man die alles
en iedereen kocht
HOWARD HUGHES
ZATERDAG 3 JULI 1976
Het eerste van een serie verhalen over de man die zich veel
geld verwierf en zich daarmee buiten en boven alle wetten
plaatste, die zowel de CIA als de mafia tot zijn bondgenoten
kon rekenen. Bij zijn leven al een legende: Howard Hughes
Op maandag 5 april van dit jaar, om 5.30 uur in de ochtend, werd een
Mexicaanse arts ontboden naar het Princess Hotel in Acapulco en door
gewapende bewakers naar de afgegrendelde bovenste verdieping geëscor
teerd. Daar trof hij, op een orthopedisch bed dat stond op een aan een baar
herinnerend podium met een filmprojector aan het hoofd - en een ruim
twee meter breed scherm aan het voeteneind, het nauwelijks ademhalende
skelet aan van een man die 1.92 meter lang was en nog geen 65 kilo woog. Hij
was overdekt met doorgelegen plekken en bloed sijpelde uit een hoofd
wond die weken tevoren door een val was veroorzaakt. De polsslag was
zwak. Er waren tekenen van ernstige uitdroging en ondervoeding. De pa
tiënt was de Amerikaanse miljardair Howard Hughes.
Dr. Victor Montemayor, geschokt
door deze spookverschijning, vroeg
twee lijfartsen van Hughes - een
van hen huilde zacht - hoe ze hem
in deze toestand hadden kunnen
laten wegzinken. „Hü wilde niet dat
we hem aanraakten," zeiden ze.
Hughes stierf enkele uren later
terwijl hij de Amerikaanse grens
overstak in een Lear
ambulance-straalvliegtuig, op weg
naar Houston in Texas waar hij 70
jaar eerder was geboren.
Er is door mensen die intiem met
de miljardair waren, beweerd, dat
(Houston, Los Angeles, Las Vegas)
om een zo feitelijk mogelijke studie
te verkrijgen van - volgens Gore
Vidals onsterfelijke oordeel - „De
All-American Stronthoorn".
In 1905 was Houston in Texas een
woelige boom-stad. Er was olie
'gevonden. Onder de zwermen „wilde"
oliezoekers die met elke trein
aankwamen bevond zich een riskant
levende avonturier, Howard Robard
Hughes sr. Hij had geluk, verdiende-
een hoop geld, spendeerde dlr 50.000
tijdens een Europese huwelijksreis
met zijn bruid uit een
Maar de beminnelijke Rupers
haalde Howard liever naar
Hollywood dan dat hij zelf in de
weekeinden naar Öjai ging, een
besluit dat verstrekkende gevolgen
had voor het leven van de
jongeman. Howard was gefascineerd.
De technische wonderen van het
witte doek, de lijfelijke
aanwezigheid van godinnen als
Mary Pickford en Pola Negri, en de
stoeten willige meisjes die tuk
waren op het leven van een ster,
lieten een onuitwisbare indruk op
hem achter. Hij besloot zijn stempel
kin 1935 maakte
Howard Hughes
met zijn vlieg
tuigje een nood
landing in Santa
Ana. Hughes had
toen juist het we-
reldsnelheidsrecorc
op zijn naam ge
bracht...
hij een doodsverlangen koesterde
er moest een verklaring zijn voor
Hughes' neiging om met het ene
vliegtuig na het andere neer te
storten. Zoja, dan was hij eindelijk
erin geslaagd zelfmoord te plegen.
Hughes werd zonder ceremonieel
begraven. De man die eens geroemd
werd als een geniaal uitvinder en
een nationale held en voor wie hel
Congres een medaille had laten
slaan, werd ter aarde besteld in een
anoniem graf. Er werden geen
redevoeringen afgestoken door hoge
omes uit Washington. Er was geen
enkele vertegenwoordiger van zijn
persoonlijke hofhouding of zijn
enorme financiële rijk aanwezig om
de laatste eer te bewijzen.
Paria
Waarom was Hughes een paria
geworden? Noah Dietrich, gedurende
vele jaren zijn vertrouweling en
zakelijk manager heeft er een
antwoord op: „Er vloeide ijswater
door zijn aderen. Ik heb nog nooit
iemand ontmoet die zo volslagen
van emoties verstoken was."
