„Romantiek is een spel
met de werkelijkheid"
TIEN MILLE VOOR SPORTREAL VOORSCHOTEN
agenda
Architect Piet van der Sterre:
Blauwe zone in
de Dorpsstraat
PAGINA Z
WOENSDAG 12 MEI 1976
LEIDERDORP „Monumen
ten, oude gebouwen, bepalen
de identiteit van een woonge
meenschap. Ze vormen een
vertrouwd, herkenbaar beeld
in de bebouwing. Bovendien
hebben dergelijke gebouwen
vaak een culturele of histori
sche waarde. Om al die rede
nen verdienen ze gered te wor
den, en behoed tegen slijtage
en verval". De Leiderdorpse
architect Piet van der Sterre
restaureerde al veel van de be
staande monumenten in de
Leidse regio. Zijn laatste pro
jecten: de toren en de ruïne
in Warmond, de hervormde
dorpskerk van Katwijk en een
oude boerderij in het Leider-
dorpse park De Houtkamp.
Alhoewel Van der Sterre dage
lijks bezig is met wat eens ge
weest os in het geenszins een man
(tie in het verleden leeft: "Er
wordt zoveel afgegeven op de
moderne techniek. Dat zal ik
Door
Hans Meijer
nooit doen, waait dankzij die
techniekwo nen we nu veel beter
dan onze ouders en grootouders
ooit gedaan hebben. Maar ik ben
me wel bewust van de nadelen
van die techniek." Vroeger stonk
het alleen in achterbuurten, dank
zij de techniek stinken nu hele
stadsdelen."
Vertrouwen
"Het leven verandert zo snel, de
maatschappij verandert zo snel.
Daarom ben ik blij dat er oude
gebouwen zijn. Het is plezierig
om vertrouwde, herkenbare pun
ten te behouden. Nieuwbouw
moet nog vertrouwd raken, als
het ooiit vertrouwd raakt. Je kunt
je dat met name van torenflaits
woontorens afvragen."
Van der Sterre geeft er een voor
beeld van: "Om even verder te
gaan die torens: als je een
kerktoren neemt, dat is herken
baar. Aan de buitenkant zót een
uurwerk en Je kimt eenmaal in
de zoveel tijd de klok horen lui
den. Daardoor kun Je aan de
buitenkant zien en horen wat er
gebeurt, wat er van binnen is,
kortom, waarom die toren er
staat. Bij zo'n woontoren is dat
heel wat anders. Daarvan kun Je
wel zien dat er mensen in wonen,
maar wat er precies gebeurt, dat
kun je aan de buitenkant niet
zien. Daarom zol zoiots nooit
vertrouwd raken."
"Nu de allergrootste woningnood
voorbij is en er uitzicht komt op
een einde van de ellende kunnen
we ons richten op de woonomge
ving. Wat is de kwaliteit daar
van?" Van der Sterre meent dat,
binnen dat woonimilieu, ook hot
monument een rol speelt: "Mo
numenten zijn de link met het
verleden. Daaraan kun je zien
hoe het eens was. Dat woonmi-
beu is nu eenmaal niet iets wat
de zeventiger Jaren is ontstaan.
Daarom is het pret
tig om contact te hebben met
dat verleden. Dat kan op die
woonomgeving alleen maar een
verbetreende invloed hebben.**
Natuur
Ventrouwen is de term die in een
gesprek met Van der Sterre
voortdurend terugkeert. Niet al
leen de omgeving raakt ver
trouwd met een monument en
vindt er zodoende een punt van
herkenning in. ook de architect,
die aan het restaureren slaat,
moet er vertrouwd mee raken:
"We beginnen met alles wat er
—nog staat in tekeining te
brengen.
Daarna wordt een zogenaamd
rapport van toestand opgemaakt,
een beschrijving van de staat,
waarin alles verkeerd. Dan ga Je
kijken naar de verschillende ver
anderingen, die het gebouw in de
loop ter tijden heeft ondergaan
en pas dan ga Je kijken wat Je
eraan kunt doen".
