'Men denkt aan moord
met bijbel in de hand'
'Nederland moet drugs stevig aanpakken'
Verdachte Jacob M.
voor Asser rechtbank:
Eis tegen WDM-
ledenwervers:
gevangenisstraf
"Na deze
executie
wordt er
niet meer
geschoten'
Uit in de Randstad
DONDERDAG 11 MAART 1976
ASSEN (SP) - Kreten van buiten, die zwak doordrongen tot de raadszaal:
ze typeerden het gisteren begonnen proces tegen de zeven Zuidmolukse
jongeren van de treinkaping bij Wijster. Een proces, waarin een ieder zich
zoveel mogelijk trachtte te beheersen. De president mr F C. Fliek, zyn
mederechters, de officier mr. C. J. van Oldenbeek, de verdediger van de
zeven mr H. W. J Droesen en zeker ook de vier verdachten. Verschillend in
natuur, opleiding en spreekvaardigheid, maar allen ernstig beheerst en
bewust van hun daden, die leidden tot de dood van machinist J. H. Braam,
soldaat L.F. Bulter en E. J. Bierling en het leed van tientallen anderen.
Het proces ook van de frustraties,
scherper dan ooit naar voren ko
mend tijdens de acht uren ver
gende behandeling.
De frustraties betroffen dat ideaal
van een onafhankelijke Republiek
der Zuid-Molukken: immer en
steeds verder buiten handbereik.
Frustraties ook over een treinka
ping, die nadat Albert S. (22) aan de
noodrem had getrokken, op gruwe
lijke wijze uit de hand begon te lo
pen.
Frustraties voorts over de ge
pleegde daden; het gevoel van: we
zijn nu eenmaal begonnen en we
moeten doorgaan, omdat iedereen
moet voelen dat het ernst is.
Misschien dat de voor velen onbe
grijpelijke tweeslachtigheid in ge
drag (hun huilbuien na voltrokkrn
executies) wel het duidelijkst naar
voren kwam, toen verdediger mr.
Droesen de laatste getuige van gis
teren, Jacolp „Joop" M. (21) onder
vroeg over een brief. Hij had die
vanuit het Huis van Bewaring in
Arnhem geschreven aan zijn wijk-
genoten in Bovensmilde. Hij
schreef over een plan om het recht
van het laatste woord in het prqces
te benutten om psalm 25 te zingen.
Dezelfde psalm, die werd ingezet
door een gijzelaar na de dood ven
Bierling, het derde slachtoffer. Een
psalm, die werd meegezongen en
omgeven door tranen van de da
ders. Maar die niet zal worden ge
zongen op de slotdag.
„Omdat de mensen het verkeerd
zouden kunnen opvatten. Dat ze
misschien zullen zeggen: het zijn
moordenaars met de bijbel in de
hand. Die kans willen wij niet lo
pen. De bijbel vertelt van de strijd
tegen het onrecht, dat ook wij heb
ben begaan, maar geeft óók aan hoe
tegen het onrecht te vechten. Wat
wij ook hebben gedaan".
En daarna sprak Joop M. woorden,
die voor hem ook door zijn vrien
den waren uitgesproken: „Ik heb
geen spijt over onze actie. Die spijt,
voor minder straf, niet. Wel spijt
n, die zijn omgeko-
De frustraties welden ook boven,
toen verdediger mr. Droesen in
tweespraak met de eerste verdach
te, Paul S. (25) door de president op
de vingers werd getikt: „We zullen
ons hier niet bezighouden met de
buitenlandse politiek. We hebben
informatie nodig die voor ons tot
een besluitvorming kan leiden. De
president duidde er op dat men zich
voorpolitieke gerechtigheid elders,
met andere instanties zal moeten
verstaan.
De Haagse verdediger van de zeven
treinkapers had toen benadrukt dat
het in dit proces noodzakelijk is de
politieke motieven van de zeven
verdachten bloot te leggen, want
die waren de inspiratiebron voor de
actie en het gedrag van de Zuidmo-
lukkers.
