GESPREK VALT TEGEN
Kat-en-muis
bij de
rechtbank
Duisenberg start
campagne voor
de redelijkheid
Ex-gijzelaars bij minister Van Agt
NEDERLAND
VEROORDEELT
OPSTAND
VAN KOERDEN
Minister wil andere
aanpak leermiddelen
'Misbruik van de
mobilofoon moet
onmogelijk zijn'
DINSDAG 13 APRIL 1976
Door
Peter Riemersma
DEN HAAG (SP) Wim
Duisenberg, 40 jaar oud, 11 jaar
geleden gepromoveerd op het
proefschrift "Economische gevol
gen van ontwapening", thans
minister van Financiën in het
kabinet-Den Uyl, is binnen zijn
partij, de Partij van de Arbeid,
een campagne voor redelijke en
nuchtere politiek begonnen.
De voorzitter van de PvdA,
mevrouw Ien van den Heuvel,
heeft in een eerste reactie ta
melijk bits gezegd, dat Duisen
berg zich aan de regels moet
•houden. De nog jonge yjjnistcr
zal daar niet van onder de in
druk zijn. Hij weet dat hij bij t
kader van de PvdA niet zo goed
ligt. Aan de vooravond van zijn
benoeming tot minister nu drie
jaar geleden, moest Duisenberg
zich tegenover de achterdochtige
partijraad al verantwoorden
voor veronderstelde sympathie
met DS'70, de partij van de jón
ge Drees.
In de besloten vergadering van
het partijbestuur gisteravond
heeft Duisenberg ongetwij
feld flink de wind van voren ge
kregen. Maar ook dat zal hem
wel niet deren. Hij mifkt niet op
steun van het partijkader. maar
zoekt zijn aanhang onder de ge
wone PvdA-leden en vooral de
kiezers van deze partij.
Duisenbergs boodschap is een
voudig en helder. Het land zit in
economische moeilijkheden. Er is
een fikse ombuiging nodig van 't
beleid. De groei van de over
heidsuitgaven moet worden inge
damd. Wie deze operatie aan an
deren overlaat zal zien dat de
sociaal zwakst en en de laagst
betaalde werknemers de du
pe worden. Daarom moet de
PvdA ook in 1977 na de volgende
verkiezingen regeringspartij blij-
En wie wil blijven regeren
moet niet allerlei hoogdravende
eisen stellen. Hij moet nuchter
onder ogen zien, dat alleen in
samenwerking met de christen
democraten een regeringsmeer
derheid is te vormen. Daarom:
geen stekelig verkiezingsprogram
ma, dat de christen-democraten
kan afschrikken.
Duisenberg heeft het partijbe
stuur zijn visie voorgelegd in 'n
programmastuk, dat als een reac
tie moet worden gezien op het
gedetailleerde ontwerp-verkie
zingsprogramma dat in de partij
in discussie is. Mevrouw van den
Heuvel heeft over deze actie ge
zegd: "Voor ministers gelden de
zelfde regels als voor partijbe
stuurders. Zij zijn gevraagd op
merkingen te plaatsen of veran
deringen voor te stellen.
Maar het is natuurlijk niet de be
doeling dat iedereen, ook al is hij
minister van financiën, maar een
ander programstuk gaat schrijven
Dat neemt niet weg dat Dui
senberg op enkele punten een me
ning op papier heeft gezet (tij
dens een gedwongen rustperiode
als gevolg van griep) die funda
menteel afwijkt van wat in het
ontwerp-programma staat:
het Nederlandse lidmaatschap
van de NAVO moet niet op ter
mijn worden gesteld, vindt Dui
senberg;
de uitgaven voor defensie moe
ten niet op, een bepaald niveau
worden bevroren, zegd de minister
van financiën;
in de buzuiningsoperatie dient
ook de begroting voor ontwikke
lingssamenwerking te delen, zegt
alweer de minister van financiën.
All drie zijn het punten die Dui
senberg grootste tegenspeler in het
kabinet, de minister voro ontwik
kelingssamenwerking, Jan Pronk,
36 jaar, om óók ambitieus, hard
treffen. Dat is geen toeval. Zowel
Duisenberg als Pronk zien moge
lijkheden om over enige tijd de
huidige PvdA-premier Den Uyl
op te volgen als politiek leider
van de PvdA. Pronk zoekt voor
zijn streven vooral steun bij het
partijkader. Duisenberg is aange
wezen op de gewone man.