„Je moet erom denken dat Je Schakel
niet in de problemen komt
tijdiens de restauratie
vaak pas tijdens de werkzaamhe
den ontdekt worden. Een enkele
keer ook een zeldzaam graf, al
hoewel dat maar sporadisch voor
komt. Die dingen mogen het
werk niet belemmeren. Je moet
het incalculeren. Gelukkig bestaat
er al meestal een vermoeden dat
er in een monument meer te vin
den is dan van buiten te zien
valt".
De spanning komt voor Van der
Sterre overigens niet uit die
hoek. De technische kanten van
de zaak maken het restaureren
voor hem tot een enerverend ge
beuren: „Het is spannend als je
een nieuwe fundering moet leg
gen. Je kent de kwaliteit van het
gebouw nooit helemaal precies en
zodoende is er sprake van een ze
ker risico. In Pijnacker is ooit
eens een kerktoren omgevallen.
Daar was ik gelukkig niet mee
bezig. Maar dat beeld spookt me
wel altijd voor ogen. Het lijkt me
verschrikkelijk als mij ook zoiets
gebeurt".
Ook de natuur speelt bü restau
ratiewerkzaamheden een rol. Van
der Sterre houdt met dat aspect
rian ook terdege rekening, en niet
alleen omdat hij geïnteresseerd is
in biologie: „Vaak maken planten,
of de aanwezigheid van dieren,
een essentieel deel van het monu
ment uit. Klimop bijvoorbeeld,
heeft vaak een duidelijke functie.
Tot voor kort dacht iedereen dat
die plant schadelijk was voor de
muren, maar dat is nu juist niet
het geval, de plant beschermd de
muur eerder tegen allerlei weersin
vloeden. Je moet natuurlijk wel
zorgen dat de plant niet over het
dak gaat groeien want daardoor
kan de dakbedekking opgetild
worden. Dan zit je met lekkage.
De klimop op de ruïne van
Warmond bijvoorbeeld, maakte
mede 't beeld van het monument
Daarom zijn we er erg voorzichtig
mee. Een deel van de plant blijft
zitten. Die lichten we voorzichtig
op en bewaren hem. Zo'n plant
groeit juist daar omdat er een
bepaalde steensoort is gebruikt.
Op beton of harde klinkers de
moderne materialen groeit zo
iets niet. Juist daarom hoort die
plant op het monument".
ontwikkeling, de verandering vari
de bouw. Ik bedoel het zo. Vroeger
keek men heel anders tegen de
intentie van de bouw aan. De ge
bouwen die wy nu grote monu
menten noemen werden tóen ge
bouwd voor de autoriteiten, ten
koste van de kleine man. Een
mensenleven telde niet het ging
alleen maar om de uitdrukking
van macht, net als in een oorlog.
De grote gebouwen van toen wa
ren er als exponenten van die ge
vestigde macht en ter handhaving
daarvan. Dat wil overigens niet
zeggen dat er ook toen niet soms
uit idealistische overwegingen ge
bouwd werd.
In de huidige architectuur
vind Je dat nog wel, die represen
tatieve architectuur. Maar geluk
kig niet zo vaak meer, alleen nog
by een enkel provincie- of ge
meentehuis en by sommige gebou
wen van ministeries. Hoezeer ik
de monumenten waardeer, ik vind
toch dat we daarmee op moeten
houden. Er is in de bouw nog
maar één maatstaf, bouwen voor
de gewone mensen. Voor hen moet
je de woonsituatie zo plezierig
mogelijk maken. Maar dat is
moeilyk. Ik geloof dat het nooit
helemaal lukt. Het zit nu eenmaal
in de mensen ingebakken om
meer te zijn dan een ander. Bo
vendien willen veel mensen graag
opzien naar een autoriteit. Je
moet daaraan ook
,We besteden te weinig aandacht aan het overgangsgebied'
op onverwachte dingen stuit.
Muurschilderingen bijvoorbeeld
zyn nu echt van die dingen die
Van der Sterre ziet zyn werk
in relatie tot toen en straks.
