Belangrijke 'tv-rol' voor
zeesleper
Holmvik
/H\progra
(^yt^vandaag...
...en gisteren
toegelicht
mma
IN TWAALF DELEN TELLENDE SERIE HOLLANDS GLORIE
jss.rsKff.-s
to Zte. Wtz£u het "hertrouwd. Hij zei: "Ik
eNVe Drama speelt
stuk van Gombrowicz
Stelt u prijs op een onpartijdig
verzekeringsadvies?
76
- WOENSDAG 5 MEI 1976
PAGINA 5
NEDERLAND I
17.00 Verdwijnende werelden (VPRO)
18.15 Wetenschap in bewering: (16) (TELEAC)
18.45 Verkeers(p)licht (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Van Gewest tot Gewest (NOS)
19.50 PSP (POL. PARTIJEN)
20.00 Den Haar vandaar (NOS)
20.10 Finale Europa Cup II vanuit Belgjc (NOS)
21.00 Den Haar vandaar (NOS)
21.12 Tweede helft Finale Europa Cup II (NOS)
22.20 Journaal (NOS)
22.25 The Minerva Film Company (NOS)
23.25 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.50 Ti-ta-tovenaar (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Jouw wereld, mijn wereld (IKON)
19.30 Kenmerk (IKON—KRO/RKK)
20.00 Journaal (NOS)
20.25 SOCUTERA
20.30 The best of All in the Family (VPRO)
21.30 Amerika in de twintirer en dertirer jaren (VPRO) J§
22.15 Paramount presents (VPRO)
23.35 Journaal (NOS)
In de Duitse stad Düsseldorf
wordt op het ogenblik een pro
ces gevoerd, waarbij vijf vrouwen
en tien mannen terecht staan. Ze
variëren in leeftijd van 56 tot 73
Jaar en worden beschuldigd van
veelvoudige moord, gepleegd tij
dens de Tweede Wereldoorlog in
het Poolse concentratiekamp
Majdanek. Na afloop van de da
gelijkse zittingen wandelen de
voormalige kampbeulen gewoon
naar huis, want ze zijn op vrije
voeten. Er is één Duitse journa
list die het proces volgt.
Gisteren was het weer 4 mei
en dat betekent dat de dienst
doende omroepen iets toepasselijks
moeten bedenken. Het proces in
Düsseldorf was onderwerp van
een VARA-reportage, waarin een
lijn werd getrokken tussen de
Neur en berger processen in 1946 en
deze rechtszaak in Düsseldorf. In
dertijd: grote internationale be
langstelling, nu: één Duitse radio-
Journalist, die vertelt dat de be-
1 andstelling in Duitsland voor dit
proces vrijwel nihil is, wat hij
„ontstellend" noemt.
De vraag of het voeren van dit
soort, processen „zin" heeft, kwam
uitvoerig aan de orde. Genoemde
journalist vertelde, dat de Duitse
advocaten van de afwezigheid van
de pers gebruik maken door het
veelvuldig hanteren van racisti
sche en antisemitische argumen
ten. En dan is er de Jeugd. Over
de „oudere" Duitsers leek hy niet
veel illusies te koesteren, maar by
de Jeugd meende hij *n "kentering"
te bespeuren, die zich uitte in be
langstelling (onder meer op uni
versiteiten» voor allerlei facetten
van de Nazityd. Er is nog hoop,
daar kwam zyn visie ongeveer op
De samenstellers van deze goede
reportage. Hans Jacobs en Ludi
Boeken, plaatsten de Nazimisda
den uit de periode 1933— 45 te
recht in een breder kader. Wat
er toen gebeurde, kan in principe
in elk totalitair geregeerd land
plaatsvinden. Oud-journalist
Brugsma droeg in dit verband het
meeste materiaal aan. door te wy-
zen op de Sowjet-Unie onder Sta
lin (en opvolgers), en in de sec
tor niet-totalitaire systemen op
wat de Amerikanen in Vietnam
hebben gedaan, de Fransen in Al
gerije, de Engelsen in Malakka en
de Nederlanders in Indonesië.
