Verlenging van
loonmaatregel
met een maand
ABN
Onschuldige jaar vastgehouden
Onderzoek naar
kunstbeleid'
van Erasmus
universiteit
Rotterdam
wil graag
Russisch
consulaat
Duizenden huurders
in grote onzekerheid
Sparen»
Uw geld groeit in 6 jaar en 8 maanden van
f589,50 naar f 1.000,- met ABN Kasbiljetten.
WOENSDAG 30 JUNI 1976
BINNENLAND
PAGINA 7
DEN HAAG (SP) - "Ik zit met
het probleem, dat als ik de ver
keerde man aanwijs, dan moet
hij ten onrechte zitten en dat is
dan mijn schuld", zei lokettiste
Cornelia T. vorig jaar septem
ber voor de Haagse rechtbank.
Ze werd daar geconfronteerd
met de verdachte van een roof
overval op het postagentschap
waar Cornelia die ochtend van
de twintigste juni achter het lo
ket stond. Bij de politie had ze
de toen 20-jarige Bela Imre
Sandor Toth voor honderd pro
cent zeker als de dader aange
wezen, maar nu twijfelde ze.
Toch werd Bela Toth veroor
deeld tot twee jaar gevangenis
straf, onschuldig zoals deze
week duidelijk werd.
Het was die ochtend in juni al
lemaal zo snel gegaan. Om
streeks tien uur was een jonge
man het postzegelagentschap
binnengekomen om de weg te
vragen. Nauwelijks een uur la
ter stond hij er echter weer en
toen Cornelia hem vroeg of hij 't
niet had kunnen vinden had hij
niets gezegd en alleen een
briefje naar voren geschoven.
"Geef heel voorzichtig 5000
gulden of ik schiet een gaatje in
je buik. Laat het niet opvallen",
luidde de tekst. Cornelia begon
te lachen, dacht aan een grap,
maar verbleekte toen de rover
zijn jasje open deed waardoor
een pistool zichtbaar werd. Ze
gaf hem een stapel bankbiljet
ten, naar later bleek 4700 gul
den. De jongeman verdween.
Samen met een andere getuige.
een 67-jarige man die op het
moment van de overval in de
zaak was geweest, had Cornelia
de politie later het signalement
gegeven: lang zwart golvend
haar, circa twintig jaar en zo 1.75
meter lang. Foto's kijken le
verde geen resultaat op, zodat
enkele dagen later een compo
sitiefoto werd gemaakt die ook
in de kranten kwam. Het le
verde de recherche zes tips op,
die allemaal één naam noem
den: Bela Toth. Een van die tip
gevers vertelde bovendien de
bewuste ochtend te hebben ge
zien, dat Bela vlak bij het agent
schap een krant had gestolen.
Bekende
Bela Toth, geen onbekende van
de politie, werd hierna uit de fo-
tobak gelicht. De lokettiste
herkende hem als de roofover-
Links de montagefoto van
de 20-jarige Bela Toth, die
de politie samenstelde naar
de beschrijvingen van de
twee getuigen. Op de rech-
terfoto is te zien hoe Toth er
in werkelijkheid uitziet.
valler. Op 14 juli 's avonds werd
de in Amsterdam geboren
Rijswijker in een schuur aan de
Haagse Max Havelaarstraat
gearresteerd. Toen Cornelia
hem via de confrontatiespiegel
te zien kreeg herkende ze hem
absoluut als de dader, zelfs het
jasje zou hetzelfde zijn. Ook de
bejaarde getuige wist zeker dat
het postuur en het gelaat volle
dig overeen stemden Bela Toth
had daarnaast een zwak alibi.
Hij zou de ochtend van de twin
tigste juni bij zijn broer thuis
hebben liggen slapen. Vier da
gen na zijn arrestatie werd hij
voorgeleid aan de officier van
justitie.
Het belangrijkste bewijs bij de
rechtzaak vormden de twee ge
tuigenverklaringen, want het
pistool noch het geld was te
ruggevonden. Het briefje met
de dreigende tekst was welis
waar in het postagentschap
achtergelaten, maar hoofdin
specteur P. L. Zevenbergen van
de technische afdeling van de
Haagse recherche kon hierop
geen vingerafdrukken vinden.
Bela Toth moest hierna het
tekstje schrijven, maar de
hoofdinspecteur, die hand-
schriftdeskundige is. kon geen
enkel punt van overeenkomst
vinden.