Ook de meer algemeen gerichte
kritiek van Duisenberg: maak niet
zo'n in absolute termen gesteld
programmastuk, dat ontneemt de
toekomstige regeerders hun speel
ruimte, richt zich in wezen tegen
Pronk. Deze is een van de opstel
lers geweest van het progressieve
regeerakkoord Keerpunt '72 van
PvdA. D'66 en PPR. Lange tijd
heeft Pronk in de ministerraad
zijn collega's met Keerpunt om
de oren geslagen. Totdat ook deze
jonge minister zöch heeft, moeten
buigen voor de werkelijkheid van
alle dag. Anders gezegd: Pronk
heeft moeten buigen voor Duisen
berg, de man die zich presenteert
als de leider met werkelijkheids-
DEN BOSCH (SP) Alleen maar
stemmig blauwe pakken, streepjes
kostuums, dure overhemden, gedis
tingeerde stropdassen en keurig ge
kapte hoofden gisteren voor het
verdachtenhekje bij de rechtbank
in Den Bosch.
Een directeur, een predikant en een
hoteleigenaar. Maar de aanklacht
luidde wel: valsemunterij. Witte-
boorden-criminaüteit noemen ze
dat.
"Wie van de drie is de grote man?",
vroeg officier van justitie mr. J.
Hulleman zich in zijn requisitoir
af. Hotelier Frans V. (37) uit Ter-
neuzen, directeur Jan de K. (35)
uit dezelfde plaats of predikant
Jannes J. (49) uit Gorkum? Hoofd
zakelijk aan de hand van de vele,
al dan niet tegenstrijdige, getui
genverklaringen, besloot de officier
het te houden op Zeeuwse Frans.
Tegen deze ex-botersmokkelaar eis
te hij drie jaar gevangenisstraf,
tegen Jan de K. twee jaar.
Op de dag dat zy hun vonnis ver
nemen. 26 april, horen Jannes en
de 44-jarige Nico van de K. uit
Gouda pas hun eis. Beiden waren
gisteren wel als getuigen opgeroe
pen tegen Frans V. en Jan de K.
Nico van de K. had in zijn drukkerij
in het Brabantse Waalre de valse
biljetten van 50 en 100 dollar ver
vaardigd.
De door een deskundige van de Cen
trale Recherche Informatiedienst
(CRI) als uniek betitelde falsifi-
katen waren begin 1973 gedrukt.
Er was voor drie miljoen gulden
gemaakt. Volgens deze politieman
duiken nog regelmatig biljetten
van deze partij op. Hij vertelde:
"Er is nog een groot aantal zoek,
naar schatting gaat het om 20 a
30.000 biljetten. Een deel is moge
lijk verbrand".
Volgens de officier van justitie heeft
de politie begin 1974, toen deze zaak
speelde, voor bijna 1.800.000 aan
valse dollars in beslag genomen.
Mr. Hullema<n zag Frans V. als de
man die de eerste stoot had gege
ven voor de vals-geld-affaire,
Jannes J. als degeen die drukker
Van der K. had omgepraat om
mee te doen en Jan de K. als de
man die later werd binnenge
haald om het gewenste papier
aan te schaffen.
Dat papier, afkomstig van een Am
sterdamse groothandel die het als
enige in Nederland verkocht, zet
te de politie later op het spoor van
Jan de K. Hij gaf toe bij de val
semunterij betrokken te zijn ge-
DEN HAAG (SP) „Het kan ons niet schelen dat we
mogelijk de geschiedenis ingaan als die jongens, die 't zo
vreselijk mis hadden, maar wèl moet worden voorkomen
dat de regering bij verdere kapingen of gijzelingen zal op
treden zonder geleerd te hebben van de gemaakte fouten.
Dat was de reden waarom wij vanmiddag naar Den Haag
zijn gekomen".
Dat zei gisteravond de Groningse
journalist Ger Vaders, een van de
mensen die in december vorig jaar
door Zuidmolukse jongeren in een
trein bij Beilen dertien dagen gegij
zeld is gehouden. Samen met 17 gij
zelaars uit het voorste treinstel en
vijf uit het achterste (die snel kon
den ontsnappen) voerde hij gister
middag een gesprek met minister
Van Agt van justitie.
Een gesprek dat voor beide par
tijen negatief afliep. "Minister Van
Agt heeft gezegd dat het teleurstel
lend voor hem zowel als voor ons
was", zei ex-gijzelaar Hans Prins
(de "dokter") na afloop, "dat is de
enige conclusie waarin we het met
hem eens zijn".
