Links
belet
Libanon
verkiezing
van president
GEEN SNELLE ALGEMENE VERKIEZINGEN IN ENGELAND
Ideëen rijke landen en Derde
Wereld liggen nog ver uiteen
Oproep tot werkstaking
Wrevel bij Beatrix
en Claus na bericht
geving „incident"
in vogelvlucht in vogelvlucht
Spanning in
Nanking na
verwijderen
muur
kranten
ZATERDAG 8 MEI 1976
Verwachtingen na forse verschuiving ten gunste van conservatieven:
Door
Haye Thomas
LONDEN De kans op snelle al
gemene verkiezingen in Engeland as
bijzonder klein geworden. De afgelo
pen dagen is daarover intensief ge
speculeerd. nu Labour door het ver
raad van z'n vroegere minister John
Stonehouse en de plotselinge dood
van een van zijn afgevaardigden, te
genover de gezamenlijke oppositie in
de minderheid is gekomen. Maar al
gemeen wordt aangenomen dat de
nieuwe premier James Callagihan er
voorlopig niets voor voelt om de na
tie naar de stembus te sturen. Een
indrukwekkende reeks van plaatselij
ke verkiezingen voor gemeente- en
zogenaamde distriotsraden maakt
duidelijk waarom. Een verschuiving
van bijna 7 ten gunste van de
conservatieven
Als een dergelijke versdhniving ook
in algemene verkiezingen zou plaats
vinden, waren de conservatieven on
middellijk terug aan de modht, met
een solide meerderheid van zo'n zes
tig zetels in het Lagerhuis. Vandaar
dat ze nu hoog opgeven over een suc
ces in de plaatselijke stembusuitsla
gen, die voor hen inderdaad aanzien
lijk beter zijn uitgevallen dan tevo
ren mocht worden verwacht. Want in
de opiniepeilingen van de laatste tijd
waren de conservatieven aanzienlijk
teruggevallen en in het algemeen kon
men bij hen een duidelijke malaise
peilen.
Van een scherpe efficiënte oppo
sitie is nauwelijks sprake en nog al
tijd zijn de meningen zeer verdeeld
over de onderhand pijnlijke vraag of
mevrouw Margaretih Thatcher nu wel
of niet een geschikte leider is van
de conservatieve partij. Wat dit be
treft zijn de gunstige resultaten in
de plaatselijke verkiezingen dus wel
bijzonder welkom gebleken. In deze
verkiezingen, die behalve in Londen
en Schotland, waar volgend jaar ge
stemd wordt, overal in Engeland en
Wales werden gehouden, hebben de
conservatieven hun aartsrivaal La
bour werkelijk enige harde slagen toe
gebracht. Met groot vertoon van
macht wipten zij Labour uit de con
trolepositie over Engelands tweede
stad Birmingham en trekken zij
wat het plaatselijk bestuur betreft nu
ook aan de touwtjes in grote steden
als Leeds, Nottingham, Leicester,
Dudley en Southampton. En niet al
leen in de grote steden, ook in de
zogenaamde districtsnaden kwamen
de Tordes sterk voor de dag. Zo ver
overden zij met name dn Wales tal
van notoire socialistische bolwerken.
In totaal bedroeg hun winst meer
dan 1200 zetels, terwijl Labours na
delige saldo nu tot meer dan duizend
zetels is opgelopen.
Koer svera rode ri ng
Voor socialistische voormannen, zo
als bijvoorb. Michael Foot, de nieu
we ledder van het Lagerhuis, is dat
een duidelijke koersverandering,
want eerder deze week kon men hem
overmoedig horen uitroepen dat hij
er in ieder geval voorstander van was,
dat er zo snel mogelijk nieuwe alge
mene verkiezingen kwamen, opdat
Labour dan wel voor een duidelijke
meerderheid in het Lagerhuis kon
zorgen. Begrijpelijk van een parle
mentaire specialist als Michael
Foot, die nu verantwoordelijk is voor
de dagelijkse gang van zaken in het
Lagerhuis, waarin verschillende
commissies werkzaam zijn die tot
voor kort op een gerechtvaardigde
Labourmeerderheid gebaseerd waren.