„Je vormt een schakel in een
keten. Je maakt deel uit van de
Van der Sterre heeft zeer dui
delijke denkbeelden over hoe de
woonsituatie van nu en straks er
dan wel uit moet zien: „De maat
schappelijke structuur van dit
ogenblik vraagt dat alles in cate
gorieën opgedeeld wordt. De be
jaarden by elkaar, en de werken
de Jongeren by elkaar. Zo heeft
iedereen zijn eigen hokje. Er komt
te weinig terecht van de samen
hang van de hele menselijke
wooncultuur. Wat wy willen zyn
alleen maar de voordelen van een
dicht bevolkt gebied, het hoge
voorzieningenniveau. De nadelen
dat Je elkaar soms wel eens tot
last bent daar willen we vanaf
en dus delen we de zaak maar op,
door iedere groep by elkaar te
stoppen. Je ziet het aan de sterke
afbakening tussen de voetganger
en de auto. Een trottoir heeft ste-
debouwkundig en planologisch ze
ker een functie, maar in feite is
die scheiding tussen .rijbaan" en
„loopbaan" funest. Men houdt
geen rekening met elkaar. De
automobilist neemt per definitie
aan dat elke voetganger op zyn
baan het trottoir blijft.
overgangsgebied
Van der Sterre meent dat al die
fouten zijn terug te voeren op het
feit. dat wy in onze huidige sa-
menlevingsstructuur iets zijn
kwijtgeraakt: het overgangsge
bied. „Ga maar eens in de na
tuur kyken. Daar zijn Juist die
gebieden het rijkst, de randen van
de bossen, waar het bos overgaat
in weiland, de randen van de hei,
van akkers, van sloten en zelfs de
bermen van wegen. Daar is van
alles te vinden. In de overgang
tussen akker en bijvoorbeeld
zandpad vind je een rijkgescha
keerde flora en daardoor ook nog
een sterk gevarieerde insectenwe
reld. Wy zijn dat kwijt. Vroeger
had een stad zo'n prachtig over
gangsgebied. Buiten de muren
vond je kwekerijen, kippenfok-
kers, vissers, zuivelboeren en wat
dies meer zij. Daar waar de stad
ophield stad te zyn, platteland
werd, was het leven het rykst ge
schakeerd. Nu zie Je plotseling een
flat uit het weiland schieten. Daar
is geen sprake meer van enige
overgang".
Er zyn meer van die gebieden,
meent Van der Sterre. „Ga zelf
maar na. Je hebt de soep van het
huis, de overgang tussen huizen
en plantsoen en de rand van de
straat. Juist die verhouding die
nu zo bikkelhard zyn ik kom
even terug op m'n voorbeeld auto/
iietser zouden prettiger, soepe
ler verlopen, wanneer we meer
aandacht aan de overgangen zou
den besteden. Woonerven zyn
daartoe een uitstekend middel".
Romantiek
Tenslotte is er dan nog de ro
mantiek, een niet onaanzienlijk
aspect dat een rol speelt by res
tauratiewerkzaamheden. De nos
talgie viert hoogty, er worden by
het leven boerderijtjes gekocht en
opgeknapt en je eet tegenwoordig
alleen nog maar echt lekker als
dat in een entourage van bruinge-
beitst eikehout, bielzen en paarde-
hoofdstellen doet. „Wat is roman
tiek? Vaak is het het een spel
letje met de werkelykheid die
voorby is. Mensen kopen een oude
auto en gaan er mee rondrijden.
Maar ze weten dat als het ding
het begeeft er een goede nieu
we wagen in de garage staat. Dat
is een spelletje. De mensen kopen
oude huizen, zetten daar een oude
inrichting met olielampen, olie
lampen met een gloeilamp erin,
omdat ze van dat morsige gedoe
met olie niets willen weten. Dat
is een spelletje. Men hangt aan
het oude, maar vergeet dat dat
vaak niet meer was dan bittere
ellende".
