CIA in de
CIA: leuk
filmidee
Pastoor
Kooyman
gaat
tuinieren
H
Komedie
niet leuk
Daar houden wïjlV
kijkers wel vanJ\!s ze
bij Haagse Kringen te
lang kletsen zetten ze
gewoon het
Resistentie Orkest in.
Zekerde VARA weer.
Want als de VARA
je nog geen tientje waard is-
waar blijven we dan?
VRIJDAG 28 MEI 1976
"Ik heb weinig vertrouwen
in het beleid van "Rome" en
van "Rotterdam". De opvat
tingen van mgr. Simonis
zijn te romeins. Ik heb over
igens tegen zijn persoon
geen enkel bezwaar. Maar je
wordt niet bevestigd en je
krijgt geen ruggesteun.
Vroeger kon je je nog beroe
pen op je bisschop (mgr.
Jansen) en later op Alfrink.
Nu heb je eigenlijk helemaal
niemand meer".
Beetje moe
"Ik vind het welletjes. Ik ben een
beetje moe. Ik ben lichamelijk niet
meer zo fit, mag ik wel zeggen, maar
ik ga ook opzien tegen alle moge
lijke pastorale werkzaamheden en
verantwoordelijkheden. Ik verlang
naar wat rust".
Woorden van een wat gedesillusio
neerd man, die de tijd nu vindt ge
komen. Pastoor H. J. Kooyman van
de St Willibrordusparochie van
Oegstgeest, die dezer dagen na 40
jaar priesterschap met pensioen
gaat
"Ik hoefde niet weg, maar het
wordt me te zwaar, zo'n grote ver
antwoordelijkheid voor zo'n grote
parochie. Daar komt nog bij, dat ik
een afspraak heb met een onge
huwde nicht om samen te wonen in
een bungalow in Harmeien Ik heb
die bungalow kunnen bouwen van
het geld, dat ik aan mijn boeken
heb verdiend. Ik ben daarbij een
beekje zakenman. Dus ik heb ge
zegd: Die grond voor niks en na de
dood van ons beiden vervalt zowel
grond als bungalow weer aan de pa
rochie. Daar ging men mee ak
koord. Zodoende".
Pastoor Kooyman zit zichtbaar te
genieten. Hij heeft zin in de toe
komst. Hy kan zich dan eindelijk
gaan uitleven in zijn hobby van
tuinieren en siervogels.
"In de afgelopen jaren is daar nooit
iets van gekomen. Ik heb hier wel
een tuin hoor, maar die is niet leuk
wegens het verschrikkelijk drukke
verkeer".
Slim
Oegstgeest en met name de St. Wil
librordusparochie gaan een wat
nors uitziende, eenvoudige pastoor
verliezen, die overigens heel wat
slimmer is dan men zo op het eerste
gezicht zou denken. Boerenslim-
heid en een helder verstand stelden
hem in staat veel in zich op te ne
men. Die kennis spreidde hij zowel
mondeling als schriftelijk ten toon
met een reële kijk op de zaken ^n
met een zekere vrijmoedigheid, die
bij velen respect afdwongen.
Pastoor Kooyman is teleurgesteld
in de teruggang van de laatste jaren
in de kerk. Dat hebben we in Neder
Dat remmen door Rome
betreur ik in hoge mate
Pastoor Kooyman: met de oude theologie konden we echt niet
meer uit de voeten.
land te "danken" aan de bis
schopsbenoemingen van de laatste
jaren, zo is zijn mening. Maar toch is
er hoop en hij ziet de toekomst dan
ook niet pessimistisch tegemoet.
"Ik heb groot vertrouwen in de Hei
lige Geest. Als ik de kerkgeschie
denis bestudeer, dan weet ik dat het
altijd in de loop der tijden op en
neer is gegaan. Een stap vooruit en
dan weer een stap achteruit. Maar
de periode van stilstand en dus te
ruggang duurt nu al 10 jaar, want zo
lang is het Tweede Vaticaans Con
cilie afgelopen. En dat remmen
door "Rome" betreur ik in hoge
mate. Daarom haken velen af'.
