Nederlandse houding
op UNCTAD harder
Ramp verwoest dorp
Commando Holger
Meins bekent
Somber vooruitzicht
voor Ford in primaries
Moslims
kapen
vliegtuig
in Manilla
"Israëlische soldaten
mishandelen burgers
In vogelvlucht in vogelvlucht
Nog niets bereikt in Nairobi
NAIROBI (ANP) In Nairobi, waar de vierde wereldhandelsconferentie (Unötad 4) straks
haar vierde week ingaat, gaat het gerucht, dat de Nederlandse houding tegenover het geïnte
greerde grondstoffenplan van de gezamenlijke ontwikkelingslanden harder is geworden na het
overleg, dat minister Jan Pronk van Ontwikkelingssamenwerking enige dagen geleden heeft
gevoerd met zijn Franse collega Fourcade. Met „harder" bedoelt men, dat Nederland niet lan
ger zou staan op aanvaarding van dit plan in de vorm, zoals de ontwikkelingslanden dat in hun
verklaring van Manilla hebben voorgesteld. Nederland zou zich dichter bij het Franse plan
opstellen.
3e Franse minister Fourcade heeft standpunt is echiter, dat er eerst Over de rede van minister Lubbers
(overigens vrijblijvende) onderhan
delingen over een gemeenschappelijk;
fonds en over een agenda voor on
derhandelingen over grondstoffen-
overeenkomsten tot stand is geko
men. Dot betekent, dat er nu, na
drie weken Nairobi, nog in het ge
heel niets is bereikt. Nederland heeft
voorgesteld dn november met die
(vrijblijvende) onderhandelingen te
beginnen, maar daarop is nog niet
jde eerste week van de conferentie
iroorgesteld afzonderlijke
:omsten voor individuele grondstof- eenkomsten moet stimuleren,
;en te sluiten, voor iedere grondstof voor die grondstoffen,
een fonds voor de financiering
een buffervoorraad te vormen
(vervolgens deze fondsen
.o... Economische Zaken, de vorige J
week gehouden, is in Nairobi al de Inmiddels hebben egge landen (Ke-
ook opmerking gemaakt, dat daaruit een «Ha. Venezuela, Algerije «m Joego-
j- ela.iiXl IHHsl-ramam i/WKWOfr/l l+rtf. Vlk»t\
(voegen tot een centraal fonds. Dit Pronk aanstaande zondag in Nairobi
de glimp van een compromis biykit,
waarmee dan de op Nederland ge
vestigde hoop van de Derde Wereld
stelling wordt de komst van minister bodem zou zijn ingeslagen.
slavië) bijdragen toegezegd tot het
gemeenschappelijk' fond?. De bijdra
ge van Joegoslavië is 30 miljoen dol
lar. Joegoslavië onderscheidt zich
sterk van de landen van het Sowjet-
bentrale fonds zou dan dus niet tegemoet gezien. Gehoopt wordt, dat De onenigheid binnen de groep der blok en China, die in het geheel
pieer zijn dan de optelsom van de hij dan nadere opheldering over het industrielanden heeft verhinderd niets willen doen voor de ontwikke-
jafzonderlijke. Het Nederlandse Nederlandse standpunt zal geven.
industrielanden heeft verhinderd niets willen doen
dat de ontwerp-resolutie inzake lingslanden.
(MANILLA (Reuter) Een Fllip-
pijns verkeersvliegtuig BAC 111,
(dat gisteren door zes moslims werd
gekaapt, stond vanmorgen nog
steeds onbeweeglijk op het vliegveld
van Zamboanga, 1000 km ten zuiden
van de Filippijnse hoofdstad To
rtilla. Aan boord bevinden zich naast
Ide kapers nog alle 103 passagiers en
bemanningsleden. De autoriteiten
hebben geweigerd in te gaan op de
eisen van de kapers om een losgeld
'van 1 miljoen gulden en een ander
toestel van het type dc-8 waarmee
ze naar Libië kunnen vliegen. De
onderhandelingen zijn vannacht
stopgezet en men heeft de banden
van het toestel laten leeglopen om
te beletten dat de kapers nog kun-
jnen vertrekken.
