De pijlen op Jimmy Carters boog
ANGOLA BREEKT
MET PORTUGAL
Palestijnen vragen E.G.
hun rechten te erkennen
Vi
Bonn wacht met
standpunt voor
Unctad op
Henry Kissinger
Wellicht
nieuw
geval
spionage
in West-
Duitsland
S
'DONDERDAG 20 MEI 1976
WASHINGTON (ANP) -
Jimmy Carter, tot op dit ogen-
blik de voornaamste kansheb
ber voor de Democratische pre
sidentskandidatuur, wil Ame
rika nooit meer militair betrek
ken bg de binnenlandse aange
legenheden van een ander land
tenzij de Verenigde Staten zelf
worden bedreigd. Hij vindt ook
dat de CIA (de buitenlandse in
lichtingendienst) niet moet
worden gebruikt om met ge
weld regeringswijzigingen in
het buitenland tot stand te
brengen. Hg vindt dat het tijd is
dat de banden met de bondge
noten worden aangehaald en
dat de ontspanningspolitiek
moet worden voortgezet, maar
dan wel op voor de Verenigde
Staten minder ongunstige
voorwaarden dan tot nu toe. Dit
blijkt uit zijn politieke stand
punten, zoals die door zijn cam
pagnebureau in Washington
zijn gepubliceerd.
De Verenigde Staten hebben
geleerd dat zij nooit meer mili
tair betrokken mogen raken bij
de binnenlandse aangelegen
heden van een ander land, tenzij
er directe duidelijke bedreiging
van de Verenigde Staten aan
wezig is, aldus Jimmy Carter.
De CIA of andere organen mo
gen niet worden gebruikt om
veranderingen in een regering
van enig land of de regeringspo-
litiek tot stand te brengen. Car
ter vindt het echter geen tijd
voor isolationistische gedach
ten. Onderlinge afhankelijk
heid van naties is een onvermij
delijke en groeiende factor.
Carter is van mening dat de
Verenigde Staten onvermijde
lijk een leidende rol hebben te
spelen binnen de gemeenschap
van volkeren en hij noemt het
bijzonder belangrijk dat de
banden met de bondgenoten
worden aangehaald.
De voortdurende verbreiding
van kernwapens in de wereld
moet tot staan worden gebracht
met als uiteindelijk doel ver
mindering van kernwapens in
alle landen tot nuL
Ontspanning
De Democratische kandidaat
zegt dat er in brede lagen van
het Amerikaanse volk steun is
voor voortzetting van de ont
spanningspolitiek met de
Sowjet-Unie en China, maar dat
dit niet ten koste mag gaan van
nauwe samenwerking en over
leg met de vrienden en bondge
noten van Amerika. Hg is van
oordeel dat de resultaten van de
ontspanning tot nog toe nega
tief voor Amerika zijn geweest
Volgens hem is minister Kis
singer te zeer geneigd de resul
taten te benadrukken waardoor
bij de "natuurlijke vrienden en
bondgenoten (van Amerika) het
gevoel zou kunnen ontstaan te
zijn veronachtzaamd". Ont
spanning zou moeten worden
nagestreefd door middel van
een reeks open, rustige bespre
kingen tussen de deelnemers en
niet door middel van dramati
sche of geheime overeenkom
sten tussen twee of drie leiders
van landen.
Carter vindt dat de Verzekering
van een veilig Israél de hoek
steen moet zijn van de Ameri
kaanse politiek in het Midden-
Oosten. Een regeling voor het
Midden-Oosten zou geen terri
toriale concessies moeten be
vatten, zonder garanties inzake
de veiligheid van Israël en zijn
bestaansrecht als natie door de
NAVO-landen, de Sowjet-Unie
en andere landen in het gebied.
Voorts moet geen Palestijnse
staat worden erkend totdat de
Palestijnen Israêls recht beves
tigen om in vrede te bestaan.
"Als ik president ben vaardig ik
een "algemeen pardon" uit voor
al diegenen die buiten het land
verblijven en die niet in de
strijdkrachten dienden", aldus
Carter. Hg zegt te menen dat de
Amerikaanse jongemannen die
zolang in Zweden en Canada
hebben moeten leven om aan
arrestatie te ontkomen al ge
noeg gestraft zijn.
Werkgelegenheid
Carter is van oordeel dat zijn al
lereerste taak als hij tot presi
dent zou worden gekozen, ver
mindering van de werkloosheid
is. Daarbij zou het nodig zijn dat
het vertrouwen in de regering
en in de economische kracht als
eersten worden hersteld.