Hij wil toch maar optimistisch ein
digen. "Mogelijk onder een nieuwe
paus zullen de vernieuwingen van
het Vaticaans Concilie worden uit
gevoerd. Niet alleen naar de latter,
maar ook naar de geest. En dan is de
toekomst van de kerk weer verze
kerd".
Vrijheid
Pastoor Kooyman werd op 5 ja
nuari 1911 in Vinkeveen geboren.
Hy kreeg het idee om priester -
aanvankeLyk had het ook architect
kunnen zijn - te worden "zomaar".
Priester worden heeft de doorslag
gegeven met het bijkomende mo
tief, "dat ik misschien nog wel eens
bouwpastoor zou kunnen worden".
Dat is er echter nooit van gekomen.
Hij ging aanvankelijk op studie bij
de paters Carmelieten, "omdat een
vriend van mij er naartoe ging", in
Zenderen (Overijssel). Na 4 jaar
voelde hij niets meer voor het
kloosterleven, omdat hij meer
vrijheid wilde. Die kreeg hij in Ha-
geveld en Warmond, in die tijd res
pectievelijk klein- en groot
seminarie van het bisdom Haarlem.
Hy behoorde tot de eerste lichting,
die twee jaar onderwijs kreeg in de
filosofie. "Die 2 jaar was eigenlijk
regel vanuit Rome, maar in Holland
werd die regel ontdoken".
De studie is betrekkelijk rimpel
loos verlopen. Hij noemt als enige
prof., die hem bijstaat, prof. dr. N.
Greitemann. "Die was progressief
en kritisch en dat zal wel de reden
zijn geweest, dat hij er later uitge
gaan is".
Op 6 juni 1930 - dezer dagen dus 40
jaar geleden - werd hij priester ge
wijd. "Ik kon heel goed studeren en
ik had dan ook graag doorgestu
deerd, maar ze vonden me te kri
tisch".
Hij vertelt het verhaal over een ar
tikel, dat hij geschreven had. Dat
ging toen - meer dan 40 jaar gele
den! - over de invoering van de
volkstaal in de liturgie. Dat was een
van de redenen dat hy niet werd
uitverkoren. "Achteraf vond ik het
niet zo erg, want dan was ik toch in
Rome terechtgekomen en van die
studie had ik geen hoge pet op. Wij
zeiden altijd: "Een doctoraat laten^
aanmeten in Rome". Die studie
stond niet veel hoger dan in War
mond. Boeken van buiten leren.
Van echt wetenschappelijk onder
zoek kwam niks".
Oranjehotel
Na zijn priesterwijding werd hij
benoemd tot kapelaan in Heemste
de. In het begin van de oorlog over
geplaatst naar een arbeidersparo
chie in Den Haag. In september
1942 door de Duiters opgepakt we
gens een preek op de Mariacongre-
gatie. "Die werd als anti-Duits be
schouwd". Hij voegt er nu aan toe:
"Was het ook wel". Ze verdachten
hem overigens al een tijd, "want ik
werd afgeluisterd".
Na het "Oraryehotel" in Scheven-
ingen kwam hij in Amersfoort
("hard werken, weinig eten en kou
lyden") en Vught - "daar was het
heel wat beter; we noemden het
achteraf ''sanatorium". In Vught
werd hij, omdat hij Duits sprak,
blokschrijver met een Duitse
communist als blokoudste. In het
geheim reikte hij hosties uit, die uit
verschillende kerken het kamp wa
ren binnengesmokkeld. "Kans op
mislezen was er niet".
Paasnacht 1944 hield hij een preek
en reikte hij weer communie uit.
Daar kwamen de Duitsers achter en
in mei 1944, toen de invasie dreigde,
werd hij met nog 1000 anderen op
transport naar Dachau gesteld. "Op
de beestenwagens stond: "acht
paarden". Wij werden er ingeduwd
met 40 man; 24 uur zonder eten en
drinken. Toen ik in Dachau kwam
kreeg ik al gauw de indruk: dit is
mijn eindstation. We kregen 1 bed
voor 4 personen. Ik heb een jaar
lang op de vloer geslapen. Het eten
was slecht maar het allerergste wa
ren de luizen".