Het ministerie van Defensie in Ma
nilla heeft een volledige censuur
rond de kaping ingesteld en de
Filippijnse kranten repten vanmor
gen dan ook met geen woord van
'de kaping. Volgens luchtvaartkrin
gen in Manilla hebben de kapers la
ten weten steun te verlenen aan de
I separatistische gevoelens van de
Moslim-minderheid op de overwe-
jgend roomskatholieke Filippijnen.
I Volgens de autoriteiten echter wijst
I niets erop dat zij zouden behoren
(tot het nationale bevrijdingsfront
van de Moslims.
Brandstichter
hoort zeven
maanden eisen
BONN (SP) De vier verdachten
in het Stockholm-proces" hebben
j gisteren in Düsseddorf bekend op 25
april van het vorig Jaar de West-
duitse ambassade in Stockholm te
hebben bezet, gijzelaars te hebben
genomen en twee diplomaten te heb
ben gedood. Een uur lang hebben
Lutz Taufer, Karl-Heinz Dellwo,
Bernhard Rössner en Hanna Krabbe
beurtelings een verklaring voorgele
zen, die overigens meer klonk als een
politiek manifest, dan als een be
kentenis van schuld.
Het viertal zei dat niet de bezet
ters van de ambassade, maar de po
litie verantwoordelijk is geweest voor
jhet ontploffen van de explosieven,
die de zes leden van de „commando
Holger Meins" (twee kwamen bij de
ontploffing om) hadden aangebracht.
Verder betoogden de verdachten, on
dersteund door him advocaten, dat
zij geen misdadigers zijn, maar
„krijgsgevangenen" die als „strijders
voor de wereldrevolutie" niet aan de
strafwetgeving van de Bondsrepu
bliek zijn onderworpen.
Eén van de verdedigers vroeg daar
om het proces tegen de vier verdach_
ten te beëindigen.
Het „commando Holger Meins"
heeft vong jaar door de bezetting
van de ambassade en de gijzeling
vergeefs geprobeerd 23 in Duitsland
gevangen zittende leden van de Baa-
der-Meinhof - groep vrij te krijgen.
TEL AVTV (Reuter) Israëlische
soldaten zijn in Ramallah, op de
door Israël bezette westelijke Jor-
daanoever, huizen binnengedrongen
en hebben vervolgens de bewoners
mishandeld, zo heeft de burgemees
ter van de stad, Karim Khalaf, giste
ren verklaard. Volgens de burge
meester liggen zeven mensen in het
ziekenhuis ten gevolge van de acties
van de soldaten, die donderdag zou
den hebben plaatsgevonden. Een Is
raëlische militaire woordvoerder zei
geen informatie over het bericht te
feebben.
Oe burgemeester zei voorts bij de
militaire gouverneur te hebben ge
protesteerd tegen de incidenten tij
dens een bijeenkomst donderdag
avond. „Hij maakte zijn excuses over
het gebeurde, dat naar zijn mening
te wijten was aan individuele acties".
Ramallah is de laatste tijd het to
neel geweest van anti-Israëlische be
togingen en rellen.
Intussen is gisteravond in Ramal
lah en El Bireh de avondklok die
daar sinds vier dagen van kracht
was, opgeheven. In geen enkele stad
op de westelijke Jordaanoever geldt
nu nog een avondklok.
Paus steunt
bisschoppen
VATÏKAANSTAD (AP) Paus
Paulus heeft gisteren de verkla
ring van Italiaanse bisschoppen
onderschreven, waarin deze de
Italiaanse kiezers oproepen niet
op de communistische partij te
stemmen en katholieken die zich
voor de Italiaanse CP kandidaat
hebben gesteld, met excommuni
catie bedreigen.
„Het enige dat mij overblijft is
het steunen van jullie moedige
eensgezindheid", aldus de Paus in
een toespraak tot een conferentie
van Italiaanse bisschoppen.
De Paus nam zelf geen standpunt
in in de controverse die over deze
zaak is ontstaan. Hij beperkte
zich er slechts toe de standpun
ten van zijn bisschoppen te dïl-
derschrijven.
Dezen stelden zich op achter het
standpunt van de voorzitter van
de conferentie Antonio kardinaal
Poma, die herhaalde, dat „het
christendom en het atheïstische
communisme onverenigbaar zijn".
