FELICI WAS EEN ZWUGER
Jongeren hebben
hun leeftijd mee
Stuart Keen beleeft Britse film intens
G1SSEI1SB2F
Maatschappijkritiek
in "Les Valseuses"
"Vijanden" ontmoeten
elkaar bij de lunch
VRIJDAG 21 MEI 1976
Op zondag 23 en zondag 30 mei
besteedt de IKON-radio een kwar
tier aan de kerkzang- en muziekdag
die in maart in Zoeterwoade is ge
houden, beide keren van kwart
over 6 tot half 7 in een programma
van de cantor-organist Willem Vo
gel.
Retraite
Vrijdagavond 4 juni om half 9
wordt in de hervormde kerk in Zoe
ter wou de een pinkster-retraite
geopend die duurt tot zondag 6 juni
's middags 3 uur. In een stencil over
deze retraite staat, dat het de opzet
is, enige dagen gelegenheid te heb
ben elkaar te ontmoeten, op adem
te komen en van gedachten te wis
selen. De vaste elementen zijn de
getydediensten, 's morgens om half
8,'s middagsom 12 uur en's avonds
om half 8.
Centraal staat het verhaal van Ruth.
Op vrijdagavond na de opening
wordt een inleiding op dit oud
testamentische verhaal gegeven,
zodat de deelnemers er zaterdag
morgen over kunnen praten. De
kinderen zullen een spel over Ruth
voorbereiden, dat ze zondag na de
dienst kunnen spelen op het gras
veld. Waarschijnlijk zullen ook bui
tenlandse gasten in deze pinkster-
dienst komen. Koperblazers bege
leiden mede de zang. Na afloop zal
Jan Filius, publicist te Rotterdam,
over zijn belevenissen in Indonesië
en Afrika vertellen. Voor de
retraite-deelnemers is in Zoeter-
woude logeerruimte beschikbaar.
Wie een tent heeft, wordt echter ge
vraagd, die in ieder geval mee te
brengen.
Het contactadres voor deze retraite
is: Watertje 35 Zoeterwoude, tele
foon 01715-1292.
Stiltecentrum
Deze maand is het een jaar gele
den, dat in het Utrechtse winkelcen
trum Hoog-Catharijne een stilte
centrum en een kapel van de (rk)
stichting Kerkcentrum werden
geopend. Uit een verslag over de
eerste negen maanden blijkt, dat
zuster Virginie 109 gesprekken
voerde over godsdienstige proble
men, 80 over persoonlijke moei
lijkheden, 4 over financiële zaken,
64 met mensen die psychisch in de
knoop zaten, 2 over drugs, 15 over
huwelijksaangelegenheden, 25
over de verhouding ouderskinde-
ren, 12 over arbeidsongeschiktheid
en 73 over werkloosheid. Zij waren
niet de enige bezoekers. In januari
van dit jaar bijvoorbeeld deden
gemiddeld 40 mensen per dag het
centrum aan. In de week wordt da
gelijks in de kapel een middagpau-
zedienst gehouden, met deelne
ming van verschillende kerken.
De diplomatieke vertegen
woordiger van paus in ons land,
de Italiaanse prelaat mgr. An-
gelo Felici, gaat ons land dus
binnenkort verlaten. Hij is be
noemd tot nuntius in Lissabon.
Dit betekent voor hem een be
vordering, want hij is in ons
land pro-nuntius, te vergelijken
met een gezant, hetgeen een la-
gere rang is dan d ie van nuntius,
welke rang gelijk is te stellen
met die van ambassadeur.
Een kleine lOjaar is de donkere,
stuurse en norse monseigneur
in ons midden geweest, ook al
hebben wij er buiten een paar
spectaculaire gevallen weinig
of niets van gemerkt. Dat paste
ook helemaal in zijn straatje:
onopvallend en nietszeggend.
Hij kan naar mijn mening dan
ook niet beter worden gekwali
ficeerd dan met "Angelo de
Zwijger". Nooit zei hij meer dan
een paar nietszeggende vorme
lijkheden. Wij hebben hem le
ren "kennen" als een uiterst ge
reserveerd, bescheiden maar
vooral zeer diplomatiek diplo
maat. Een pro-nuntius, die an
ders dan zijn voorgangers-
Beltrami en Giobbe, nooit eens
merkbaar vriendelijk was. Ie
mand, die zich de afgelopen ja
ren heeft zitten verbijten over
alles wat zich in het RK Neder
land voordeed.