Hij heeft zijn leven kunnen redden
met het zoals hijzelf zegt "jatten van
aardappelen". "We kookten ze in
een wasemmer en met behulp van
geheime stopcontacten. Ik ben er
toch zonder ernstige kwalen - ik
woog overigens nog maar 50 kilo -
uitgekomen.
Zijn familie en bisschop Huibers
dachten dat hij de pijp uit was,
"maar dan ook letterlijk". Zo
doende was op zijn plaats in Den
Haag een andere kapelaan be
noemd. Hij kreeg een plaats in
Rotterdam-Kralingen. Van die ja
ren staat hem het grootste feest ter
gelegenheid van het 100-jarig be
staan van de parochie nog helder
voor de geest
In die tijd maakte hij ook kennis
met wijlen prof. dr. L. J. Rogier, een
van 's werelds vermaardste katho
lieke kerkhistorici Nuchter als
pastoor Kooyman is zegt hij nu van
Rogier. "Ik had groot respect voor
hem".
In 1951 kwam hij in Delft by deken
Kok. Hij zette zich in voor de stich
ting van een katholieke middelbare
meisjesschool, later omgezet in het
bekende Lodewyk-Makeblijde-
college in Rijswijk. Hij bleef daar
negen jaar godsdienstleraar en mo
derator en voelde al gauw aan, dat
de oude theologie het niet meer
deed bij de schooljeugd. Er was
echter ook geen nieuwe theologie.
En dat was de reden, dat hijzelf
stappen ondernam om in deze
leemte te voorzien. Hij schreef een
cursus voor middelbare scholen,
waarin de uitgever van schoolboe
ken Malmberg in Den Bosch brood
zag. Zo verscheen er van zijn hand
het boek "Zoekt eerst het Rijk
Gods", in vier delen. "Het voorzag
kennelijk in een behoefte, want er
zijn in die jaren 150.000 van ver
kocht. Ongeveer de helft van de
middelbare scholen gebruikte mijn
boeken".
Hij heeft er wel wat aan verdiend,
en van dat geld heeft hy nu een
bungalow kunnen bouwen.
"U merkt uit mijn schrijversactivi
teiten dat ik echt voor vernieuwin
gen was. Ik was erg blij met het
Tweede Vaticaans Concilie. Ik heb
duidelijk ondervonden, dat we met
de oude theologie echt niet meer uit
de voeten konden. Voelde dat het
evangelie niet meer was te vertellen
op de oude manier".
In 1962 werd hy door de bisschop
gevraagd pastoor te worden in Rot
terdam. In 1967 vroeg de parochie
raad van de St. Willibrordusparo
chie te Oegstgeest de bisschop om
een andere, wat meer progressieve
pastoor. De afgelopen negen jaar
heeft pastoor Kooyman in ieder ge
val aan die wens voldaan.
THEO KROON
Het bestuur van de conferentie
van Europese kerken, voor het
eerst in Moskou byeen, heeft zijn
teleurstelling uitgesproken over de
uitvoering van de verdragen van
Helsinki van vorig jaar. "Wij wen
sten dat kerken en regeringen sinds
de ondertekening van deze verdra
gen méér hadden gedaan", aldus
een resolutie. De verdragen van
Helsinki over de rechten van de
mens en de internationale betrek
kingen, tot stand gekomen op een
Europese conferentie over veilig
heid en samenwerking, waren een
dag lang het onderwerp binnen de
conferentie van Europese kerken.
In de resolutie wordt op de landen
een beroep gedaan alles wat in de
tien beginselen van Helsinki is
neergelegd, ten uitvoer te brengen,
al wordt ook beseft dat hiervoor tijd
nodig kan zijn en "belangrijke ver
anderingen in de houding van onze
landen". De kerken wordt ge
vraagd, zich voor te bereiden op het
"tweede Helsinki", in Belgrado iri
1977.
Patriarch Pimen, hoofd van de
Russisch-orthodoxe kerk, richtte
zich met een boodschap tot de con
ferentie van Europese kerken
waarin hij steun vroeg voor een in
ternationale conferentie die vol
gend jaar in Moskou gehouden zou
moeten worden over "religieuze
aanzetten voor duurzame vrede,
ontwapening en rechtvaardige be
trekkingen tussen staten".