Om misverstanden te voorko
men. Brugsma heeft ..ons" gedrag
in Indonesië beslist niet op één
lyn gesteld met Duitsland onder
Hitier. Hy bedoelde alleen maar te
zeggen: op het plegen van misda
den hebben de Duitsers niet het
patent. Het gaat om een mentali
teit, ook by u op kantoor (aldus
Brugsma) kan een chef terreur
uitoefenen over zyn ondergeschik
ten: „een concentratiekamp zon
der prikkeldraad".
GERARD PAQUES
Nederland I is bijna in het geheel gewijd aan de finalewed
strijd om de Europa Cup II voor bekerwinnaars tussen Ander-
lecht en West Ham United in het Heizelstadion in Brussel.
Het commentaar bij deze ivedstrijd wordt verzorgd door Her
man Kuiphof. Ook de BRT zendt de wedstrijd uit.
„Kenmerk", de wekelijkse informatierubriek over kerk en sa
menleving. gaat om 19.30 uur via Nederland II onder meer
over de verwerking van het schuldbesef door mensen die een
ernstig verkeersongeluk hebben veroorzaakt.
Het tweede onderwerp betreft Israël, in het bijzonder de be-
iveging Gush Emunim die de hele Westbank bij Israël ivïl in
lijven om religieuze en nationalistische redenen. Een andere
religieuze groep, Oz Weshalom is hier echter tegen.
De Franse regisseur Frédéric Rossif verzamelde historisch
materiaal uit de jaren tussen 1917 en 1941, in vele opzichten
een sleutelperiode voor het ontstaan van het huidige Ame
rika. Onder de titel Amerika in de jaren twintig en dertig"
brengt de VPRO dit overzicht om 21.30 uur via Nederland II.
..Paramount Presentsom 22.15 uur via II, is een program
ma over de geschiedenis van de filmmaatschappij Para
mount. De uitzending ivordt ingeleid door Gloria Swanson,
Kirk Douglas en Jack Benny en opgevuld met fragmenten
uit produkties als „The Godfather II". „Love Story". .Bare
foot in the park", „The Great Gatsby" en ..Sunset Boulevard".
Hollands Glorie Hoogbejaarde kapitein Van Dorp is van
die generatie. Hij gaat aan boord van de stoomzeesleper
„Holmvik", die stevig vastgesnoerd ligt in de haven van
IJmuiden. Hollands Glorie. Jan de Hartog schreef er een
stukgelezen roman over en AVRO-regisseur Walter van der
Kamp bewerkte het voor de televisieserie van twaalf delen.
De „Holmvik" krijgt de belangrijkste rol in het stuk. Eerst
als de legendarische, aan de fantasie ontsproten: „Jan van
Gent", later als „De Furie".
Arie van Dorp is adviseur van de onderneming. Als mensen
hem willen helpen de houten trap af te dalen wijst hij dat
resoluut van de hand. Wat donder. Na vijftig jaar over al
Gods wateren te hebben gezwalkt, gaat hij nog altijd aan
boord op eigen kracht. Hij heeft niet zoveel pk's meer in
zijn body, maar op een sleepboot stappen doe je alleen.
Door
Paul van Beckum
De felle oogjes in zyn gelooide kop
kyken wat sceptisch. Vreemd volk
aan boord. Toneelspelers, journalis
ten, fotografen en nog een stuk of
wat landrotten die hy niet kan thuis
brengen. Hy laat zyn blik omhoog
gaan langs de zwarte pyp in het hart
van de sleepboot. Gewoontegebaar.
Zo hield hy vroeger zyn machinist
ln de gaten. Want in de hele vader
landse zeeslepery gold toen als stel
regel: Een goeie machinist maakt
geen rook. Het uitgebreide gezelschap
komt een kykje nemen, een beetje
de sfeer opsnuiven van het stuk waar
Walter van der Kamp al ruim een
Jaar aan bezig is. Voor een Neder
landse televisieproduktie een gigan
tische onderneming, waarvoor vier
enzestig acteurs werden gecontrac
teerd en honderden figuranten.
De ontdekking van de "Holmvik" Is
het werk geweest van de Internatio
nale Sleepvaart Hobby Club. De drie
honderd leden tellende vereniging
kreeg twee jaar geleden de opdracht
te speuren naar een oorspronkeiyke
stoomzeesleper zoals die beschreven
staat in het boek van Jan de Hartog.