Carter wil dat de federale rege
ring werkgelegenheid schept
voor acute werkloosheid zoals
in de steden en onder bepaalde
groepen. De kosten daarvan
zouden maar weinig hoger lig
gen dan de bestaande hulppro
gramma's. De baten in aanvul
lende nationale produktiviteit,
belastingen en menselijke
waardigheid daarentegen zou
den enorm zijn.
De regering
Carter, die sterk campagne
heeft gevoerd tegen de bureau
cratie in Washington en die spe
culeert op het wantrouwen van
de Amerikaan in Washington
sedert "Watergate" en alles wat
daarop is gevolgd, wil flink het
mes zetten in het regeringsap
paraat
Als eerste wetsvoorstel zegt hij
het Congres volledige schoon
maak "van onze bureaucratie
en begrotingsstelsels" te zullen
voorstellen. Hij zegt te geloven
dat de 1900 federale departe
menten tot niet meer dan 200
kunnen worden teruggebracht,
hetgeen een enorme besparing
aan belastinggelden zou bete
kenen.
De gegadigde voor de Demo
cratische nominatuur denkt
voorts dat door drastische ver
eenvoudiging van het systeem
voor de inkomstenbelasting de
belastingen van de lagere in-
komstengroepen en de mid
dengroep kunnen worden ver
laagd.
Op het gebied van medische
verzorging wil Carter dat de
nadruk veel meer moet worden
gelegd op de preventieve ge
zondheidszorg en de vroegtij
dige ontdekking van gevaar
lijke ziekten.
Jimmy Carter: geen inmenging
Op het gebied van de energie
wil Carter van de olie afstappen
en de Verenigde Staten veel
meer richten op kolen en
zonne-energie.
De invoer van olie zou onder re-
geringstoezicht moeten komen
om strikte controle op de aan
kopen mogelijk te maken.
Voor kernenergiecentrales
zouden strenge veiligheids
standaarden moeten komen. Zo
zouden reactoren ondergronds
moeten worden gebouwd en in
dunbevolkte gebieden en in
overleg met plaatselijke en
staatsftinctionarissen. Een fe-
dan ook.
der ale functionaris in vaste
dienst zou in geval van enige
afwijking in de werking ge
machtigd moeten zijn de cen
trale te sluiten.
Over de burgerrechten zegt
Jimmy Carter "Zoals ik in mijn
inwijdingstoespraak als gou
verneur van Georgia verklaar
de, "ik zeg u openlijk, de tijd
voor rassendiscriminatie is
voorbij".
In zgn politieke stellingname
zegt Carter ook nog tegen dis
criminatie van de vrouw te zijn.
Hg is tegen abortus en vindt dat
de regering niets moet doen dat
abortus zou bevorderen.
ADVEKTENTIE
BONN (SP) - Een nieuwe spiona-
gezaak schijnt zich in de Bondsre
publiek af te tekenen. De 42-jarige
leider van de afdeling buitenlandse
informatie van de Westduitse in
lichtingendienst (Bundesnachrich-
tendienst) Jiirgen von Alten, is
voorlopig van zijn taak ontheven.
Tegen hem is verdenking gerezen
dat hij bij spionageactiviteiten be
trokken kan zijn geweest. De be
kendmaking van het gebeuren
door de Westduitse procureur-
generaal heeft in de hoofdstad
groot opzien gebaard.
Enkele dagen tevoren was hier de
arrestatie bekend geworden van de
35-jarige Helge Berger, die als se
cretaresse op het Ministerie van
Buitenlandse Zaken in Bonn tien
jaar lang berichten aan de staatsvei
ligheidsdienst van de DDR zou
hebben doorgegeven. Overigens
heeft de procureur-generaal ver
klaard dat er geen enkele aanwij
zing voor samenhang van de beide
gevallen bestaat. Ook Jurgen von
Alten heeft ontkend iets met Helge
Berger te maken hebben gehad. Al
sluit hij niet uit haar enkele malen
te hebben ontmoet.
Ook om een andere reden heeft de
melding over Von Alten sterk de
aandacht getrokken. In 1963 werd
een andere medewerker van de
Westduitse inlichtingendienst
Heinz Felfe wegens spionage gear
resteerd. De affaire-Felfe geldt nog
steeds als een van de belangrijkste
spionagezaken van de Bondsrepu
bliek. De werkzaamheden van de
Bundesnachrichtendienst zijn er
lange tijd ernstig door belemmerd.
LISSABON (Reuter) - Angola heeft Portugal verzocht zijn
ambassade in Loeanda te sluiten. Dit komt in feite neer op
het verbreken van de diplomatieke betrekkingen.