Hij kon zijn gesprek met Paulus S.,
die op vele momenten voor en tij
dens de gijzeling doorslaggevende
woorden sprak, voortzetten. De
raadsman kwam opnieuw in bot
sing tijdens het begin van een
soortgelijk gesprek met de tweede
verdachte, Jacobus T., (26) in de
trein ook wel Kobus of Bob ge
noemd.
"Als u mij vraagt de achtergronden
land al 25 jaar kan worden i
ten", aldus mr. Droesen. Een op
merking, die scheuren aanbracht in
de verhouding met de rechtbank.
Voor niet lang, want na enig
weer gepraat botsten de visies niet
meer openlijk.
Begrip
President mr. Fliek toonde een
grote mate van begrip en geduld,
zeker toen verdachte Cornells And
reas H. (21) ook wel Nelis genoemd
het over hem uitgebrachte psychia
trisch rapport geloofwaardig maak
te, door zich flinker voor te doen
dan hij was.
"Huilde u ook na de dood van Bier
lingvroeg de president.
De timmerman, die mede door zijn
driftig karakter al twee keer eerder
in Assen was veroordeeld voor
openlijke geweldpleging, mishan
deling en diefstal, zei: "Ja. Van
blijdschap". Een minutenlang
zwijgen rondde de president af
met "Meent u dat nu werkelijk"?
Waarna Nelis op zijn beurt zweeg
en uiteindelijk bekende: "Nee, ei
genlijk niet".
Alle verdachten op die eerste dag
van de zitting onderstreepten hun
bereidheid te sterven voor hun
ideaal en te doden voor datzelfde
ideaal.
Maar niemand had er tijdens de
voorbesprekingen ten huize van Eli
H. en Paul S. op gerekend dat het
doden nodig zou zijn. De dreiging
van de omvangrijke hoeveelheid
wapens zou immers genoeg zijn om
hun zinnen door te drukken. Had
den deze zeven geen vroege trein
uitgezocht, omdat ze verwachtten
's avonds al op Schiphol te zijn? De
.C.J.v. Oldenbeek
gevraagde bus zou hen daar im
mers heen brengen. En eenmaal in
het „veilige" vliegtuig - hoog en
overzichtelijk - zouden dan de poli
tieke eisen worden bekendge
maakt.
Maar op het moment dat „Bob" en
„Nelis" de passagiers uit de eerste
klasse naar achteren hadden ge
jaagd met een waarschuwingsschot
en de woorden „Dit is een gijzeling"
hadden uitgesproken, deed machi
nist Braam een tussendeur open.
Dat werd zijn dood. Hij, de „belang
rijkste troef in onze actie, want hij
moest de trein rijden" stierf door
een schot van Bob T. door het hoofd
na een geweerschot van Nelis door
het been. Nelis: „Ik dacht dat ik
hem dwars door zijn hersens had
geschoten".
Mislukkingen
Zo waren er meer misverstanden.
En mislukkingen. Paul S. bijvoor
beeld, die met andere gemaskerde
makkers dacht, dat meneer De
Groot was doodgebloed naast de
trein. Hij was als eerste uitgekozen
voor executie.
De Groot ontkwam echter op mira
culeuze wijze. Het verhaal van Paul
gaat door met soldaat Bulter, die hij
persoonlijk aanwees als executie
kandidaat.
„Ik heb hem opgehaald, met Eli
(Elias H., 24) en Joop (Jacobus M.)."
Ik zei: „Knielen".
De soldaat vroeg aan Paul S.: „Kan
ik met je praten". Hij wist dat hij
geboeid op de dood wachtte.
Paul: „Toen dacht ik weer aan die
woorden van De Groot. Eli schoot
op hem terwijl ik met mijn rug naar
het slachtoffer stond. Ik draaide me
om, toen lag de militair al buiten.
Drie keer heb ik naast hem gescho
ten. Hij was nog niet dood. Hij keek
me aan. En ik voelde dat ik Eli niet
in de steek kon laten. Hem alleen
voor de dood van die militair laten
opdraaien. Toen heb ik ook gescho
ten".