Bloedarmoedig
„Het was bloedarmoedig" zei
Walter Timmers (in de trein gekend
als de "dominee")
"Het is gestrand omdat men te
gen de hoeveelheid informatie, die
wij gaven van justitiekant vrijwel
niets te bieden had. Men had zich
nauwelijks voorbereid op dit ge
sprek", aldus de conclusie van Ro
bert de Groot, de makelaar, die op
de eerste dag van de gijzeling als
eerste zou worden geëxecuteerd
maar wist te ontsnappen.
Het gesprek, dat gisteren plaats
vond, was door minister Van Agt zelf
op 18 december aan de ex-gijze
laars in het vooruitzicht gesteld. De
groep, waarvan Vaders, Prins. Tim
mers en De Groot zich het felst
in hun kritiek toonden, heeft er ech
ter verschillende malen op moeten
aandringen.
Geen onderscheid
Minister Van Agt wilde lange
tijd ook geen onderscheid maken
uit gijzelaars uit 't voorste 'deel van
de trein (die het drama in al zijn
gruwelen beleefden) en uit het ach
terste.
In de tenslotte toch tot stand geko
men bijeenkomst van gisteren, die
tweeëneenhalf uur duurde, heeft de
"groep Vaders" de minister er nog
maals op gewezen dat het verslag
aan de Tweede Kamer over de actie
bij Beilen "een ontstellend aantal
onjuistheden bevat".
DEN HAAG (SP) Voor de eerste
maal in de geschiedenis en in strijd
met de Vluchtelingenconventie van
Genève heeft de Nederlandse rege-
rin op grond van politieke motieven
vluchtelingen in Nederland de sta
tus van vluchteling ontzegd. Dat ge
schiedde in een beschikking van het
ministerie van justitie.
In die beschikking zegt de rege
ring op grond van politieke motieven
den tegen de Irakese overheid, niet
als een (aanvaardbare) reactie te
beschouwen op een ernstige bedrei
ging voor de opstandelingen of voor
de hele Koerdische gemeenschap.
Daarmee heeft de Nederlandse re
gering ook voor het eerst stelling ge
nomen in heit conflict in Irak tussen
de regering en de Koerden en open
lijk de kant gekozen van de Irakese
regering.
raakt. "Maar dat gebeurde onder
morele dwang van Frans V". Ook
Jannes J., wiens getuigenis veel
weg had van zijn theatrale pre
dikbeurten van weleer, schetste V.
als de man die zelf zoveel moge
lijk op de achtergrond bleef: "Ik
was in feite maar een loopjon
gen. Ik kreeg mijn opdrachten
van De K.. maar ik weet zeker
dat hij ze weer van V. kreeg", al
dus de alles toegevende predikant.
De tegenstrijdige verklaringen
van de andere betrokkenen moe
ten hem pijn hebben gedaan. Hij
verzuchtte gisteren tot de presi
dent: "Als we alle verklaringen
bekijken hapert er nogal wat aan
de waarheid".
Het eigen motief van de predikant
om mee te doen? 'Tik zat in barre
financiële moeilijkheden", legde
hij rechtbankpresident mr. L.
Overberg uit. Het aandeel van
Jannes leek toch wat groter dan
hijzelf wilde doen geloven. Zo had
hij drukker Nico van de K. zover
gekregen de valse dollarbiljetten
te gaan maken.
Nico van de K. daarover: "Ik had
die tijd moeilijkheden met mijn
vrouw. Jannes kwam bij me en
vertelde dat hij expert was in het
redden van mislukte huwelijken.
Hij bood aan te bemiddelen. Ik
Het verwijt richt zich vooral op
de regeringslezing over de toezeg
ging van een bus aan de treinkapers
dip als "vals spel" is ervaren.
Kritiek leverden de ex-gijzelaars
ook op het feit dat de bemanning
van de veldtelefoon ("post Anton"),
niet van het begin af aan door een
gedragsdeskundige is geweest.
Les
De journalist Vaders verklaarde,
dat indien de minister van Justitie
niet zijn les zou trekken uit de er
varingen van de ex-gijzelaars "het
een volgende keer weer extreem mis
zal lopen".
"Onze ethische inzet bij het wil
len praten met de minister is het
voorkomen dat de fouten een volgend
keer herhaald worden", aldus "dok
ter" Prins, "het is jammer dat het
gesprek verzandde in een welles-
nietes-gedoe".