Dietrich is 32 jaar lang een trouw
bondgenoot geweest - Hughes had
geen vrienden - maar tegen het
einde voelde hij zich zoals zovele
anderen, verraden. De miljardair
oefende een geweldige macht uit en
maakte er meedogenloos misbruik
vurig-anti-communist, die generaals
en politici, tot en met het Witte
Huis, omkocht, zoals hij ook de
mannen betaalde wier vrouwen hij
begeerde. Zyn macht en rijkdom
brachten vrijwel iedereen die
twijfels had aan zijn methodes tot
zwygen. Hij verhinderde de
publicatie van talloze boeken en
artikelen ofwel door legale chantage
of door de schrijvers rechtstreeks af
te kopen.
Terwyl hij aan de ene kant
samenwerkte met de CIA en aan dc
andere kant met de Mafia, beroofde
hy de Amerikaanse regering (d.w.z.
de belastingbetalers) van vele
honderden miljoenen guldens. En
als de wereld hem ergens dankbaar
voor mag zijn is het dat zijn
langdurige betrekkingen met
Richard Nixon geholpen hebben de
Watergate-zuivering te versnellen.
Het is niet eenvoudig de waarheid
vast te leggen omtrent de figuur die
bij zijn ondergeschikten bekend
stond als „De Man." Een
publik-relationsfirma ontving dlr
500.000 per jaar, alleen maar om te
voorkomen dat die waarheid aan de
dag zou komen. Het natrekken van
zijn verhaal betekent dat men stuit
op een reeks van valse sporen, in
elkaar grijpende belangen en
geheimzinnigheid. Hughes is er niet
meer, maar er kan nog steeds een
terugslag komen van zijn enorme
belangen. Hoewel enkele bronnen in
dit verhaal voorlopig ongenoemd
moeten blijven, is alles tot op de
bodem gecontroleerd in Hughes'
voornaamste verblijfplaatsen
aristocratische zuidelijk familie
Allene Gano, en keerde platzak
terug in Houston. Daar werd,
onverwacht en ongewenst, de jonge
Howard op de avond voor Kerstmis
geboren in een houten huis in een
ongeplaveide straat.
Hughes sr. die een pooslang
gedwongen was op een olieboortoren
te zwoegen, was bezig met een
instrument dat beter was dan de
bestaande boorkoppen die snel bot
werden op de harde rotssteen van
Texas. Zijn oplossing - een
veeltandige boorkop die als een mes
door de boter ging - is nooit
rechtstreeks verkocht. Elke boorkop
werd aan de oliezoekers verhuurd
voor dlr 25.000, of meer, per bron.
De slimme Hughes en zijn partner,
Walter Sharp, hielden vast aan hun
monopolie op een instrument dat
een revolutie in de olie-industrie
betekende en de basis vormde voor
een immens fortuin.
Praalzucht
Toen de jonge Howard driejaar
was, maakte het gezin deel uit van
de Texaanse rijkdom. Zyn vader,
die een van de eerste auto's in de
staat had gekocht, schafte zich een
privetrein aan voor pleziertochtjes.
Allene gaf bals en feesten voor hun
nieuwe vrienden waarby ze haar
best deed hen te overtreffen in
praalzucht. Geen van beiden had
veel tyd voor „Sonny", die bovendien
bepaald niet pienter leek. Van zijn
vader had hij een lichte doofheid
geerfd waardoor hij op afstand bleef
van andere kinderen. Hy bracht
uren alleen door in een werkplaats
waar hij sleutelde aan een
gemotoriseerde fiets, die hij, met
gebruikmaking van een accu en een
auto-startmotor, zelf had gebouwd.
Het beeld van zijn vader stond hem
aanhoudend voor ogen: uitvinder,
geldverdiener,
charmeur-in-gezelschap. De oude
Howard was bovendien een
perfectionist als hij, tydens een
van zijn zeldzame bezoeken, in de
werkplaats rommel aantrof mocht
de jonge Howard er een week niet
komen.
„Pa was een harde vent," zei Hughes
jr. later. „Hij stampte het er bij me
in. Maar de mensen mochten hem.
Nou, ik ben gewoon niet
gelnterresseerd in mensen."
Dudley Sharp, de zoon van Hughes'
partner, zei dat „Sonny" een manie
had om zichzelf waar te maken.
„Hij wilde niet in de schaduw van
zijn vader leven. Hy vond het zelfs
vervelend als zijn naam genoemd
werd."
