dr. J. Pen.
Spectrum paperback 11. Prijs f
1150.
Dit boek bevat het verhaal van de
ineenstorting van het internatio
nale geldstelsel. Het gaat over infla
tie en deflatie, over overschotten en
tekorten op de betalingsbalansen.
De schrijvers, twee bekende En
gelse journalisten, verwachten
weinig heil van de huidige mone
taire situatie. Zij voorspellen dan
ook een ineenstorting van het geld
stelsel. en spreken over een werel
domvattende economische crisis,
een herhaling van de crisis uit de
dertiger jaren.
Het probleem van de inflatie of niet
in evenwicht zijnde betalingsba
lansen zal niet veel mensen uit de
slaap houden. De meesten zullen
denken (en dat is begrijpelijk) dat
die dingen niet zoveel van doen
hebben met hun eigen levensni
veau. Immers, ondanks die ab
stracte dreigingen, werden de
mwwesten toch steeds rijker.
Maar of dat zo zal blijven is volgens
de beide schrijvers nog maar de
vraag. In hun boek proberen zij uit
te leggen waarom, en zij doen dat
op een heldere en duidelijke ma-
proefschrift verschenenVanaf
dat moment komen de namen:
Ivans - mr. J. van Schevichaven -
die zijn vermogen in Russische ef
fecten had verloren en om den
brode thrillers ging schrijven. Ha
vank - H. van Kallen - een ex-
priester, die het soms te dol maakte
met zijn gevoel voor humor.
C.D.: „Verreweg de meeste auteurs
situeerden hun verhalen in het bui
tenland. Dat was veiliger, met een
roman in het eigen land kon je de
lezers niets op de mouw spelden.
Bekende schrijvers die een zij
sprong naar de thriller maakten,
werden later moediger en publi
ceerden onder hun eigen naam.
Denk aan Heijermans, Roothaert,
Jan Campert, Ben van Eysselsteijn,
Herman Middendorp, die ten on
rechte is vergeten, aan Ab Visser,
Oolbekkink, Defresne, Carmiggelt,
Ik zeg: „Professor Presser".
„Ja, die publiceerde eerst onder de
gekke schuilnaam van: Haggi Mani
Reis. Nou vraag ik je!
De titel van de onthullende ency
clopedie?
„Moord binnen de grenzen".
De jarenlange speurtocht leverde
twaalfhonderd detectiveromans
van Nederlandse schrijvers op.
„Er zit een merkwaardige ontwik
keling in" zegt hij.
„Eerst stond de boef centraal als
een soort held. De gentlemen-
misdadiger die stal voor de armen.
Later, toen de mensen het beter
kregen en er enig bezit viel te ver
dedigen. kreeg de politie een
hoofdrol. Er is variatie in te ont
dekken op de sociale roman. Lees
Van Gulik maar".
Twaalfhonderd thrillers door Cor
Doctor mag weten hoeveel vader
landse brave burgers: geleerden,
dichters, romanciers en brood
schrijvers. Sommigen verscholen
en verschuilen zich achter een do
zijn pseudoniemen. Hun producten
variëren van uitstekende lectuur
tot vunzig leesvoer.
Ik: „Zijn er ook vrouwen onder die
auteurs?"
„Nou, en of. Harriet Freeser heeft
wel eens iets op dat terjein gedaan.
En Hella Haasse voltooide een thril
ler van haar vader, de detective
schrijver Van Eemland. En dan
Willy Corsari natuurlijk. Vrouwen
werken in hun boeken vaak met
vergif'.
Hij declameert: „En dan rook hij de
geur van bittere amandelen En
wij maar lachen om zoveel vergif.
130
Dan vraag ik of hijzelf ook detecti
veromans heeft geschreven. En
hoeveel dan wel.
„Honderddertig".
„Wat zeg je?"
„Honderddertig. Zes pseudonie-
Lang geleden. Later begon ik
„De misdaad-aan-de-Maas"-
„Kyk", zegt hij, „na de oorlog
kwam je in de journalistiek moei
lijk aan bod, en omdat ik liever ver
halen schreef dan bijvoorbeeld op
een kantoor te zitten, schreef ik dan
maar verhalen. Thrillers. Ik hecht
geen waarde aan die boeken, maar
ik schaam me er ook niet voor.
Soms zat er opeens een betere tus
sen. Toen ik bij de krant kwam ging
ik met de filmcriticus mee om de
cors en sfeer op te doen voor een
boek". Hij moet er erg om lachen.
Ik wil weten onder welke schuil
namen hij schreef. Hij zegt vriende
lijk dat het daarvoor schuilnamen
En nu is het wachten op de ency
clopedie
Ik vertel hem misschien iets
nieuws: „Weetje dat Arsëne Lupin
werd geschreven door Maurice Le-
blanc, een familielid van Maurice
Maeterlinck?
„Ik weet het", zegt hij. „Het komt in
de beste families voor. Rinaldo Ri-
naldini werd geschreven door een
zwager van Goethe
RICO BULTHUIS