Beroeplngswerk: Hervormde
Kerk - beroepen te Oosterwolde
(G.) L. Quist Molenaarsgraaf, te
Elim C. A. Helms Delft, te Halle J.
Adolfsen Ellecom en De Steeg, te
Ens-Kraggenburg A. Jonkers, le
raar te Ede, te Zeist P. Vermaat
VI aar dingen; aangenomen naar
Bleiswyk R. P. Ytsma Middelburg;
bedankt voor Veenendaal P. Ver-
maat VI aar dingen, voor Giessen-
Rijswijk A. Jonkers, leraar te Ede.
Geref. Kerken: beroepen te Hein-
enoord P. Bijl Drijber, te Duisburg
(Duitsland) L. G. Rozendal Marum
(beroep al aangenomen); aange
nomen naar Sint Anna Parochie A
J. P. Dondorp Grypskerk, naa
Heemse D. Soepboer Drachten,
naar Bussum J. H. Alderse Baas
Amsterdam; bedankt voor Bun
schoten J. Vegh Aalsmeer. |Chr.
Geref. Kerken: beroepen te
Zwaagwesteinde H. P. Brandsma
te Amersfoort; bedankt voor Ca-
pelle a. d. IJssel en voor Leiden M.
Nap Eindhoven. Geref. Gemeen
ten: bedankt voor Haamstede L.
Blok, voor Hoofddorp J. Karens,
voor Ermelo en voor Scherpenisse
A. Hofman. Oud-Geref. Gemeen
ten: bedankt voor Utrecht A. van
der Meer Oosterland.
Jack Nicholson in ..One flew over the cuckoo's nest".
Blijvers
Rex
Lido - "One flew over the cuckoo's
nest" van Milos Forman, blijft ge- "De man van Ok
lukkig nog in Leiden te zien. Niet gen op z n Japan
voor niks werden vijf Oscars toege
kend aan deze produktie, die een
van de beste van de laatste jaren
mag heten. Jack Nicholson over-
treft zichzelf, als McMurphv, de
branieschopper, die de dupe wordt
van het systeem in een psychiatri
sche inrichting.
Opgelegd pandoer in "Drie dagen van de Condor", maar:
Het zal je maar gebeuren, datje, op het punt met je vriend
op wintersportvakantie te gaan, ineens wordt vastgehou
den door Robert Redford, die iedere ontsnappingspoging
met een schietijzer uit je hoofd zet. Mooie boel! Nu zit
Redford toevallig ook een beetje in de zorgen, want al zijn
collega's zijn uitgemoord, maar leuk is het niet. Zeker als je
vriendje opbelt om te vragen waar je blijft. Vandaar waar
schijnlijk, dat Faye Dunaway maar van de nood een deugd
maakt en haar sexuele behoeften bij de toch niet onappetij
telijke Redford lenigt.
Goede films in
andere steden
Studio - "Love and death" van
Woodv Allen. Geestig, vol Allen-
grollen, kortom bekende kwaliteit.
Terug in Leiden
Camera - "Easy Rider", twee jon
gens trekken op motorfietsen door
Amerika.
Kindermatinee
Camera - "Alice in Wonderland"
Rex - "Sneeuwwitje en de zevc
dwergen".
"Lucky Lady" met Liza Minelli',
Gene Hackman en Bun Reynolds,
regie: Stanley Donen, Calypso 2,
Rotterdam.
Papilion" met Steve McQueen en
Dustin Hoffman, regie Franklin J.
Schaffner. Grand, Rotterdam.
"A clockwork orange" met Mal
colm McDowell en Patrick Magee,
Studio '62. Rotterdam.
"Leonor" van Juan Bunuel met Mi
chel Piccoli en Liv Ullmann, Al-
h am bra 2. Amsterdam.
"The man who fell to earth", regie
Nicholas Roeg met David Bowie en
Rip Thorn, Calypso, Amsterdam.
"La dernière femme" van Marco
Ferreri met Gérard Depardieu en
Ornella Muti, Rembrandtplein-
theater, Amsterdam.