De club die vele internationale ver
takkingen heeft ging onmiddelyk aan
het werk, waar vind je zo'n ouwe
Jongen met stoomketels en een echte
pyp? Na twee maanden stuitten zy
op een oud-IJmuidenaar woonachtig
in Oslo. Hy wist zich te herinneren
dat er in Stockholm nog zo'n schuit
moest liggen. De AVRO, de sleep
vaart hobby-club en adviseur Van
Dorp gingen een kykje nemen en
constateerden dat de sleper na gron
dige verbouwingen bruikbaar was.
De "Holmvik" is van oorsprong een
Nederlands schip. Het werd in het
begin van deze eeuw gebouwd door
Bodeves in Hoogezand. In 1918 werd
het naar Zweden verkocht. De "Holm
vik" dertig meter lang, zes meter
breed met een diepgang van drie
meter-vijfenzestig kwam in het
bezit van een schipper die er tot zyn
vyfenzestigste jaar mee heeft geva
ren. Hy veranderde er geen plankje
aan.
"Hollands Glorie" zal in totaal tien
uur televisie opleveren. Daarvan zyn
al één uur studio-opnamen gemaakt
en 1.20 uur opnamen op zee. Hoe
duur de produktie wordt wil de
AVRO niet zeggen. Walter van der
Kamp vertelde dat vyftig procent
van de kosten in feite worden be
taald door het Nederlandse bedryfs-
leven. Toen in die kringen bekend
werd dat de zeesleepvaart onderwerp
van een televisiefilm zou worden,
kwam van alle kanten de gratis hulp
los. Smit Internationale uit Rotter
dam en Bureau Wysmuller uit IJ
muiden zegden spontaan hun mede
werking toe, maar ook de Koninklyke
Nederlandse Marine, het Loodswezen
Den Helder, de Havendienst van
IJmuiden, de Bos Kalis Westminster-
groep, de Modellenbouwery Albert
Vooys en de hobby club.
Ophalen
Toen eenmaal vaststond dat de
"Holmvik" bruikbaar was rees het
probleem: hoe kryg je die schuit
naar Nederland. "Geen zorgen" sprak
Wysmuller "wy halen dat ding wel
even op." Aldus geschiedde. Er werd
een bemanning van zeven man ge
formeerd onder aanvoering van 32-
jarige kapitein C. Oudendyk. In de
machinekamer daalde af de 40-jarige
soheep6werktuigbouwkundige vroe
ger machinist geheten A. M. Ruyg-
rok die zeven dagen lang het fraaie
mechaniek draaiende hield.
Hy vertelt: "De eigenlyke reis duurde
maar vyf dagen. Die andere twee
dagen moesten we schuilen voor de
storm. Windkracht 7, dat kan dit
bootje niet verdragen, danslaat 1«
stuk."
De scheepswerktuigkundige heeft
nauwelyks water gezien. "Jongen,
zo'n machinekamer, daar wil je niet
meer by weg. Twintig jaar geleden
ben ik op zo'n sleper begonnen. Dat
is wat anders dan tegenwoordig. Op
een moderne sleepboot zit je als ma
chinist in een controle-room, air
conditioned, in een gemakkelyke
stoel. Je drukt op een knoppie en het
zaakje gaat lopen."
Hoewel Walter van der Kamp later
op de middag weet te vertelen dat hy
voor een realistische verbeelding van
het verhaal de stormen tegemoet
gaat, verklaart kapitein Oudendyk
eerder dat de "Holmvik" eigenlyk
geen zeesleper is, maar uitsluitend
voor kustreizen werd gebruikt. "Als
het windkracht tien is en er komt
een breker overheen, slaat het hele
bruggetje er af. U ziet ook wel dat
de beting ontbreekt." De beting is
de stellage waar de sleepdraad om
heen gewonden wordt.
Kapitein Van Dorp knikt instem
mend. Hy kent de kracht van de zee,
heeft er vyftig jaar tegen gevochten
en nooit verloren. "Alle klusjes die ik
binnen moest brengen heb ik binnen
gebracht. Zwaar? Natuurlyk was het
zwaar. Maar je moet maar zo denken,
het is net als met een kraamvrouw.
Een groot aantal acteurs en actrices verzamelde zich vast op de stoomzeesleper 'Holmvik' die et
grote rol speelt in de tv-serie Hollands Glorie'.
Op deze foto: Rudi F alkenhagen, Hugo Metsers, Coen Flink, Teuntje de Klerk en Lex van Delden.
