'Jukebox 2008' drijft op nostalgie
EjEEHgSm
FR IJ FEL
Zwanenmeer: massale choreografie
Be
Generaal:
Het
bekende
pypeeën-
vergif
Madam
Pepermunt
DINSDAG 20 APRIL 1976
Zaterdag werd Louis Paul
Boon, die al enkele jaren de
Belgische en Nederlandse kan
didaat is voor de Nobelprijs
voor literatuur, in het radio
programma Z. I. geïnterviewd.
Hij blijkt geen hoge hoed op
te hebben van die Nobelprijs
(„de Nobelprijs heeft niet het
minste belang", zei hij letter
lijk), want die gaat toch altijd
naar de verkeerde schrijvers.
Als bewijs voerde hij aan. dat
de Nobelprijs wel naar een
Poolse „onnozelaar" was ge
gaan, hoe heette hij ook al
weer, de schrijver van Quo Va-
dis, o ja, Sienkewitz, terwijl in
dezelfde tijd mensen met ta
lent en genie als Balzac. Dos-
tojewski en Dickens over het
hoofd werden gezien.
De eerste opmerking die ik
hierover wil maken, is dat hij
wel erg ver terug gaat in de
geschiedenis, namelijk 71 jaar.
Henryk Sienkewicz, die leefde
van 1846 tot 1916, mag dan in
België (en Nederland) een on
gelezen auteur zijn geworden,
in Polen kent men hem nog
donders goed, terwijl daar Mul-
tatuli en Couperus weer erg
weinig gelezen schijnen te
worden. Maar dat zegt mij wei
nig over Couperus en Multa-
tuli. En weliswaar heeft Boon
gelijk dat lang niet elk schot
een eendvogel is geweest, maar
hij zou zich toch niet echt hoe
ven te generen in het gezel
schap van schrijvers als Solzje-
nitsin, Neruda, Pasternak, Ca
mus, Andric, Hemingway,
Mauriac, Lagerkvist, Faulkner,
Eliot, Gide, Hesse, O'Neill, Pi
randello, Mann, Shaw, Yates,
Hamsun, Kipling, Sienkiewicz
om maar enkele uitschieters te
noemen.
Tot Boons verontschuldiging
moet gezegd worden, dat hij
zich kennelijk niet in het on
derwerp verdiept heeft, want
anders zou hij toch wel gewe
ten hebben, dat de Nobelprijs
uitsluitend aan levende schrij
vers en wetenschapsmensen
wordt toegekend, ofwel op de
hoogte zijn geweest van enkele
jaartallen. De eerste Nobelprij
zen werden in 1901 uitgereikt,
Sully-Prudhomme kreeg toen
die voor literatuur. Sienkiewicz
kreeg zijn Nobelprijs in 1905
en degenen die hem volgens L.
P. Boon eerder hadden ver
diend, waren toen al lang
dood: Balzac overleed in 1850,
Dostojewski in 1881 en Dickens
in 1870.Ze zijn dus fysiek nooit
in staat geweest de Nobelprijs
te winnen. Het was jammer
dat de interviewer in Z. I. daar
niet even op wees, want het
kan in deze tijd van Neder
landermoppen nooit kwaad af
en toe een Belg als onnozelaar
te ontmaskeren.
Toch gelijk
Een en ander wil niet zeggen
dat Boontje helemaal ongelijk
heeft, al koos hij zijn voor
beelden wat ongelukkig. Tien
jaar geleden schreef ik al dat
Vestdijk, als hij de Nobeliprijs
kreeg, in het weinig zeggende
gezelschap terecht zou komen
van Sully-Prudhome, Momm-
sen, Bjoernson, Echegaray,
Carducci, Eucken, Heyse, Von
Heidenstamm, Jensen, Gjelle-
rup, Pontoppidan, Benavente,
Reymont, Deledda, Karlfeldt,
Godoy, Alcayaga en niet te
vergeten natuurlijk Winston
Churchilldie de Nobelprijs
voor oorlogsmemoires kreeg.
Kreeg hij de Nobelprijs daar
entegen niet, dan kwam hij
(Vestdijk, en nu dus ook Louis
Paul Boon) in het illustere ge
zelschap terecht van Tolstoj,
Tsjechow, Gorki, Ibsen, Strind-
berg, Zola, Schnitzler, Rilke,
Brecht, Von Musil, Von Hof-
mannstal, Lorca, Joyce, Dylan,
Thomas, Achterberg, Proust,
Boelgakow, Scott Fitzgerald,
Celine en menig ander, want
dat zijn allemaal schrijvers die
nog leefden na 1901 en dus
voor de Nobelprijs in aanmer
king hadden kunnen komen.
