Kerk-in-actie botst
met de regeringen
JUBILARIS - ZONDER - PESSIMISME
Pater B. Demmers
van de Hartebrug
25 jaar priester
Wereldraad krijgt veel
post uit Sowjet-Unie
/HIELOO
DINSDAG 13 APRIL 1976
PAGINA 17
LEIDEN De Hartebrug-pa-
rochie gaat feest vieren omdat
pater B. Demmers in het week
einde van 24 en 25 april priester-
in-het-zilver is.
De jubilerende pater komt in
een gesprek over zijn eigen le
vensgeschiedenis en zijn plaats in
deze nog altijd vitale binnenstads
parochie heel bescheiden naar vo.
ren. Persoonlijk gerichte vragen
beantwoordt hij met schroom. Pas
als het voer de parochie zelf gaat,
komt hij goed los. Al blijft hij
zich voorzichtig uitdrukken; hij
weet wel dat men bij het peilen
van geestelijk leven soms al te ge
makkelijk afgaat op uiterlijkhe
den.
Hij waardeert de jubileumvie
ring die de parochie op poten
heeft gezet, meer als 'n symptoom
van een opgewekt kerkelijk le
ven, dat in de cijfers inderdaad
een opgaande lijn vertoont, dan
als een persoonlijke hulde. De
Hartebrug zal een van de weini
ge oude stadsparochies zijn die
de toekomst met een zeker opti
me tegemoet gaat. Daarom is pa
ter Demmers in ieder geval een
Jubilaris-zonder-pessimisme.
Duizend méér
"Er is ook in onze parochie een
zekere vergrijzing, maar we re
kenen een klein beetje op de ver
nieuwing van huizen en wijken.
Dan komen er jongere gezinnen.
Verder ontwikkelen we met hulp
van kerkbestuur, parochieraad en
verschillende groepen zodanige ac
tiviteiten dat de belangstelling gro
ter wordt.
Onze vier koren (Jongeren, da
mes, heren en gemengd) spelen
hierin een grote rol. Het liturgisch
aanbod is zo gevarieerd mogelijk.
Het jongerenkoor bijvoorbeeld,
met zijn veertig leden, maaikt zelf
teksten. Ik waardeer het bijzon
der, dat het daarbij rekening
houdt met de ouderen in de kerk.
Het resultaat daarvan is, dat in
de jongerendiensten - eens in de
maand - ook ouderen komen.
In 1975 hebben we duizend
mensen méér in de kerk gehad dan
in 1974. De laatste dertien weken
van 1973, uitgezonderd Kerstmis,
lag het gemiddelde kerkbezoek op
620, in 1974 was dat 650 en vorig
Jaar 680. Een enquete die de be
reidheid tot persoonlijke inzet
moest peilen, heeft tot dusver 30
nieuwe medewerkers opgeleverd.
Voor de lit/urgische vieringen, de
bejaardenzorg, het Zonnebloem-
werk, de administratie, de techni
sche club, de redactie van het pa
rochieblad, de kinderdiensten en
het welkomstwerk".
Winstpunten
Pater Demmers, die in 1924 in
Haarlem het levenslicht zag en
wiens oudste broer - het gezin tel
de negen kinderen - ook priester
is, vleit zich met de gedachte dat
het parochiële leven over een
dood punt heen is.
"Je ziet meer aandacht bij de
jongeren. De kerk in de binneii-
stad verdwijnt niet. Ik heb ver
trouwen. Het leven komt terug.
Maar dan moeten w eniet altijd in
oude vormen denken. Vroeger was
er veel sleur. Diepgaand ge
praat werd er nauwelijks. Nu is
er een bewuster geloofsleven. De
mens kan niet zonder. Dat wil
niet altijd zeggen, dat hij keiks
is.
De ouders bijvoorbeeld zijn nu
veel sterker betrokken bij de
voorbereiding van de eerste com
munie. Ze hebben zich zelfs be
reid verklaard, er de liturgie voor
te maken. En in de tekstgroep
van het Jongerenkoor wordt op
wezenlijke vragen diep ingegaan.
