Referendum en verkiezingen
in Spanje
op komst
75.-
jT Rapport-Church
pakt fel uit
tegen de FBI
Kissinger: VS bereid te
bemiddelen in Rhodesië
15-JARIGE
LENING - 1376
Joemblat wil uitstel keuze
nieuwe president in Libanon
In oktober en begin volgend jaar
STAAT DER NEDERLANDEN
F
r RAYMOND EDDE
BEIROET (DPA/AFP) - Na het uit
breken van nieuwe gevechten in
Libanon en een serie besprekingen
tussen verantwoordelijke politici is
het gisteren in Beiroet allerminst
duidelijk geworden of de voor za
terdag op het programma staande
presidentsverkiezing door het par
lement door zal gaan.
Met name de invloedrijke socialis
tische moslim-leider Kamal Joem
blat heeft bezwaren tegen het tijd
stip. Hij vindt dat er niet genoeg
gelegenheid is voor discussie wat
volgens hem vooral in het voordeel
zal werken voor de kandidatuur
van de bankier Elias Sarkis (foto
rechts, die bij de vorige presidents
verkiezing in 1970 ternauwernood
werd verslagen door de scheidende
president Soeleiman Franjieh.
Joemblat wil nog zeker tien dagen
respijt.
Behalve de onenigheid over de
verkiezingsdatum wordt de situatie
ook bemoeilijkt door het opnieuw
uitbreken van gevechten. Vooral in
Beiroet raakten de elkaar bestrij
dende partijen weer heftig slaags.
Gistermiddag zouden er al twintig
slachtoffers gevallen zijn. In de
binnenstad maar en ook in de ha
ven werd zwaar gevochten.
Intussen had presidentskandidaat
Raymond Edde (foto links) een
ontmoeting met Joemblat na af
loop waarvan de moslimleider zich
liet ontvallen dat "Edde een vriend
Syrië heeft laten doorschemeren
niet al te veel invloed uit te zullen
oefenen bij de presidentsverkie
zing maar politieke waarnemers in
Damascus menen dat Syrië het
liefst Elias Sarkis tot het nieuwe
staatshoofd gekozen ziet worden.
ELIAS SARKIS
MADRID (Reuter/UPI) - De Spaanse regering is
van plan in oktober een referendum te houden
over enkele wijzigingen in de grondwet en begin
1977 algemene verkiezingen te organiseren voor
de tweede kamer van een parlementaire struc
tuur. Voorwaarde voor beide stembusprocedures
is dat de Cortes, het huidige Spaanse 'parlement',
er zijn goedkeuring aan geeft.
Dit is de kern uit een langverbeide rede waarin premier
Carlos Arias Navarro gisteravond het volk via radio en tv
inlichtte over de concrete hervormingsplannen van zijn
kabinet.
WASHINGTON (Reuter/AFP) - De
federale recherche (FBI) heeft in
het kader van haar contra-
spionageaktiviteit een half mil
joen dossiers aangelegd over
Amerikaanse organisaties en
privé-personen. Dit staat te lezen
in het rapport van de senaats
commissie Church voor de in
lichtingendiensten, waarvan het
tweede deel gisteren werd gepu
bliceerd.
Het rapport onthult dat de FBI op
een bepaald (niet nader aange
duid) moment een lijst had klaar
liggen van minstens 26.000 Ame
rikanen die in het geval van een
"nationale noodtoestand" moes
ten worden gearresteerd.
De eerste sectie van het rapport
Church, gewijd aan de inlichtin
genpraktijken in het buitenland,
verscheen maandag. In de
tweede sectie, die handelt over de
operaties binnen de V.S., uit de
commissie Church felle kritiek.
De diverse inlichtingendiensten,
met name de FBI, zijn volgens de
duideliik over de
De premier wil wel hervormingen,
maar ook de continuïteit waarbor
gen voor het van Franco geërfde
monarchale staatssysteem. Een re
solute breuk met het Franquisti-
sche verleden, zoals de oppositie
heeft geeist, wees Arias van de
hand. De vraag of Spanje onder
Koning Juan Carlos een monarchie
moet blijven, dan wel een republiek
dient te worden za! derhalve geen
inzet vormen van het referendum.
Tijdschema
Premier Arias onthulde het vol
gende tijdschema voor de veran
deringen waartoe zijn kabinet in
principe heeft besloten:
Uiterlijk 15 mei zal de regering
bij de Cortes wetsvoorstellen in
dienen over de legalisering van po
litieke groeperingen en over de
vrijheid van vergadering en de
monstratie. Uiterlijk 15 juli volgt de
indiening van een nieuwe kieswet.