Nu Labour echter tegenover de geza
menlijke oppositie geen meerderheid
meer heeft, wil deze laatste groep
daar verandering in hebben. Een
wens waaraan Labour vooralsnog niet
tegemoet wenst te komen en onder
meer met het standpunt, dat de ge
zamenlijke oppositie geen eenheid
kan worden genoemd, de boot pro
beert af te houden. De gemoederen
hierover zijn de af gelopen dagen zo
hoog opgelopen dot de dood van de
68-jarige Labour-afgevaordigde
Hugh Delargy, die deze week in het
Lagerhuis plotseling in elkaar start
te, in direct verband wordt gebracht
met de grote opwinding welke het
conflict veroorzaakt. Maar Michael
Foot, die eerder deze week met het
nieuwe loonbeperfcingsakikoord tus
sen valkbeweging en de regering als
steun in de rug snelle algemene
verkiezingen nog helemaal zag zitten,
houdt zich nu keurig op de vlakte
en zegt als hij aan zijn eerdere uit
spraken wordt herinnerd, doodge
moedereerd dat hy verkeerd is over
gekomen.
Van premier James Cal-
laghan was bekend dat hij zijn nieu
we positie niet zo maar meteen in de
waagschaal wilde stellen, vandaar
dat men nu in ieder geval niet voor
de herfst met spectaculaire ontwik
kelingen in Engelands parlement re
kening houdt. De strategie van de re-
geiing-Callaghan zal er op gericht
zijn te zorgen dat het alkkoord met
de vakbeweging, haar grote parade
paard, zo goed mogelijk functioneert
en wanneer - zoals minister He ale y
van financiën maar blyft herhalen
- de inflatie tegen het einde van het
Jaar gehalveerd is en tot zo'n zeven
procent teruggebracht, is dat wellicht
de juiste techniek om de naties een
nieuw regeringsmandaat te vragen.
Scherpe conflicten
Tooh zal het Labour wel degelijk
dwars zitten dat in het plaatselyk
bestuur niet zij maar voornamelijk
weer de Tories de lakens uitdelen.
En vanuit dat plaatselijke bestuur
zitten scherpe conflicten met de cen
trale regering in Londen er dik in. De
conservatieven hebben byvoorbeeld
heel andere opvattingen over onder
wijs en huisvesting en kunnen die in
de nu weer door hun gecontroleerde
gemeenten en districten doorvoeren
en hiermee wellicht de basis leggen
voor een massale aanval op Labours
regeringspositie, wanneer James Cal
lagihan besluit aan de grote verkde-
zingsbel te trekken. Want in recht
streeks oppositie binnen het Lager
huis is het nog steeds niet veel soeps,
waarmee mevrouw Thatcher en
haar schaduwkabinet Labour op
de regeringsbanken confronteert.
Het feit dat de regering en de bon
den elkaar weer zo vlot vonden, heb
ben de Tories gezien hun eigen pijn
lijke ervaring op dit gebied, tanden
knarsend moeten aanvaarden. Wat
deze oppositie betreft is het begrijpe
lijk dat premier Callaghan zich nog
niet onmiddellijk bedreigd voelt, te
meer daar ook de liberalen lang niet
op scherp staan, innerlijk verdeeld
en ontmoedigd als zij nog steeds zijn
over de pijnlijke verwikkelingen
rondom hun leider Jeremy Thorpe.
De crisis die ontstond toen een ex-
model onthulde dat hij vroeger ho-
mosexuele relaties had onderhouden
met Jeremy Thorpe, leeft nog steeds,
vooral nu gebleken is dat er ter ver
dediging van Jeremy Thope's hard
nekkige ontkenningen verschillende
onjuiste verklaringen zijn afgelegd.
Het feit dat de liberalen in deze
plaatselijke verkiezingen zo duide
lijk zyn teruggevallen en ondermeer
hun toppositie in Liverpool hebben
verspeeld, wordt ook in eigen krin
gen wel degelyk tegen deze achter
grond gezien.
BEIROET (APAFP/UPI) Kamal Jumblatt, leider van Libanees links, heeft
gisteravond opgeroepen Jot een algemene werkstaking teneinde het parlement vandaag
te beletten een nieuwe president te kiezen. Jumblatt zei ook dat zijn zeven afgevaar
digden de vergadering van het parlement hierover zullen boycotten.