Het echtpaar Hughes stuurde
tenslotte, met duidelyke opluchting,
hun zoon naar een reeks
kostscholen. Zyn langste verblyf
was op een jongensschool in Ojai in
Californie. Deze rustieke buitenpost
Jag op slechts 75 kilometer van
Hollywood waar Howards oom,
Rupert, als scenarioschrijver werkte
en een oogje op hem kon houden.
op Hollywood te
kans deed zich e'erder voor dan
verwacht kon worden.
Howard was 16 toen zyn moeder
opeens ziek werd en op de
operatietafel in Houston overleed.
En twee jaar later kreeg Hughes sr.,
die zich prompt gestort had in een
leven van nachtenlange feesten,
hard drinken en nog hardere
de stomme film, Mae Murray - een
hartaanval en viel dood neer in zyn
kantoor.
Kans
De wees zag nu zijn kans schoon
om zich aan iedereen te bewijzen.
Hij had driekwart van de
nalatenschap geerfd, maar hy wilde
de totale macht. In de eerste plaats
nam hy advocaten in dienst om een
rechter in Texas te overreden hem,
op zyn 18e, wettig meerderjarig te
verklaren opdat hij in staat zou zijn
zijn eigen zaken te regelen. Toen
haalde hy zijn familieleden, onder
wie oom Rupert, met een vlotte
babbel over om hun belangen in de
Hughes Tool Company te verkopen.
Ze zouden het later bitter betreuren.
Hughes betaalde dlr 325.000 voor een
monopolie dat hem de
Door
Charles
Foley
en
William
Scobie
daaropvolgende 50 jaar een winst
van dlr 746.000.000 zou opleveren.
De volgende stap was een goede
manager te zoeken die zyn
geldfontein kon beheren. Bij zijn
keuze van Noah Dietrich, als de
eerste in een reeks van grootviziers
om aan al zyn grillen te voldoen,
trof hy een onbetaalbare vondst.
Dietrich was niet alleen een briijant
zakenman, maar hij bezat de
koppige grondigheid en trouw van
zijn Duitse voorouders. Er wordt
beweerd dat de groei van het
imperium voor 80% was te danken
aan het harde werk van Dietrich en
voor 20% aan het gokkersinstinct
van Hughes.
Hoewel Dietrich, in een
vennootschap dat 32 jaar duurde,
zelden kans zag het wilde
verbrassen van Hughes te
beteugelen, hield hij de geldfontein
wel spuitende. Een monument van
hun verhouding is te bezichtigen in
het kantoor van Hughes Toolco in
Houston: een levensgrote kopie in
goud van de boorkop van Hughes
sr., in een glazen vitrine, als het
wonderen bewerkstelligende relikwie
van een heilige.
Hughes had een hekel aan de
„society" van zijn ouders.
Om zijn verachting te laten blijken
voerde hij een nadrukkelijke
campagne om het meest gewilde
meisje in de stad, Ella Rice, te
veroveren. Hy trouwde met haar en
verliet de stad.
De nieuwe mevrouw Hughes kwam
tot zichzelf in het .Ambassador Hotel
in Hollywood; ze was vergeten
terwijl Howard over zaken sprak
met Dietrich die permanent was
geïnstalleerd in de aangrenzende
kamer. Het was vanaf het begin een
lits-jumeaux-huwelijk waarin
Hughes zijn best deed om dlr 80.000
te verliezen aan een stomme film
over een dronkelap die een weeskind
adopteert.
Door de verwijten van de familie,
verwoord door oom Rupert, werd
zijn koppige vastbeslotenheid om
Hollywood te veroveren slechts
versterkt. „Ik zal laten zien dat ze
het mis hebben," zei hij tegen
regisseur Lewis Milestone die hij
had aangenomen om zijn tweede
film, „Two Arabian Knights" te
maken. Dat gebeurde ook: deze
komedie uxt 1927 won een Oscar by
de eerste Academy
Award-plechtigheid. Hughes, die
niets met het maken van de film
zelf te maken had gehad, was in de
buurt om de loftuitingen in
ontvangst te nemen. Een tweede
film van het tandem Hughes
Milestone had eveneens succes.
„Jezus, regisseren is makkelijk," zei
Hughes tegen Dietrich, „ik neem de
zaak zelf over". Filmmaken was
zakendoen. „Als er kunst aan te pas
komt is dat toeval."