Vergelijking van het tweede
lijstje namen met het eerste
lijstje leert, dat de Nobelcom-
missie inderdaad vaak gefaald
heeft, vooral in de beginjaren
van de prijs. Zulke grote mis
sers worden tegenwoordig niet
meer gemaakt, geloof ik, al
zullen onze kinderen vermoe
delijk toch weer hoofdschud
dend moeten constateren dat
„mensen met talent en genie"
(om Boon nog even te citeren)
als Nabokov, Combrovitcz, Bor-
ges, Marauez, Bellow en nog
een handjevol anderen over
het hoofd werden gezien ten
bate van de een of andere
Belgische onnozelaar, hoe heet
hij ook al weer, oj ja, Been
of Bon of zoiets
NICO SCHEEPMAKER
roeicoMsr^E
vbeaktse^
PANDA EN DE VREEMDE SLAAP
Toen Panda eenmaal door het spuitmiddel in een nypnotische slaap was
gevallen.hoefde Joris zich niet verder in te spannen. Hij gaf opdracht om de
besproeitngstanks van het vliegtuig te vullen met de slaapverwekkende
vloeistof, en keek glimlachend toe hoe Panda ijverig aan het werk ging.
'Wel n ubaaskesprak hij. toen Panda klaar was ."nu stijgt ge op en vl leg t
stadwaarts. Daar kunt ge gaan sproeien. En als uw tanks leeg zijn. gaat ge
maar naar het verre posiet waar ge moogt landen .Mocht iemand u middels
de boordradio vragen wat ge doet, zeg dan maar dat ge de lucht zuivert, of
zo. Doe goed uw best - en probeer niet om me lastig te vallen. Want ik krijg
het nu even heel druk."
Met die woorden stapte h ij naar de auto en luisterde tevreden toe hoe Panda
gehoorzaam opsteeg.
"Tegen de tijd dat ik in de stad kom. zal het makkertje klaar zijn met zijn
verstuiving." prevelde hij. "En dan kan ik ongestoord enkele banken gaan
bezoeken om te incasseren. Want dan slaapt iedereen
CIRNIKIS 1 bakje
kwark.40rbloem. lei. 1
pakje vamllesuikei bo-
teipoedersuiker Meng
de kwark, de b^oem het
goed dooreen en bak
hiervan m de koekepan
in wat boter koekjes als
dfie-in oe-pan Serveer
ze warm. bestrooid met
w at poedersuiker
Copyright
Tekenaar Peter de Smet
zondags 11—12
Nachtvoorstelling: "The professionals", dag.
T entoonstellingen
Jaa
STUDIO: "Sherlock Holmes* slimme-
e broer", dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur.
t 18.30 tot 20.00 i
i Bertus de Kor-
1 april dag. geopend
l gesl dwergen", dag.
Galerie 'Ja'. Sportfondsenbad Was-
;enaar. Expositie Bonies, woe. t/m zo.
Galerie v. d. Vllst. Botermarkt 3.
Expositie Adrian Stahlecker schilde
rijen Van 6 april tot 1 mei. geopend
positie Henrietta van Traa schilde
rijen en Theodorus Drlessen - schil-
deryen. Van 18 maart t.ejn. 2 mei. Dag.
ook 4.30 uur. A.L.
BEX: "De klokkenluider
Notre Dame", dag. 7.00 en 9.15
en ma. ook 2.15 en 4.30 uur, 14 jaap. Fjy. rin_
NachtvoorstellingSlaapkamerroman- c*1Ji0
Jaar.
14.00 uur en 18.30—19.30 uur.
Kinderzaal: van 13.00—14.00 uur. Op
woensdagavond (uitsluitend voor de
ouders) van 18.80—19.30 uur
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
Elk'
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
ongevallendienst elke dag Acade.
Maandag
Zaterdag
dins- Bezoek
4.1515.00 uur.