Dat zijn toch winstpunten".
Dadertje
De Hartebrug is een klein ra
dertje in een gigantisch "kerk-
mechanisme". In de internatio
nale kerk kunnen dingen gebeu
ren die nationaal en plaatselijk
nadelig kunnen uitwerken.
„Ach, die uitspraken van de
paus zijn in de eerste plaats toch
algemeen bedoeld. Je moet ze in
Je eigen situatie zien toe te pas
sen. Ze worden in de publiciteit
vaak op een bepaalde, niet alijd
gelukkige manier toegespitst.
Men haalt dan enkele facetten
uit het geheel en geeft die alle
nadruk. En dan laat ook de taal
van zulke stukken aan duidelijk
heid nogal te wensen over. Offi
ciële stukken zouden eigenlijk in
eenvoudige, voor ieder begrijpe
lijke taal moeten warden overge
zet.
Wat mijn eigen preiken betreft,
probeer ik de boodschap van
Christus voor alle mensen in de
kerk duidelijk te brengen. Korte
en doorzichtige zinnen. Strikte
beperkingen in de uiteenzetting
van de tekst, zodat de hoorders
niet te veel moeten verwerken.
En niet langer dan een minuut
of negen preken. Een bijbelver
haal heeft zoveel kanten dat je
er steeds voor op Je hoede moet
zijn, niet alles overhoop te ha
len. Dan zou je ook de rijkdom
van het verhaal tekort doen. Je
haalt er gewoon een paar punten
uit en die probeer je de mensen
mee te geven. Probéér, zeg ik. De
ene keer lukt dat beter dan de
andere keer".
Moedgeven
Pater Demmers sinds 1961
in Leiden verheelt niet, dat
"het" moeilijker wordt. Onder
"het" verstaat hij dan alles wat
aan geloof en kerk annex is.
"Veel mensen kunnen al die
veranderingen in kerk en maat
schappij innerlijk toch maar
moeilijk aanvaarden. Het gemak
waarmee geleefd wordt. Het te
rugdringen van de godsdienst. De
mensen weten niet meer waar ze
aan toe zijn. Ik zie het als de
taak van de verkondiging en van
het priester-zijn de mensen een
hart onder de riem te steken. Ze
moed te geven".
Demmers is geen man die zich
laat ter neer drukken door de
harde feiten van nu en de voor
spellingen van toekomstkijkers.
"Door het lijden heen gaat het
naar een betere tijd. Dat ge
beurt binnen onze menselijke ge
schiedenis. De mens is niet te
vreden met wat hij ervan gemaakt
heeft. We leven nu in een
down-tijd. Waarden worden aan
de kant gezet. Grote nadruk krijgt
de menselijke vrijheid, waarbij
men vergeet, dat echte vrijheid
een gebonden vrijheid is. Maar
dat besef is niet dood. Neem het
gezin. Ik zie een lichte tendens dat
de zogenaamde "vrije opvoeding"
van het veroverde terrein iets
moet teruggeven".
Begrip
Het is geen parochie-chauvinis-
me als pater Demmers beaamt
dat "De Hartebrug" in Leiden en
omgeving een begrip is. Dat is
meer aan de traditie toe te
schrijven dan aan het feit dat ze
3000 parochianen heeft, want er
zijn genoeg parochies met meer
zielen.
"De invloed van de Hartebrug
gaat duidelijk over de grenzen
van de paroohie heen. Tot in de
omliggende plaatsen. Twee leden
van het Jongerenkoor bijvoorbeeld
komen uit Oud-Ade en van
de leiding van de jeugdbeweging
komt, als ik me niet vergis, nie
mand uit deze parochie. Na ver
huizing blijven mensen hierheen
komen en ze laten zich zelfs in
het werk inschakelen".
Hoe moet je de Hartebrug nu
typeren? Is ze behoudend, tradi
tioneel, vooruitstrevend? Pater
Demmers schudt van nee.