Bierling werd de derde dode. En in
de veronderstelling van de kapers
de vierde. Ze dachten immers, dat
ook De Groot was gestorven.
De meningen waren verdeeld, een
deel wilde wachten en Joop H.
wilde helemaal niet meer dood
schieten. Maar de meerderheid be
sliste.
Nelis H.: „Eli nam het op zich. Ik
had het niet kunnen doen, het was
al teveel".
Nelis haalde eerst dé trouwring van
Bierlings vinger, omdat hij veron
derstelde dat de vrouw, die naast
hem zat, Bierlings echtgenote was.
Hij gaf haar de ring. Eli en Cor
(Cornelis T.) voltrokken het vonnis.
Het eerste nekschot was al dode
lijk. Paul en anderen huilden en
psalm 25 klonk door de trein.
Deze moord, in koel overleg voor
bereid, schokte het meest. Ook de
daders. Daarmee kregen de gijze
laars de verzekering dat er niet
meer zou worden geschoten.
Paul S., de leider, die hij niet wilde
zijn, zou zelf het slachtoffer worden
van het zoveelste ongeluk. Nelis
schoot in de duisternis van die sin-
-terklaasdag per ongeluk zijn Win
chester af, raakte een kapstok en
Paul verloor het licht uit een oog.
Hij zei op die eerste dag tot slot
tegen de rechter mr. W. C. van
Oordt op een vraag naar spijtgevoe-
lens: „Ik betreur het diep. Maar u
kunt het mij ook niet vergeven. U
bent ook maar een mens. Voor de
doden zijn wij allen schuldig".
Gistermiddag kwam het politiebusje bij het gerechtshof in Assen voor
rijden met één van de verdachten, Jacobus T., die na aankomst meteen
werd verhoord.
AMSTERDAM
Concertgebouw: Grote saai: 12 en 13 mrt., 20.15 uur, Amster
dams Philh. Orkest o.l.v. Anton Kerstjes; 13 mrt. 15.00 uur.
Concertgebouworkest o.l.v. Hans Vonk; 14 mrt., 14.15 uur,
Residentie-Orkest o.l.v. Lukas Foss; 14 mrt, 20.15 uur, Hepei-
bah Mehunin, piano; 17 mrt, 20.15 uur, concert door Chick
Corea.
Kleine zaak 12 mrt., 20.15 uur, Marianne Die lemon, mezzo
sopraan en Gerard van Blerk, piano; 13 mrt, 20.00 uur, voor
drachtsavond pianoleerlingen van K. Hiteum; 15 mrt, 20.15 uur,
Brabants Kamerorkest o.l.v Jean-Louis Hardy; 16 mrt, 20.15
uur, Margarita Lilowa, mezzo-sopraan en Hatan* Dwitacb, pia
no; 17 mrt, 12.30 uur, Lunchconcert; 17 mrt, 20.15 uur, Gaoneb
Quartet; 18 mrt, 20.15 uur. Prijswinnaars-concert.
Stadsschouwburg: 12 en 16 mrt, 20.00 uur en 14 mrt., 13.30 uur.
Ned. Operastichting met "Dido en Aeneas" en "Ode for St. Ceci
lia's day"; 13 mrt., 20.15 uur, Pu bliekstheater met "Met gesloten
deuren" en "De meiden"; 15 mrt., 20.00 uur, Ned. Operastichting
met "l'Erismena"; 17 mrt., 20.00 uur, Ned. Operastichting met
"Orfeo"; 18 mrt., 20.15 uur, Ned. Danstheater.
Carré: 12,13 en 14 mrt., 20.15 uur, Herman van Veen "En nooit
weerom"; 14 mrt., 11.00 uur. Koffieconcert; 18 mrt, André van
Duin's Lachcarrousel.
Tingel Tangel: 12 t/m 18 mrt. (beh. 15 mrt.), 20.30 uur, ka baret
Ivo de Wijs "Achter de wolken is zonneschijn."