Onschuldig
Begin mei dit jaar begon de
zaak bij de Haagse recherche
opnieuw te leven. In het Huis
van Bewaring "De Sprang" in
Scheveningen werd steeds
meer het gerucht gehoord dat
Toth onschuldig zat en dat een
18-jarige Haagse buf'fetbe-
diende de overval zou hebben
gepleegd.
Opnieuw werd lokettiste Cor
nelia gevraagd om op het
hoofdbureau foto's te komen
kijken. Dit keer kreeg ze de foto
van de buffetbediende te zien.
Ze herkende hem niet. Deze 18-
jarige jongeman, eveneens een
bekende van de politie voldeed
ook absoluut niet aan het signa
lement dat Cornelia en de be
jaarde man destijds hadden ge
geven. Hij had geen uitgespro
ken lang haar, bovendien was
dat niet donker en krullend,
terwijl hij voorts bijna tien cen
timeter groter is dan Bela Toth.
Toen eind mei op de muur van
het postagentschap de leuze
"Bela onschuldig" werd ge
kalkt, was dat voor de Haagse
recherche opnieuw een aanwij
zing dat de zaak "niet helemaal
lekker" zat. Volkomen op de
bluf werd uiteindelijk de buf
fetbediende opgeroepen. Uit
zijn verklaringen ontstond
sterk de indruk dat hij inder
daad de dader moest zijn.
Toen de jongeman zich boven
dien niet kwam melden na twee
dagen, zoals was afgesproken
met de politie, werd hij op de
telex gezet. In de nacht van za
terdag op zondag kon hij 's
nachts op de Rijswijkseweg
worden aangehouden. Hij heeft
inmiddels bekend en daarbij
zoveel bijzonderheden verteld,
dat nu onomstotelijk vast staat
dat Bela Toth bijna een jaar on
schuldig gevangen heeft geze
ten. De Rijswijker is gisteroch
tend direct op vrije voeten ge
steld.
DEN HAAG (ANP) - Het minis
terie van Buitenlandse Zaken
acht het niet in 's lands belang,
thans mededelingen te doen
over het verzoek van het ge
meentebestuur van Rotterdam
aan premier Den Uyl, de vesti
ging van een Sowjetconsulaat
in Rotterdam mogelijk te ma
ken, en de leiding van een kan
toor van de Russische trans-
world marine agencies $an
Russische directeuren toe te
vertrouwen.
Het gemeentebestuur van Rot
terdam schrijft dat overleg met
minister Van der Stoel over de
vestiging van een consulaat en
de toelating van Russisch per
soneel "nog geen concrete re
sultaten heeft opgeleverd". El
ders wordt opgemerkt dat het
argument als zou door de vesti
ging van een consulaat de
staatsveiligheid in het geding
kan komen, "ons sterk doet
denken aan naar ons idee achter
ons liggende periodes".
De PvdA-kamerleden Kom
brink en Epema-Brugman vin
den dat premier Den Uyl en mi
nister Van der Stoel toestem
ming moeten geven voor de
vestiging van een consulaat van
de Sowjet-Unie in Rotterdam.
Dit blijkt uit schriftelijke vra
gen die de PvdA-ers aan de be
windslieden hebben gesteld.
Ook vinden zij dat niet verbo
den moet worden, dat de leiding
van een Russisch cargadoor
skantoor in Rotterdam in han
den komt van Russische direc
teuren.
DEN HAAG (SP, ANP) - Het kabinet-Den Uyl gaat de
bestaande loonmaatregel met één maand verlengen. Dat
heeft premier Den Uyl vannacht desgevraagd meegedeeld.
Dit betekent dat er op 1 juli geen nieuwe cao
onderhandelingen mogen plaatsvinden.
Als werkgevers en werknemers het
niet eens worden over de vraag wat
er met de lonen in de tweede helft
van dit jaar moet gebeuren zal het
kabinet een nieuwe loonmaatregel
afkondigen. Dat zou betekenen dat
er ook voor de rest van 1976 geen
vrij overleg tussen werkgevers en
werknemers over loonsverhogin
gen zou zijn toegestaan. Het besluit
van het kabinet om de loonmaatre
gel te verlengen is het resultaat van
maandag en dinsdag gehouden be
sprekingen in de ministerraad.