18.30—19.30 uur
3 prematurenafdellng gelden
loekuren (alleen vo
vrUdag:
5—18.45 uur.
i zondag:
Dlaconessenhuis)
uur tot zaterdag 13.00 t
-nstlge patiënten door-
wordt toegestaan kan
hoofdverpleegkundige hiervoor spe.
iiK,1v^r"lvmn2|1'S:n. Bezoekuren Ziekenhuizen
Dlaconessenhuis: Middagl
Kinderafdeling dage- Elke daS:
de Alphen aan den Rijn
burg 28) Werkd 10 uur voorin.5
Leid se bioscopen
LUXOR: "Dog day afternoon",
2 30. 7.00 en 9.30 uur zo. en ma.
"'camera': '"DJe kanonnen vi
dag. 8.00 óur, 14 Jaar.
ur. Kraamafde-
•t 12.00 uur (al-
15.00 tot 16.00
13.30—14.15 en 18.30—19.30 u. Kraam-
afdeling 13.30—14.15 uur alleen voor
echtgenoten 1920 u.; Kinderafdeling
1515.30 u alleen voor ouders 18
Bi» 3° uur tn- Geluidshinder Schiphol
Kindermatlnee:
Nave-
kuil graaft
r. Klachten over geluidshinder
-rum oor vliegverkeer van en naar Schl
lur: ma en do. 19.30-20 30 uur
it Ellsabeth-Zlekenhuls
Endegeest: dinsdag en vrydag 13— hinder Schiphol (020175000)
(Dtfc/ Qïie
teuws
19 APRIL 1976
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Een jonge werkman te Ber
lijn heeft onlangs een zijner
kameraden van het leven be
roofd, omdat beiden de zorgen
van het leven moede waren
Ofschoon het in de bedoeling
moet hebben gelegen, dat hij
zelf zijn kameraad in den dood
zou volgen, is dit niet geschied
en hij stond derhalve dezer
dagen, op beschuldiging van
moord, voor den rechter. De
man verklaarde het overige ge
deelte zijns levens rustig in de
gevangenis door te willen
brengen. Hij voelde geen be
rouw, omdat hij het geheel
eens was met de leer van den
wijsgeer Eduard von Hartmann
(1842-1906. leerde o.m., dat het
doel van het bewustzijn is ge
legen in verlossing van de el
lende van den wil, Red). Zijn
vriend moest hem dus dank
baar zijn, dat hij hem uit dit
tranendal had verlost. Daarop
stelde een Berlijnsch blad, de
"Börsen-Courier", den heer
Von Hartmann zedelijk ver
antwoordelijk voor het gebeur
de. De verontwaardigde open
bare meening moest, aldus het
blad, in deze zaak slechts over
één persoon het schuldig uit
spreken: over Eduard von
Hartmann, uit wiens "bedrie-
gelijke praemissen" de jeugdi
ge moordenaar "slechts de lo
gische conclusie" getrokken
had. De heer Von Hartmann
heeft een proces wegens be-
leediging tegen genoemd blad
ingesteld.
Vijftig jaar geleden:
In het veld te Rooveen on
der Wijster (gem. Beilen),
waar al eenige oudheden toa-
ren gevonden ,zijn thans ar
beiders aan het graven onder
toezicht van dr. Van Giffen, di
recteur van het museum van
oudheden te Assen. Hij heeft
het veld van den eigenaar ge
huurd en een tentje geplaatst,
waarin hij dag en nacht ver
blijft. Er zijn reeds een zwaard
en een degen gevonden, bene
vens eenige paardebeenderen
en een tiental graven. Een en
ander dateert uit het brons
tijdperk (tussen omstreeks 2000
en 700 voor het begin der jaar
telling, Red.).
De avonturen
van
Jommeke
ROTTERDAM - Herman van Veens
tweede toneelstuk „Jukebox 2008"
gaat over de Jeugd in het begin van
de Jaren zestig. De tijd van Elvis, de
vetfcuiven, van de broeken met
nauwe pijpen, van rode sokken en
puntschoenen, van de eerste meisjes
op de brommerduo. Beter gezegd
nog: „Jukebox 2008" (première zater
dagavond in de kleine zaal van De
Doelen) gaat over de Jeugd van Van
Veen zelf, die zich citaat Van
Veen afspeelde in de straat
achter de straat.
