één van de
weinige
kanshebbers
voor Montreal
,Wat met
machines
niet mag,
mag met
mensen
kennelijk
wel.."
ZATERDAG 20 MAART 1976
PAGINA 13
hun conditie te schaven. Ze liggen
conditioneel ver achter bij bij
voorbeeld atleten, wielrenners en
roeiers. En misschien hoef je voor
een teamsport dan niet zo'n ge
weldige conditie te hebben als voor
sommige individuele sporten. de
verschillen op de fietsergometer
zijn wel erg groot. Voor topspor
ters zijn waarden boven de 80 nor
maal maar betaalde voétballers
komen nauwelijks of niet boven de
60. Uit mijn metingen is ook geble
ken dat betaalde voetballers nau
welijks een betere conditie hebben
dan amateur-voetballers.
Daar komt nog bij dat de mees
te trainers bitter weinig afweten
van een verantwoorde, zinvolle
conditie-training. Mensen als Mi-
chels, Rijvers, Kohn, Coerver en
Van der Hart, ze rommelen maar
wat aan.
Er bestaat bij hen ook een
duidelijke onwil om in samenwer
king met een fysioloog conditie
trainingen op te zetten. Ze willen
geen metingen. Kennelijk zijn ze
bang voor aantasting van hun au
toriteit als zou blijken dat hun
training, conditioneel gezien, niet
zoveel zoden aan de dijk zet. Ei
genlijk is het onbegrijpelijk dat
dergelijke trainers zomaar op zo
veel dure spelers worden losgela
ten. Die spelers vertegenwoordi
gen toch kapitalen. In het be
drijfsleven kijken ze wel uit om zo
onverantwoord met dure machines
om te gaan. Daar worden mensen
die met die machines om moeten
gaan eerst goed geïnstrueerd.
Maar wat met machines niet mag,
mag met mensen kennelijk wel".
De fietsergometer-proef levert
Jos Hermens waarden op van bo
ven de 100 met totnutoe als "top"
een waarde van 111. Waarden die
hem sterken in zijn zelfvertrou
wen. Jos: "Als ik enkele dagen
voor een wedstrijd een goede score
op de fietsergometer heb gehaald
kan ik tijdens die wedstrijd niet
meer kapot. Als ik dan moeilijk zit
denk ik bij mezelf: "Het moet
kunnen want Je zat goed met de
fieitsergometertest. Die tests ma
ken me mentaal erg sterk".
Ook de zogenaamde spierbiopsie
die Jan Vos bij hem heeft afgeno
men heeft Hermens gesterkt in
zijn zelfvertrouwen en de overtui
ging dat hij zinvol traint. Die
biopsie leverde een verhouding
tussen de rode en witte spieren op
van 90 tot 10 hetgeen duidt op een
uitzonderlijke aanleg voor duur-
werk. Jan Vos: "Als Je weet waar
Je aanleg voor hebt kun Je verant
woord bezig zijn. Maar in tal van
sporten gebeuren bijzonder onver
antwoorde dingen".
Jos Hermans, trainend met
Bert Paauw van AV Holland in
het Wassenaarse Duinrell: Na-
tuurijk loop je af en toe ook wei-
eens stevig te balen, maar meest
al is het alleen maar tof'.
Door
Bert Paauw
NIJMEGEN Betaalde voet
ballers zijn lui en hebben weinig
voor hun sport over. Het is een
uitlating die Jos Hermens in het
verleden ooit eens heeft gedaan en
die hem niet in dank is afgeno
men. Immers, je moet in dit landje
niet aan "afgod" voetbal komen.
Het was niet zomaar een kreet
van Hermens maar een uitlating
gebaseerd op Jarenlange metingen
en onderzoekingen van Jan Vos,
een man die hem nu al ruim vijf
Jaar wetenschappelijk begeleidt en
adviseert.
Vos, wetenschappelijk medewer
ker aan de afdeling fysiologie van
de medische faculteit van de Nij
meegse universiteit, kan de bewe
ring van Hermens met harde cij
fers staven. Al vele jaren houdt hij
zich bezig met het meten van de
conditie van Ctop) sporters. Ook
begeleidde hij, op uitnodiging, eni
ge tijd de Finse schaatstop. Van
de metingen is die met de fietser
gometer vrij bekend.