Als bekwaam en geschoold Va
ticaans diplomaat - hij was vóór
zijn benoeming in ons land 20
jaar in het Vaticaan op hoge
k- Angelo de Zwijger
posten werkzaam - deed hij er
het zwijgen toe. Alleen, hij
zweeg altijd. Hij uitte zich al
leen in uitvoerige rapporten aan
Rome.
De eerlijkheid gebiedt te zeg
gen, dat hij in 1967, toen hij zijn
werkzaamheden aanvatte,
blanco begon. Hij ging niet af op
de roddel over het Nederlands
katholicisme in de Italiaanse
pers. Hij wilde zich een eigen
indruk vormen.
Hij was in het begin erg positief
en wilde zelfs Nederlands leren.
Daar kwam hij echter gauw van
terug. Hy ging alras zijn infor
maties in minder brede en vrij
wel uitsluitend conservatieve
kring inwinnen en verloor
daarmee het contact zowel met
de bisschoppen als met pries
ters en gelovigen.
Niet alleen voor ingewijden was
het bekend, dat hij het in genen
dele eens was met de besluiten,
die tijdens het Pastoraal Conci
lie in Noordwijkerhout door de
bisschoppen en afgevaardigden
werden genomen. Bij de ope
ning van de vierde zitting, toen
de celibaatskwestie op de
agenda stond, kwam hij zelfs
gewoon niet opdagen en bracht
daarmee kardinaal Alfrink in
grote vergelegenheid.
Aan de relatie tussen beiden
was overigens niet zoveel meer
te bederven. Een Nederlandse
kardinaal, die met behoud van
eigen verantwoordelijkheid
poogdij de moderne katholiek
een stuk medeverantwoorde
lijkheid voor het katholieke ge
beuren te laten dragen, tegen
over een Italiaans prelaat, die
alle Vaticaanse richtlijnen
nauwgezet opvolgde en van
geen inspraak wilde weten.
Menig misverstand ontstond,
omdat beider visies totaal
tegenstrijdig waren. Zijn advie
zen aan de paus weken behoor
lijk af van die van kardinaal Al
frink. Het is zelfs zo hoog gelo
pen, dat kardinaal Alfrink de
paus heeft verzocht mgr. Felici
naar Rome terug te roepen,
zonder enig succes overigens.
Ter verdediging van de ons ver
latende mgr. Felici zij gezegd
dat hij misschien wel in de
moeilijkste periode, die het Ne
derlands katholicisme heeft
doorgemaakt, als gezant in Ne
derland werkzaam is geweest.
Hij kon het niet meer bijhouden
en haakte af. Hij is dermate
hiërarchisch ingesteld, dat hij
zich bijvoorbeeld verbaasde
over de gepoogde inspraak van
de leken bij de laatste twee bis
schopsbenoemingen. Hij ver
zette zich met alles wat in hem
was zowel tegen het advies van
de kapittels als dat van de bis
schoppen. En hij won beide ke
ren. Dankzij zijn adviezen zijn
mgr. Simonis en mgr. Gijsen
benoemd.
Het is een overbekend feit dat
hij mgr. Simonis op de aartsbis
schoppelijke zetel van Utrecht
wilde hebben. Dat ging "Rome"
kennelijk te ver, vandaar de be
noeming uit eigen gelederen in
■de persoon van kardinaal Wil-
lebrands. Maar is het erg oryuist
om te veronderstellen, dat de
paus heeft gewacht met hem
over te plaatsen totdat de op
volging van de kardinaal Al
frink geregeld was?
Theo Kroon
Bisschop Bluyssen over jeugd en kerk
(Van onze redactie geestelijk leven)
DEN BOSCH-Als mgr. J. Bluyssen, de bisschop van Den Bosch, jong was
en hij zou stilstaan bij de onvruchtbare ruzies van kerkmensen over de
kerk, bij de hare kritiek van kerkelijke mensen op de kerk, bij alle negatieve
schilderingen van toestanden in die kerk, bij het levensvreemde optreden
van mensen van de kerk en bij de oude, versleten taal die dikwijls vanuit de
kerk klinkt, dan zou hij minstens grote moeite hebben met desondanks te
ontdekken, dat je zonder de kerk het spoor van Jezus moeilijk - eigenlijk
niet - kunt volgen.