Het stuk bestaat uit een reeks min
of meer onafhankelijke scènes, die
verbonden zijn door een liefdesge
schiedenis je tussen een Jongen en
een meisje uit totaal verschillende
milieus, de rode draad. Plaats van
handeling is steeds een snackbar
(met Jukebox). Van Veen vertelt
daar over het leven in
aohterbuurt, over de aanbidding
film- en muziekhelden, over voetbal- kunt
hysterie, over de agressie die
jongeren opsparen tijdens een
daglang fantasieloos werken, over
het continu oorlogvoeren van dat
wereldje onderling en de blokvor
ming naar buiten.
zeggingskracht, houden een gedegen wordt op een bouwvakker) kon ook
dramaturgie buiten boord. Dat is niet duidelijk maken wat ze nu
keuze waarvan Je slechts kennis precies in Van Veen's Jeugd kwam
blijft over de manier doen. Minpunten die dan vooral op
rol zowat op het lijf geschreven met Niels Miller, spitste Van Veen
kreeg. Zo zagen we een uitstekende
penosemeid van Trudy Labij,
Michiel Kerkbosdh stal de voorstel-
Voor al dit soort zaken hoef Je geen ling als het bekende jongetje dat metje
altijd
vijand
vijftien Jaar terug te gaan,
Herman van Veen wilde amusement,
met maatschappijkritiek slechts als
ondertitel en dan geeft een dichtbij
verleden een handzame waas van
vertedering.
„Jukebox 2008" wordt aangekondigd snackbar-in-i
als volkstoneelstuk. En dat is het verder dan e
ook. De situatie is belangrijker dan zuster Clivia
de tekst en het realisme, de pure (als het MMS-meisje dat
zijn gezicht krijgt, goed werk ook
van Theo Pont, Frits Hassoddt,
Fransjes Gelderblom en Caroline
van den Berg. Daarentegen kwam
Hetty Blok als uitbaatster van een
I-buurt niet
zioh vooral toe op het uitdiepen i
kleine, maar o ao treffende details
(zoals het dopen van een zakkam-
glas pils alvorens de
vriend op spuuglok te modelleren). Details die
De nostalgie van Herman van Veen
|is dan ook de belangrijkste basis
/oor deze „Jukebox 2008" en wie
toevallig verhuisde daaraan, plus de bijgeleverde liedjes,
Marlous Fluitsma voldoende heeft zal een kostelijk en
vooral vrolijk avondje-uit hebben.
AMSTERDAM In de reprise
„Het Zwanenmeer" IBfl
g, alie van de tweede, "witte", akte 1
is de zetting van Zarko Prebil
gehandhaafd. Als uw reactie is:
daar zal ik niet wakker van liggen, lPSf||y
dan is dit u vergeven; maar het «-dl
zou kunnen zijn dat u, in de komende ■HgNlpPPff s
weken dat Zwanenmeer aanschou-
wende, bij de tweede acte uitroept:
wat zien ik, dan weet u dat het een iBIr v-\" iP^
nieuwe versie is, dat wil zeggen de EflSt
ouae versie, van 1965. Voorzien van «P ||||||P
ijzersterk fotografisch geheugen
kunt u dan zelfs belangwekkende ver-
gelijkingen maken: tussen "Se beide
uitvoeringen van Belski, tussen 'e
die zettingen van Belski en Prebil.
Er is, natuurlijk verschil: de ver- Maria Aradi en Zoltan Peter in Het Zwanenmeer'.
sie die nu wordt gedanst grijpt dui
delijker terug op de Russische dans
stijl, breder, lyrischer, meer gericht de coulissen gedanst lieflijk lyrisch en duivels, technisch
op het scheppen van een theater- Die ensembles blijven het zwakke perfect, uitstekend. Zoltan Peter
stuk. Men moet zich toch afvragen punt in zo'n massale choreografie, de voorstelling van z
of het (voor Nederlandse begrippen Wat Marina Shamsheva, die de in- nisch minder gaaf,
toch niet minieme) toneel van de Am- studering leidde, over het geheel goed. De 32 fouettees van Aradi wa-
sterdamse Stadsschouwburg niet te heeft bereikt, is binnen de gegeven ren er, en de kleine zwaantjes (de-
klein is voor een zo breed opgezette mogelijkheden voortreffelijk, maar de butante Karin Schnabel ook in dezee
choreografie als deze. De ensembles technische ongehjkhead springt (soms produktie opmerkelijk), de goede ka-
lopen stuk op de kleine ruimte, naar pijnlijk) in het oog. Niettemin over raktére-dansen in de derde akte: een
de beweging, maar ook haast in let- het geheel een zeer goede voorstel- lange, mooie balieta/vond.
terlijke zin: er wordt haas t tot in ling: Maria Aradi als Odette-Odile, JAAP JOPPE
FRED BASSET SSS1®**
