In memoriam Wim Rustenburg en L. Schut
Ook Amerikanen
willen varen
op Wolga-rivier
Onderste uit de kan
i
Kruiswoordpuzzel
0
Een eeuw
cijfer-
zegels
ledèrfand
Kom er ACHT -er
Oplossing
vorige puzzel
KOM ER ACHTER
VERONICA V.O.Q.-DRIVE-IN SHOW
ZATERDAG 10 APRIL 1976
De Nederlandse damwereld werd in
de eerste weken van maart opge
schrikt door het heengaan van twee
pioniers. In Amsterdam overleed op
70-jarige leeftijd nationaal groot
meester Wim Rustenburg, die vorig
jaar nog in de ereklasse meespeelde
en in Enschede de wereldberoemde
eindspelcomponist L. Schut, die ja
renlang elndapelredacteur van het
orgaan 'Het Damspel' is geweest. Van
beiden willen wU wat laten zien.
Rustenburg presteerde het in 1965
om de toen in opmars zijnde Ton Sij-
brands te verslaan. In die party
slaagde hij erin, via een listige com
binatie, Sybrands volledig te ver
rassen dat deze alleen nog maar kon
opgeven.
Wit: W. Rustenburg, zwart: Ton
Sybrands, Amsterdam 6-7-1965.
1. 33-28 18-22, 2. 38-33 12-18, 3. 34-29
7-12, 4. 40-34 20-25, 5. 42-38 15-20, 6.
47-42 1-7, 7. 45-40 19-23, 8. 28:19
14: 23. 9. 32-28 23:32, 10. 37:28 20-24
11. 29:20 25:14, 12. 41-37 (tegenwoor-
dig zou 38-32 ongetwijfeld gespeeld
zijn om 16-21 tegen te gaan) 12..
16-21. 13. 31-26 14-19, 14. 37-32 11-16,
15. 34-29 10-14, 16. 42-37 21-27, 17.
32:21 16:27, 18. 38-32 27:38, 19. 43:32
5-10. 20. 40-34 19-23, 21. 28:19 14:23,
22. 37-31 (gezien het verdere verloop
is hier beslist 46-41 en 32-28 beter.
Wit krijgt nu atellingopbouwmoeilyk-
heden) 22. 7-11, 23. 31-27 22:31, 24.
26:37 17-21, 25. 46-41 9-14, 26. 35-30
11-16, 27. 32-28 23:32. 28. 37:28 21-26,
29. 41-37 6-11, 30. 49-43 11-17, 31. 43-
38 17-22, 32. 28:17 12:21 (wit kan nu
niet meer het centrum bezetten, om
dat op 33-28 26-31 en 8-12 zou vol
gen) 33. 30-24 3-9, 34. 40-45 18-22,
35. 38-32 13-19, 36. 24:13 9:18, 37.
45-40. En in deze stand heeft Rusten
burg zijn listigheid verborgen. Geheel
in de lijn ligt om de zwarte aanval
door te voeren met 21-27! En inder
daad Sij brands liep in de val, want
er volgde 38. 32:21 16:27, 39. 33-28
22:24, 40. 37-32 27:38, 41. 39 33 38:29,
42. 34:3. 2-0.
L. Schut is vooral bekend gewor
den als eindspelcomponist. Toch
heeft hij als partijspeler enige schit
terende staaltjes laten zien. Het vol
gende fragment is uit de partij Ver
|JI h
m '.J.M
O
m
0
O O
mmju
!Ji
.f
JS
hoeven-Schut. Sdhut zelf anaiyseerd
deze stelling.
Wit heeft 34-29 gespeeld (beter was
42-37). Zwart vervolgde met 21-26,
29:20, 15:24, 32:21, 16:27 (de afruil
33-29 verliest door 27-32) 33-28 A.B.
26-31, 38-33 (op 45-40 volgt 19-23)
31-36, 42-37 27-32< 28-22. (na 37-31,
36:27, 28:37, 19-23. 45-40 25-30 wint
zwart ook) 32:41. 22-17. 41-47. 33-29,
24:33, 17-12, 36:41, 12-8. 41-46 en wit
gaf op! A. 45-50, 19-23 (indien wit
nu 40-34, dan 23-28, 33:31, 26:48. 38-
33, 48:30. 33-29, 24:33, 35:24. 25-30.
Zwart wint) 42-37, 25-30! 37-32 (op
33-29, 24:31, 35:24, 31-37 etc. 23-28,
33:31, 26:28.