Walter Timmers verklaarde dat
hij nu ophoudt met verder te ver
kondigen wat er naar zijn mening
in december is misgegaan. Hij had
één ding in het gesprek met de minis
ter wel als positief ervaren, name
lijk dat Van Agt een soort toezeg
ging had gedaan dat bij de beleids
bepaling bij volgende gijzelingen de
ervaringen van slachtoffers van voor
heen mede zou worden overwogen.
Minister Van Agt sprak gistermiddag in Den Haag met de ex-gijzelaars van de gekaapte trein by
Beilen. Hier de heren Vaders, Timmers en Prins
UTRECHT (SP> De produk-
tie en distributie van leer- en hulp
middelen voor het onderwijs dienen
op een andere leest te worden ge
schoeid. De structuur en organisatie
van de produktie moeten worden ge
wijzigd.
Dat zei minister Van Kemenade
van onderwijs en wetenschappen gis
teren bij de opening van de tiende
nationale onderwijstentoonstelling
(NOT) in het Jaarbeurscomplex te
Utrecht.
De bewindsman pleitte voor overleg
tussen de verzorgingsinstanties en de
educatieve uitgeverijen, die wel dege
lijk als een gelijkwaardige partner
moeten worden beschouwd. Van Ke
menade trachtte met deze opmer
king de vrees weg te nemen als zou
hij uit zijn op de liquidatie van de
uitgevers.
Over het auteursrecht dat gesubsi
dieerde instellingen bezitten op
hun werken van letterkunde, weten
schap of kunst zei de minister dat
het niet de bedoeling is dat de in
stellingen dit recht aan zichzelf voor
behouden. De stichting voor de leer
planontwikkeling zal de door haar
gemaakte onderwijsleerplannen,
schoolwerkplannen en onderwijsleer
pakketten moeten aanbieden aan ie
dereen die er belangstelling voor
heeft. Dies ook de ecudatieve uitgeve
ryen.
Van Kemenade noemde het een be
langrijke zaak dat de uitgevers met
hun produkten zo dicht mogelijk ko
men bij wat wetenschappelijk on
derzoek als wezenlijk heeft aange
merkt. Daarvoor zijn geen "gigan
tische ontwikkelingskosten" nodig, zo
als weieens door de uitgevers wordt
gesuggereerd.
Een meer op de afzonderlijke leer
ling gerichte aanpak betekent niet,
aldus Van Kemenade, dat er talloze
leerboeken nodig zijn in een beperk
te oplage. Het persoonlijk gerichte
onderwijs zal veel meer moeten wor
den gezocht in een aanpassing naar
tempo en werkwijze.
Wèl meende de minister dat een
verdergaande specialisatie van de
uitgevers nodig is willen zij in de
toekomst het gehele onderwijster
rein kunnen bestrijken.
Om de informatie naar de afnemer
toe te verbeteren - hier schort het
nog erg aan, vindt Van Kemenade
zou een onafhankelijke groep van
deskundigen moeten worden samen-
ROTTERDAM (ANP) Omdat
de veiligheid van een taxichauffeur
voor een groot deël afhangt van zijn
mobilofoon, moet het onmogelijk ge
maakt worden dit communicatiemid
del te misbruiken. Tot deze conclu
sie komt de taxistructuurcommissie in
Rotterdam die in opdracht van bur
gemeester en wethouders heeft on
derzocht hoe het taxibestel zou kun
nen worden verbeterd. De commissie
meent dat Rotterdam samen met de
drie andere grote steden de minister
van verkeer en waterstaat moet ver
zoeken het zg. duplexmobilofoonsy-
steem in te voeren. By dit systeem
kan de taxichauffeur wel met de cen-
fciale spreken, maar kan hij niet mee
luisteren naar gesprekken met ande-
gesteld, die de leermiddelen toetst
aan hun onderwijskundige en econo
mische normen.
Hij wil aan de totstandkoming van
een dergelyke groep hoge prioriteit
toekennen
De bewindsman handhaafde zijn
kritiek, die hij ook al in 1974 bij de
negende tentoonstelling uitte, op de
aard van het marktmechanisme met
betrekking tot de leer- en hulpmid
delen. Deze opstelling heeft ertoe ge
leid dat 'n alternatieve onderwiisten-
toonstelling "AlterNOTief" gelijktij
dig aan de Pauwstraat te Utrecht
wordt gehouden.