Aardbevingen in Centraal Azië hebben het dorp Gazli het ergst getroffen. Alle inwoners zijn dakloos. De
foto toont de overblijfselen van de plaatselijke school.
MOSKOU (AP) Vanuit alle de
len van de Sow Jet Unie wordt mo
menteel hulp gestuurd naar Cen
traal Azië dat vier dagen geleden
werd getroffen door een vrij krach
tige aardbeving. Pas nu worden via
de officiële Sowjet-pers details be
kend van de enorme verwoestingen
die 18 mei werden aangebracht.
Bijna de hele stad Gazli in de Sow-
Jetstaat Oezbekistan is door de
aardbeving van vorige week donder
dag verwoest, zo heeft de Russische
pers gisteren gemeld.
De bladen spraken over "enkele
mensen die zijn omgekomen". On
geveer 160 mensen zouden in zieken
huizen zijn opgenomen. Zowat alle
13.000 inwoners van de stad zijn
dakloos geworden.
Volgens de pers is het aantal doden
zo klein, doordat de bevolking na de
schpk van 8 april in hetzelfde ge
bied, gewaarschuwd was voor mo
gelijke nieuwe bevingen. Ook andere
steden in Cenitraal-Azië zijn door de
schok getroffen. Zo stortte in de
stad Boechara veel oude huizen in
maar bleven monumenten en oude
Moskees gespaard. Door de hevige
regenval hebben zich ook aardver
schuivingen voorgedaan. Gazli is een
van de voornaamste Russische pro
ducenten van aardgas. De produktie
ligt waarschijnlijk sinds de ramp
stdi Het is niet bekend of de twee
grote pijpleidingen, waardoor gas
wordt vervoerd naar industriecentra
in de Oeral en Centraal-Rusland,
buiten werking zijn.
r MONTREAL Het vroegere paviljoen van de VS. op de Expo
'67 te Montreal brandde gisteren in een tijd van 20 minuten ge
heel af. De bol opgebouwd uit plexiglas, was èen ontwerp van
de Amerikaanse architect Buckminister Fuller en heeft onge
veer 3 miljoen dollars gekost. Er deden zich geen persoonlijke
ongelukken voor. Het paviljoen werd gébruikt door het ministe
rie van Milieubeheer van de staat Quebec en lnvatte een ten
toonstelling „de Mens en zijn Wereld".
Oppositie
"Democratie
in Spanje
snel nabij
SCHIPHOL/MADRID (ANP, AP)
De oppositie in Spanje oefent zo'n
druk uit op de regering, dat het niet
lang meer zal duren voordat daar de
democratie wordt gevestigd. Belang
rijk in dit democratiseringsproces is
de houding van enkele Europese re
geringen, die Spanje pas tot de EG
willen toelaten indfen het staatsbe
stel in dat land is gedemocratiseerd.
Dit zei gisteravond bij zijn aankomst
op Schiphol Enrice Muchica Herzog,
een van de leiders van de Spaanse
socialistische partij PSOE. Op uitno
diging van de PvdA brengt Herzog
tot zondag een bezoek aan ons land.
Herzog prees de houding van de Ne
derlandse regering ten aanzien van
de Spaanse regering. Vergeleken met
die van andere Europese regeringen
noemde hij de houding van de Ne
derlandse regering „zeer duidelijk".
Hij zei voorts te geloven dat de in
vloed vaij extremistisch rechtse groe
peringen in Spanje geleidelijk zal af-
WASHINGTON (SP) President
Gerald Ford heeft met het vooruit
zicht op 'n zeer sombere week, waar
in hij waarschijnlijk opnieuw in min
stens vier, misschien wel in vijf voor-
verkiezlnigen zal verliezen van de
stug doorstomende Ronald Reagan,
een plotselinge ruggesteun gekregen
van vice-president Nelson Rockefel
ler. Veel eerder dan verwacht heeft'
Rockefeller gisteren de gedelegeerden,
die voor de staat New York in augus
tus naar de Republikeinse conventie
in Kansas City gaan, de vrijheid ge
geven zich nu al voor de kandidatuur
van Ford uit te spreken. De New
Yorkse gedelegeerden hadden zich
tot nu toe „niet gebonden" verklaard
op 29 na, die hun keus op Reagan
hebben bepaald. Door het gebaar van
Rockefeller worden Ford 120 tot 130
gedelegeerden toegeschoven, die nu
al zullen verklaren de kandidatuur
van de president straks te zullen
steunen.