De bisschop kwam daar in een toe
spraak voor rk gelovigen in Berg en
Dal rond voor uit.
Als de jeugd, zo vindt hij, in de kerk
Jezus Christus niet terugvindt,
moet dat betekenen dat wij samen
niet goed genoeg door Jezus zijn
geraakt om zijn blijde boodschap
herkenbaar te maken. En dat is
toch de grote opdracht van de kerk.
Voor mgr. Bluyssen staan geloven
en jeugd allerminst tegenover el
kaar. Jezus was vrij jong, in het be
gin van de dertig. Hij was direct en
origineel en ook zeer open. Wat Hij
verkondigde, was een jeugdig ge
loof.
Kernwoorden
Waarin gelooft iemand? Toch in
vernieuwing en verfrissing, in ge
luk en goedheid, bevrijding en
heelmaking, een nieuw élan, ware
vrede en echte liefde. Je gelooft in
mensen die daarvan bezielende te
kenen in hun leven geven. Christe
lijk geloven is geloven in Jezus
Christus en in wat Hij openlegde.
"Nieuw" en "vernieuwing" zijn
kernwoorden van het christelijk ge
loof. De blijde boodschap is vooral
daarom een blijde boodschap om
dat Jezus duidelijk maakt dat de
grote menselijke idealen Gods
idealen zijn, en dat zózeer dat Hij
zich aanbiedt om op alle mogelijke
manieren aan de realisering ervan
mee te werken.
Bisschop Bluyssen ziet niet in,
waarom jongeren niet zouden ge
loven. Zij hebben in ieder geval
hun leeftijd mee. Is men op jongere
leeftijd niet bijzonder ontvanke
lijk voor niet-materiéle leven
swaarden en de eigenlijke leven
sidealen, voor alles wat er nog niet
is maar wel zou moeten zijn, voor
wat beter is dan wat wij feitelijk
waarnemen?
Het verheugt mgr. Bluyssen dat zo
veel jongeren in Jezus een werke
lijk houvast en een echt ideaal ken
nen. Maar het is tegelijk voor hem
een zorg, hoe zij de kans krijgen, de
echte, volle Jezus te ontdekken,
niet de Jezus die zij zich modelleren
naar eigen idee en smaak.
Als jongeren dat niet lukt, is dat, zo
meent hij, niet zonder meer hun
fout. Al te gemakkelijk wordt jon
geren verweten dat zij anders zijn
en anders denken, dat zij in vele op
zichten een eigenzinnige en on
juiste koers varen.
Bisschop Bluyssen voert vijf ar
gumenten aan om dat recht te zet
ten.
het hun recht
Ten tweede is het hun opdracht de
koers van de vorige generatie te
corrigeren waar dat nodig is.
Ten derde zou het best weieens
kunnen zijn dat ouderen zeer eige
naardige eenzijdigheden koeste-
Ten vierde zouden ouderen zich
moeten afvragen, of jongeren wel
zo sterk van ouderen afwijken als
zij denken. Dat het kerkbezoek tot
bijna de helft is teruggelopen, kan
niet alleen aan jongeren geweten
worden. Dat de kerkelijke betrok
kenheid onder jongeren in het al
gemeen sterk verminderd is, roept
de vraag op naar de geloofwaardig
heid van het geloof van vorige ge
neraties.
En ten vijfde moet de vraag gesteld
worden, in hoeverre de kerk vol
doende luistert naar en inhaakt op
vragen van de jeugd van nu.
Volgens mgr. Bluyssen geloven
vele jongeren. Of zijn geneigd en
bereid te geloven in Jezus Christus,
maar niet in de kerk.
Op de vraag waar dat dan aan ligt, is
hij geneigd te antwoorden: niet al
lereerst aan de jongeren, maar aan
ons samen, omdat wij niet echt in
de kerk geloven. Het gaat erom dat
wij, jong en oüd samen, de beslis
sende waarde van Jezus boodschap
ontdekken, dat wij elkaar helpen te
geloven in wat Hij verkondigde in
woorden daad, en elkaar stimule
ren tot hoop, tegen alles in.