Vos: "Beroepsvoetballe'rs verdie
nen kapitalen maar ze zijn niet
bereid daar veel voor te doen. Ze
voelen er weinig voor om hard aan
Jos Hermens is drievoudig we
reldrecordhouder: op de 10 Engel
se mijl met 45 minuten 47.6 secon
den; op de 20 kilometer met 57 mi
nuten 31.6 seconden en op de uur
loop met 20 kilometer 907.65 meter.
Voorts is hij in het bezit van de
Nederlandse records op de 2000
meter (5 min. 6.2 sec), de 3000 me
ter <7 min. 44.4 sec.), de 2 Engelse
mijl (8 min. 20.8 sec de 3 Engel
se mijl (13 min. 1.8 sec de 5 ki
lometer (13 min. 22.4 sec.) en de 10
kilometer (27 min. 46.6 sec.).
Hij werd in 1972 naar de Olym
pische Spelen in München uitge
zonden maar besloot na de dra
matische gebeurtenissen rond de
Israëlische ploeg niet te starten.
In 1974 werd hij tijdens de Euro
pese kampioenschappen in Rome
vierde op de 5 kilometer. Voorts
heeft hij diverse Nederlandse titels
op zijn naam gebracht en kwam
vele malen in interland-wedstrij
den uit. Dat laatste overigens dik
wijls met tegenzin omdat hij het
niet zo ziet "zitten" in interlands:
"Je wordt alleen maar uit Je trai
ningsritme gehaald en goede tij
den kun Je toch niet maken want
er wordt op plaats gelopen".
Hermens, 26 jaar en 66 kg
gend. is dit jaar e
kanshebber voor Olympisch
eremetaal in Montreal. Hij is uit
geroepen tot sportman van het
jaar 1975.
Jos Hermens, die af en toe in
Leiden en omgeving traint: "Als
ik nu train loop ik in gedachten al
in Montreal en roep ik bij mezelf
"Kom op Shorter, kom op Forster,
laat nou eens wat zien".
NIJMEGEN/LEIDEN Wie is nou eigenlijk die Jos
Hermens helemaal? Een arrogante baas met die uit
spraak over luie voetballers en dat schijnbaar blasé ma
niertje waarmee hij de sportprijs van 1975 in ontvangst
nam? Een kretenslaker. die dichtsloeg toen hem om tv-
uitleg van de luie voetballers-stelling werd gevraagd?
Een sportman die zelf zijn tijd niet weet in te delen?
Op zoek naar de man achter de atleet blijkt het zo ach
teraf een typerende opmerking te zijn geweest. Nog
voordat in Nijmegen sprake kon zijn van een dialoog,
zei Jos Hermens op dia donderdag „Komt goed uit dat
jullie te laat zijn. Ik ben ook maar net terug van trai
nen".
Later op die warrige dag uit het vrij bui tersbestaan van een
topatleet, zou Hermens zichzelf treffend karakteriseren. On
bewust, want hij wilde maar zelden het pantser voor de bui
tenwereld afleggen, maar niettemin erg raak. Bij het maken
van een nieuwe afspraak calculeerde hij het al in. „Kom mor
gen om half twaalf. Maar kijk niet op als ik dan nog niet
klaar ben. Ik kan mijn dagindeling zo ontzettend moeilijk
plannen".
De volgende dag bij zijn vriendin in Leiden, bleek hij inder
daad niet helemaal gereed („Ik moet eerst douchen") als om
te bewijzen hoe tegengesteld hij de dagelijkse gang van za
ken en zijn sport benadert. De strakke tijdschema's waar
langs de atleet zichzelf met ijzeren zelfdiscipline moet opja
gen naar de altijd verlegbare grenzen van zijn mentale en
fysieke kunnen, bestaan in het dagelijkse leven niet voor
hem. Daarin verlegt hij enkel de schema's van zijn tijden.
Noodgedwongen soms, als hij op weg naar Montreal het zo
veelste interview moet afgeven, maar vaak ook uit vrije wil.
De mens Hermens is een aan macro-biotisch voedsel („het
vlees van tegenwoordig is puur vergif met al die kunstmatige
hormonen") verslingerd vrijbuiter die aan niets of niemand
gebonden wil zijn. Het is daarop dat diep in de middag het
ongedwongen sfeertje van de eerste uren breekt. Na de op
merking dat huiselijke plichten een nog langere uitloop van
het gesprek onmogelijk maken, knapt er iets bij Hermens. De
blik in zijn ogen spreekt op dat moment al duidelijke taal en
later is er die ongrijpbare hindernis (zijn streven naar per
fectie?), die onbewuste weerstand die het echte contact ver
hindert. Hij neemt niemand iets kwalijk, maar is teleurge
steld. Zoals zijn gesprekspartner teleurgesteld is dat er nog
twee andere afspraken lopen.