Als het voorby is, is het niet erg Klerk de jongste is.
meer." Teuntje, Rotterdamse van geboorte,
25 Jaar oud, is pas afgestudeerd van
de toneelschool in Maastricht. Ze door Walter
'Sil de kreeS van Walter van der Kamp on- dat het boek
middellyk
Hoofdrol
i hoofdrol.
Net als in de verfilming
strandjutter" wordt de hoofdrol
tolkt door een Belg. Hugo Metsers
speelt de sleepbootkapitein Jan Wan- Ierland
delaar, door Jan de Hartog gemo
delleerd naar de grootvader van de De meeste buitenopnamen worden
van Wysmuller aan de zuidkust van Ierland ge-
i kapitein Moer- maakt, omdat behalve een subtro-
i mond De Hartog vele Pisch klimaat ook de omgeving over-
verhalen heeft opgetekend. Het ver- eenkomt met de sfeer in het boek.
haal gaat dat de vriendschap tussen °ver zes weken gaat dat gebeuren.
ken je werk, ga je gang maar. Ik
kom wel kyken als het af is." Twee
derde van de dialoog is geschreven
der Kamp zelf om-
tekort aan dialoog
heeft voor een televisieserie. Volgend
jaar, by het begin van het tv-seizoen
1977, komt Hollands Glorie op het
scherm.
i de verschyning i
,1 ook de verbouwing
het boek sterk bekoelde, omdat Jan sleepboot gereed moeten zyn. De
de Hartog de beloofde royalty niet hobbyclub is er al aan begonnen
hebben afgedragen.
Walter van der Kamp
Hugo Metsers: "Ik ben het hele
voorlopig twintig vrywilligers.
de keuze ™sln„er gem cmt
het eerste recht van koop
xiugu mctócii. ik ucn ut?u xieie
rol kan spelen. Die acteur moet
zoveel eigenschappen voldoen, Hugo gelede^hadden
Molsprc hooft Hio oicroncohonnon geieaen nadden
Metsers heeft die eigenschappen.
Andere medespelenden zyn o.a.: Jan
Teulings, Lex van Delden. Jan Blaa-
ser, Rudi Falkenhagen (tevens twee
de regisseur). Piet Kamerman, Will
van Seist, John Btamu* Coen Hink. ^ToTscriï SL 'hE
Han Bentz ifan dfn lei Sa«oTn' 10611
der Kamp is
n zyn onderneming, al laat hy
dat nauwelyks merken. "Vijf jaar
de rechten al
aangekocht van het boek. De BBC
wilde aanvankelijk meedoen als co
producent, en er twaalf scriptwriters
aan zetten. Ik heb toen gezegd:
niet één schryver. Dat ge-
LEIDEN Vanavond zal in café
'De Twee Spieghels' de bebop-vocalist
Babs Conzales optreden, vergezeld
van het trio van Rein de Graaff.
Babs speelde in de jaren veertig en
vyftig een centrale rol in de jazz.
Als vocalist (onder meer by Benny
Goodman, James Moody en met zyn
eigen groep Bab's three Bibs and o
Bop), als talent-scout en promotor
(zo hielp hy Tadd Damaron, Sonny
Rollins, Jimmy Smith en Aretha
Franklin by het begin van hun res
pectievelijke carrières) en ah» com
ponist (Dizzy Gillespie's hit T>op-
pop-a-da' was van zyn hand). Maar
katalyserende functie in een voor
bovenal had Babs een belangrijke
de jazz-wereld woelige periode, waar
over hy met plezier nog steeds dui
zenden smeuïge verhalen kan ver
tellen. Het concert begint om negen
Leen Jongewaard, Gerard Cox, Hen-
ny Alma, Liane Saalborn, Paul van
Gorcum, Herbert Joeks, Maya Bouma
en Tobi Rdx.
Een paar bekende namen uit een
kapitale cast, van wie, Teuntje de
(pub/ikatie van De/ta-Uoyd, die vindt dat u geen verzekeringen moet s/uiten zonder onpartijdig advies vooraf)
Onpartijdige verzekeringsadviseurs bestaan wel degelijk. Zij treden niet op
'namens een bepaalde maatschappij', maar zijn volkomen onafhankelijk en
helpen u aan de verzekering die nodig heeft. U vindt ze waar u zo'n ronde
sticker op deur of ruit ziet. Stap er eens binnen.