Het kiezen van een opvolger voor president Suleiman Franjiech, die zich maandenlang met
hand en tand tegen zijn heengaan had verzet, wordt beschouwd als een belangrijke voorwaar
de tot een schikking die het land na een verwoestende burgeroorlog vrede zou moeten
brengen.
r Een triest beeld van de Italiaanse stad Osoppe, waar ah
instortten en tientallen doden vielen. Soldaten dragen
een straat uit.
Toch Spaanse
„Dag van de
strijdkrachten""
MADRID
gering heeft gisteren een vroeger
gedane mededeling van militaire
zijde gecorrigeerd en verklaard
dat koning Juan Carlos op 30 med
een parade zal afnemen ter ge
legenheid van de „Dag der
strijdkrachten".
De garnizoenscommandant van
Madrid had tevoren gezegd dat
30 mei zou worden herdacht
met de traditionele „overwin
ningsparade", ter herdenking
van de overwinning van wijlen
generaal Franco in de burgeroor
log van 1936 tot 1939.
Minister van voorlichting Adol-
fo Martin-Gamero schreef de
vegissing toe aan „gebrek aan
len van de jaarlijkse parade op
synchronisatie
„De parade vindt plaats ter ge
legenheid van de dag van de
strijdkrachten", zei hij.
Politici en kranten haddien al
aangedrongen op het laten val-
de „Dia de la Victoria", en haar
te vervangen door 'n parade ter
ere van de strijdkrachten, als te
ken
Franjiech is een maronitisch chris
ten. Het ambt van staatshoofd is
voorbehouden aan deze christelyke
groep volgens de religieuze verdeel
sleutel, waartegen de moslems, thans
een numerieke meerderheid vormend,
zich verzetten.
Volgens Jumblatt noogt Syrië, dat
ln Libanon direot militair tussen
beide is gekomen, de verkiezing als
president af t'e dwingen van Elias
6arkis. Deze is thans gouverneur van
de Centrale Bank. Jumblatt wil een
6taking om weerstand te bieden aan
„elke vorm van morele, militaire en
politieke pressie" en „om te beletten
dat het parlement byeen komt".
Het linkse verbond vroeg de Liba-
nezen niet alleen door een algemene
staking, „maar door alle mogelyke
acties" protest aan te tekenen tegen
de pogingen met geweld een presi
dent te kiezen.
Het deed een beroep op de parle
mentsleden „niet te bezwyken onder
druk" en zich hun verantwoordelyk-
heid bewust te zijn door de zitting
niet by te wonen.
Jumblatt had tevoren een onder
houd gehad met Yasser Arafat van
de PLO, die gisteren was terugge
keerd van een bezoek van een dag
aan Syrië, voor een onderbed r"°t
president Assad een vergeefse po-
gihg de meningsverschillen tussen
Syrië en Libanees links uit de weg te
De redhts-georiënteerde minister
van binnenlandse zaken van Libanon,
Camille Sjamoen, heeft gezegd dat
de afgevaardigden van zyn blok de
zitting van het parlement alleen zul
len bywonen „als hun veiligheid is
TEL AVTV (ANP) By prinses
Beatrix en Prins Claus is enige
ontstemming ontstaan over de
berichtgeving rond het „diploma
tieke incident", afgelopen maan
dag bij het bezoek van het prinse
lijk paar aan de Knesset in Je
ruzalem tijdens hun reis door Is-
rab. Prins Claus heeft tijdens een
aanvankelijk als informeel aan
gekondigd gesprek, in het Dan-
hotel in Tel Aviv met enige wre
vel in zyn stem gezegd dat er
naar zijn smaak geen sprake is
geweest van een incident. Hij
noemde de berichtgeving over de
ze zaak niet Journalistiek. „We
wilden alleen maar even in de
zaal kijken, dat zou geen enkele
politieke implicatie hebben ge
had", zo zei Prins Claus.