Het Portugese ministerie van buitenlandse zaken heeft een nota uit
Loeanda ontvangen waarin de Angolese regering adviseert de ambassade
te sluiten en alle Portugese diplomaten onmiddellijk terug te roepen.
Een woordvoerder van het ministe
rie van buitenlandse zaken in Lis
sabon zei dat de regering het besluit
in hoge mate betreurt en dat zij
hoopt dat de situatie in het belang
van beide landen spoedig kan wor
den opgehelderd.
De betrekkingen tussen Portugal
en zijn voormalige Afrikaanse ko
lonie zijn de laatste weken aanmer
kelijk bekoeld. De regerende
volksbeweging voor de bevrijding
van Angola (MPLA) heeft haar ver
tegenwoordigingen in Portugal ge
sloten en zich in Lissabon beklaagd
over anti-Angolese incidenten. Een
brand in een Angolees kantoor in
Oporto was volgens Loeanda opzet
en men signaleerde voor Angola be
ledigende uitlatingen in de Portu
gese pers.
De Portugese minister van buiten
landse zaken, majoor Ernesto Melo
An tunes, verklaarde onlangs dat de
Angolese regering de laatste tijd
doelwit is van een rechtse cam
pagne in Portugal.
De Portugese regering knoopte in
februari diplomatieke betrekkin
gen met Angola aan, ondanks ver
zet van de voornaamste niet-
communistische partijen in Portu
gal.
Andere rol
Eanes zei dat de strijdkrachten de
actieve politieke rol, die zij hebben
gespeeld na het omverwerpen van
het rechtse regime, nu moeten in
ruilen voor "de rol, die hun toekomt
in een democratische gemeen
schap volgens de geldende wet
ten."
De communistische partij is de
enige grote politieke macht die zijn
steun niet heeft gegeven aan de
kandidatuur van Eanes. De com
munisten zijn met hun eigen man,
Octavio Pato, naar voren gekomen.
Naast Eanes nemen premier Jose
Pinheiro de Azevedo en drie ex
treem linkse kandidaten deel aan
de presidentsverkiezingen.
Gewacht wordt nog op kandida
tuur van de vroegere chef van de
veiligheidsdienst Otelo Saraiva de
Carvalho, de conservatieve lucht-
machtgeneraal Carlos Galvao de
Melo en de vroegere militaire be
velhebber m Mozambique, Julza da
Arriaga.
Tot 28 mei kunnen de kandidaten
zich opgeven voor de presidents
verkiezingen.
"Italië taboe
op NAVO-raad
OSLO (DPA) - Eventuele rege
ringsbevoegdheid van communis
ten in Italië is een onderwerp, dat
door de vandaag in Oslo begin
nende tweedaagse NAVO-
conferentie als taboe wordt aange
merkt.
NAVO-secretaris Joseph Luns
wilde gisteren op een persconfe
rentie in de Noorse hoofdstad be
slist geen mening geven over een
mogelijke machtswisseling in Ita
lië, waar 20 juni algemene verkie
zingen worden gehouden. De
kwestie komt ook niet voor op de
agenda van de conferentie, aldus
mr. Luns.
Uit conferentiekringen verluidt het
dat de Italiaanse regering de
NAVO-partners heeft verzocht in
het slotcommuniqué van de confe
rentie iedere verwijzing naar het
gevoelige onderwerp te vermijden.
Desondanks zal de mogelijkheid
dat Italië communisten in de rege
ring krijgt een voornaam gespreks
thema van de ministers onder el
kaar blijven op de Oslose conferen
tie. In conferentiekringen zegt
men, dat de NAVO haar terughou
dendheid zal laten varen als Italië
inderdaad onder communistische
invloed komt.
Mr. Luns gaf als zijn mening te
kennen, dat de betrekkingen met
een lidstaat afhangen van de bui
tenlandse en de beveiligingspoli-
tiek van dat land.
BONN, NAIROBI (DPA) - De
Westduitse regering wil haar on
derhandelingsrichtlijnen voor de
slotfase van de wereldhandelscon
ferentie der Verenigde Naties (Unc
tad 4) in Nairobi pas vastleggen na
het bezoek van de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken,
Henry Kissinger, aan Bonn. Het
kabinet in Bonn heeft een desbe
treffende aanbeveling van de mi
nister van Buitenlandse Zaken,
Hans-Dietrich Genscher, gisteren
aanvaard.