De bezoekers aan de NOT kregen
een pamflet uitgereikt waarin staat
dat "de leermiddelenindustrie van de
school eerder een winstgevend zaakje
probeert te maken dan dat ze het
onderwijsbelang voorop stelt".
Eiséén jaar
voor dodenrit
AMSTERDAM (ANP) De offi
cier van justitie bij de rechtbank in
Amsterdam, mr. A. F. J. C. Haber-
mehl, heeft gisteren wegens een po
ging tot doodslag tegen de 32-jarige
duiker Hendrik B. uit de hoofdstad
een jaar gevangenisstraf en ontzeg
ging van de rijbevoegdheid voor drie
Jaar geëist. Bovendien vroeg mr.
Habermehl voor het stelen van een
auto vier maanden gevangenis
straf, omzetting van een voorwaar
delijke straf van een maand en geld
boetes van 100 en 150 gulden voor
diverse verkeersovertredingen -tegen
de duiker.
De hoofdzaak had zich in de nacht
van 19 op 20 januari van dit Jaar af
gespeeld. Toen waren agenten van de
Amsterdamse politie, achter de
chauffeur van een Morris aangegaan
omdat ze argiwaan hadden gekregen
door zijn gedrag. Het werd
zoals de officier van Justitie zei een
"dodenrit", die pas in de tunnel van
de rijksweg Amsterdam—Den Haag
bij Schiphol eindigde.
In Amsterdam al verhoogde de
achtervolgde zijn snelheid tot boven
de 100 km en reed door alle rode
stoplichten. De achtervolgende poli
tiewagen kon pas op de oprit naar
de Haagseweg naast hem komen.
Maar de chauffeur van de Morris
gaf zich nog niet gewonnen. Hij pro
beerde zelfs enkele malen de poli
tieauto van de weg te drukken en
herhaalde dat spel ook toen er assis-
stentie kwam van drie wagens van
de Amstelveense politie. "Zo iets had
ik zelfs nog nooit in een film ge--
zien", aldus een by de race be
trokken politieman.
Pas in de tunnel bij Schiphol, na-
dait er ook al enkele malen op hem
was geschoten, moest de duiker zijn
wilde tocht opgeven toen hij ge
heel door politiewagens werd inge
sloten.
Bij het onderzoek in deze zaak
bleek, dat hij bijna een jaar tevo
ren iets dergelijk had uitgehaald,
met een door hem gestolen Austin.
Toen was hij in Apeldoorn aange
houden en had door plankgas te ge
ven geprobeerd aan de politie te ont
snappen. Voor die diefstal, die ein
digde toen hij met zijn wagen in de
achtervolging over de kop sloeg,
vroeg de officier vier maanden.
ging daar op in. Enkele weken la
ter kwam hij met een smoesje.
Zijn vriend Joop had een ernstig
ongeluk gekregen. Die was free
lance-medewerker van de afde
ling falsificaten van de Amster
damse recherche. Of ik kon hel
pen bij het verkleinen van een
film van valse dollars. De reke
ning kon ik naar de Amsterdamse
politie sturen".
'Korte tijd later kreeg ik een tele
foontje dat ik het niet goed had
gedaan. Het moest opnieuw. Daar
voelde ik niet voor. Toen begon
hij te chanteren. Of hij zou het
dollarbiljet dat ik had gemaakt
aan de hand van die film naar de
politie sturen. Later dreigde
iemand me zelfs nog neer te
knallen. Toen heb ik maar weer
meegedaan".
Frans V schoof tijdens de zitting
nagenoeg alles af naar Jan de K.,
die op zijn beurt Frans weer
zwaar belastte. Wat Jan de K. be
trof liet officier van Justitie gis
teren het aan beiden primair ten
laste gelegde, uitlokking van val
semunterij. vallen. Hij achtte
medeplichtigheid aan het ver
vaardigen van vals geld bewezen.
De debutant: Ober,heeft u
een glaasje Berenburg
voor mij?
De gevorderde:Piet, mag
eenSonnemaatje?
Minister Van Kemenade was gisteren niet alleen aanwezig bij
de opening van de nationale onderwijstentoonstelling. Hij was
ook in Nieuwspoort in Den Haag waar hij uit handen van Jaap
Hekkelman, wethouder van onderwijs in Arnhem, het boek ,tDe
aanhoudende zorg van Jos van Kemenade" kreeg aangeboden.