B. 42-37, 19-23!. 37-32, 23-28, 33:31,
26:28, 45-40, 25-30!
Schitterend gespeeld dooi Schut!
JOOP BURGERHOUT
Zoals ik reeds eerder schreef won de 50-jarige Efim Geiler het
derde Aljechin-herdenkingstoernooi te Moskou. Niet zo bekend
is dat de voormalige wereldkampioen Wassili Smyslow een
toernooi in de stad Szolnok (Hongarije) won. Beide grootmees
ters bleven ongeslagen, waarmee de bewering dat een groot
meester na zijn veertigste jaar op z'n retour is wordt gelogen
straft Smyslow is momenteel 55 jaren oud.
De eerste partij is uit het toer
nooi te Moskou. We zien de kleine
Geiler door gedegen spel een leer
zame 6telling bereiken die hy op
zijn manier (krachtdadig) tot winst
weet te voeren. Zijn opposant, de
Jonge maar zeer begaafde Beljawski,
in wie Tal een toekomstige wereld
kampioen ziet moet binnen 30
zeten zijn koning omleggen!
Engelse opening
Wil: A. Beljawski
Zwart: E. Geiler
1. c2-c4 c7-c5 2. Pgl-f3 Pb8-c6 3.
Pbl-c3 Pg8-f6 4. d2-d4 c5*d4 5.
Pf3xd4 e7-e6 6. g2-g3 Dd8-b6
Gelier houdt ervan zijn tegenstan
der zoveel mogelijk te "storen" in
zijn ontwikkeling!
7. Pd4-b3 Pc6-e5 8. e2-e4 Lf8-b4 9.
Ddl-e2 0-0 10. f2-f4 Pe5-c6 11. e4-e5
Pf6-e8 12. Lcl-d2
Wit wil de lange rokade doorzetten,
maar Le3, benevens 0-0 (na Lg2) was
toch wel solider. Geiler pakt de zaak
nu efficiënt aan.
1 2f7-f6! 13. e5xf6
Het is reeds moeilijk voor wit. Na
13. c5 Dc7 14. Pb5 Ld2:f 15. Dd2: Db8
kan wit het veld e5 niet behouden.
1 3Pe8xf6 14. Lfl-g2 d7-d5!
15. 0-0-0
Het blyft lastig voor Beljawski!
Het aannemen van het pionoffer op
d5 brengt hem in een precaire si
tuatie. Indien 15. c5 dan 15
Dc7 16. a3 Lc5:17. Pc5: Pd4 enz.
Geiler is echter nog niet uitgepraat!
15a7-a5! 16. c4xd5 e6xd5 17.
Lg2xd5t Kg8-h8 18. De2-e3
Dameruil, en dat na 18 zetten! Na
18. Le3 Dc7 19. Pb5 heeft zwart de
keus tussen 19De7 en het tak-
tische 19Pd4t 20. Pc7: Pe2:t
21. Kbl Lf5+ 22. Kal Tac8 enz.
18Db6xe3 19. Ld2xe3 Lc8-g4
20. Tdl-fl a5-a4! 21. Pb3-al
Tja.wat anders? Op 21. Pd2 ver
liest wit een stuk. terwijl na 21. Pc5
Pd5: lc5: Tf5 ook geen eer meer
valt te behalen.
21. a4-a3 22. Ld5-b3 Pc6-a5
23. Pal c2 Pa5 x b3 en 23. a2x
b3 a3-a21 25. Pc2-al
Terug in de gevangenis! Op 25.
Pa2: gevolgd door Pb4: gaat wit zelfs
mat in drie zetten
25Ta8-c8 26. Le3-d4 Tf8-d8!
27. Ld4xf6 g7xf6 28. h2-h3 Tc8xc3t!
Wit geeft het op. Het slot is duide
lijk: 29. bc3: La3t 30. Kc2 Lf5* mat.
Een prachtige party van Gelier!
Vanwege het 900-jarig bestaan van
de Hongaarse stad Szolnok werd een
groot schaaktoernooi gehouden.
De deelnemende vijf grootmeesters
(huiten de tien IM en Meesters) ein
digden op de eerste vijf plaatsen. Na
vijf ronden moest grootmeester Ro-
Paul Benkö
bf.tsch zich wegens ziekte terugtrek
ken. Hier volgt een partij die de in
ternationale meester Saizew (USSR)
van de routdnier GM Benkö, op dui
delijke wijze verloor.