Een scène uit 'Yvonne, Prinses
van Bourgondië' van Witold
Gombrowicz
LEIDEN De eNVe Drama (to
neelselectie van het Leidae Acade
mische Kunstcentrum) geeft op don
derdag 6 en de vrydagen 7 en 14 mei
in het LAK-theater een voorstelling
van "Yvonne, Prinses van Bourgon
dië" van Witold Gombrowicz. Door
een groep van twaalf studenten is
onder leiding van Danny Kalmann,
stageaire van de Amsterdamse Thea
terschool, sind half november van
het vorig jaar intensief aan dit stuk
gewerkt. Gekozen werd voor een zeer
gestileerde spelvorm om daarmee de
nadruk er op te leggen, dat niet zo
zeer het eigenlyke plot, dan wel de
bedoeling, die Gombrowicz met zyn
stuk heeft, belangryk is.
Witold Gombrowicz was een Pool
se filosoof, die verscheidene gerenom
meerde essays,'romans en toneelstuk
ken op zijn naam heeft staan. Deze
hebben alle een existentialistische
inslag. Hoewel Gombrowicz het zelf
er niet mee eens was, wordt hy door
velen als voorloper van absurdistische
schryvens als Ionesco en Beckett ge
zien. Er zyn inderdaad absurdistische
elementen en vervreemdings-effecten
in de voorstelling terug te vinden.
Hoewel het stuk in 1934 werd ge
schreven, is het nog steeds actueel
te noemen. Het gaat namelyk over
de poging van een individu te re
belleren tegen de gevestigde orde.
In het stuk wordt duidelyk gemaakt,
wat de gevolgen hiervan kunnen zyn,
hoe alles uit de hand loopt en er een
complete chaos ontstaat. Tenslotte
is men zover, dat men tot elke prys
de orde uit handhaven/herstellen, zo.
dat zich de vreemdste taferelen gaan
afspelen.
oiourm), li 30 Wekelijkse sportrevue.
12.46 Per Saldo. 13.00 Nws. 18.11 Ra
diojournaal. 13.25 'n Middagje AVRO.
<16.00 Nws.). 17.C
Nederlands Israëli
schap. 17.55 Med.
Hilversum III
Ieder heel uur nieuws.
TROS: 7.02 Drie op Je boterham. 9.03
'1.03 Drie draalt op ver-
Pep op
zoek. 12 03 Drie draait t
dag. 14.03 Pop-kontakt.
stemd.
(S) Klanksnoer.
nS^lv00 Nws 702 ,s> Badine-
rie. 9.00 Nws. 9.02 (S) Aan woorden
Yoorbn gedachten ter overdenking.
Bcho. 9 30 Ouders in de school.
10.00 (S) Aubade. 12.00 (S) De beste
plaat voor uw stereokop. 14.00 Nws
14.02 Schoolradio. 15.00 (S) Rollage
van alledaags en zeldzaam
DUITSE TV
r.Q2 Het levende
Laudamus. 7.30
en nu. 7.55 (S)
tje. 8.24 Op de
8.36 Gymnastiek
(S) Tot uw
de hoogtezon.
Globaal. 15 30 Nws.
(S) Hier en n
Hilversum II
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Dag met een gaatje. ('8.00
Nws. 8.11 Radiojournaal). 8.50 Mor
genwijding. 9 00 Gedachten over elkaar.
9.35 Waterstanden. 9.40 Schoolradio.
10.00 Radio Lawaaipapegaal10.10 Ar-
Nordschau-magazine.
Reportage. 19 59 Programmaoverzicht
WDR: 8 20-11.50 Schooltelevisie. 9.30
Sesamstrasse. 18 00.Nws. uit Noordrijn-
I and-West falen. 18.05 Intermezzo. 18.45
Wi® das leben so splelt. 19.15 Akt.
19.45 Trlok um 4tel vor 8). 20.00 Jour
naal en weerbericht. 20.15 Aktuele do
cumentaire. 21 00 Lobster. 22.00 Film
portret. 22.45 Journ., kommentaar en
weerbericht
17.00 Journaal. 17.10 Kinderprogram-
fur Stein. 19.00 Journaal. 19.30 Die-
20.15 Sport. 21.00 Jour-
22.00 Dracula. 23.20 Journaal.