"De Hartebrug is gewoon de
Hartebrug. Al die woorden moet
Je voor haar niet gébruiken. Ze
gaat met de tijd mee, maar is niet
wild. Voor plotselinge veranderin
gen is ze niet in. Stap voor stap
gaat ze verder. Zo verzorgt straks
het jongerenkoor voor het eerst
de Goede-vrijdag-dienst. Een an
dere manier van viering is dat, al
zit het grote schema er toch in.
Ik heb in deze vorm geen moei
te met veranderingen. Ze zijn no
dig. De traditie moet niet over
boord, maar een starre boel mag
het ook niet worden".
Opnieuw
Als u nog eens aan het begin
kon staan, zou u dan weer pries
ter worden?
In wat het priesterschap be
doelt te zijn, vindt pater Dem
mers de vrijmoedigheid om daar
op Ja te zeggen. "Net als
bij een huwelijk is de grondslag
de liefde, maar dan voor een gro
te groep mensen. Je leeft, voor
zover Je kunt, mee in lief en leed.
Je mag mensen laten merken dat
ze toch niet alleen in dit leven
staan. Lange tijd heb ik niet in
de biechtstoel gezeten, maar dat
wil niet zeggen dat er geen biech
ten meer zijn. Het tegendeel is
waar. Er zijn er zelfs meer. Het
ls alleen anders geworden. Ja,
ik zou dan opnieuw willen begin-
De ambities van pater Dem
mers houden niet op bij Leiden.
De Hartebrug moet op dat punt
vooral geen verbeelding hebben.
Maar zijn verbondenheid met de
ze paroohie, waar hij speciaal de
pastorale zorg voor de jeugd en
de scholen kreeg toebedeeld is
wel zo hecht, dat hij indertijd voor
de aandrang om hier te blijven
bezweek. "Als ik was weggegaan
zou er door gebrek aan mensen
waarschijnlijk niemand in mijn
plaats zijn gekomen. En er was
zoveel te doen".
Een duidelijker bewijs van per
soonlijke betrokkenheid bij het
wel en wee van de Hartebrug had
pater Demmers zijn parochianen
moeilijk kunnen geven.
Hun dankbaarheid ls de grond
toon van het komende feest.
S. J. DE GROOT
GENEVE De Wereldraad
van Kerken in Genève heeft
een 'reeks brieven' ontvan
gen uit plaatselijke gemeen
ten van de Russisch-Ortho-
doxe Kerk. Hierin wordt de
verzekering gegeven, dat in
de Sowjet-Unie de gods
dienstvrijheid gewaarborgd
is, 'in tegenstelling tot ivat
de zogeheten dissidenten be-
Jürgen Hilke, woordvoerder
van de Wereldraad van Ker
ken, heeft de ontvangst van
de brieven bevestigd. Hij wil
de niet zeggen hoeveel brie
ven de Wereldraad heeft ge
kregen en weigerde ook com
mentaar te geven.
De brievenactie is een gevolg
van een oproep van metro
poliet Seraphim van Moskou,
die meent, dat er een juist
beeld moet overkomen van
de situatie in de Sowjet-Unie.
Volgens hem heeft met name
de brief van Gleb Yakoenin
aan de assemblee van de
Wereldraad van Kerken in
Nairobi een scheef beeld ge
geven. Yakoenin riep de af
gevaardigden op te proteste
ren tegen de beperking van
godsdienstvrijheid in de
Sowjet-Unie.
Niet vrij
Volgens de Zwitserse organi
satie 'Geloof in de tweede
wereld' is de aktie begonnen
in Poeskino bij Moskou, waar
de priester Stephanos in zijn
preek vertelde over de.bewe
ringen van Yakoenin, dat
men in de Sowjet-Unie niet
vrij is om naar de kerk te
gaan of te bidden. De ge
meente zou op deze bewerin
gen met luid protest hebben
gerageerd. Aan het eind van
de diensU zouden vijftig men
sen een protestbrief aan de
Wereldraad van Kerken heb
ben ondertekend.