In oktober zal de bevolking zich
met een referendum moeten uit
spreken over een nieuwe succes
siewet (voor de Kroon), hervorming
van de Cortes tót een op Westerse
leest geschoeid tweekamer-
parlement en enkele andere wijzi
gingen in de grondwet.
Vóór de jaarwisseling zullen er
voor de Tweede Kamer van het
nieuwe parlement algemene ver
kiezingen worden uitgeschreven,
welke begin 1977 zouden moeten
plaatsvinden.
Regionale en plaatselijke verkie
zingen zullen worden gehouden op
een datum die niet samenvalt met
de kamerverkiezingen.
Vertraging
Politieke waarnemers achten-het
niet denkbeeldig dat dit tijdschema
aanzienlijk kan worden vertraagd
door tegenkanting in de Cortes,
waar ultra-rechts domineert. Van
de andere kant, de oppositie, staat
de regering onder steeds zwaardere
druk om op korte termijn hervor
mingen in te voeren. Die druk zal
duidelijk waarneembaar worden
op 1 mei, dag van de arbeid, waar
vooroveral in het land stakingen en
demonstraties zijn uitgeschreven.
De regering heeft voor 1 mei alle
akties verboden, maar waarnemers
menen dat de oppositie dit verbod
naast zich neer zal leggen.
De premier zei dat de hervor
mingsplannen van zijn kabinet zul
len resulteren in 'volledige erken
ning van politieke vrijheden, zon
der uitzonderingen, behalve voor
degenen die de macht willen ver
overen om een tirannie te vestigen'.
Daarmee doelde Arias op de com
munistische partij, de best georga
niseerde en ook financieel sterkste
groep van de Spaanse ondergrond
se. Arias herhaalde met grote nad
ruk dat de communistische partij
ook na doorvoering van de hervor
mingen verboden zal blijven.
Systeem
BELLINZONA - Zeven Zwitserse schoolkinderen tussen 6 en 10 jaar en een 66-jarige chauffeur zijn gisteren in
dit tot wrak vervormde busje om het leven gekomen in het Zwitserse Bellinzona toen het wagentje op een
onbewaakte overweg gegrepen werd door een trein die een snelheid had van 120 kilometer per uur. Twee andere
kinderen werden gewond, van wie een ernstig. De oorzaak van het ongeluk is niet bekend.
De regering Arias streeft naar de
vorming van een tweekamer
systeem, waarbij het Lagerhuis di-
rekt door de bevolking zou worden
gekozen. Het Hogerhuis zou echter
voor een deel via getrapte verkie
zingen worden samengesteld en
voor een ander deel door de koning
worden benoemd. Arias gaf in zijn
rede geen bijzonderheden, welke
naar zijn zeggen nog nader moeten
worden uitgewerkt.
De premier repte met geen woord
over hervormingsplannen voor de
huidige corporatieve 'vakbonden',
waarin de werknemers en werkge
vers van een bepaalde bedrijfstak
in éën organisatie zijn gebundeld.
De oppositie eist de ontbinding van
deze organisaties en erkenning van
de illegale werknemerscommis
sies, de Commissiones Obreras.
noeming een aandeel in de regering
hebben gekregen, maar door de
Afgewezen
Woordvoerders van de Christen
democratische, Socialistische en
Communistische oppositie hebben
Arias' rede afgewezen als „vaag en
onoprecht", en kritiek geoefend op
het ontbreken erin van waarborgen
dat de verkiezingen vrij zullen zijn.
De socialistische leider Enrique
Tierno Galvan zei dat de premier
geen oplossingen voor de Spaanse
problemen had geboden. De Chris
tendemocraat Jose Maria Gil-
Robles, verklaarde dat Arias „noch
gelooft in democratie, noch haar
wenst".
De Socialistische Arbeiderspartij
gaf een verklaring uit waarin stond
dat Arias had gesproken alsof
Spanje „nog midden in de dicta
tuur zit en opvattingen huldigt die
onaanvaardbaar zijn".
ADVERTENTIE
MENEER STERBAND'
WEEKAANBIEDING
fn: BTU'+jdiics+montage-Mrillmgim balanceren-»garantie Daardoor
STERBAND^ TS BANDENSERVICE
KINSJASA (Reuter) - De Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken Henry Kissinger heeft giste- Rhodesische nationalisten
ren de goede diensten van de Ver
enigde Staten aangeboden om te
komen tot onderhandelingen over
een Afrikaans meerderheidsbe
wind in Rhodesië. "In principe zijn
de Verenigde Staten bereid de par
tijen - in zoverre zij daarom verzoe
ken - bij te staan om tot de resulta
ten te komen die ik noemde in mijn
rede in Lusaka: het snel bereiken
van een meerderheidsbewind en
het waarborgen van de rechten van
de minderheid".