Daar heeft men de afgelopen dagen
koortsachtig geprobeerd oplossin
gen te vinden voor het vorige week
vastgelopen loonoverleg van werk
gevers en werknemers. Nadere be
rekeningen hebben volgens Den
Uyl laten zien dat er toch nog
ruimte zou zijn voor beide partijen
om tot elkaar te komen.
De premier liet zich er echter van
nacht niet over uit of die ruimte zou
bestaan uit de bereidheid van het
kabinet om de sociale lasten voor
werkgevers en werknemers nog
verder te verlagen, dan vorige week
was aangeboden. Den Uyl sloot in
ieder geval niet uit dat nadere voor
stellen van de kant van de regering
om werkgevers en werknemers tot
een vrijwillig loonakkoord te be
wegen gevolgen zouden kunnen
hebben voor begroting van 1977 en
de jaren daarna.
Onnodig
Loonspecialist H. Bode van de Fe
deratie Nederlandse Vakbeweging
(NW/NKV) noemde in een eerste
reactie het besluit van het kabinet
om de loonrondemaatregelen met
een maand te verlengen, betreu
renswaardig en onnodig. "Als het
kabinet wat te bieden heeft dan
hadden ze dat de afgelopen dagen
ook kunnen doen en als ze nu in
derdaad pas een oplossing gevon
den hebben dan kan in een paar da
gen duidelijk zijn hoe de kaarten
liggen. Daar is dan geen verlenging
van de loonmaatregel met nog eens
een hele maand voor nodig", aldus
Bode.
Geen ruimte
CNV-voorzitter Lanser zei gistera
vond voor de televisie, dat het ka
binet met het besluit om de loon
maatregel met een maand te
lengen, een grote verantwoorde
lijkheid op zich laadt. "Het kabinet
suggereert met die maatregel dat er
mogelijkheden zijn om er alsnog uit
te komen", aldus Lanser, die al in
het verleden door liet schemeren
dat volgens hem de ruimte die het
kabinet nog heeft, heel gering is.
Hij zei erg benieuwd te zijn "wat het
kabinet te bieden heeft". In ieder
geval zal volgens de CNV-
voorzitter het voorstel, waarmee
het kabinet op de proppen komt,
met terugwerkende kracht per 1
juli van kracht moeten worden. De
werknemers mogen er niet een
maand loonsverhoging bij inschie
ten, dat zou onbillijk zijn, vindt hij.
Ambassadrice Disneyland
SCHIPHOL - Op Schiphol arriveerde gistermiddag de 22-jarige Chris
tina Schendel, die als ambassadrice van "Disneyland" vanuit de Ver
enigde Staten een internationale reis maakt, om in het jaar dat haar
land 200 jaar bestaat de schijnwerpers op Amerika gericht te krijgen.
ROTTERDAM (ANP) - Na een pe
riode van ruim twee jaar, waarin
de geruchten over fraudes met
gemeenschapsgelden steeds
sterker werden, is er nu een kans,
dat duidelijk wordt hoe de Eras
mus universiteit in Rotterdam is
omgesprongen met circa 1,5 mil
joen gulden, bestemd om kunst
te kopen. Het College van Be
stuur, dat zich steeds op het
standpunt had gesteld dat alles
correct was verlopen, heeft van
de Universiteitsraad een enorme
veeg uit de pan gekregen.
In twee moties spreekt de raad "ten
zeerste" zijn afkeuring uit over
het kunstbeleid van het college
en eist hij een onderzoek door een
extern accountantskantoor. De
U-raad, het hoogste lichaam van
de instelling, constateert dat er
"ernstige twijfels bestaan over de
rechtmatigheid van de bestedin
gen van dit kunstproject en dat
deze twijfels niet zijn weggeno
men door het rapport van de in
terne accountantsdienst".
De raad neemt het het CvB kwalijk
dat het "niet in staat is gebleken
op grond van zijn eigen verant
woordelijkheid de voor het
kunstproject toegewezen midde
len zo adequaat mogelijk te behe-
Het kunstproject van de Erasmus
universiteit is het uitvloeisel van
een rijksregeling. Het ministerie
Welzijnswerkers
protesteren
tegen CRM-
bezuinigingen
RIJSWIJK (SP) - Ruim 70 wel
zijnswerkers van het anti-CRM-
bezuinigingsfront hebben gister
middag voor het ministerie van
CRM in Rijswijk geprotesteerd
tegen de voorgenomen herverde
ling van mankracht in hetjeugd- en
jongerenwerk.