WOLGA-gambiet
WITï SAIZEW
Zwart: Paul Benkö
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 C7-C5 3. d4-d5
b7-b5
Ook Amerikanen willen wel eens
op. de Wolga-rivier varen! Benkö
heeft deze opening zorgvuldig be
studeerd. In sommige landen spreekt
men dan ook van het "Benkö-gam-
biet".
4. c4xb5 &7-a6 5. Pbl-c3 a6xb5 6.
e2-e4
Wit volgt eigen wegen, maar zoals
uit het verdere verloop blijkt, is deze
variant discutabel.
6b5-b4 7. Pc3-b5 d7-d6
Men moet even opletten. Na 7.
Pe4:? komt 8. De2! met de dreiging
Pd6 mat.
8 Pgl-f3 Pb8-d7 9. Lcl-f4 Pf6-h5
10. Lf4-g5 Ph5-f6 11. Ddl-e2 Ta8-a5!
12. e4-e5 Lc8-a6 13é e5xf6 La6xb5
14. f6xe7 Lf8xe7 15. Lg5xe7 Dd8xe7
Benkö staat nu, g ezien zijn pion-
nenstructuur zeer goed.
16. De2xe7t Ke8xe7 17. Lflxb5 Ta5xb5
18. 0-0 Pd7-b6 19. Tfl-elt Ke7-d7
20. a2-a4 (Niet mogelyk is 20.
Pg5 h6 21. Pf7:? Tf8 enzovoort).
20b4xa3 21. Talxa3 Th8-a8
22. Ta3-e3 Pb6xd5 23. Te3-d3 c5-c4
24. Td3-d4 Ta8-C8 25. h2-h4 Tc8-c5
26. Tel-dl Tb5vb2(Zeer sterk. Wit
mag nu niet op d5 nemen, zoals een
kleine anaylse duidelijk maakt. U
zult de oplossing stellig vinden!)
27 Pf3-d2 Pd5-c3 28. Pd2xc4 Pc3x
dl en wit gaf het op.
BISHOP
Indien men als tegenspeler met
troef tegenzit, is het in het al
gemeen goed van een lange kleur
uit te komen, in de hoop dat de
leider één of meerdere malen uit
de lange troefhand moet introe
ven. Blijkt echter dat de leider
op tafel en dus uit de korte troef
hand kan introeven, dan verdient
het aanbeveling op de langste
kleur van partner af te gaan om
alsnog te pogen het bedoelde re
sultaat te bereiken. Dit wordt
fraai geïllustreerd door het vol
gende spel:
#AH5
V 4 3
O A V 8 6 3
75
10 4 +9732
(?H7 62 5
^B5 H 10 9 7 4 2
A H V 10 4 +93
VB86
A B 10 9 8
O -
B862
Het bieden was gegaan: Noord
1 Ru. Zuid 1 Ha. Noord 2 Ha.
Zuid 2 Sch. Noord 4 Ha. Oost en
West pasten voortdurend.
- West kwam uit met KI. H en
toen zijn partner de 9 bijspeeld©
vervolgde hij met KI A. en daar
na de 4. Zuid was echter op zijn
hoede en troefde op tafel met Ha.
V. Op Ru. A. ging de vierde kla
veren van Zuid weg. zodat alleen
Ha. H. nog werd afgegeven. Toch
kan West het contract down spe
len, indien hij slechts de moeite
neemt het spel van Zuid uit te
tellen. Uit het bieden weet hij.
dat Zuid 5 harten en 4 schoppen
heeft. Bij de uitkomst met KI. H.
ziet hij dat zijn partner vermoe
delijk 2 klaveren heeft, zodat Zuid
er 4 moet hebben. Het gehele ko
mende spelverloop kon hij bij de
eerste slag dus zien aankomen!
Het meenemen van de tweede slag
in klaveren is fout, want deze
slag kan hem niet ontgaan. Hij
moet dit tempo gebruiken om Ru.
A. weg te spelen. Hij kan dan,
als hij weer aan slag komt, op
nieuw ruiten spelen. Zuid moet
introeven en wordt troefarm. Men
spele het spel op deze wijze eens
na en men zal zien dat Zuid
dan zijn contract nooit kan win
nen.
„Wie het onderste uit de kan
wil hebben, krijgt het lid op de
neus" ls een spreekwoord dat ook
bij bridge dikwijs bewaarheid
wordt. Zo ook in het volgende spel
dat in een parenwedstrijd voor
kwam. De Westspeler kwam, hoe
wel hij over troeflengte beschikte,
van zijn korte kleur uit..