Met het oog op de besprekingen
met Kissinger zal de minister voor
ontwikkelingszaken, Egon Bahr,
zijn voor zondag voorgenomen ver
trek naar Nairobi verschuiven en
zal hij vermoedelijk maandag naar
de Keniase hoofdstad vliegen. Na
het kabinetsberaad was het nog
niet zeker of de minister van Eco
nomische Zaken, Hans Friderichs,
de tweede keer naar Nairobi
zal reizen om de Westduitse delega
tie tijdens het beslissende slotover-
leg te leiden.
WASHINGTON - President Ford begeleidt de vroegere Israëlische pre- Op een persconferentie heeft de be-
mier Golda Meir naar haar auto. Mevrouw Meir bracht gisteren
beleefdheidsbezoekje aan het Witte Huis.
klaard te geloven dat de voorstellen
van de derde wereld over grond
stoffen onhanteerbaar zijn en zelfs
schadelijk zouden kunnen zijn voor
de ontwikkelingslanden zelf.
Hij zei dat de geïntegreerde bena
dering van het grondstoffenvraag-
stuk ruikt naar het vaststellen van
prijzen op een kunstmatig hoog
peil en dat dit alleen maar zou kun
nen leiden tot het produceren van
surplus-voorraden.
In zijn kritiek op het voorstel tot het
instellen van een gemeenschappe
lijk fonds voor de financiëring van
buffervoorraden zei de Westduitse
delegatieleider dat de meeste geïn
dustrialiseerde landen niet in staat
zouden zijn hun parlementen te
vragen geld toe te zeggen zonder te
weten waarvoor het precies zou
worden gebruikt.
ADVERTENTIE
langrijkste Westduitse gedelegeer
de, Joachim Jaenicke, botweg
Verklaring
Generaal Antonio Ramalho Eanes,
kandidaat voor het presidentschap
van Portugal, heeft gisteren met
nadruk verklaard dat hij noch kan
didaat van de strijdkrachten, noch
kandidaat van een politieke partij
Eanes, stafchef van de Portugese
landmacht, las in burger een ver
klaring voor in het hoofdkwartier
van het comité tot steun van zijn
kandidatuur.
"Omdat ik geen kandidaat van het
leger ben, kan ik nu zeggen dat ik
de kandidatuur nooit zou hebben
aangenomen als ik enige reserves
bij mijn collega's zou hebben ge
constateerd. Maar evenmin ben ik
een kandidaat van de partijen en ik
wil dat, ondanks de steun die ik van
zowel leger en partijen krijg, duide
lijk is dat mijn kandidatuur boven
partijbelangen staat. Alleen tegen
over het volk zal ik verantwoording
ADVERTENTIE
r Interessant
werk in een
klein team
Hoogovens heeft dat werk
in ploegendienst voor mannen
tot 45 jaar.
Zoekt u een goedbetaalde baan
met doorgroeimogelijkheden en
uitstekende sociale voorzieningen?
Bel dan 02510 - 94000 of schrijf
(zonder postzegel) naar Hoogovens,
Antwoordnummer 94000, IJmuiden.
v
HOOGOVENS IJMUIDEN
LUXEMBURG (ANP) - De afge
vaardigde van de PLO naar de
Euro-Arabische dialoog, Ahmed
Dayani, heeft gisteren in Luxem
burg de negen landen van de Eu
ropese Gemeenschap dringend
gevraagd, het recht van het Pales
tijnse volk op zelfbeschikking te
erkennen en de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie, als enige
vertegenwoordiger van dit volk,
te beschouwen als een der meest
rechtstreeks bij het Midden^
Oosten conflict betrokken par
tijen.
Hij deed dit namens de eenentwin
tig leden van de Arabische Liga,
die in het kader van deze dialoog
met de EG-landen spreken over
economische, technische en cul
turele samenwerking.
Om tegemoet te komen aan de
wens van de Arabische landen, in
het kader van deze dialoog ook te
spreken over de politieke pro
blemen van het Midden-Oosten,
hadden de EG-landen er mee in
gestemd dat beide partijen in hun
openingsverklaring hun stand
punt over het Midden-Oosten
- conflict zouden uiteenzetten. Dit
gebeurde dinsdag, maar gisteren
kwamen de Arabieren, na lang
onderling overleg over de Euro
pese openingsverklaring, met
een wat zij noemden "aanvul
lende verklaring".
Het feit dat zij de vertegenwoordi
ger van de PLO aanwezen om
deze aanvullende verklaring uit
te spreken - hoewel de voorzitter
van de Arabische delegatie de
ambassadeur van Bahrein is -
werd in Europese conferentie-
kringen niet als een provocatie
beschouwd: de EG-landen kun
nen de Liga-staten nu eenmaal
niet beletten een Palestijn als hun
woordvoerder aan te wijzen in
dien zij, uit politieke overwegin
gen, de PLO naar voren willen
schuiven.