Zoals bekend kondigde stawtsse-
cretaris Meijer een paar maanden
geleden al aan dat buurt- en club
huizen zouden worden "doorge
licht" op hun personeelssterkte. Na
de wildgroei van de laatste jaren is
het volgens hem nu onvermijdelijk
dat instellingen met teveel perso
neel mensen "inleveren" aan hui
zen waar men met een tekort
kampt.
"Dat doel moet worden bereikt
door een aantal stringente voor
schriften met betrekking tot het
vervullen van vakatures. Daarbij
geldt onder meer het al dan niet be
horen tot een achterstandsituatie.
Dit heeft met name ernstige konse-
kwenties voor het peuterspeel-
zaalwerk, het cultureel- opbouw
en maatschappelijk werk. Vakatu
res in dit werk die na 1 augustus zijn
ontstaan mogen niet worden ver
vuld als niet minstens 50 tot 75 pro
cent van de tijd besteed wordt aan
direkt uitvoerend werk met groe
pen van minstens 15 personen", al
dus een communique van het
ABC-front.
Met nadruk stelde de heer Meijer
dat het niet gaat om een verminder
ing van het aantal arbeidsplaatsen
maar om een betere verdeling. Vol
gens hem mag men dan ook niet
spreken van bezuinigingen. Hij
wees er tenslotte op dat als er in een
bepaalde instelling geen "overbo
dige" functies worden geconsta
teerd, de bestaande vakatures
normaal worden opgevuld.
ADVERTENTIE
DEN HAAG (SP) - Duizenden
huurders leven al maanden in on
zekerheid over de vraag of zij een
extra bijdrage van de overheid krij
gen of niet Staatssecretaris Marcel
van Dam heeft toegegeven dat bij
de uitbetaling van de huurgewen-
ningsbijdrage een grote achter
stand is ontstaan. De Tweede-
Kamerleden Kombrink en Salo
mons hadden hem in schriftelijke
vragen op deze zaak attent ge
maakt
Op 30 april van dit jaar waren er op
het departement van volkshuisves
ting 24.700 aanvragen binnen voor
een gewenningsbijdrage. Daarvan
waren ruim zestienduizend beoor
deeld. In de helft van de gevallen is
inderdaad een bijdrage toegekend.
Maar op 30 april waren nog maar
een kleine zesduizend bijdragen
ook werkelijk uitbetaald.
Staatssecretaris Van Dam neemt
aan, dat er ook een groot aantal
aanvragen bij gemeenten in be
handeling is.
Bij de ABN zijn kasbiljetten te koop:
dat is een spaarvorm waarbij uw geld
aanzienlijk groeit, maar waarbij de rente
pas na enige jaren wordt uitgekeerd.
U profiteert dus van rente op rente.
Er zijn kasbiljetten met verschillende
looptijden: 2 jaar+8 mnd., 3 jaar+8 mnd.,
4 jaar+8 mnd., 5 jaar+8 mnd. en
6 jaar+8 mnd. met een rentevergoeding
van resp. 6V1,7,7V4, 8 en 814%.
Een voorbeeld: koopt u op 1 juli 1976
een kasbiljet, waarvoor u op 1 maart 1983
f 1.000,- wordt uitgekeerd, dan betaalt u
daarvoor f589,50.
De aankoopprijs hangt af van de
datum waarop u ze koopt. Kasbiljetten
zijn aan toonder. U kunt ze gewoon
aan de balie kopen, voor uzelf of als
een geschenk voor een ander.
Algemene Bank Nederland
van Onderwijs en Wetenschap
pen stelt namelijk één procent
van de kale bouwsom beschik
baar voor het 'veraangenamen'
van een onderwijsinstelling. Bij
de oprichting van de medische
faculteit Rotterdam, nu onder
deel van de Erasmus universiteit,
had men derhalve de beschik
king over ongeveer 1,5 miljoen
gulden voor de aanschaf van
kunst.
Het uitgeven van dit geld werd
overgelaten aan een speciale
kunstcommissie. De kunstcom
missie spendeerde het leeuwen
deel van het geld aan een project
('environment sculpture') van de
kunstenaar Peter Struyken.
