„Bevolking":
visitekaartje
van gemeente
Kiezers niet enthousiast
Bedrijfje in stadhuis
VREES BIJ BEWONERS VOOR
MEER AUTO'S KAISERSTRAAT
Leidse hoogleraar Van
Panhuys (60) overleden
Kermis en veemarkt
PPR MET HANDKAR EN FOLDERS „DE BOER OF' IN LEIDSE WIJKEN
DINSDAG 20 APRIL 1976
Door
Bram vanKeeuwen
LEIDEN „Het visitekaartje
van de gemeente": zo betitelt
de chef van de afdeling Bevol
king, A. Hilgeman, zijn werk
terrein. En hij heeft gelijk.
Want hoe je het ook wendt
of keert: iedere Leidenaar
komt in zijn leven wel een paar
maal voor die wat ouderwetse
loketténrij, links van de Stad
huisingang, te staan. Achter
die oerdegelijke facade gaat
een bedrijfje schuil, dat er voor
zorg draagt, dat allerlei per
soonlijke gegevens van de
Leidse bevolking actueel blij
ven. En wat nog belangrijker
is: daar veilig achter slot en
grendel geborgen zitten.
Tot in het begin van de jaren
vijftig werdéh de Leidse bevol
kingsgegevens keurig op kaarten
bijgehouden. Bakken vol. precies
in alfabetische volgorde. In sep
tember 1955 werd een begin ge
maakt met opzet van een mecha
nische administratie. In acht
maanden tijd werden alle inwo
ners van Leiden op een pons-
plaatje gezet, compleet met een
aantal coderingen, dat de selectie
vergemakkelijkt. „Elke vraag kun
nen we beantwoorden", aldus een
trotse Hilgeman, die nog wel
eens terugdenkt aan de tijd, dat
voor een verkiezing alle kaarten
moesten worden doorgelopen.
„Heidens werk was het, maar nu
gaat het allemaal een stuk vlot
ter".
De eerste maal, dat een ingeze
tene van Leiden wordt geregis
treerd by de burgeriyke stand is
by vestiging of by geboorte. „Zo'n
aangifte is eigenlijk een vreemde
zaak", aldus Hilgeman. „Iemand
komt hier binnenstappen en doet
aangifte van de geboorte van een
zoon of dochter. Niemand die iets
controleert. Je moet zo iemand óp
rijn eeriyke gezicht vertrouwen.
In de wet staat wel, dat de amb
tenaar kan vorderen dat „het
kind hem getoond" wordt, maar
in de praktyk komt daar niets
van terecht. Het gebeurt alleen
nog maar en dan als een soort
traditie bij de kinderen van het
koninkiyk gezin.
Van elke geboorteaangifte
wordt een acte opgemaakt, die
vervolgens wordt weggeborgen en
waarmee nooit meer iets gebeurt.
Wel wordt aan de hand van de
acte een persoonskaart gemaakt,
die het kind op de verdere levens
weg steeds volgt en waar nieuwe
feiten en mutaties worden aan
getekend. „Op zo'n kaart is de
levensloop van iemand af te lezen.
Verhuist hij of zy, dan gaat de
kaart ook mee. Wel blyft er een
kopie in de oorspronkelijke ge
meente achter, zodat iemand al-
tyd valt te achterhalen.
De intensiteit waarmee van ge
gevens gebruik wordt gemaakt is
groot. Onverwacht groot. Denk
maar eens aan de centrale leer
lingenadministratie (kleuter- en
basisonderwys, voortgezet on
der wys), paspoort, huwelyk, So
ciale Verzekeringsbank, geboorte
van kinderen, verhuizing, erken
ning of ontkenning van vader
schap, adoptie, echtscheiding en
overlyden".
„Wat die huwelyken betreft
loop ik op het ogenblik één op
drie", constateerde Hilgeman.
„Eén echtscheiding op drie huwe.
lyken. Ik ken zelfs collega's die
lopen één op twee. De eerste
die wat ouderwetse lotcettenrij, links van de stadhuis ingang
maanden van het jaar haddien we
in Leiden zelfs meer echtscheidin
gen dan huwelyken. Ja, sinds de
scheiding wat gemakkelijker gaat,
is het aantal zaken flink toegeno
men. Daar zitten natuurlijk ook
flink wat ontbindingen bij. van
huwelyken die al lang kapot wa
ren, maar die in stand bleven,
omdat één van de twee zich tegen
de scheiding verzette.
Een ander „modeverschijnsel",
dat de afdeling bevolking veel
werk verschaft, is het opstellen
van stambomen. „Vroeger had je
zo af en toe iemand die iets
wilde weten over zyn afkomst.