Strikt formeel sprak volgens de Eu
ropeanen slechts één Arabier
wiens nationaliteit zij niet ken
den, omdat de dialoog wordt ge
voerd tussen een "Europese" en
een "Arabische" delegatie. Deze
formule werd overeengekomen
omdat de EG-landen de PLO niet
als volwaardige gesprekspartner
willen erkennen.
Na overleg dat eveneens geruime
tijd in beslag nam. kwam de Eu
ropese delegatie met wat gezag
hebbende conferentiekringen
niet "een reactie" op de Arabi
sche "aanvullende verklaring"
wensten te noemen, maar "een
nadere precisering om mogelijke,
al dan niet bewuste misverstan
den" over de Europese ope
ningsverklaring weg te nemen.
De EG-landen willen namelijk
voorkomen dat in het kader van
de dialoog een echte discussie
over de politieke problemen van
het Midden-Oosten wordt ge
houden. De Nederlandse rege
ring, die aanvankelijk het woord
"politiek" in verband met de dia
loog niet wilde noemen, en later
sprak over "de politieke beteke
nis" van een gesprek over sa
menwerking, heeft zich steeds op
het standpunt gesteld dat de dia
loog de bemiddelingspogingen
van minister Kissinger niet mag
doorkruisen.
Het was .overigens gisteravond nog
niet zeker dat de Arabieren van
daag op de laatste dag van de con
ferentie, niet zouden reageren op
de "nadere precisering". Als dit
gebeurt, wordt het namelijk
moeilijk vol te houden dat er geen
politieke discussie plaatsvindt.
Maar men zou zich kunnen voor
stellen dat landen als Nederland,
Denemarken en West-Duitsland
zich daar sterk tegen zullen ver
zetten. in elk geval sterker dan
Frankrijk en Italië, die het recht
van de Palestijnen op een vader
land reeds met zoveel woorden
hebben erkend.
De vertegenwoordigers van de drie
landen die in de EG als het meest
pro-Israël worden beschouwd
zouden in een dergelijk geval
echter moeilijk de vergadering
kunnen verlaten, omdat zij niet
als vertegenwoordigers van hun
land, maar als leden van de "Eu
ropese" delegatie aan het gesprek
deelnemen.
Gezaehebbende conferenüekrin-
gen in Luxemburg verklaarden
echter sterk de indruk te hebben
dat alle negen landen van de ge
meenschap zijn gekant tegen het
afleggen van nog meer verklarin
gen over de politieke aspecten
van het Midden-Oosten-conflict
Dayani drong er op aan dat de dia
loog, die in juni vorig jaar is be
gonnen met bijeenkomsten
deskundigen in achtereenvol
gens Cairo, Rome en Abu Dhabi
en thans in Luxemburg op het
niveau van ambassadeurs plaats
vindt, spoedig op het niveau van
ministers van Buitenlandse Za
ken wordt gehouden.
Het betoog van Dayani kwam er op
neer - evenals dat van de
secretaris-generaal van de Arabi
sche Liga, Mahmud Riad, en de
ambassadeur van Bahrein, Abde-
laziz Sa'ad Shamlan, dat de EG-
landen zich niet moeten beper
ken tot het afleggen van verkla
ringen als die van 6 november
1973, maar Israël daadwerkelijk
onder druk moeten zetten om het
zelfbeschikkingsrecht van de Pa
lestijnen te erkennen en de be
zette gebieden te ontruimen.
Dayani sprak over "de niet te
rechtvaardigen terughoudend
heid" van de EG-landen om posi
tie te kiezen in het Palestijnse
vraagstuk, en hun weigering het
Palestijnse recht op zelfbeschik
king te erkennen.
CIA onder
controle
WASHINGTON (Reuter) - De
Amerikaanse Senaat heeft gisteren
met overgrote meerderheid een re
solutie goedgekeurd die het parle
ment een vergaande controle op de
CIA, de geheime dienst, geeft.
De met 87 tegen 7 stemmen aange
nomen maatregel versterkt voorts
de supervisie van het Congres op
andere spionagediensten, zoals de
FBI, het nationale veiligheidsbu
reau en de militaire inlichtingen
dienst (defence intelligence agen
cy, DIA).
Een voornaam element in de
nieuwe maatregel is de vorming
van een met veel volmachten ge
wapende 15 leden tellende com
missie van toezicht.