Jongeren willen geloven in vrede,
gerechtigheid en liefde. Als kerk
zouden wij moeten laten zien, dat
Jezus dit ideaal niet alleen verkon
digde maar tegelijk realiseerbaar
maakte, want God doet mee.
Bisschop Bluyssen vindt, dat jon
geren jong moeten blijven en oude
ren jong moeten worden. Jezus
boodschap is in de kern een bood
schap van vernieuwing.
FILM
Met een busje vol films en filmap
paratuur trekt Suart Keen samen
met zijn zoon door Nederland. Zeer
Brits ook in zijn werksituatie, want
zijn specialiteit is lezingen houden
over de Engelse film. Van het ont
staan tachtig jaar geleden tot zo on
geveer nu toe behoefje hem maar
de helft van een halve vraag over de
Britse film te stellen en men wordt
spoedig deelgenoot in zyn enthou
siasme. Voor een voordracht "Film
in Britain" kwam hij uit Devons
hire met zijn busje de Noordzee
zijn grote draai kreeg met de in
trede van het geluid, de producent
dus een Hongaar was, de camera
man van Frans origine en de deko-
rontwerper in Rusland geboren.
Maar Alexander Korda was een
groot artiest. Hij maakte een om
weg via Hollywood. Hij was extra-
vangant en wist iemand te overtui
gen. Zo werd de Denhamstudio ge
bouwd. Korda was van "een grote
continentale charme" zegt Keen.
Een uitspraak, die bij Engelsen zo
wel lof als geringschatting kan be
tekenen. Met "Rembrandt" maakte
Korda een zeer persoonlijke film.
Zyn financiers voorspelden hem er
Dickens
De reizende Engelse filmverteller is
echter van een ding zeker, de En
gelsen hadden Dickens de
meester-verteller en die heeft vaak
geholpen excellente films te ma
ken. Dat bleek een sterk element bij
alle buitenlandse inmenging van
voor de oorlog toen de eerste En
gelse geluidsfilm nota bene in Hol
lywood werd gedraaid ("Journey's
end") en vele andere Bntse werken
in de Berlynse UFA-studio's tot
stand kwamen.
De synthese, die in en kort na de
oorlog tot een hoogtepunt in de
Britse cinematografie uitgroeide,
werd gelegd in de ontwikkeling van
het realisme, dat de documentaire
school van Paul Rotha, John
Greerson en Harry Watt bewerk
stelligden met het talent van de im
port. Daar kwamen mannen aan te
pas als Michael Blacon, die Stuart
Keen, zeer na aan het hart ligt, en
Arthur Rank de zondagsschoolon
derwijzer, die bij gebrek aan by-
belse films djp zelf maar ging ma
ken. En ook nog andere.
Het is bijna onverklaarbaar hoe de
Engelse film zo diep is gezonken na
de glorie van een kwart eeuw gele
den. De mannen, die toen de
nieuwe golf vormden zowel als de
generatie daarvoor maken nu on
gesigneerde reclamefilmpjes, waar
ook veel vakmanschap voor nodig
is. Ondanks dat Engeland dit jaar
'voor het eerst sinds lang zelfs niet
een film in Cannes heeft, zijn de
studio's toch tot het eind van het
jaar volgeboekt. Met het verdwij
nen van Ealing kwam de hele En
gelse film op de tocht te staan.
De scherpe terugval van het aantal
bioscopen van 4500 tot 1400, moei
lijke- vakbondseisen, er is geen kli
maat voor een simpele wederge
boorte. Een fonds, dat filminveste
ringen steunt op grond van een
speciale zondagsheffing lij kt vooral
Amerikanen te bekoren. En dan
vertelt Keen hoe William Holden
ook voor "The bridge on the river
K wai" met een vies gezicht een tien
procents-aandeel bedong en kreeg.
Om er voor zijn leven mee onder de
pannen te zijn. Hij kon het niet eens
allemaal geïnvesteerd krijgen. De
filmmaatschappij moet het hem in
partjes per jaar betalen.
Wonderlijkerwijs verdwenen En-
gelands grootste zonen in de speel
film naar het buitenland: Chaplin
en Hitchcock. Dat is pech hebben.
Stuart Keen
Blijvers
STUDIO - "Love and death",
het zo langzamerhand wel be
kende lachwerk van Woody Al
len.