De invloed van Rockefeller in de
Republikeinse partij in de staat New
York waarvan hy gouverneur is
geweest is nog steeds geweldig
groot. Het was Rooky's aanvankelijke
plan met de niet-gebonden delegatie
naar de conventie te komen en de
gedelegeerden daar pas hun keus te
laten maken. Niemand twijfelde er
aan dat die voorkeur dan toch naar
Ford en niet naar Reagan zou gaan.
Maar Rockefeller zou politiek enorm
sterk staan als hij Ford in Kansas
City op het laatst door de finish zou
slepen door hem daar de steun van
zo'n 120 New Yorkse gedelegeerden
te gunnen.
Rockefeller trok zich in november
terug als mogelijke nieuwe kandidaat
voor het nieuwe vice-presidentschap.
Hij is niet zo getapt in de conserva
tieve kringen van de Republikeinse
partij en hij wilde Ford niet binden
en voor de voeten lopen indien de
verkiezingsstrijd tegen de aarts-con
servatieve vleugel, aangevoerd door
Ronald Reagan. In politieke kringen
acht men het niet uitgesloten dat
Rockefeller met zyn delegatie in
Kansas City op het laatste ogenblik
toch weer een prolongatie van het
vice-presidentschap had willen af
dwingen. En anders zou hij met die
120 stemmen in elk geval zeer grote
invloed kunnen uitoefenen op de
keuze van zijn kandidaat-opvolger.
Verder liet het geen twijfel dat de
macht van de New Yorkse politicus
een sterke rol zou gaan spelen in de
vaststelling van het partijprogramma
op de conventie.
Rockefeller heeft echter niet lan
ger willen wachten met het teken
aan zijn achterban om kleur te be
kennen. Ronald Reagan heeft op het
ogenblik de zekere steun van 510
kandidaten en ligt daarmee voor op
Ford, die 432 kiesmannen achter zich
weet. In totaal hebben 374 gedele
geerden zich nog niet gebonden,
maar de meesten daarvan zullen
naar Ford neigen.
Geen onoverkomelijke achterstand
dus voor de president. Maar a.s. dins
dag wachten hem zes afschuwelijke
primaries in het zuiden en westen.
Hij kan er welhaast zeker van zijn
dat hij de staten Tennessee, Nevada,
Arkansas en Idaho aan Reagan ver
liest. In Kentucky maakt hij als het
meezit kans op flauwe winst. Alleen
Oregon zou hem een meerderheid
geven.
Met nog vier primaries op zijn
winstsaldo zou het aantal gedelegeer
den voor Reagan zó ver uitlopen, dat
Rockefeller het niet langer verant
woord vond nog te dralen. Hoe ster
ker Reagan komt te staan, hoe gro
ter de kans immers wordt dat ook
onder de New Yorkse ongebonden
gedelegeerden twijfel uitbreekt, waar
uit tenslotte stemmen naar de Cali-
forniër zouden kunnen afvloeien.
Maandag wordt nu in Albany, de
hoofdstad van de staat New York,
een vergadering belegd van de Re
publikeinse partij, waarin de onge
bonden delegatie formeel zal worden
gevraagd of zij zich al voor een keus
wil uitspreken. Daarna volgt een
stemming, waaruit naar het zich laat
aanzien Ford 120 tot 130 gedelegeer
den mee zal nemen en Ronald Rea
gan op een stem of dertig mag re
kenen.
Loopt het zoals men verwacht dan
zal Ford dus maandag in aantal ge
delegeerden de leiding van Reagan
hebben overgenomen. Het zal een
korte vreugde zijn, want er is een
goed ding onder te verwedden dat
Reagan na de voorverkiezingen van
dinsdag weer aan kop zal gaan. Maai
de afstand is dan door de hulp van
de 120 van Rockefeller niet meer zo
griezelig groot.