Met een bevriend fotograaf, die
hem zowat door alle polders rond Nij
megen sleept op weg naar dè prent,
en met een Leids atleet met wie hij
toch nog wil trainen. Het vermeen
de onbegrip waarop Hermens stuit
maakt van zijn trainingspak, dat
hem op te verwaarlozen uitzonde
ringen na steeds omhuld, een soort
pantser waar het beeld van de man
achter de atleet nog maar zelden uit
te pellen is. De antwoorden worden
geroutineerd - Hermens geeft zich
niet echt meer. Zelfs de dan gehan
teerde prikkeltactiek mislukt. De emo
tie blijft weg, verbaal beweegt Her
mens zich alleen nog aan de opper
vlakte. Hy geeft die informatie die
hij aan iedereen zou toeschuiven.
Het beeld van de sportman (van
het jaar, "maar dat doet me niks")
dat daaruit oprijst is dat van de Her
mens die al zo vaak is beschreven.
Van de atleet die voetballers verwijt
"geen barst" voor hun sport te doen.
Die zelf voortdurend met zijn sport,
zijn lijf, zijn mentaliteit bezig is. Die
geobsedeerd wordt door de wil tot het
uiterste te gaan. Met een hem ken
merkende bezetenheid tot zelfbeves
tiging die de schijnbare paradox tus
sen het leveren van sportprestaties
en zijn politieke overtuiging uitgumt.
Door
Paul de Tombe
chen hadden, krijgen ze me ook
niet. Ik ga me daar tijdens het dé
filé een beetje voor Jan lui lopen in
een oranje jasje. Dat mogen ze van
mij rood maken, of zwart (de kleur
van het anarchisme). In München
heb ik daar heibel over gehad, maar
toen moest ik nog tegen de officials
opboksen. Tegenwoordig moeten ze
me accepteren. Ik heb door mijn
prestaties een soort machtspositie
gekregen, al kan het best zijn dat ze
me straks weer een trap geven. Zo
zijn ze. Trouwens als ik gedaan had
wat zij wilden, was ik nooit op dit
niveau gekomen. Had ik nooit mijn
eigen gang kunnen gaan, maar
stond ik bij nutteloze interlands, sa
men met trimmers die vijf keer per
week in een weiland staan (de ko
gelslingeraars)Ik vind dat Je
moet kiezen Of je kiest voor re
creatiesport, of Je kiest voor top
sport. Ik heb voor topsport gekozen.
Dat wilde ik al na München, maar
de ontwikkeling daar heeft mijn
carrière een paar Jaar tegengehou
den. Niet dat ik er spijt van heb
dat ik toen naar huis ben gegaan,
magr de situatie van nu had ik eer
der kunnen bereiken als ik daar de
finale had gehaald. Dan had ik ook
eerder zelf mijn begeleiding kun
nen regelen. Als het aan de KNAU
ligt doe Je eenmaal per Jaar een
plas en maak Je tien kniebuigingen,
waarmee de beigeleiding er dan weer
opzit.
Aan napraten of ontleden wordt niet
gedaan. Niemand is naar me toege
komen om te bespreken hoe het nou
kwam dat ik in Rome zo afging op
de 10.000 meter. En als straks weer
het grootste gedeelte van de ploeg
in Montreal faalt, komt het NOC al
leen met scherpere limieten. Alsof
het daaraan zou liggen..-"
Mazzel
Tegenwicht
Om de 'echte' Hermens te leren
kennen,* moet worden teruggegrepen
naar de ochtenduren van die eerste
■dag.
Het ongedwongen sfeertje in de wan
orde van de flat waarnaar hij Juist
is verhuisd. De voortdurende botsing
od de strak conservatieve opvattin
gen van de twee oude dames bij wie
hij tot dan inwoonde is beëindigd.
Hermens kan opgelucht ademhalen,
links als hij is met een neiging naar
het extreme.