De brief van Yakoenin aan
de assemblee van de Wereld
raad is vorige maand voor de
leiding van de Russisch-Or-
thodoxe kerk aanleiding ge
weest de wereldraad ernstig
te waarschuwen voor kontak
ten met 'kerkelijke dissiden
ten'. De heilige synode liet
toen weten, dat, indien de
Wereldraad 'kontakten blijft
onderhouden met dergelijke
lieden buiten het kerkelijke
gezag om, de samenwerking
tusseri Wereldraad en Rus-
sisch-Orthodoxe kerk slech
ter zal worden'.
Zuidamerikaanse bisschoppen verklaren
geen communisten te zijn
hoeve van de plattelandsbevolking
marxistische en socialistische ideeën
verspreiden. Soortgelijke conflicten
heeft de kerk met cle regeringen van
Brazilië, Uruguay en Honduras.
Veel laest ondervinden de vooruit
strevende bisschoppen ook van de
"Vereniging voor traditie, privé be
zit en gezin", een in Brazilië opge
richte en over geheel Zuid-Amerika
verspreide uiterst rechtse katholieke
organisatie. Niet veel minder moei
lijk hébben vooruitstrevende bisschop
pen het met hun conservatieve col
lega's, die altijd nog een flinke meer
derheid vormen. Deze conservatieve
meerderheid is angstig voor iedere
sociale actie en maakt zioh bezorgd
over de priesters, die politiek actief
zijn. De meeste bisschoppen zijn
bang, dat die priesters marxistisch
gaan denken op het gebied van poli
tiek en economie.
Zij wijzen op de groei van groe
pen van "Christenen voor het socia
lisme" en van de "Derde-wereld-pries
ters" in Argentinië. Niet zonder re
den zijn de conservatieve bisschoppen
er bang voor, dat sociale activiteiten
met politieke betekenis priesters ge-
leidelijkaan voeren tot radicale op
stellingen.
Tegenwind'
De tegenwind, die vooruitstrevende
bisschoppen krijgen van de regerin
gen, van conservatieve lekengroepe-
ringen en van behoudende collega's,
heeft ertoe geleid, dat zelfs een fi
guur als kardinaal Arns van Sao Pau
lo in Brazilië voorzichter manoeu
vreert. Toen hfj in maart voor Jour
nalisten een program uiteenzette voor
activiteiten ten behpeve van armen
in zijn aartsbisdom Forteleza, ver
klaarde hij; "Wanneer er een be-
sohrijving wordt gegeven van een
maatschappij waarin in broederschap
wordt geleefd, dan is die beschrijving
afkomstig van het christendom, niet
BUENOS AIRES Zuidamerikaanse bisschoppen zien
zich steeds meer genoodzaakt düidelijk te maken, dat zij
geen communisten zijn, wanneer zij belangrijke maatschap
pelijke projecten lanceren. De voornaamste redenen zijn de
rechtse militaire regeringen in de meeste Latijns Ameri
kaanse landen, de kritiek van rechtse lekengroeperingen te
gen marxistische infiltratie en in overwegend' conservatieve
koers van de bisschoppenconferenties in Zuid-Amerika.
ta krachtig gewaarschuwd tegen het
opdringende communisme in Zuid-
Amerika. De progressieve aartsbis
schop van Fortaleza, Aloisio Lor-
scheider, waarschuwde voor het ge
bruiken van marxistische methoden,
zoals de klasse-strijd.
Op deze manier proberen de voor
uitstrevende bisschoppen in de La-
tijnsamerikaanse landen beschuldi
gingen vóór te zijn, dat zij commu
nistisch zouden zijn of dat hun so
ciale programma's onder invloed van
het marxisme zouden staan. Sedert
het eined der jaren '60 krijgen de
progressieve kerkelijke leiders steeds
meer kritiek te verduren van de
rechtse regeringen en van conserva
tieve lekengroeperingen.
De angst voor het communisme,
respectievelijk marxisme zit er bij de
militaire regeringen, bij rechtse groe
peringen en bij conservatieve kerke
lijke leiders diep in. Tijdens een bij
eenkomst van Zuidamerikaanse mili
taire leiders in Montevideo werd
verklaard, dat het communisme de
voornaamste bedreiging voor Zuid-
Amerika is en dat de strijdkrachten
het 'sterkste bolwerk' vormen tegen
de 'marxistische horden en revolutio
naire benden'.