ROTTERDAM
Rotterdamse Schouwburg: 12 en 13 mrt., 20.15 uur, Stadstoneel
Rotterdam met "De macht der gewoonte" van Thomas Be-
rnhard; 14 mrt., 20.15 uur, Ned Danstheater; 16 mrt, 19.30 uur.
Het Scapino Ballet; 18 mrt., 20.00 uur, Ned. Operastichting met
"Dido en Aeneas" van Henry Purceli.
De Doelen: Grote zaal: 13 mrt., 15.00 uur. Weekendconcert door
het Gewestelijk Orkest voor Zuid-Holland o.l.v. Fnts Kox; 14
mrt. 14.30 uur, de Johannes Passion van J. S. Bach; 14 mrt., 20.15
uur, Orgelconcert door Nicholas Danby; 16 mrt, 20.15 uur, pia
norecital door André Watts; 17 mrt, 12.45 uur. Koffieconcert; 18
mrt, 20 15 uur, Rott. Philh. Orkest o.l.v Edo de Waart
Luxor Theater: 12, 13,14.16 en 18 mrt., 20 00 uur, Henk Elsink
met "Totenmetnu."
Piccolotheater: 12 en 13 mrt., 20.15 uur, Theaterwerkgroep Fact
met "Agamemnoon" van Aischylos; 14 mrt., 13.00 en 15.15 uur,
Kindertheater Wiedus met de jeugdmusical 'Ons landje"; I6t/m
18 mrt., 20.15 uur, Henk van Ulsen in "Het Fenomeen."
Hofpleintheater: 12 en 13 mrt, 20.15 uur, Toneelgroep Theater
met het blijspel "Met mes en vork" van Alan Ayckbourn; 16 t/m
18 mrt., 20.15 uur, "Je moet er mee leren leven" met o.a. Conny
Stuart, Jenny Arean en Sylvia de Leur.
DEN HAAG
Koninklijke Schouwburg: 12 mrt., 20 15 uur, Haagse Comedie
met "Niemandsland" van Harold Pinter; 13, 14 en 18 mrt., 20.15
uur. Haagse Comedie met "Zomergasten" van Gorki: 14 mrt.,
14.00 uur, Haagse Comedie met "Geen haar op 't hoofd," blijspel
van Georges Feydeau; 15 en 16 mrt., 20.15 uur, Ned. Dansthea
ter; 17 mrt., 20.00 uur, Ned. Operastichting met "l'Erismena.
HOT-Theater 12, 13, 17 en 18 mrt., 20.30 uur. Haagse Comedie
met "Joseph, Joseph, Joseph" van Vondel; 14 mrt., 14.00 uur.
Kindertheater Pssstt met "Piccolo en de Ultiemaniemar14
mrt., 20.30 uur, Bzztóh-cinema "Weg met de boeken, de straat
op"; 16 mrt., 20.30 uur, Residentie-Orkest o.l.v. Jacques Mercier.
Congresgebouw: 12, 13 en 14 mrt, 20.15 uur, Wiener Volksoper
met "Die lustige Witwe" van Frans Lehar; 17 mrt., 20.30 uur,
Doris Bierett m.m.v. Karl Josef Görgen, piano, "Songs over het
rosse leven."
Circustheater: 15 mrt., 20.00 uur, Ned. Operastichting met "Or
feo" van Monteverdi; 16 mrt., 20.15 uur. Ballet "Brasil Tropical."
Diligentia: 12 en 13 mrt., 20.15 uur, Henk van Ulsen in "Het
fenomeen"; 14 mrt., 14.30 uur, Brabants Kamerorkest o.l.v.
Jean-Louis Hardy; 16 t/m 18 mrt, 20.15 uur. Theatergroep Fun-
house; 17 mrt, 12.45 uur, Lunchprogr.
Theater aan de Haven: 12 en 13 mrt.. Toneelgroep De Appel met
"Agamemnoon" van Aischylos.
Theater in de Steeg: 12 en 13 mrt., 20.30 uur. Cabaret Blamix; 14
mrt, 20.30 uur, Cabaret-chantant met de Sissies
LEIDEN
Stadsgehoorzaal: 12 mrt., 20.15 i
Ferdinand Leitner.