LIDO - "One flew over the cuc
koo's nest", een van de beste
films van de laatste jaren. Jack
Nicholson speelt een uitmun
tende rol van een man, die simu
leert psychisch gestoord te zijn.
CAMERA - "La béte", een
schokkende, vrij erotische film
van Pool Borowzyck.
Terug in Leiden.
REX - "Dracula", griezel en sex.
Kindermatinee
CAMERA - "Laurel en Hardy
bij de luchtbescherming".
REX - "Sneeuwwitje en de ze
ven dwergen".
Nachtfilms
Goede films in an
dere steden
"La dernière femme" van
Marco Ferreri met Gerard De-
pardieu, en Ornella Muti, Rem-
brandtpleintheater, Amster
dam en Calypso 1, Rotterdam.
"Roma" van Federico Fellini,
Cineac, Amsterdam.
"Mutter Küsters fahrt sum
Himmel" van Rainer Werner
Fassbinder, Studio K, Amster
dam.
"La dolce vita" van Federico
Fellini met Marcello Ma-
stroianni en Anita Ekberg, Ci
nerama, Rotterdam.
"L'important c'est d'aimer"
met Romy Schneider onder re
gie van Andrzej Zulawski, Lu-
mière, the Movies, Rotterdam.
HAAGSE BIOSCO
PEN
Apollo 1: "Karate tijgering",
dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo.
2.00, 4.15, 7.00 en 9.15 uur. 18
jaar.
APOLLO 2: "Smokkelschip
Lucky Lady", dag. 2.00, 7.30 en
9.45 uur, zo. 2.30, 4.45, 7.30 en
9.45 uur. 14 jaar.
ASTA: "Vlucht, vogelvrije,
vlucht.", dag. 2.30, 7.15 en 9.30
uur, zo. 1.30, 4.00, 7.15 en 9.30
uur. 18 jaar.
BIJOU: "De Eend en de CA
DILLAC". DAG. 2.00, 7.30 EN
9.45 UUR. ZO. OOK 4.15 UUR.
AL.
CALYPSO: "De laatste vrouw",
dag. 2.15, 7.15 en 9.30 uur, zo.
1.45, 4.15, 7.15 en 9.30 uur. 18
CAMERA: "East of Eden", dag.
2.00, 7.00 en 9.45 uur, zo. ook
4.15 uur. 14 jaar.
CINEAC: "Black Emmanuel-
le". dag. 7.00 en 9.30 uur. 18 uur.
CORSO: "One flew over the
cuckoo's nest", dag, 2.15,6.45 en
9.30 uur. zo. 1.15, 4.00, 6.45 en
9.30. 18 jaar.
DU MIDI: "De langste dag",
dag. 8.15 uur. 14 jaar.
EURO:"Patton", dag. 1.30 en
7.45 uur, za. en zo. 3.45 en 7.45
uur. AL.
FLORA: "De fyne kneepjes van
't sexleven", dag. 2.00, 7.00 en
9.15 uur. 18 jaar.
METROPOLE: "3 dagen van de
Condor", dag. 2.00, 7.00-en 9.30
uur. 18 jaar.
ODEON 1: "De premiejager",
dag. 1.45, 6.45 en 9.30 uur, zo.
ook 4.15 uur. 18 jaar.
ODEON 2: "De blonde val
strik", dag. 2.00,6.45 en 9.15 uur,
zo ook 4.30 uur. 14 jaar.
ODEON 3: "Paniek in het
Grand Restaurant", dag. 2.15,
7.15 en 9.45 uur, zo. ook 4.45 uur.
AL.
ODEON,THE MOVIES: "A
woman under the influence",
dag. 1.30 en 8.00 uur. 18 jaar.
OLYMPLA: "De kanonnen van
Navarone", dag. 2.00 en 8.00
uur 14 jaar.
PASSAGE: "One flew over the
cuckoo's nest", dag. 2.30,6.45 en
9.30 uur, za. en zo. 1.15,4.00,6.45
en 9.30 uur. 18 jaar.
REX: "De dood van een spion",
dag. 11.30,1.45,4.00,7.00 en 9.30
uur. 18 jaar.