Een morele steun, die Ford in deze
hoogst enerverende weken meer dan
ooit kan gebruiken. Rockefeller kan
rustig afwachten wat de president
zal terug doen als hy over drie
maanden in Kansas City dank zij
deze steun de kandidatuur in de
wacht sleept. Want voor wat hoort
wat.
De schreeuw om aandacht voor
zijn persoonlijke moeilijkheden werd
vertolkt door een brand, die in de
nacht van 14 op 15 oktober van het
vorig jaar de eerste etage van de lak
fabrieken Sdkkens aan de Stations
weg te Sassenheim verwoestte. Een
schreeuw, die f. 50.000,- waard was en
werd geslaakt door een 21-jarige be-
roepsloze Jongeman uit Woubrugge,
die de brand had gesticht. Behalve
zijn persoonlijke moeilijkheden speel
de ook de drank die nacht een rol
De officier van Justitie bij de
Haagse rechtbank eiste gisteren tegen
de brandstichter zeven maanden ge
vangenisstraf waarvan, twee 'maan
den voorwaardelijk. In die eis was
ook begrepen de diefstal van een
auto in Leiden gepleegd, omdat ver
dachte de laatste autobus naar zijn
woonplaats had gemist.
Alvorens de brand te stichten,
gooide de jongeman een steen door
de ruit van de fabriek en wist op die
manier binnen te komen. Hy hield
een brandende lucifer by de papie
ren in het archief, tevens magazijn
ruimte op de eerste etage, waarna
deze verdieping spoedig in brand
stond. De brandweer kon verdere uit
breiding bedwingen. Voor de recht-,
bank gaf verdachte de feiten toe. Hy
had wel werk naar zijn zin, maar
thuds was het allemaal niet zo pret
tig, na een moeilijke jeugd. De offi
cier was dan ook van oordeel, dat
verdachte wel leiding nodig heeft,
waarom een gedeeltelijke voorwaar
delijke straf werd geëist.
De rechtbank zal over 14 dagen
vonnis wijzen.
Terwijl Italië zich voor de vraag
gesteld ziet of zijn toekomstige re
gering ook communisten in haar
midden zal tellen, is dit probleem
van een zogenaamde „volksfront-
regering" in Finland al van oudere
datum. Opmerkelijk is, dat beide
landen een record aan regerings-
crises op hun naam hebben staan, in
Finland (het 58ste kabinet sinds de
zelfstandigheid in 1917) vooral een
gevolg van economische moeilijkhe
den, die op het ogenblik tot uiting
komen in grote werkloosheid, hollen
de inflatie en een handelstekort van
vyf miljard gulden. Na de verkiezin
gen van september vorig jaar volgde
een langdurige periode van kabinets
formatie. Tenslotte sloeg president
Kekkonen met de vuist op tafel: op
27 november riep hy de leiders van
de socialisten, de agrarische cen
trumparty, de Zweedse party, de li
beralen en de communisten bijeen;
hy gaf hun drie dagen de tyd een
noodkabinet samen te stellen. Een
succes is dat niet geworden en pre
mier Miettunen, van de centrum
partij, bood vorige week zyn ontslag
aan, omdat men het niet eens ken
worden over een verhoging van de
omzetbelasting van 11 op 13 waar
mee de communisten niet akkoord
wilden gaan. President Kekkonen is
er hu evenwel in geslaagd de coalitie
te redden door de communisten toe
stemming te geven tegen te stem
men. De vier andere partyen be
schikken namelijk over een meerder
heid van 112 zetels op een totaal van
200. Zodoende blijft de samenwerking
intact zonder dat de communisten
gedwongen zyn geweest hun stem
aan de belastingverhoging te geven
en daardoor hun gezicht te verhezen.