8 2
lp AH6
<s A H 9 5 3
V B 10
10 7 6 5 B 4
<PVB93 (?852
O V 7 4 B 8 6 2
63 +AH97
A H V 9 3
<p 10 7 4
O 10
8 5 42
Noord was gever en beide par
tijen waren kwetsbaar. Het spel
werd viermaal gespeeld, tweemaal
in 3 SA door Noord en tweemaal
in 4 Sch. door Zuid. Het 4 Sch.
contract zal Zuid tegen de nor
male uitkomst van Ha. V. altijd
moeten verliezen, omdat hij een
troefslag en drie slagen in klave
ren moet afgeven. Een Westspe
ler „vond" echter de uitkomst van
KI. 6. Zijn partner won twee sla
gen met aas en heer en speelde
de 7 terug. Met een gevoel van
voldoening troefde West de vrije
klaveren 10 van tafel af en ver
volgde daarna met Ha. V. Door
deze speelwijze ontstond er echter
een problematische winstmoge
lijkheid. welke door Zuid werd
gevonden. De positie van KI.
bij Oost is bekend, evenzo is West
zo goed als zeker in bezit van Ha.
B. en beide tegenstanders stoppen
de ruitenkleur. Zuid nam Ha. V.
met het aas en speelde Ha. H. na.
Dit naspelen van Ha. H is de zgn.
Vienna-coup en het nut en de
noodzakelijkheid hiervan zal uit
het vervolg blijken. Zuid speelde
hierna al zijn troeven uit en op de
laatste troef kwamen beide te
genstanders in dwang. Eerst moet
West van zijn Ru. V. derde en
Ha. B. een kaart afwerpen. Toen
hij Ru. 4 had afgegooid en Noord
Ha. 6 had bygespeeld, kwam Oost
met Ril B. derde en KI. 9 voor
dezelfde moeilijkheid. Het is aar
dig om na te gaan dat deze winst
voering zonder het uitspelen van
Ha. H. niet mogelyk is.
T. SCHIPPERHEYN.
NEDERLAND Zoinder enig fees
telijk vertoon zijn dezer dagen de
eerste drie van vijf nieuwe cijferze-
gels in omloop gebracht. Voorlopig
zitten deze drie zegels in de waar
den 5 cent (grijs), 10 cent (Mauw)
en 40 cent (bruin) nog in postze
gelboekjes: later in het jaar zullen
ze ook van het vel en van de rol
verkrijgbaar zijn, terwijl de drie ver
sohenen zegels dan zullen worden
aangevuld met zegels van 25 cent
(lila) en 45 cent (azuurblauw).
In de twee boekjes ter waarde van
twee gulden die nu aan alle PTT-
loketten verkrijgbaar zullen zijn zit
ten de volgende zegels: boekje PB 20-
a drie zegels van 55 cent (Juliana
Regina), twee zegels van 10 cent en
drie van 5 cent en in het boekje PB
21-a vier van 40 cent, twee van 10
cent en vier van 5 cent. In mei en
Juni zullen de zegels van 5, 10, en
25 cent zowea in vellen (van 200
stuks) als in rollen van 1000 stuks
(tweezijdig getand) verschijnen, in
september de zegel van 40 cent in
vellen en rollen en in november de
zegel van 45 cent ook in vellen en
rollen.
Met de uitgifte van deze nieuwe cij -
ferzegels zet de Nederlandse PTT
een 100-jarige traditie voort, want
het is dit jaar namelijk precies 100
jaar geleden dat de eerste cijferze-
gels verschenen naar een ontwerp
van J. Vürtheim, graveur in dienst
van de Haarlemse drukkerij Joh.
Enschedé, vier stuks in de waarden
cent (roze), 1 cent (groen), 2 ct.
(okergeel) en 2»* cent (lüa). Deze
vier waarden versohenen in 1894
nog eens in gewijzigde kleuren zg.
nieuwe kleuren: >2 c. (helderrood»,
1 c. (smaragdgroen), 2 c. (olijfgeeb
en 2c. (violet).
In 1899 verving de PTT deze serie
door een nieuwe cijferreeks die even
eens door Vürtheim werd ontworpen.
De geldigheid voor de frankering
van deze reeks eindigde in 1935. in
eerste instantie werden deze zegels
uitgegeven in zes lage waarden tot
2H cent, in 1921 gevolgd door waar-
den van 5,12% en 20 cent.