Toeval
Toeval en kunst waren onscheidbaar
op de set van Hughes' vliegfilm uit
de Eerste Wereldoorlog, „Heli's
Angels": vier stuntvliegers kwamen
om by luchtacrobatiek waartoe de
aankomende regisseur opdracht had
gegeven. Hughes zelf, die nauwelijks
een jaar vliegervaring achter de rug
had, ging zelf voordoen hoe de
stunts moesten worden uitgevoerd.
Zyn TM Scout-tweedekker
dwarrelde in een akker. Hughes
werd bewusteloos uit de
wrakstukken getrokken met een
verbrijzeld jukbeen en andere
verwondingen waar hij nog jaren
pijn van had.
Het was het eerste van vijf
vliegongelukken (en talloze
auto-ongelukken) die zowel
geestelijke als lichamelijke averij
veroorzaakten. „Ik ben er zeker van,"
zei Dietrich, „dat ze hebben
bijgedragen tot de bizarre
persoonlijkheid die Mj'later is
geworden."
Toen Hughes zyn meesterwerk had
voltooid, had het geluid zijn intrede
gedaan. Garbo mocht dan wel
spreken, maar zo niet de blonde
Noorse actrice die de hoofdrol
speelde in „Heli's Angels" Haar
accent was om te snijden. Hughes
besloot om alle niet in de lucht
spelende scenes opnieuw op te
nemen met een jonge onbekende,
Jean Harlow. Voor dlr 175 per week
bracht de opgewekte platinablonde
actrice enig leven in wat toen „de
slaapkamerscenes" werden genoemd.
Geen gering feit, gezien de
tekenstripachtige dialoog die voor
een groot deel was bedacht door
Hughes.
Don Juan
Maar Hughes had in elk geval een
instinctief begrip van wat Amerika
wilde zien. Zijn melange van geweld
en snelheid, geld en sex deed het
goed aan de kassa, hoewel niet
voldoende om de ruim 4 miljoen
terug te verdienen die waren
uitgegeven aan vliegers, vliegtuigen,
figuranten en een opnameschema
dat moest worden aangepast aan
zijn eigen wisselvallige uren. Er
werd fanatieke aandacht besteed
aan triviale details. Vervolgens werd
het resultaat weggegooid. Een scene,
waarvan het filmen 10.000 manuren
vergde, duurde in de film drie
Ondanks zijn reputatie als
vrouwenjager toonde Hughes geen
persoonlijke aandacht voor Harlow.
Deze beruchte Hollywoodse Don
Juan - volgens de
schandaalschryvers slechts door
Errol Flynn voorbijgestreefd - vond
haar agressieve uitdagendheid niet
naar zijn smaak.
„Ik had," klaagde ze, „net zo goed
een vliegtuig kunnen zyn."
Hij raakte daarentegen dolverliefd
op Bill ie Dove, een donzig
showgirl-type, en gaf haar de
hoofdrol in enkele mislukkingen. De
twee opzienbarende films die
Hughes in de jaren dertig
produceerde waren beide het werk
van regisseur Howard Hawks en
scenarioschrijver Ben Hecht. De
eerste, „Scarface", was het beginpunt
van George Raft als de oer-gangster
in een hard, gewelddadig verhaal
dat was gebaseerd op het leven van
Al Capone; de tweede, „The Front
Page", was een comedie-noire over
het journalistenleven.
Een paar jaar in Hollywood
verwijderden alle eventuele zachte
trekjes in de persoonlijkheid van
Hughes.
„Met geld kun je iedereen kopen," zei
hij, „maar als ie genoeg hebt kun je
met beloften betalen." Gemakkelijke
slachtoffers van dit principe waren
de horden „stariets" die hy roem
beloofde in een druk met publiciteit
omgeven speurtocht naar „het ideale
vrouwelijke gezicht en figuur". Een
van hen, die van het hotel van
Hughes naar huis werd gereden,
slechts gekleed in een nertsjas,
kwam om bij een autobotsing. De
politie werd omgekocht, de pers tot
zwijgen gebracht, de chauffeur naar
Nebraska getransporteerd. Hughes
bleef beroemde sterren mee
uitnemen.
Echtscheiding
Het werd te veel voor zijn vrouw
Ella. De schoonheid uit Houston
ging naar huis met een
echtscheiding en een
alimentatie-ineens van dlr 1.25
miljoen.