De vraag rijst natuurlijk waarom er
geen andere weg is gevolgd en waar
om de president de communisten
niet heeft laten vertrekken. Niet ver
geten mag echter worden, dat de vier
ndet-communistdsche partijen het
niet in elk opzicht met elkaar eens
zyn. En zo is het door Kekkonen by-
een gedwongen volksfront na een
half jaar toch weer hersteld in zyn
strijd tegen de werkloosheid en het
begrotingstekort. Vain een gave sa
menwerking kan echter niet gespro
ken worden. De „vier" verwyten de
communisten, dat die vele belang
rijke finanoieel-economische beslis
singen telkens op de lange baan heb
ben geschoven. De oorzaak ligt voor
de hand, want de communisten zyn
onderling verdeeld. De meerderheid
(van tweederde) onder leiding van
Saarinen staat nameiyk onder zware
druk van een kleine groep „Stalinis
ten" achter de waarnemend party-
voorzitter Sinisalo, volgens wie de
meerderheid van de „revisionisten"
gecapituleerd zou hebben voor het
voor het kapitalisme. En daaruit
vloeide voort, dat de vier communis
tische ministers herhaaldelijk ge
dwongen wérden een harde lyn te
volgen, waardoor het volksfront in
moeilijkheden is geraakt.
Wat nu is de bedoeling van presi
dent Kekkonen geweest met het op
nemen van de communisten in de re
gering? zyn standpunt is duidelyk:
hy wil uiterst-links verantwoorde
lijkheid laten dragen, riet 75-Jarige
staatshoofd heeft al twintig Jaar een
grote invloed op de politiek van zijn
land, ook op de buitenlandse. Licha
melijk is deze jurist, journalist, poli
ticus en sportman nog vol energie en
zyn invloed is overal merkbaar, al
vinden zyn inzichten niet altijd in
stemming. De president biyft echter
van mening, dat hy niet zonder meer
voorby kan gaan aan de wensen van
18% communisten, die trouwens ook
reeds in het verleden aan het lands
bestuur hebben deelgenomen: van
1945 tot 1948 en van 1966 tot 1971.
Het ligt voor de hand, dat ook de
nabijheid van „de vervelende buur
man", zoals de Finnen onder elkaar
de Sowjet-Unie plegen te noemen,
bij dit alles een rol speelt. En de loop
der geschiedenis telt al evenzeer mee.
De aanval van Moskou op Fins
grondgebied (Winiteroorlog 1939—
1940) deed Helsinki in de Tweede
Wereldoorlog besluiten de kant van
nazi-Duitsland te kiezen, niet uit
ideologische sympathie met Hitler,
maar op basds van de opvatting: de
vijand van onze vyand is onze vriend.
Tragisch was, dat de Finnen na de
oorlóg een enorme schadevergoeding
moesten betalen: Stalin vergat zyn
eigen agressie tegen Finland en
greep de kans om het Finse volk aan
het economisch herstel van de Sow
jet-Unie te laten bydragen. Dat
leidde tot een sterke uitbreiding van
de Finse industrie, wierprodukten
uitsluitend naar de buurman gingen.
Toen de Finnen tenslotte hun scha
devergoeding tot de laatste mark
hadden betaald, zat het land met een
opgeblazen industrie. De Finse pro
dukten konden toen maar moeilijk
geëxporteerd worden: alle andere
Europese landen, West-Duitsland in
cluis, hadden al afzetgebied gevon
den, Finland moest er zich toen nog
tussenwringen. Die gang van zaken
heeft het land tot op de dag van
vandaag parten gespeeld. Ook op het
gebied van de buitenlandse politiek
ls de nabyheid van de Sowjet-Unie
een hinderlijke factor. Het land kan
zich nameiyk niet volledig bij de ge
meenschap van Westerse landen
aansluiten, evenmin als Zweden. Bei
den vormen een bolwerk tussen Oost
en West. Zou Stockholm de kant van
de NAVO kiezen, dan zou de Sowjet-
Unie geen dag aarzelen Finland ach
ter het ijzeren gordijn te trekken. De
Finnen moeten dus wel voortdurend
rekening houden met hun geografi
sche positie. Daarby komt, dat de al
gemene economische teruggang ook
Finland allerminst onberoerd heeft
gelaten, en verder is de prijs van de
Sowjetrussdsche olie in enkele jaren
tot het viervoudige gestegen. Het ziet
er dus naar uit, dat Finland pas op
economische vooruitgang kan reke
nen als West-Europa door de stijging
van zyn welvaart behoefte krijgt aan
Finse produkten. Tot zolang zal ook
de binnenlandse politiek nog heel
wat zorgen kennen.
RL
ZATERDAG 22 MEI _1976
PAGINA 9