Maandagmiddag, toen Prinses
Beatrix en Prins Claus de Knes
set bezochten om daar zoals
eerst werd aangekondigd de go
belins van Chagall te bekijken,
bleek dat er een buitengewone
vergadering van het parlement
aan de gang was. De prins en de
prinses lieten een gids een van de
deuren van ie vergaderzaal ope
nen, maar toen greep ambassa
deur Arriëns in. Hij liet weten dat
het niet verstandig zou zijn om
naar binnen te gaan. Later ver
klaarde hij tegenover verslagge
vers: „Den Haag wil niet dat dit
bezoek aan Israël een demonstra
tief karakter krijgt".
De ambassadeur herhaalde de
ze uitspraak gisteren nog eens,
toen het prinselijk paar een be
zoek bracht aan het noorden van
Israël. Hij voegde daar toen aan
toe dat de mededelingen die Prins
Claus in Tel Aviv had gedaan in
middels „vrij voor publikatie" wa
ren, nadat de prins donderdag
eerst de aanwezige journalisten
en fotografen duiaelijk had laten
weten dat de bijeenkomst niet als
een persconferentie mocht worden
beschouwd en dat alles wat hij zei
„sub rosa" was. Er mochten ook
geen foto's worden gemaakt. Am
bassadeur Arriëns zei gisteren nog
dat hy met Buitenlandse Zaken
in Den Haag was overeengekomen
dat de uitspraken van de prins
toch gebruikt zouden mogen
worden.
Op die bijeenkomst van don
derdag in een van de suiter van 't
Dan-hotel zei Prins Claus verder
nog dat Prinses Beatrix en hij
genieten van de reis door Israël
en dat het duidelijk gaat om een
privé werkbezoek zonder enige
politieke betekenis. Hij zei niets
te weten van plannen om dit jaar
nog Egypte te bezoeken.
Reeds eerder had hy gezegd dat
vier of vyf „saboteurs" genoeg wa
ren om de zaak in het honderd te
doen lopen.
Jumblatt en zyn linkse moslems -
geestverwanten staan de kandidatuur
voor van Raymond Edde. Deze advo
caat, zoon van een vroegere president,
is weliswaar ook een christen, maar
geniet het vertrouwen van Jumblatts
alliantie.
NAIROBI (AP) Op de derde dag
van de wereld handleis- en ontwik-
kelingsconferentie Unctad in
Nairobi was het opnieuw duidelyk
dat de ideeën van de Derde Wereld
en de rijke industrielanden over
economische hervorming nog ver
uiteen liggen.
De meeste van de tweeduizend af
gevaardigden en waarnemers zyn
het erover eens dat er hervormin
gen moeten komen en dat de Der
de Wereld een groter aandeel in de
algemene rykdom moet krygen.
Ook vindt iedereen dat de confe
rentie in Nairobi enkele praktische
oplossingen moet opleveren.
Er zyn echter maar weinig industrie
landen die met de Derde Wereld
van mening zyn dat een gemeen-
schappelyk fonds moet worden op
gericht om de aanleg van buffer
voorraden van tien belangrijke
grondstoffen te financieren. Het
doel hiervan is de pryzen te sta
biliseren.
De rijke landen geven de voorkeur
aan een benadering van geval tot
geval, zowel wat de grondstoffen
betreft als voor de kwestie van de
schuldenlast. Verder zyn zy tegen
voorstellen de grondstoffenpryzen
te indexeren (te koppelen aan de
pryzen van westerse industriepro-
dukten).
De arme landen houden vol dat er
een nieuwe economische orde moet
komen en niet alleen hervorming
van het huidige systeem, zy vin
den bovendien dat economisch her
stel in het westen hun problemen
niet oplost.
De Westduitse minister van econo
mische zaken Hans Friderichs is
echter van mening dat de econo
mie van de industrielanden aan het
herstellen is en dat dit ook zal
doorwerken in de grondstoffen-
producerende ontwikkelingslanden.
„We kunnen onze problemen oplos
sen, zowel nationaal als internatio
naal, maar alleen op basis van op
stabiliteit georiënteerde groei", al
dus Friderichs gisteren in een toe
spraak. Volgens de Duitse minister
bestaat er geen kant-en-klare al
gehele oplossing voor de individuele
grondstoffenproblemen.