Rijnlands Lyceum: 13 mrt., 20.15
in "Juffrouw Margreet."
LAK-Theater: 18 mrt., 20.15 uur, "Agamemnoon"
los.
-, Rott. Philh. Orkest o.l.v.
ir, Josephine van Gasteren
Aischy-
ARNHEM (ANP) - De auditeur
militair bij de krijgsraad in Arnhem
heeft gistermiddag tegen de 21-
jarige dienstplichtige militair en
WDM-afdelingsbestuurder Lau
rens Ph. uit Dronten drie weken mi
litaire detentie geëist, waarvan
twee weken voorwaardelijk en een
proeftijd van één jaar. Tegen het
inmiddels afgezwaaide oud-
hoofdbestuurslid van de WDM, de
21-jarige Frits van H. uit Amster
dam eiste de auditeur drie weken
onvoorwaardelijke militaire deten
tie.
Auditeur-militair mr. H.J.A.M.
Beaumont achtte bewezen dat het
tweetal zich schuldig had gemaakt
aan het niet opvolgen van een
dienstbevel, gegeven door een ser
geant en een luitenant van de
Saxen Weimarkazerne in Arnhem,
om zich uit een legeringskamer te
verwijderen. Op 17 november van
het vorig jaar trachtten de twee mi
litairen aan individuele ledenwer
ving voor de WDM (vereniging
voor dienstplichtige militairen) te
doen. Zij werden echter na hun
weigering de kamer te verlaten
door de marechaussee wegge
voerd.
In een drie uur durende zitting
kwam de gehele problematiek van
de ledenwerving, die op tal van ka
zernes aanleiding tot moeilijkhe
den heeft gegeven, voor het voet
licht. De WDM meent belemmerd
te worden in de uitoefening van het
grondrecht van vereniging en ver
gadering, terwijl de auditeur
militair zijn requisitoir toespitste
op de vraag wie het nu eigenlijk
voor het zeggen heeft op een kazer
neterrein.
De zogenaamde faciliteitenrege
ling, uitgevaardigd door staatsse
cretaris Van Lent van Defensie,
waarin het werven van leden door
belangenverenigingen is geregeld,
laat volgens auditeur-militair nog
vraagtekens open. Naar zijn me
ning is het de taak van de kazerne
commandant om nadere regels te
treffen. "De commandant is de baas
op de kazerne, hij bepaalt wie bin-
kan niet. Or
de, regel en tucht blijven nodig",
aldus mr. Beaumont.
t Den Uyl.
DEN HAAG (SP) - Met enige aarze
ling gaat de Tweede Kamer ak
koord met de instelling van een We
tenschappelijke Raad voor het Re
geringsbeleid. Sinds drie jaar fun
geert een voorlopige WRR. De re
gering heeft voorgesteld de raad
een wettelijke status te geven.
Minister-president Den Uyl heeft
gisteren gereageerd op de vrees in
de Kamer, dat de raad een eigen le
ven gaat leiden. Volgens Den Uyl
moet de raad functioneren in een
open democratische discussie over
in gang zijnde ontwikkelingen in de
maatschappij.
De premier dacht niet, dat het werk
Kamer akkoord
met weten
schappelijke
raad voor
regerings
beleid
van de raad automatisch zou leiden
tot versterking van de positie van
de minister-president. "De raad in
formeert de regering. De minister
president is alleen doorgeefluik."
aei hy.
Nadrukkelijk betoogde Den Uyl,
dat de WRR ook ten dienste staat
van het parlement. Hij had geen
enkel bezwaar tegen geregeld con
tact tussen de raad en de Tweede
Kamer. Naar zijn oordeel heeft zo
wel de regering als het parlement
"buitengewoon veel behoefte aan
samenhangende informatie over
toekomstige ontwikkeling."
Den Uyl wees de gedachte, dat de
WRR zelf beleid zou gaan maken
van de hand. De raad moet gevol
gen van beleid analyseren en daar
over rapporteren, betoogde hij.