Kissinger maakte op een perscon
ferentie in de Zaïrese hoofdstad
Kinsjasa wel duidelijk dat hij niet
van plan is in zuidelijk Afrika het
soort pendel-diplomatie te begin
nen dat hij de afgelopen jaren in het
Midden-Oosten heeft gevoerd. „Ik
zeg niet dat ik persoonlijk degene
zou zyn die de goede diensten ver
leent".
Hij meende dat in Rhodesië nog
steeds een regeling door onder
handelingen mogelijk is, ook al is er
een gewapende strijd tussen guer-
rilleros en het Rhodesische leger
gaande. „De strijd zal door onder
handelingen beëindigd moeten
worden. Hoe eerder dat gebeurt,
des te meer levens zullen gered
worden". De Amerikaanse minister
besprak gisteren in Kinsjasa de
ontwikkelingen in zuidelijk Afrika
en de Amerikaans-Zaïrese betrek
kingen met president Moboetoe.
Tijdens de persconferentie in Kins
jasa tekenden Kissinger en de Zaï
rese minister Nguza Carli Bond een
overeenkomst voor uitbreiding van
de Amerikaanse hulp aan Zaïre.
Zaïre krijgt krachtens eerdere af
spraken jaarlijks 3,3 miljoen dollar
economische hulp per jaar.
Als uitbreiding van de hulp is „om
te beginnen" een krediet van vijf
miljoen dollar in Zaïrese valuta
toegezegd, bestemd voor'de aan
koop van katoen in de Verenigde
Staten. Andere voorstellen zijn nog
in discussie. De economie van
Zaïre heeft veel te lijden van de
sterk gedaalde koperpnjzen op de
wereldmarkt en de gestegen olie
prijzen.
benoeming van de stamhoofden
afgedaan als een loos gebaar van de
regering-Smith.
Dood in
gevangenis
na castratie
MUENSTER (AP) - In de
Westduitse plaats Eickel-
born is Jiirgen Bartsch, ccn
slagersleerling die tot tien
jaar opvoedingsgesticht
was veroordeeld wegens
moord op vier jongens,
overleden na uit vrije wil in
een ziekenhuis te zijn geca
streerd.
Bartsch (29) had bijna 10 jaar
celstraf gekregen wegens
het martelen, vermoorden
en verminken van zijn
jonge slachtoffers in een
schuilkelder tussen 1962 en
1966. De jongens, in leeftijd
variërend tussen 8 en 13
jaar, lokte hij mee van ker-
Aanvankelijk werd hij in 1967
tot levenslang veroordeeld.
In 1971 kreeg hij een nieuw
proces en werd hij veroor
deeld tot 10 jaar.
Twee jaar geleden trouwde hij
in het opvoedingsgesticht
met een invalide verpleeg
ster. De justitie heeft de
verdovingsapparaten in be
slag laten nemen.
ADVERTENTIE
tweede uitgifte
open bedrag
de koers wordt na de inschrijving vastgesteld aan de hand van
de koersen en bedragen waarvoor is ingeschreven
(tendersysteem)
jaarlijks op 15 maart
in 15 jaarlijkse termijnen van 15 mrt. 1977 af
vervroegde aflossing op of na 15 mrt. 1986 mogelijk
nominaal f 1.000 (CF of K)
schuldregisterinschrijvingen van tenminste f 100.000
er worden geen stukken van f 100 meer uitgegeven
bevorderd zal worden dat de schuldbewijzen
van deze lening dooreenleverbaar zullen zijn met
die van de 8% 15-jarige lening 1976, eerste uitgifte
5 mei 1976 van 9 tot 15 uur
door tussenkomst van bank of commissionair in effecten, onder
opgave van het bedrag en van de koers waartegen men wil
deelnemen
op 1 juni 1976
met bijbetaling van 76 dagen lopende rente
uitsluitend aan inschrijvers die hebben ingeschreven tegen de
vastgestelde koers (gereduceerde toewijzing mogelijk) of tegen
een hogere koers (toewijzing ten volle)
afrekening vindt plaats tegen de vastgestelde koers
bedrag
koers
rente
aflossing
schuldbewijzen
inschrijving
storting
toewijzing
schreef gegaan en hebben me
thoden toegepast die doen den
ken aan de praktijken van totali
taire regimes.