Betonblokken
In september 1973 werd het project,
bestaande uit betonblokken,
plantenbakken, een vijverpartij,
geverfde stukken straat, het ach
terstuk van een Japanse automo
biel en een tuin, getoond aan het
publiek. Toen al werden er vra
gen gesteld over enige
financieel-technische aspecten
van het project. Een half iaar later
kwam het universiteitsblad Quod
Novum met een aantal beschul
digingen aan het adres van de
kunstcommissie. Het College van
Bestuur berichtte toen aan de
Universiteitsraad, dat de interne
accouhtantsdienst een onder
zoek zou instellen.
In november bleek het CvB zich
niet aan die toezegging te hebben
gehouden. In plaats van de in
terne accountantsdienst had men
het bureau bouwzaken en de heer
Beets van de kunstcommissie,
hoewel deze partij waren (zijn),
opgedragen een eindafrekening
te produceren. Deze eindafreke
ning kon geen genade vinden in
de ogen van de U-raad. De raads
leden bestempelden de afreke
ning als 'ondoorzichtig'. Het Col
lege van Bestuur trok echter de
conclusie, dat er niet geknoeid
Voor Hein Meijers, hoofdredacteur
van Quod Novum, en prof. dr. F.
Wensinck, was toen de maat vol.
In een interview verklaarden zij
dat de universiteit naar hun me
ning voor tonnen was opgelicht.
De kunstcommissie enerzijds en
aannemers, architecten en kun
stenaars anderzijds zouden el
kaar 'de bal hebben toegespeeld'.
De afrekening van de kunstpot
noemde prof. Wensinck een klap
in het gezicht van het bestuur van
de universiteit. Het een en ander
had tot gevolg dat de zaak weer in
de universiteitsraad kwam.
Wederom zegde het College van
Bestuur toe, dat de interne ac
countantsdienst een onderzoek
zou instellen. Meijers wijst erop,
dat deze dienst niet, zoals beloofd
aan de U-raad, de opdracht kreeg
tot een allesomvattend onder
zoek, maar slechts een rapport
moest uitbrengen over de vraag
'in hoeverre de feiten en omstan
digheden als vermeld in Quod
Novum de toets der
rechtmatigheids- en doelmatig
heidskritiek kunnen doorstaan'.
Meijers leidt hieruit af, dat het
CvB er alleen op uit was om hem
en prof Wensinck tot zwijgen te
brengen.
Aanklacht
Het rapport van de interne accoun
tantsdienst deed het CvB een
brief schrijven aan de kunst
commissie, waarin deze van alle
blaam werd gezuiverd. Meijers en
Wensinck menen dat het CvB
hier niet het recht toe had. Vol
gens hen was er afgesproken, dat
alleen de Universiteitsraad, die
verantwoordelijk is voor alle uit
gaven, een dergelijke conclusie
zou mogen trekken
Bouwcurator Beets stapte met de
brief van het CvB in de hand naar
de officier van justitie en diende
een aanklacht wegens belediging
in tegen Meijers en Wensinck.
Om niet bekend gemaakte rede
nen besloot de officier evenwel
om de klacht te seponeren.
Mede doordat Quod Novum en
prof. Wensinck met de zaak bezig
bleven, besloot de Universiteits
raad tot het instellen van een
commissie bouw- en ruimteza
ken. Aanvankelijk was deze
commissie geneigd om de raad
voor te stellen de kunstpot-zaak
maar te laten rusten. Dit omdat
men wel enig begrip kon opbren
gen voor het argument van het
CvB, dat het hier ging om een er
fenis van vroegere bestuurderen.
Zelfs zou men bereid geweest zijn
over het hoofd te zien, dat het
CvB ooit misleidende informatie
had verstrekt aan de Algemene
Rekenkamer.
Maar de welwillende houding van
de commissie veranderde op
slag, toen het College van Be
stuur op eigen houtje besloot om
de tweede en definitieve oplever
ing van het kunstproject te aan
vaarden. Aangezien de meeste
van Peter Struykens objecten in
een zeer deplorabele staat verke
ren, gaat dit de universiteit, zo
heeft de afdeling beheer bere
kend, zo'n tweehonderdduizend
gulden kosten. Men acht het nu
vrijwel uitgesloten om de schade
aan het project te verhalen op de
betrokken
taalde adviseurs.