Nachtfilms
Haagse bioscopen
Camera - "Roy Dean, the hanging Tot onze spijt konden wij i.v.m.
judge". Hemelvaartsdag niet op tijd over de
Rex - "Flossie". gegevens van de Haagse bioscopen
beschikken.
Je zou, dit lezönde, denken, dat het
zich allemaal in een beetje om
slachtige liefdesfilm afspeelt, maar
het gaat om de CIA, die club in de
Vier vuisten op een schietend
scheurijzer; regie: Ferdinando
Baldi; hoofdrollen: Paul Smith en
Michael Coby; theater: Luxor;
leeftijd: 14 jaar.
Er is eigenlyk niets zo tragisch als
een komedie die niet komisch is.
Tragisch, vervelend, langdradig
maar vooral op den duur erg irri
tant. Dat is ook het geval met de
film Vier Vuisten op een schietend
scheuryzer. Wat daarin allemaal
voor ongein wordt gepresenteerd,
daar is het commentaar van Frans
Henrichs bij het ijshockey nog
niets bij. De twee zesderangs ac
teurs, Michael Coby en Paul Smith
doen trouwens net zo nadrukkelijk
leuk als Henrichs Maar goed hun
acteerprestaties zijn in vergelijking
met hun Italiaanse collega's in deze
spaghetti-western nog heilig. Die
zouden zelfs bij een amateur
toneelgezelschap worden wegges
tuurd. Ln dan zwijgen we nog over
regisseur Baldi. maar het feit dat hij
dit produkt durft te tonen, spreekt
eigenlyk al voor zichzelf.
BART JUNGMAN.
Verenigde Staten, die zich op aller
lei fronten met spionage bezig
houdt.
Redford speelt Turner, die onder de
codenaam Condor, bij een literaire
stichting in dienst is. Deze stichting
is een dekmantel, want er wordt
voor de CIA gewerkt. Turner krijgt
tot zijn grote verbazing een rapport
terug, dat zijn meerderen voor
waardeloos houden. Maar er zit wat
anders achter. Een Cl A-man is be
zig een CIA in de CIA te bouwen.
Een CIA, die er Mafiamethoden op
na houdt. Vandaar, dat ze het op
Turner hebben gemunt, die op het
punt staat een en ander op te helde
ren. Zonder dat hij het zelf weet
overigens.
Als een groep huurmoordenaars de
hele literaire sociëteit komt uit
roeien, ontspringt Tumer net de
dans. Dan is hij voor het gespuis
een vogelvrije, die niemand meer
kan vertrouwen. Vandaar dat hij by
een wildvreemde juffrouw intrekt
om het allemaal haarfijn uit te zoe
ken, zonder dat ze hem kunnen
vinden. Natuurlijk wordt hij toch
gevonden, maar na veel bokke-
sprongen kan hy toch naar de New
York Times stappen om ze te vertel
len in wat voor zooitje hij terecht is
gekomen Op zichzelf een boeiend
gegeven. Maar Pollack is met teveel
opgelegd pandoer te werk gegaan,
om het werkelijk geloofwaardig te
maken.
Titel: "Drie dagen van de Con
dor"; regie: Sydney Pollack;
hoofdrollen: Robert Bedford, Faye
Dunaway, Cliff Robertson en Max
von Sydow; theater: Trianon, 18
jaar.
ANNEMIEK RUYGROK
Er loopt aardig
wat gespuis rond
in ,JDrie dagen
van de Condor".
ADVERTENTIE
I >al wordt een pitligavondjevrijdagopHilversum I.
't Begint al meteen goed met het intieme leven van de
grijze zeehond.dan rijdagavondvnj.dun de prachtige
rechtbankcomedvHofvan Holland en als klapstuk
Haagse Kringen. I )at de heren Jacobs. I lreriks en v an
Tijn er in de/.p politieke crisistijd weer braaf tegenaan
gaan staat wel vast
Kn je blijft lachen met dat Resistentie Orkest.
Vindt u dal nou geen du bom lid\an te zijn? Minstens
vooreen tientje periaar. Maar beter nog als
automatisch jaarabonnee voor I Jti.Srt.
Bel0215(WS741ofschrijl Antwoordnr.3
Hilversum. I )an ben je er bij.
De VARA, dat ben je zelf.