"Ik stem PVDA. maar alleen om
tegenwicht te bieden aan de WD,
want eigenlijk is het programma
me te langzaam. Maar ik ben hele
maal niet tegen prestaties, ik ben er
alleen op tegen dat daarbij de accen
ten zo verkeerd worden gelegd. Dat
misbruik kan worden gemaak van
anderen. Dat staat me tegen. Ik hou
alleen van mensen die willen preste
ren om zichzelf te bevestigen. Niet
om boven anderen uit te steken, maar
voor zichzelf. Daarom heb ik ook be
wust die topsport-keuze gemaakt. Die
levenswijze bevalt me. Anders stond
ik in de klas, nu kan ik beperkt
noen en laten wat ik wil. Lekker lo
pen in het bos. terwijl een ander in
de fabriek staat. Dan denk ik: wie
ben ik dat ik dit mag doen. Een gran
dioos gevoel. Mensen die er zelf niet
mee bezig zijn, kun Je dat niet uitleg
gen maar als je terugkomt en Je
stapt onder de douche vandaan, voel
je je een ander mens. Natuurlijk loop
je af en toe weieens stevig te balen,
maar meestal is het alleen tof. Ik
kan me ook niet voorstellen dat ik
een of ander dom baantje zou hebben
Om vijf uur thuiskomen, neerplof
fen, kastje kijken. Verschrikkelijk.
Soms loop ik 's nachts om twaalf
uur nog. om mijn trainingstijd vol te
maken. Alleen als ik die uren niet
haal en ïk me tegenover mezelf schul
dig ga voelen, heb ik de neiging te
kappen. Voorlopig wil ik nog een Jaar
of tien zo doorgaan.
Daarbij vind ik het redelijk dat
ik mijn eigen leven kan bepalen".
Dat die vrijheid in gebondenheid
gesponsord wordt door Nieuwe Revu
(10.000 gulden) en NSF (5000 'gul
den) levert Hermens geen geestelij
ke problemen op.
Hoewel hij daarmee toch
profijt trekt van de kapitalistische'
maatschappij. Arbeid wordt nou een
maal betaald is zijn conformerende
stelling. "En ik ben van beroep atleet
Maar ik maak er geen misbruik van.
Teer niet op mijn naam, hoewel dat
best zou kunnen. Wel ben ik zo lang
zamerhand een commercieel artikel
geworden, waar andere mensen aan
verdienen. Daar heb ik het erg moei
lijk mee. Ik zou er eigenlijk wat
van moeten meepikken, maar dan
bots ik inderdaad op mijn overtui
ging. Maar wat moet ik? Over tien
Jaar kan ik opdonderen, heb ik niks.
Dus kan ik beter zelf uitzoeken waar
aan ik wil verdienen als het zover
komt. Niet om er rijk van te wor
den - alles is voldoende als Je maar
kimt leven - maar om dezelfde om
standigheden als van de andere top-
lopers te creeëren. Alleen dan kun
je ze bijbenen. Dat heb ik trouwens
wel bewezen. Mag ik dan mijn eigen
leven leiden?
Er lopen waarschijnlijk tientallen
Nederlanders rond die hetzelfde zou
den kunnen maar die hun talent
niet kunnen of willen ontdekken.
Mijn mentaliteit is mijn
talent. Als ik niet vier,
vijf uur per dag loop, kom ik
er ook niet. En ik heb niet eens de
tijd daarnaast nog te studeren. Men
sen praten zo gemakkelijk dat Je er
best wat bij kunt doen. Ze weten niet
wat er allemaal bjikomt. Nooit va
kantie. nooit 'n vrij weekend, steeds
weer die vijf uur volmaken. De or
ganisatoren die Je bellen, de inter
views die Je dagindeling door de war
schoppen. Naar Montreal toe wordt
dat steeds erger, omdat ik een van
de weinige Nederlandse kanshebbers
op een medaille ben. De gekste bla
den komen. En zeg maar eens dat
het niet kan. In principe moet je ze
allemaal over een kam scheren. Sta
Je er één te woord, dan moet je dat
met anderen ook doen. Nu het ten
koste van mijn sport gaat, ga ik be
perkingen stellen, want in wezen
maakt die publiciteit me geen moer
uit. Op dit moment hebben ze me no
dig, straks laten ze me met evenveel
gemak vallen. Of ze gebruiken me
om de schijnheiligheid van de ama-
teurregeds aan de kaak te stellen. Mij
best, maar dat moeten ze dan bij
allemaal doen. Niet alleen bij mij. Er
wordt toch al speciaal op mij gelet.