Maar tegenwoordig staan er elke
week wel miensen op de stoep, die
willen weten wie en wat hun
voorouders -waren". Voor deze
zoekwerkzaamheden berekent de
gemeente een vast uurtarief. Er
wordt ook verwezen naar het ge
meentearchief. Grote problemen
geeft altyd de periode van 1920—
1930. De gegevens van die periode
zyn met de stadhuisbrand alle
maal verloren gegaan.
„Als we inlichtingen verstrek
ken aan iemand moeten we na
tuurt yk altijd voorzichtig zyn. De
persoonlyke levenssfeer bescher
men. heet dat officieel. Voor 1968
gaf iedere gemeente vrijwel onge
limiteerd inlichtingen. Daarna
hebben we deze „service" dras
tisch beperkt. Zo worden er by
ons in geen geval inlichtingen ge
geven over niet met name ge
noemde personen. Een verzoek om
informatie kan ook zonder opgaaf
van redenen geweigerd worden.
Elke burger kan ook een verzoek
indienen om geen persoonlyke ge
gevens van hem aan derden te
verstrekken. Die blokkeren we
dan. Dat geldt natuurlyk niet
voor overheidslichamen. Wanneer
de belastingdienst, de Raad van
Arbeid of Justitie om informatie
vragen, geven we die altijd".
„Voor allerlei commerciële acti
viteiten zyn we erg huiverig. De
mensen worden al genoeg met re
clame bestookt. Een foldertje zus,
een blaadje zo. Een beperkte uit
zondering maken we voor de Feli-
citatiedienst. Omdat in de prak.
tyk is gebleken, dat de mensen
dat op prys stellen. We geven ze
niet meer alle infomatie zoals
vroeger, maar we verstrekken re
clamemappen van de gemeente".
Uit de reeks voorbeelden, die
Hilgeman geeft blykt dat ambte
naar van die burgerlijke stand
toch een opwindender baantje is
dan de buitenstaander toeschijnt.
Neem byvoobeeld eens de vader
van een pasgeboren kind, die ver-
zuimdt binnen driemaal 24 uur
aangifte te doen. Hilgeman: „Dan
mogen wij geen acte meer opma
ken. We moeten in zo'n geval ver-
wyzen naar de officier van Justi
tie. Die moet dan een machtiging
afgeven om alsnog aangifte te
doen. Zo is ook het melden van
een verhuizing naar een andere
gemeente aan limieten gebonden.
Dat moet in de periode van vijf
dagen voor en vijf dagen na de
verhuizing gebeuren.
En dan zyn er nog de „seizoens
invloeden". In de maanden april
tot juli loopt het byvoocbeeld
storm by het loket reisdocumen
ten. Vakantiegangers hebben de
gewoonte om tot het laatste ogen
blik te wachten met een paspoort
of toeristenkaart. De reis boeken
ze al in december of januari,
maar aan de pas wordt pas vlak
voor de reisdatum gedacht. Die
drukte viel de afgelopen jaren
steeds samen met de uitgifte van
de visakten. Dit jaar zal het voor
het eerst mogelyk zyn om zo'n
hengelbewys op het postkantoor te
halen. De gemeente Leiden derft
daardoor wel de één gulden leges-
kosten per vergunning, maar om
dat het die periode toch al druk
genoeg is wordt er by „bevolking"
niet zo hard om getreurd.
De burgeriyke stand komt over
het algemeen weinig of nooit in
de publiciteit. Een uitzondering
vormde onlangs de 100.000ste in
woner van Leiden en de adver
tentie waarin Leidenaars werden
opgeroepen om als ambtenaar
voor het voltrekken van huwely
ken te fungeren. De belangstelling
voor dat baantje bleek overigens
boven verwachting groot. Hilge
man: „We kregen op de adver
tentie vierentwintig brieven. Vo
gels van diverse pluimage. Daar
uit zyn er tien geselecteerd waar.
mee onlangs oriënterende ge
sprekken zijn gevoerd door burge
meester Vis. Uiteindelyk zullen er
vier of vyf worden benoemd.
„Ambtenaren van de burgerlijke
stand zyn eigenlyk aparte figu
ren", stelt Hilgeman vast. „Ze
worden door het gemeentebestuur
benoemd, maar zyn daaraan geen
verantwoordely kheid verschul
digd. Alleen de officier van Justi
tie kan zo'n ambtenaar ter ver
antwoording roepen, als hy buiten
z'n boekje is gegaan".
LEIDEN LPV „DE snelvlieger"
hield een wedvlucht met oude dui
ven vanaf Essen. Aantal duiven: 386.
1, 5, 6, F. Jansen, 2. Comb. Montanje,
3. 10 M. de Lange en Zn. 4. 8 A.
Compier, 7. Gebr. v. d. Heyden, 9.
J. Schouten.
PC hield een wedvlucht vanaf
Tilburg. De uitslag was: 1. W. Bey,
2. P. Groenendijk, 3, 9 N. de Groot.
4, 8 W. Onstenk, 5. W. v.d. Hoogt.