„Cosmos", een blad dat tydens de
conferentie dagelijks wordt gepu
bliceerd door de internationale
raad van vrywilligers-organisaties
in Genève, leverde gisteren kritiek
op de voorstellen die Henry Kissin
ger donderdag deed. Het blad
klaagde er over dat Kissinger zyn
voorstellen te veel baseerde op het
systeem van vryhandel.
De interne spanning in China lijkt
•onverminderd voort te duren en de
revolutionaire, radicale elementen
ontplooien nog altijd een grote acti
viteit. Zij worden daarbij gesteund
door Mao's echtgenote, Tsjang
Tsjing, die zich het monopolie heeft
toegeëigend de spreekbuis van haar
afgeleefde echtgenoot te zijn, zonder
dat iemand in staat is de juiste weer
gave van diens woorden te controle
ren. Ook buitenlandse bezoekers, die
immers zelden Chinees spreken of
zelfs maar verstaan, zijn volkomen
afhankelijk van wat de tolk hun
voorschotelt. En die is een instru
ment in de handen van Mao's echt
genote, zodat ook buitenlandse poli
tici doorgaans niet werkelijk weten
wat er, eventueel, nog aan gedachten
in het hoofd van Mao omgaat. En
zij, die wèl Chinees verstaan, kunnen
bezwaarlijk onthullen dat, zoals des
kundigen verbellen, Mao niet meer in
staat is een samenhangend gesprek te
voeren. Intussen begint de tijd voor
Mao's echtgenote te dringen. Zij en
haar mede-radicalen zijn nu nog in
staat de werkelijke verhoudingen met
een mantel van eigen makelij te ver
hullen. Maar de werkelijke kracht
proef komt eerst als de thans 83-
Jarige Mao het hoofd neerlegt. Dan
zou wel eens kunnen blijken, dat de
radicale stroming niet zo sterk is als
zij zich nu voordoet. Het zou immers
niet de eerste maal in de geschiede
nis zijn, dat een kleine groep, die ge
ruime tijd aan de touwtjes heeft ge
trokken, als het erop aankomt dwars
door het behang gaat. En zo bestaat
de indruk, dat de aanhangers
van wijlen premier Tsjoe En-lai met
vertrouwen een kentering tegemoet
zien, die de pragmatische politiek in
ere zal herstellen. Nu is dat aller
minst een garantie voor een over
winning van de gematigde vleugel.
Want Tsjang Tsjing heeft zich om
ringd door 'n groep betrekkelyk jon
ge aanhangers, wie een zekere be
kwaamheid of althans politieke be
hendigheid niet ontzegd kan worden.
Overigens is zij nog niet in staat ge
bleken alle leidersfuncties door die
volgelingen te doen bezetten. De z.g.
„radicalen van Sjanghai" hebben ge
noegen moeten nemen met en tua-
sen-figuur als fungerend premier,
Hoea Koeo-feng. Anderzijds zijn de
gematigden er evenmin in geslaagd
hun geestverwant Teng Hsiao-ping
definitief naar voren te schuiven, of
schoon hy tydns de ziekte van Tsjoe -
En-lai diens functie van premier tij
delijk had overgenomen. Er is dus
sprake van wat in schaaktermen een
pat-stelling wordt genoemd. Aan de
ene kant, die van Tsjang Tsjing,
staan dus radicale figuren als Wang
Hoe ng-wen, tweede voorzitter van de
partij, Jao Wen-joean, die zich met
hulp van Tsjang Tsjing bot organi
sator van de partijpropaganda heeft
weten op te werken, en Tsjang Tsjoen
tsjiao, eerste vice-premier; aan de
andere kant staat een koelbloedige fi
guur als Li Hsien-nien, een van wij
len Tsjoe's vertrouwelingen die zijn
kans afwacht. Tussen hen in staat
dan Hoea Koeo-feng, die optreedt als
premier en waarnemend voorzitter
van de party.