In 1924 verscheen, in offsetdruk,
voor 't eerst de cijferserfe "vliegen
de duif" (in vijf waarden) naar een
ontwerp van Chris Lebeau.
In de periode 1926—1935
verden een achttal nieuwe
versies en waarden van deze ze^el
in roulatie gebracht. In 1941 werd de
..vliegende duif" opnieuw van stal ge
haald om in dit tweede oorlogsjaar
die in 1940 verschenen Koninginne
zegels van W_A. van Konijnenburg te
vervangen. De zegel kwam toen uit
in 13 waarden van 2% tot en met
50 cent.
m
Horizontaal: 1. Europeaan, 3.
plaats in Noord-Brabant, 5 man
nelijk dier, 11. drinkgerei, 13. op
stootje, 14. vreemde munt, 15.
duikereend, 16. bid (Latijns), 17.
toegang, 20. watering, 21. bont
soort, 24. modegek, 26. lus, 29.
ton, 31. beheerder, 32. open ma
ken, 33. keurig, 34. levendig, 37
stremsel, 38. lekkernij, 41. pro-
jektieplaatje, 42. zeevisje, 45.
bloeiwijze, 47. voorzetsel, 48.
schop, 49. eerste vrouw, 50. wiel,
51. plaats in Duitsland, 52. meis
jesnaam, 53. kort ogenblik,.
Vertikaal: 2. overschot, 4. zoet
watervis. 6. plaats in Overijssel,
7. zintuig, 8. stop, 9. reep, 10.
plaats in Overijssel, 11. 'zang
groep, 12. klap, 18. trainen. 19.
omwenteling. 22. couvert, 23 vis
net, 25. vlaktemaat, 26. bevel,
27. strafwerktuig, 28. kroes, 30.
plaats in Overijssel, 35. vracht,
36. puzzel, 38. boom, 39. plaats,
40. vaartuig, 42. diereverblijf, 43.
kwekeling, 44. metselspecie, 46.
oude vochtmaat.
De meest opvallende cijferzegels
zijn ongetwijfeld die van Jan van
Krimpen (1892-1958) waarvan de
eerste in 1946 van de pers kwamen
en die in kringen van grafische spe
cialisten 'n wereldnaam hebben en
vele jaren alom golden als klassiek
voorbeeld van simpele en stijlvolle
grafische vormgeving. De eerste Van-
Krimpenzegels, met als afbeelding
enkel een cijfer dat symmetrisch ge
plaatst is ten opzichte, van de letters
en de ornamenten, verschenen in de
waarden 1, 2 en 4 cent. In oktober
1947 volgde de 2% cent, in 1953 de
7 cent (juni), de 3 cent (augus
tus) en de 5 cent (oktober). Sep
tember 1954 bracht de 6 cent en
april 1957 de 8 cent. Al deze waar
den werden aangemaakt op het
destijds algemeen gebruikte papier
met watermerk.
De nieuwe cijferzegels zijn ontwor
pen door Wim Crouwel. In het af
gelopen jaar heeft de PTT aan drie
ontwerpers gevraagd nieuwe cijfer
zegels te maken: Gerrit Noordzij,
Wim Sandberg en Wim Crouwel. De
keuze viel ten slotte op de ontwer
pen van professor Crouwel (47 Jaar)
HERO WIT
De eerste prijs van f 10,werd toe
gekend aan de heer W. D. de Pey,
Boshuizerkade 61 te Leiden. De twee
de prys van f 7,50 werd toegekend aan
mevr. V d. Hoonaard-Koekkoek, Da
niël Noteboomstraat 15 te Noordwijk
aan Zee. De twee prijzen van f5,—
werden toegekend aan Joke Jacque
line Boodt, Menso Kamerlingh On-
neslaan 19 te Oegstgeest en aan de
heer Th. den Hollander, Prof. Zerai-
kelaan 9 te Voorschoten.
De prijzen worden de winnaars toe
gezonden.
smoai spui nacfojfs '8
uo.\oq S3furi ofttagOA i
japuo srjuoai opva pueqjooA 9
trOAoq snpnx (jsaapn ojne g
sfqpsi uapppu 0}tvB 8«ia 'fr
jooa uappiui oina oraia-pre z
S3iun iBeduiairiirei durex 'Z
Siqoaj 3 se ui AJ. Japtzo safdureei "i
Zondag 11 april
m.m.v. o.a. Lex Harding,
in het Blesse Paard,
te Stompwijk.
Aanvang 20.30 uur.