Deze houding is volgens groeperin
gen die strijden voor de erkenning
van de rechten van de mens over
dreven, maar zij voegen er snel aan
toe, dat de militaire actie tegen die
zogenoemde communistische dreiging
zeer reëel is. Wanneer de kerk via
haar actiegroepen iets onderneemt
voor de rechten van de mens of voor
sociale rechtvaardigheid, dan is het
onvermijdelijk dat zij met de rege
ring in botsing komt.
Complot
De Chileense regering van Pino
chet verklaart, dat de kerkelijke kri
tiek op de situatie in het land on
derdeel is van een internationaal
communistisch complot om de rege
ring van Ohili in een kwaad dag
licht te stellen.
In Paraguay beweert het bewind
Stroessner, dat het kerkelijke onder
wijs en de kerkelijke acties ten be-
Let op de T.V. uitzendingen
Verkrijgbaar bij
tegeiunie b.v.
t m zaterdag Dinsdag gesloten
Geopend van 8 30-iz 00 uur op
assasssasr'
Evangelisatie
op Olympische
Spelen
in Montreal
AMSTELVEEN Tijdens de
Olympische Spelen in Montreal
,(juliaugustus) zullen drieduizend
Jongeren van de organisatie „Youth
with a mission'* een evangelisatie
campagne houden. De YWAM, die
op het ogenblik druk bezig is met
het recruteren van jongeren voor
deze campagne, heeft vorig Jaar
ten zuiden van Montreal een voor
malige meisjesschool geekocht, van
waaruit de evangelisatie zal worden
gevoerd. Ook tijdens de Olympische
Spelen in München was zij aanwe
zig.
Volgens de Nederlandse coördina
tor, Evert Veldhuizen, zal het ac
cent van de campagne liggen op de
persoonlijke evangelisatie, hoewel er
ook diverse evenementen worden
georganiseerd. Het is de bedoeling
dat een groep medewerkers er op
uittrekt, terwijl de rest in het ge
bouw achterblijft voor training en
gebed. De volgende dag worden de
ze rollen verwisseld.
Klok, kand. te Woerden. Geref. Ker
ken: beroepen te Alphen aan den
Rijn-Noord J. P. E. Verheul Wijhe;
aangenomen naar Rijswijk D. v. d.
Meulen Sneek. Geref. Gemeenten:
beroepen te Oosterland C. Molenaar
Kapelle. te Tricht R. Boogaard Lei
den. te Clifton (Ver. St.) D. Hakken
berg Lisse. Evang. Luth. Kerk: be
dankt voor Amsterdam A. Jen-
se, Ede.
ln een land als Argentinië zijn explosies van verzet tegen sociale misstanden en politieke onder
drukking niet zeldzaam meer.
Zo heeft de Celam, de conferentie
van Zuidamerikaanse bisschoppen,
in haar laatste vergadering in Bogo-
Op Goede-vrijdagmorgen om half
11 wordt in het Gemeentecentrum
aan de Wijttenbachweg in Oegstgeest.
een kerkdienst gehouden voor zieken
en gehandicapten. Ds. C. A. ter Lin
den is de voorganger. Het wordt een
korte dienst, met viering van het
avondmaal. Na afloop wordt koffie
geschonken voor ieder die nog even
wil napraten. Ook belangstellenden,
die gebruik moeten maken van bijv.
een rolstoel zijn welkom.
In Geldermalsen is op 84-Jarige
leeftijd ds. J. F. Roth overleden. Na
zijn emeritering in 1957 (Nieuw-Loos-
drecht) was hij een aantal jaren bij
stand ln het pastoraat in Hoogmade.
Beroepingswerk: Herv. Kerk
beroepen te Eindhoven C. Balk Sluis
aangenomen naar Altforst, Horssen
en Druten J. J. Brörens, kand. te
Delft, naar Melissant kand. H. F.