ROYAL '70: "De porno killer",
do., za. en zo. 2.00, 7.00 en 9.30
uur, vr. 2.00 en 6.45 uur, di. 2.15
en 8.00 uur, woe. 2.15 uur. 18
jaar.
ROYAL: "De wreker van
Shao-Lin", do t/m zo. 2.00, 7.00
en 9.30 uur, ma. en woe. 2.15 en
8.00 uur, di. 2.15 en 8.30 uur. 18
jaar.
STUDIO: "Heerlyk snoep
goed", dag. 2.15, 7.15 en 9.30
uur, zo. 1.30, 4.00, 7.15 en 9.30
STUDIOÏOOO: "The man who
would be king", dag. 8.00 uur,
do., vr., ma., en di. ook 2.00 uur.
14 jaar.
DE UITKIJK: "Pas si méchant
que ca", dag. 2.00, 7.00 en 9.30
uur. 14 jaar.
Les Valseuses; hoofdrollen: Gé-
rard Depardieu, Patrick Dewaere,
Miou-Miou; regie: Bertrand Blier;
theater: Trianon; leeftijd: 18 jaar.
De Amsterdamse psychiater Henk
Jurriaans heeft een op zijn zachtst
gezegd nogal omstreden theorie
over het leven dat hy zijn patiënten
voorhoudt. In het kort gezegd komt
BOKSER NIET
BESTAND
TEGEN KARATE
Titel: „De Chinese bokser"; hoofd
rollen: Wang Yu, Lo Lieh en Wang
Ping; theater: Luxor; 18 jaar.
Een wraakzuchtige mijnheer, die
tien jaar geleden door een Chinese
bokser is verdreven, heeft in die tijd
niet stil gezeten. Hy heeft karate ge
leerd en hoe!
Wanneer hij terugkomt om zijn
gram te halen, heb je de poppen na
tuurlijk aan het dansen. Een en al
vechtpartij is het gevolg. En daarbij
legt de arme bokser het loodje. Ge
lukkig heeft hij een leerling, die het
wel van hem zal overnemen tegen
de karate-experts. Na veel gehar
rewar, waarbij de karate-expert er
niet voor terugdeinst met een mes
te werk te gaan, wordt hem een aar
dige les geleerd die hem voorgoed
van zyn wraakzuchtige gedachten
af zal helpen.
het hier op neer Om het prettig te
hebben in het leven, moetje alleen
maar doen waar je zelf zin in hebt.
Hoe verstrekkend de gevolgen van
zo'n egoïstische leefwijze zijn is te
zien in de Franse film Les Valseu
ses, Of je echter in die film (waarin
niet van Jurriaans' theorie is uitge
gaan) van egoïsme an sich kunt
spreken is zeer de vraag. Bertrand
Blier (die zijn eigen roman verfilm
de) heeft het in ieder geval niet zo
bedoeld. Hij portretteert twee rand
figuren die vanwege hun niet aan
gepast gedrag door de maatschap
pij verstoten worden. Jean-Claude
en Pierrot (hun achternamen weten
we niet, ze zijn als exemplaren be
doeld voor hun generatie) jatten
geld en laten op hun vlucht voor de
politie een spoor van vernieling
achter zich. Blier meent dat die in
wezen egoïstische opstelling te be
grijpen valt en een voortvloeisel
van het niet geaccepteerd worden
door de kleinburgerlijke samenle
ving. Sterker, eigenlijk is het twee
tal, vergeleken met al die spitsbur
gers met hun materialisme, zeer
onzelfzuchtig. Ze stelen dan wel
maar hun goedgeefsheid tegenover
de oudere vrouw (een prachtige rol
van Jeanne Moreau) is toch heel
nobel. Na haar zelfmoord zijn de
jongens helemaal veranderd. Ze
trekken zich terug op het platteland
voor een rustig en geregeld leven,
maar dat is hen niet beschoren. Ge
brek aan geld (er voor werken, daar
beginnen ze nog niet aan) èn een
wraakzuchtige maatschappij jaagt
hen weer op de vlucht. Fascine
rende film van Blier.
BART JUNGMAN
DEVENTER - Tijdens de filmop
namen van "Een brug te ver" in
Deventer verzamelen een "Engel
se" en een "Duitse" soldaat de in
grediënten voor hun lunchpak
ket Ua verorbering van hun
lunch konden de "gevechten"
weer een aanvang nemen