Zuid-
molukkers
verwondden
Asser agent
ASSEN (ANP)-In de afgelopen
nacht hebben Zuidmolukkers
in de Kruisstraat in Assen een
steen gegooid naar de 32-jarige
agent van gemeentepolitie B. C.
Knegge. De agent patrouil
leerde met een collega. Zij trof
fen de Zuidmolukkers aan die
bezig waren op de ramen en ge
vel leuzen te plakkken en te
schilderen.
Zij wilden dat verhinderen. De
heer Knegge is met een hoofd
wond achter het oor ter obser
vatie opgenomen in het
Wilhelmina-ziekenhuis in As-
Zweedse politiechef na oprollen heroi'nebende:
STOCKHOLM (AFP) - De
Zweedse campagne tegen de inter
nationale drugsmokkel zal geen
duurzaam effect sorteren zolang
Nederland geen straffer beleid gaat
voeren om die smokkel te verhin
deren.
Dit werd gisteren in Stockholm ge-
zegd door commissaris Lars Kol-
lander die Nederland aanmerkte
als "het belangrijkste Europese
transito-centrum voor de drugs
mokkel."
Kollander gaf een persconferentie
naar aanleiding van het feit dat de
Zweedse politie er voor het eerst in
is geslaagd om een bende heroïn-
esmokkelaars op te rollen.
Deze bende had contacten in Ne
derland. Nadat er in Nederland drie
personen waren aangehouden, ar
resteerde de Zweedse politie dins
dagavond vier Zweden die hebben
bekend dat zij op de binnenlandse
markt reeds twee kilo heroïne heb
ben afgezet. De politie heeft op het
viertal 500 gram heroïne gevonden.
Op korte termijn worden nog meer
arrestaties verwacht.
De Zweden maken zich erg onge
rust over het feit dat heroïne in hun
land aan populariteit wint. Tot dus
ver nam de Zweedse hard-drug ge
bruiker voornamelijk 'speed' (op
wekkende middelen), met name
amfetamine.
Reeds lang beschouwt de Zweedse
politie ook wat die middelen betreft
Nederland als 'thuisbasis' van de
smokkelaars.
Gisteren zei de Zweedse politie dat
zij zestien mannen en vrouwen vas
thoudt onder verdenking van het
smokkelen van enkele kilo's her
oïne van Nederland en het verko
pen daarvan in Zweden.
Zeven andere verdachten zijn vol
gens hen in Nederland in arrest in
verband met dezelfde zaak.
Er zou geen verband bestaan met
de ontdekking van 13.5 kilo heroïne
vorige maand door de douane. Deze
partij was ongeveer zestig miljoen
gulden waard en werd aangetroffen
in een achtergelaten koffer op het
vliegveld van Noorkoeping.
De 40 procent zuivere heroïne was
verpakt in blikjes. De partij was in
Noorkoeping aangekomen met een
vlucht uit Kopenhagen en er werd
enkele weken lang geen aanspraak
op gemaakt Maandag werd het
nieuws bekend dat de narcotica-
politie de heroïne had ontdekt.
Het wetsontwerp dat deze week in
de Tweede Kamer is aangenomen
maakt een straffer beleid tegen de
handel in drugs mogelijk. Dit was
het commentaar gisteravond van
een woordvoerder van het ministe
rie van justitie op de uitlatingen van
de Zweedse politiecommissaris
Lars Kollander. Het wetsontwerp
heeft alleen de bepalingen voor het
gebruik van softdrugs versoepeld.
De handel in alle drugs kan nu har
der worden aangepakt, aldus de
woordvoerder van justitie. Deze
stelde verder dat ook de narcotica
brigade die nu gedeeltelijk is sa
mengesteld een betere coördinatie
in de stryd tegen de handel in drugs
mogelijk zal kunnen maken.
De ju: titie woord voerder wist mets
van het in arrest zitten van zeven
verdachten in Nederland m ver
band met de omvangrijke heroïn
esmokkel en -handel in Zweden.
Ook de politie in Amsterdam liet
weten dat er in de hoofdstad geen
arrestaties in verband met deze
zaak zijn verricht