Als ze, zoals verwacht - weer een
voorbeeld willen stellen, pakken ze
toch altijd iemandvan een klein
land".
Beschermd
Persoonlijk KNAU-lid Hermens die
voor zo'n sanctie preventief wordt
beschermd door de Atletiek Unie
("de sponsoring loopt via de KNAU)
gruwt overigens van het instituut
Olympische Spelen. Als sportman
gaat hij er graag heen - "zolang er
niet om het jaar een WK atletiek
wordt georganiseerd, maar dat zullen
de IOC-heren wel voorkomen, anders
zijn ze him baantje kwijt" - als mens
wordt het verblijf in Montreal voor
hem een kwelling.
"Door het nationalisme, het fana
tisme. Met tien, vijftienduizend
man in een dorp krijg je een ver
vreemdingseffect. Iedereen is op
eens van zijn eigen landje, staat
vijandig tegenover de concur
rent. Daar baal ik van. Tk kom al
leen door die tijd heen als ik denk
aan de mensen tegen wie ik wil lo
pen, aan de grenzen die ik wil ver
leggen. Daarom gaat het me. Niet
om dat wereldrecord of die Olympi
sche titel, die ik trouwens toch niet
pak. Mijn seizoen is afgestemd op
het verbeteren van tijden, niet al
leen op Montreal Dat ik daarvoor
daarheen moet, moet ik op de koop
toe nemen. Dat zijn de consequen
ties van mijn beroep. Ik moet con
cessies doen aan het feit dat ik geen
groepsmens ben. Al is dat vaak
moeilijk met die officials die je dan
opeens tot aan de startstreep toe
willen begeleiden. Alleen om te la
ten zien dat ze er zijn, dat ze wat te
doen hebben, anders mogen ze de
volgende keer misschien niet mee.
Ze beseffen niet dat individue
le sportmensen zich niet in het
keurslijf van een groep laten dwin
gen. Dat ze atleten geestelijk uit
hun doen halen door de indruk te
wekken dat ze op steun kunnen re
kenen. Als het startschot is geval
len kan niemand Je meer steun ge
ven, moet Je het alleen doen. Men
taal krijg je het een stuk moeilij
ker als in de tijd daarvoor een an
dere indruk is gewekt. Ik zou dan
ook liever alleen gaan, zonder die
nationalistische gevoelens"
Pak
'In een pak, zoals ze dat in Mün-
"Het is dat ik zelf maatregelen heb
genomen, dat ik mazzel heb gehad
dat ik Jan Vos ontmoette, anders zou
ik het ook nog moeten doen met die
Jaarlijkse keuring. Daarmee kom je
er natuurlijk niet. Je moet goed we
ten wat je doet, want je bent met
je eigen lichaam bezig. Je pleegt ja
ren roofbouw op je lichaam en Je
geest en je moet over tfen jaar niet
zeggen: dat had ik toen nooit zo moe
ten doen. Dat moet Je nu weten.
Trouwens, het geeft een brok zelf
vertrouwen als je verantwoord bezig
bent. Ook zonder dat Je iets slikt.
Dat gebeurt bij het lange afstandlo
pen niet zoveel en voor mij hoeft
dat helemaal niet. Technische num
mers als kogelstoten en discuswerpen
mogen ze voor mij dan ook uit de
atletiek laten. Dat heeft niets met
sport te maken, dat zijn de wereld
kampioenschappen anabolica eten.
Als ik het over atletiek heb. bedoel ik
ook alleen het lange afstand-lopen.
Van de 400 meter tot de marathon.
Het wordt hoog tijd dat die onderde
len wat populairder worden. Meer
waardering krijgen dan door geld ver
ziekte sporten als voetbal en tennis.
Daar zouden de mensen eens van
moeten gaan balen. Daar wil ik aan
werken en daarom was het toch goed
dat ik sportman van het Jaar werd.
Ik had alleen geen zin dm voor de
zoveelste keer uit te leggen waarom
ik vind dat voetballers er geen barst
voor doen. want die prijs was al een
bevestiging van de atletiek. En niet
omdat Hermens zo goed is, maar om
dat de atletiek zo goed is".
Sorry voor de inleiding. Jo6.