Kosten kinder
speelplaatsen
rijzen pan uit
LEIDERDORP "De kosten van
kinderspeelplaatsen in Leiderdorp
rijzen de pan uit. Het is onmogelijk
dat er twee peuterspeelzalen in Voor
hof komen. We moeten voor dit ge
bouw kiezen", aldus wethouder Reu
gebrink, gisteravond tydens een ver
gadering van de commissie maat-
schappelyk welzyn. Aan de orde was
de advisering aan B. en W. inzake
het beschikbaarstellen van het ge
bouw van Velocitas aan de Hoog-
madeseweg aan de stichting Kinder
speelzaal in Leiderdorp. Besloten
werd de behandeling van dit agen
dapunt uit te stellen totdat de stich
ting met een goed beleidsplan is ge
komen.
Het vertrek van dr. De Bruyne zal
niet leiden tot stagnatie in de rea
lisering van het medisch diensten
centrum, zo stelde Reugebrink. In de
zelfde vergadering betreurde de wet
houder het dat hy by de hoorzit
ting voor de bewoners van Zylkwar-
tier verzuimd had om de vele bui
tenlandse werknemers uit de wyk
uit te nodigen. "Misschien waren ze
toch niet gekomen vanwege de taal
barrière, maar ik voel me toch schul
dig. De volgende keer zullen we ze
zeker vragen", aldus Reugebrink.
Verkeersnota Warmond
De heer Tjebbes van de Nederlandse Invaliden Sportbond heelt vanmorgen uit handen van Joop
W'jstbroek. van de Politie Sportvereniging een bedrag van 1000,ontvangen. Dat gebeurde op
het Leidse politiebureau.
Het geld was de netto-opbrengst van de Singelloop die op koninginnedag door de Politie Sportver
eniging en het Leidsch Dagblad is georganise erd. Op de foto van links naar rechts: de heren
Tjebbes, Koopman (directeur van het Leidsch Dagblad), Van Voorden (commissaris van politie) en
Westbroek.
WARMOND Gisteren was de
verkeersnota ten derde male onder
werp van gesprek in de vergadering
van de commissie openbare werken
van Warmond. Iedereen was het er
over eens dat er aan de Dorpsstraat
het een en ander zal moeten veran
deren. Deze zal in de toekomst zo
veel mogelijk vrij van auto's ge
maakt worden.
Vooral de geparkeerde auto's vor
men een probleem. Als alternatieve
parkeermogelijkheden werden aan
gevoerd: de gemeentehaven, de Baan
en de ruimte bij heit Trefpunt waar
aan een stuk van de Seminarielaan
zou moeten worden toegevoegd. Ten
slotte zou voor het noordelijke ge
deelte van de Dorpsstraat een nieu
we parkeergelegenheid moeten wor
den gecreëerd. Hiervoor werd gespro
ken over een terrein tussen de Raad-
huisdam en de Bloemdstendam. Om
de parkeergelegenheid op de Baan te
verruimen weid voorzichtig verplaat
sing van de muziektent aangeroerd.
Dit zal waarschijnlijk wel op veel be
zwaren van de kant van de bevolking
stuiten. De Baan biedt nu al niet zo'n
aantrekkelijke aanblik, als dan de
muziektent nog wordt verwijderd is
er hélemaal niets aantrekkelijks meer.
De gehele herbestrating van de
Dorpsstraat al dan niet met sier
bestrating, aangepaste verlichting,
bloembakken en dergelijke is voor
lopig nog toekomstmuziek gezien de
financiële situatie. Eind van dit jaar
zullen er echter wel enkele voorlopi
ge verkeersmaatregelen worden in
gevoerd voor dit gebied. Er zal dan
een stopverbod van kracht worden
voor de westzijde van de Dorpsstraat
Voor de oostzijde van de Dorpsstraat
(dj. de kant van de Leede) wordt de
parkeerschyf ingevoerd. Maximale
parkeertijd in deze blauwe zone
wordt een half uur. De Van Milsdam,
Vrouw Bakkersdam, Kerk dam, Kaar-
senmakersdam, Postdam, Bloemis-
tendam en de Raadhuisdam zullen
voor alle verkeer worden gesloten
uitgezonderd fietsers en voetgangers.