De gesignaleerde wanpraktyken,
aldus de commissie, strekten zich
uit over een tijdvak van 40 jaar en
over de ambtsperioden van ten
minste vijf presidenten - van
Franklin D. Roosevelt tot Ri
chard Nixon.
rup
-De Rhodesische president John
Wrathall heeft gisteren vier Afri
kaanse staatshoofden als minister
beëdigd. De stamhoofden zelf zei
den dat de Afrikanen door hun be-
prospectus Kosteloos bij banken en commissionairs
Duizenden rechtschapen Ameri
kanen, onder wie ook senatoren
en leden van het Huis van Afge
vaardigden, werden, aldus het
rapport, in hun vrijheid ge
dwarsboomd en benadeeld door
de "onsmakelijke en boosaardi
ge" werkmethoden waarvan
vooral de FBI zich bediende.
Het rapport geeft 95 aanbevelingen
ter correctie van deze misstan
den. Enkele daarvan gaan veel
verder dan de richtlijnen die mi
nister van justitie Edward Levi
kortgeleden voor het binnen
landse inlichtingenwerk heeft
uitgevaardigd.
Net als bij de eerste sectie over het
"buitenland" het geval was, geeft
dit 366 pagina's beslaande
tweede deel van dit rapport aan
pure sensatie weinig meer dan
wat al via tussentijdse berichten
en "lekken" naar de pers bekend
was geworden. De commissie
gaat nu echter voor het eerst in
bijzonderheden in op wat zij aan
duidt als het "allesdoordringen
de" karakter van de binnen
landse spionage.
De secties drie en vier worden bin
nen 14 dagen vrijgegeven. In deze
beide laatste delen wordt inge
gaan op de pogingen van ge
heime agenten wijlen de neger
leider ds. Martin Luther King te
belasteren en op de veronderstel
ling dat de moord op president
John F. Kennedy een vergel-
dingsaktie was voor de pogingen
van de CIA om premier Castro
van Cuba uit de weg te r
Als de ware schuldigen voor de
"binnenlandse" misstanden be
schouwt de commissie presiden
ten en andere hoge regerings-
funktionarissen uit het verleden.
Zü, aldus het rapport, gaven de
FBI opdracht inlichtingen te ver
zamelen over "subversieve" ak-
tiviteit van Amerikaanse burgers
zonder daarbij de rechten van de
privé-persoon voorop te stellen.
De FBI heeft echter ook zonder fiat
van hogerhand, op eigen houtje
dus, illegale operaties uitgevoerd
en deze verborgen gehouden
voor degenen die zij daarover
volgens haar richtlijnen had moe
ten informeren. In grote trekken,
zo concludeert het rapport, nam
de FBI telkens en systematisch
een hele hand, waar haar een vin
ger werd geboden.
De FBI heeft tientallen jaren lang
de volkomen wettige aktiviteit
van vreedzame groeperingen la
ten nagaan. De zwarte emancipa
tiebeweging NAACP is 25 jaar
lang door de FBI in de gaten ge
houden om uit te zoeken of zij
banden onderhield met de (Ame
rikaanse) communistische partij;
In weerwil van de aanmaning uit
het Congres ze te vernietigen,
heeft de FBI nog steeds grote
hoeveelheden "algemene" dos
siers die een hoop volslagen on
belangrijke informatie bevatten.
Het FBI-hoofdkwartier heeft een
archief met ruim 6,5 miljoen dos
siers en de gegevens daarin kun
nen worden opgevraagd via een
moeder-index met 58 miljoen
trefwoorden;
De FBI probeerde de publieke
opinie tegen de door haar onder
zochte personen of groepen te
manipuleren door bevriende ver
slaggevers materiaal te verschaf
fen dat de betrokkenen in een
kwaad daglicht stelde.
Volgens de commissie-Church
heeft al dat belasteren, spioneren
en afluisteren, behalve dat het
strijdig is met de wet, ook nog
eens vrijwel geen enkel concreet
resultaat opgeleverd. De FBI, al
dus het rapport, gaf voor haar
binnenlandse spionage jaarlijks
tenminste 80 miljoen dollar uit.
Als meest ingrijpende correctie-
maatregel stelt de commissie
voor de FBI te verbieden nog on
derzoeken uit te voeren tegen
"subversieve" elementen, men
sen van wie men vermoedt dat zij
bereid of van plan zijn het Ame
rikaanse systeem met geweld
omver te werpen. Het is zeker dat
deze aanbeveling veel stof zal
doen opwaaien.
De commissie wil dat de FBI voort
aan slechts mag opereren tegen
vijandige buitenlandse spionnen
en terroristen. Ook binnen het
Congres zal er zeker oppositie
komen tegen deze voorgestelde
restrictie.
In zijn jongste ontwerp-richtlljnen
stelde minister Levi voor de FBI
w 1 mandaat te geven tegen
"subversieve elementen", echter
alleen bij een gegrond
den dat er een staatsgreep i
maak is.