Haar grief was verwaarlozing, maar
men kan zich nauwelyks iemand
voorstellen door wie men liever
genegeerd zou worden. Het was niet
alleen een kwestie van de
excentrieke, op sex verzotte magnaat
die vaak op diners verscheen in een
smoking maar met baardstoppels
van twee dagen en op
tennisschoenen; hij verviel in op
trances lijkende toestanden die wel
24 uur duurden; hij werkte 72 uur
achter elkaar; hij was achterdochtig
op het neurotische af, stond er op
om vergaderingen te houden in
geparkeerde auto's, vliegtuigcockpits
of hotelsuites waar de kamers ter
weerszijden ontruimd waren.
Hij cultiveerde een reputatie als
gierigaard die een kwartje leende
om een telefoongesprek te voeren:
„Want ik wil niet overvallen worden
door een vent die denkt dat ik een
stoot geld bij me heb." Hij was
wraakzuchtig en vergold een
denkbeeldige belediging van Harlow
door haar aan MGM te verkopen en
vervolgens te weigeren de
rekeningen te betalen van haar
publiciteitstoer voor „Heli's Angels."
Zyn bezetenheid met betrekking tot
geheimhouding werd steeds groten
hij begon valse namen te gebruiken
en dook als „Carlos Gomez" met een
stekelig baardje op in nachtclub^.
In 1931 verdween hy gedurende een
halfjaar. Het mysterie werd
opgelost door een krantenfoto van
„Charles Howard" in het uniform
van American Airways. Hij had een
opleiding gevolgd als tweede
gezagvoerder, „om ervaring op,te
Van 1932 tot 1939 hield Hughes zich
in het geheel niet meer met films
bezig. Gehuld in vliegbril en leren
jak, en met een assistent van zijn
eigen leeftijd als monteur, begon hij
een nieuwe Hughes te scheppen: de
Grote Vliegenier. Hij won prijzen ir
vliegraces, brak het
wereldsnelheidsrecord in 1935 in eer
radicaal nieuw gestroomlijnd
vliegtuig dat 487 km/u haalde. In
deze „H-l" (staat voor Hughes One)
vestigde hij records tijdens vluchter
over de Verenigde Staten die
standhielden tot het aanbreken van
het straaltijdperk.
Vliegenier
Toen de kranten hem „de
playboy-vliegenier" of „de
miljonair-sportman" bleven noemer
besloot hij daar een eind aan te
maken. Twee jaar en dlr 1 miljoen
later- het geld stroomde nog steeds
binnen in Toolco - begon hij aan
een recordvlucht rond de wereld.
Het toestel was een snel, nieuw
tweemotorig transportvliegtuig, de
Lockheed Lodestar, dat van alle
overbodige zaken was ontdaan en
volgestouwd met nieuwe apparatuur
en zaken als geweren (om Siberische
beren op afstand te houden) tot een
toestel om zeewater te distilleren.
Alle lege hoekjes waren volgepropt
met tafeltennisballetjes om het
vliegtuig drijvende te houden als
Met een vierkoppige bemanning
vestigde Hughes een nieuw record
op de tocht van New York naar
Parijs en vloog toen door naar
Moskou, waarby hij over een
Duitsland vloog dat zich op de
oorlog voorbereidde. Ze aten uit
blikjes en sliepen zelden. Stalin, die
naar de gunst van het westen dong
voor steun tegen Hitier, gaf
opdracht tot een uitbundige
ontvangst.
Door na drie dagen en 19 uur terug
te keren, brak de ploeg van Hughes
het record met vier dagen.
Burgemeester LaGuardia van New
York en een enorme menigte
verwelkomden hem op het vliegveld
Manhattan bereidde de. held de
grootste tot dan gehouden
confetti-parade - er werd 200 ton
meer papier over zijn hoogd
uitgestort dan bij Lindbergh het
geval was geweest, aldus meldde de
Reinigingsdienst. Hij was de
lieveling van het land, de avonturier
die de mensen de depressie, de
angst voor oorlog, de verschrikking
van te moeten nadenken en
zelfmedelijden deed vergeten. Het
Congres liet een speciale gouden
medaille te zijner ere slaan. Hughes
was de All-American held geworden
Volgende aflevering:
De weg naar Watergate