De wijken Endepoel 1 en 2 worden
duidelijk bestempeld als woongebie
den. Daar wordt een omleidingsweg
aangegeven voor het in- en uitgaan
de verkeer. De route, waarvoor één
richtingsverkeer zou moeten worden
ingesteld, is dan als volgt: v. Dui
venvoordestraat, v. Leydenstraat, En-
aepoellaan, v. d. Woudestraat en v.
Commissie slikt verloop pand Molenlaan 3 niet
VOORSCHOTEN De commissie voor
de gemeente financiën van Voorschoten
had gisteravond duidelyk moeite met de
diverse voorstellen van B. en W. Drs
Meershoek (CDA): "Ik zit hier voor joker,
ik mag alleen ja zeggen en dat doe ik
niet."
Aanleiding waren de slecht geformu
leerde voorstellen en het ontbreken van
de eventuele besluitvormingen. Wethouder
Oosterbaan (VVD) zag het allemaal niet
zo moeilyk. Hij meende dat juist door
het praten met elkaar het voorstel van
B. en W. daarna afgerond in de raadsver
gadering behandeld zou kunnen worden.
Dat praten van de commissieleden werd
door hem op een zeker moment afgebro
ken met: "Als de heren elkaar opgevreten
hebben kunnen we misschien doorgaan."
Verschillende voorstellen haalden de
eindstreep niet zoals de verkoop van het
pand Molenlaan 3 (atelier Schrofer). Het
pand wordt ter verkoop aangeboden voor
f 40.000,—, terwyi de balanswaarde veel
groter is. De commissie adviseerde deze
verkoop te behandelen in een gecombi-
Het aanvullend krediet ten behoeve van
de verbetering van de sanitaire ruimten
in het hoofdgebouw van het voormalige
Marine Opkomst Centrum ten bedrage
van f 25.376,haalde ook niet onge
schonden de eindstreep. De commissie
wilde weten waarom eerst f 98.000,— ge
raamd werd en waardoor de raming met
25% wordt overschreden. Bovendien is er
nog geen zekerheid dat de Ryksgebou-
wendienst dit pand wil i
De voorbereidende werkzaamheden om
te komen tot reconstructie van Leidse-
weg-Noord en de daaraan verbonden kos
ten van f 25.000,— werd door de commis
sie enigszins voorbarig gezien. Leidseweg-
Noord is nog steeds in eigendom by de
provincie, hoewel het onderhoud voor re
kening van de gemeente Voorschoten
komt.
Verlevendiging Dorpscentrum. Dit bedrag
is nodig om diverse gemeentediensten te
kunnen betalen voor werkzaamheden ten
behoeve van activiteiten zoals opzetten
van de muziektent en het maken van
afzettingen.
In een besloten vergadering besprak de
commissie onder meer de verplaatsing
van het expeditiebedryf C. van Leeu
wen, welk bedryf thans gevestigd is in
de Essenlaan en aldaar niet meer past
tussen de villa-woningen.
WOENSDAG
Geversstraat 65. Oegstgeoat. sociëteit
voor kamerbewoners en alleenstaan
den, 9-1 uur nam.
Kennedylaan 11, Oegstgeest.
Gemeenschap.
Apothekersdijk 33. Volkshuls,
2-3.3U
en inschrijving kinderclubs,
itraat lb, Wereldwinkel. 9.30 u.
jetlngscentrum, hoek Boshui-
Begijnhof 2. 't ^Begijntje, praathuls
nam. en 7.30-9.30 uur nam.'tel. 12683L
DONDERDAG
v. d. Valk Bou man weg 236, Leider
dorp. bijbelstudie en gesprekskring
Baptistengemeente,
Steenstraat lb. Wereldwinkel. 9.30 i
1, Werkgroep Dienst-
15, Oegstgeest, sociëteit
iers en alleenstaan-
groepen op Troef,
creatie, samenlevingsopbouw en sport,
Augustines, C.D.A. Leiden, bespre
king werkprogramma.
Bureau Burgerraadsman, Koornbrug-
steeg 7 (zijkant
VRIJDAG
45. (gebouw Staalwijk),
Jeugdsoclëteit Time, 7.45-11.30 u. nam.