Het ziet ernaar uit, dat de radicalen
streven naar een overwinning op
korte termijn, dus nog vóór het over-
lijden van de „Grote Roerganger"
Mao Tse-toeng. De gematigden daar
entegen achten hun kans gekomen
als de voorzitter de ogen sluit en
trachten intussen de boot af te hou
den en elke regeling-bij-voorbaat te
verhinderen. Die interne worsteling
belet intussen niet, dat zoals vo
rige week hier werd opgemerkt de
uitstraling van China op het gebied
van de buitenlandse politiek onver
minderd voortgaat. Men denke aan
het verstevigen van de banden met
India, dat zich al vijftien jaar voor
namelijk op de 'Sowjet-Unie gericht
had, en aan de toezegging aan
Egypte onderdelen voor Sowjetrus-
sische Mig-vliegtuigen te leveren,
nadat die door het Kremlin gewei
gerd waren. Hoea Koeo-feng heeft die
toezegging aan de Egyptische delega
tie (onder leiding van vice-premier
Moebarak) vergezeld doen gaan van
een scherpe uitval tegen de Sowjet-
Unie, die hij omschreef als "een
verdorven en gewetenloze super
macht". Naast verbetering van de
betrekkingen met India en Egypte
staat ook een overeenkomst met To
kio op China's buitenlandse pro
gramma. Volgens het veertiendaagse
blad „To the Point" zou Japan
allerminst afkerig zijn van nauwere
banden met China, getuige de bood
schap van premier Miki aan Hoea
Koeo-feng, toen laatstgenoemde on
langs zijn huidige functie aanvaard
de. Het ligt voor de hand, dat de lei
ders in het Kremlin de ogen aller
minst gesloten houden voor die ont
wikkeling in hun nadeel. En zo toon
de de "Prawda" zich kortgeleden
bereid bepaalde omstreden gebieden
aan China af te staan in ruil voor
andere. Een opmerkelijk denkbeeld,
dat in beginsel van een zekere be
hoefte aan overeenstemming getuig
de. Maar dat voorstel werd, vermoe
delijk van de zijde van ultra-linkse
elementen in China, doorkruist door
de bomontploffing bij de Sowjetrus-
sische ambassade in Peking, waarbij
twee wachtposten werden gedood.
Volgens Victor Zorza in de „New
York Times" zou de bedoeling van
die aanslag zijn geweest de radicale
tendens in de politiek jegens de Sow
jet-Unie te onderstrepen en opzette-
lyk elke kans op toenadering tot het
Kremlin te verydelen. Die aanslag
kwam dus, let wel, niet van de zijde
der gematigden, maar juist van de
kant der radicalen, die op het ter
rein der binnenlandse politiek ultra
links zyn en zelfs de flauwste nei
ging tot "kapitalisme" verafschuwen,
maar Jegens de Sowjet-Unie .een veel
onverzoenlyker houding aannemen
dan de gematigden. In dit verband
verdient het bericht van het Ameri
kaanse weekblad 'Time" aandacht,
dat er zich in het afgelopen Jaar,
voor het eerst sinds 1969, hevige ge
vechten langs de Amoer en de Oes-
soeri hebben voorgedaan, de rivieren
die de grens vormen tussen noordoost-
China en Siberië. Dit buitenlandse
facet maakt China's binnenlandse
tegenstellingen zeker niet overzich-
telyker.
RL
NANKING (Reuter) Militairen
met de bajonet op het geweer hebben
gisteren door de straten van Nan
king gepatrouilleerd nadat op last
van de autoriteiten muurkranten
waren verwijderd die een 'contra
revolutionaire' geest ademden.
Een overheidsfunctionaris zei te
gen bezoekers uit het buitenland dat
kranten waren aangeplakt en dat
deze actie verband hield met de po
litieke rellen die zich op 5 april op
het Tien-an-Menpl^in in Peking
hebben voorgedaan.
Aanhangers van ex-vicepremier Teng
Hsiao-Ping werden verantwoorden Ik
gesteld voor deze rellen en hy werd
twee dagen later ontslagen. In Nan
king, aldus de overheidsfunctiona
ris, is niemand gedood of gewond en
is ook geen sabotage gepleegd. Op de
vraag of de mensen die de muurkran
ten hadden aangeplakt gestraft zijn,
antwoordde hij: "Ze zijn door herop
voeding en kritiek tot andere gedach
ten gebracht'.