6. J Rozier. 7. G. Stein, 10. P, Lan-
desbergen.
PV "De Sleutelstad" hield een wed
vlucht vanaf Strombeek. De uitslag
was, 1 t.e.m. 7. W. v.d. Nieuwendijk.
8. A. v. d. Dop en Zn., 9. L. Klein,
10. W. v.d. Nieuwendijk.
PV "Het Oosten" hield een wed
vlucht vanaf Essen. In concours wa
ren 298 duiven. De uitslag luidde: 1, 2,
P. Juffermans, 3. B. Singeling, 4, 9.
H. de Haas, 5. I. de Wolf, 6. C. Gijs
man 7, 10. W. Fokker, 8. J. v. Pola-
nen.
LEIDEN Op 101-jarige
leeftijd is Willem Post over
leden. Willem Post woonde
smds 1894 in Leiden, en was
tot zijn pensioen in 1930
agent bij de gemeentepolitie.
Hij ivas de oprichter van het
Leids Politie Muziek Gezel
schap en een van de oprich
ters van de afdeling Leiden
van de Algemene Bond van
Politiepersoneel. Hij was de
oudste bewoners van het be
jaardencentrum, Rijn en
Vliet.
LEIDEN Een aantel bewoners van de Academiewijk vraagt de
gemeenteraad geen bouwvergunning te geven voor de bouw van een
studentenflat aan de Kaiserstraat, alvorens gegarandeerd wordt
dat er op eigen terrein voor voldoende parkeergelegenheid gezorgd
wordt. In een brief aan de raad schrijven zij dat bij de bouw van de
mensa hier ook al "achtloos" aan voorbij is gegaan: „Dit heeft onze
buurt al de das om gedaan"
De buurtbewoners schrijven: „Er is toch een artikel 258 van de
bouwverordening. Burgemeester en Wethouders zijn hiermee in staat
bij het geve» van een bouwvergunning eisen te stellen dat op eigen
terrein in de parkeerbehoefte moet worden voorzien". De buurt
bewoners klagen over de overlast die de geparkeerde auto's in de
Kaiserstraat veroorzaken. Zftj merken aan het slot van hun brief op:
„Overal waar de universiteit zit is er een parkeer- en verkeerspro
bleem".
LEIDEN De Leidse hoogleraar
Jhr. prof. mr. H. F. van Panhuys
is vorige week op 60-jarige leeftijd
in zijn woning te Wassenaar overle
den. De crematie heeft afgelopen
vrijdag in alle stilte plaatsgehad.
Prof. Van Panhuys was sinds 1959
hoogleraar in het volkenrecht. Voor
zijn benoeming was hij plaatsvervan
gend juridisch adviseur op het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken en
in 1955 was hij voor de Nederland
se Vereniging van Internationaal
Recht pre-advsieur over de, regeling
van de buitenlandse betrekkingen
in de Nederlandse grondwet.
Volgende week maandag zal er
in het academiegebouw van de Leid
se universiteit aan het Rapenburg
een bijeenkomst ter nagedachtenis
aan prof. Van Panhuys worden ge
houden. Op deze bijeenkomst, die
om vier uur begint, zal o.m. wor
den gesproken door mr. C. P. C. M.
Oamen, decaan van de juridische
faculteit, de student N. Esser en
prof. mr. F. Kalshoven, hoogleraar
in het volkenrecht aan de Leidse uni
versiteit.
LEIDEN De Vereniging
"Voorkomen is beter" organiseert
maandagavond 26 april om acht uur
een informatieve bijeenkomst in de
aula- van het gebouw Valkenpad 3
(Merenwajk). De arts Joke van Bal-
legooyen, werkzaam op het centraal
adres van de vereniging "Ons me-
dies centrum" in Oss, zal op deze
bijeenkomst spreken over het werk
van de vereniging aan de hand van
dia's.
DAMESKAPSALON
VAN TONGEREN
voor 'n charmant kapsel
DOEZASTRAAT 13 - TEL. 123666
LEVENDAAL 104 - TEL. 123612
LEIDEN De ambulante handel en de cake-walk boden tegen
elkaar op vanmorgen in en bij "de GroenoordhalTerwijl de acht
baan op de kermis ogenschijnlijk levensgevaarlijke capriolen uit
haalde, stond het vee, dat de paasdagen had overleefd, opgelucht bij
te komen. Kortom: kermis en veemarkt bij elkaar, op één dag. De
Paaskermis is de afgelopen dagen een drukbezochte attractie ge
weest (zie foto). Tot vanavond twaalf uur kan men er nog terecht.
Gouden Ringen
Gouden Armbanden
Colliers en Sieraden
Briljant
Een uitgeOezen collectie.
Altyd voordelig.