Hooglandse Kerkgracht 28. open
Ten Katestraat (speeltuingebouw).
Bejaardensociëteit Humanitas, 24.30
Fred. Hendrikplantsoen 25, Leider
dorp. informatieavond Baha'i Gemeen
schap. 8.15 uur nam.
Nieuwe Rijn 19. club voor alleen
staanden. weduwen en weduwnaars.
Steenstraat lb. Wereldwinkel. 9.30 u
Geversstraat 65. Oegstgeest. sociëteit
or kamerbe
n. 9-1 uur
Noordeind
avond. 8-2 i
ZATERDAG
kamerbewoners en alleenstaan-
Noordeinde 2a. Troef, Open-s<
De Burcht. Antiekmarkt. 9.30
o.—5 t
Wereldwinkel.
Antonius Clubhuis, dansen 8-11 uur
Geversstraat 65. Oegstgeest, sociëteit
allee nstaan-
Middelweg 19c. Lelds 1
kindervoorstelling 2.30
De overige straten in dit gebied zou
den dan aangepast moeten worden
voor wat betreft de inrichting aan
het karakter van woonstraat. De ver
keersnota zal te zyner tyd door
hoorzittingen ter discussie worden ge
steld aan het publiek.
Jongen (16)
bekende reeks
diefstallen
LEIDEN De Leidse politie heeft
een 16-jarige jongen uit deze stad
aangehouden, die behalve de diefstal
van twee bromfietsen een aantal in
braken in de Merenwyk op zyn ge
weten heeft.
De bemanning van een surveillan
cewagen zag de jongen in dé nacht
van maandag op dinsdag als bestuur
der van een bromfiets op de Chur-
chill-laan een andere brommer met
zich meevoeren. De jongen werd door
de agenten staande gehouden, maar
hy zag kans om met achterlating
van één bromfiets te ontkomen.
Even later kon men echter, na het
lossen van een waarschuwingsschot,
de jongen in de Gerrit Doustraat in
de kraag pakken. Tydens de verho
en op het politiebureau bekende
hy de diefstal van de twee brom
mers. De jongen verklaarde ook een
aantal malen via niet alotvast af
gesloten tuin- en keukendeuren te
zyn binnengedrongen in woningen
in de Merenwyk.
Vijf diefstallen uit woningen heeft
hy inmiddels toegegeven. De politie
verzoekt Merenwyk-bewoners, by
wie de laatste tyd geld en goederen
zyn ontvreemd zich, voor zover zy
nog geen aangifte hebben gedaan,
in verbinding te stellen met de af
deling Kinderpolitie, tel. 149961.
Binnenbrand
LEIDEN Een binnenbrand in
"Huize Roomburg" heeft gisteroch
tend voor ongeveer vyfendertigdui-
zend gulden schade aangericht. De
brand zou zyn ontstaan in de sacris
tie van de kapel van het bejaarden
tehuis. De brand veroorzaakte zowel
schade aan het pand zelf als aan het
interieur. Geen van de bewoners liep
bil de de brand enig letsel op. De
oorzaak van de brand is onbekend.
LEIDSCH DAGBLAD
DAGBLAD VOOR
LEIDEN EN OMGEVING
Uitgave: Leidsch Dagblad B.V.
Hoofdredacteur Han Mulder..
Hoofdkantoor:
Leiden Witte Singel 1.
Postbus 54 Giro 57055.
Voor betaling van abonnements
gelden uitsluitend giro 28884.
Telefoon: 071—144941.
Telefoon redactie: 071—121507.
Nabezorging van 18.00-20.00 uur.
Zaterdag van 16.00-18.00 uur.
Telefoon 071—130500. Indien in
gesprek 071—134539.
Kwartaalabonnement I 37,85
Per post f 48,25
Jaarabonnement f 139,90
Jaarabonnement p. post f 181,50
Losse nummers f 0,50
Abonnementsgelden by vooruit
betaling te voldoen.
Bij automatische overschrijving
geen administratie- en incasso
kosten.