Juwelier v. d. WATER
Eigen ateliers voor het repa
reren en ontwerpen van
Uw sieraden.
Cockkie Volmer en Frits van Oosten, getweeën duwend aan de PPR-kar.
LEIDEN "Als Van der Werf op
dit ogenblik burgemeester van Lei
den zou zijn geweest, dan had hij
zijn zwaard gebruikt om alle
Spaanse ruiters die in het college
zittmg hebben, een kopje kleiner te
maken". Dat was een van de op
merkingen die gemaakt werden tij-
diens de wyktoernee van de PPR.
Onder het motto "met de PPR de
wijk in" bezocht een tweetal leden
van deze partij afgelopen zaterdag
Maredorp, de Oude Morsch en de
Transvaalbuurt. Het lag in de be
doeling naast gesprekken met ver
tegenwoordigers van de diverse
wijk- en buurtverenigingen ook
gesprekken te voeren met bewoners
van de verschillende wijken.
Het waarom werd uiteengezet
üoor de secretaresse van de PPR
Cokkie Volmer: "Allereerst willen
wij proberen contact te krijgen met
onze kiezers Daarnaast moeten wij
ons in juni uitspreken over even
tuele voortzetting van de samen
werking met de PvdA. De resul
taten van deze actie zullen daarin
ook meespreken. In de derde plaats
kunnen er bepaalde problemen spe
len waarvoor misschien een snel
le oplossing mogelijk is. En daar
kunnen wij aan meewerken".
De toernee begon zaterdagoch
tend om half elf in Maredorp. Met
vertegenwoordigers van de buurt
vereniging werden onder andëre de
plannen t.a.v. de komende renova
tie en rehabilitatie doorgesproken.
Naast de renovatie werd ook aan
dacht besteed aan de verkeerspro
blematiek en de medewerking van
de gemeente bij bepaalde vraag
stukken. Men was niet ontevreden,
hoewel de snelheid van de ambte-
narenmolen nog wel eens als iets te
langzaam wordt ervaren. Na een
snelle rondleiding door de zg. "pro
bleemgebieden" van Maredorp, was
het de beurt aan de bewoners. Op
getogen met een handkar en
folders belde men aan bij verschei
dene adressen. Van tevoren waren
de bewoners op de hoogte gesteld
van de komst van de PPR-kara-
\aan en, zo bleek, men had over
net algemeen het stencil wel gele
zen. De reacties waren over het al
gemeen echter negatief. Opvallend
was dat dn de gebieden van de wo
ningbouwvereniging "Werkmanswo
ningen" men nog steeds niet door
die vereniging op de hoogte was
gesteld van de komende renovatie
De interesse in wat er in Leiden ge
beurde, beperkte zich in hoofdzaak
tot recente gebeurtenissen. Het be
leid van de gemeente werd veelal
samengevat met de opmerking:
"Wat ze willen dat gebeurt, ge
beurt toch of er nu wel of geen be-
w:ne aan voorbeelden werd opge
somd.
In de middag werden de wyken
Oude Morsch en Transvaal bezocht.
Wederom gesprekken met vertegen
woordigers. Ook in Transvaal bleek
dc renovatie de gemoederen bezig te
houden. De woningen van dezelfde
woningbouwvereniging zijn aan een
opknapbeurt toe en me is er het
nog niet over eens.
"Veel bewoners hebben er zelf
ontzettend veel aan gedaan en zelf
een doucheruimte gemaakt. Men
voelt er weinig voor nu die duizen
den guldens te verliezen", aldus Si-
ra, voorzitter van de renovatiecom
missie. zy hadden wel enige aan
merkingen op het beleid. By de
Oude Morsch spitste het probleem
aioh toe tot de verkeersproblema
tiek.
Typerend was dat in de laatste
twee wijken de reacties soms fel wa
ren en vaker ook betrekking hadden
op de landelijke politiek. Wel was
■men blij met de komst van de ijs
baan en het gevoerde beleid van de
betreffende wethouder. Soms k<wam
men zelf vragen om informatie en
om een oplossing voor bepaalde
moeilijkheden.
"Ja, dat valt soms ndet mee", al
dus Frits van Oosten, gemeente
raadslid, "de gedachte leeft dat je
een soort Sinterklaas bent die de op
lossingen voor problemen tevoor
schijn haalt en uitdeelt".
Het paasweekend en het mooie
weer speelden de PPR-er echter wel
parten. Het aantal bezochte adres
sen bleef dan ook beneden het ver
wachte aantal.
Van Oosten: "Het heeft wel zin ge
had. We zullen proberen een vol
gende keer met meer ploegen te wer
ken. De reacties vielen iets tegen,
maar als je dit enkele keren kunt
■herhalen krijg je toch wel een dui-
delyk inzicht in de dingen die de
kiezers uiteindelijk bezighouden".
