Internationale bestriidins:
omkooppraktijken gewenst
y
Z-Afrika wil Russisch
imperialisme bestrijden
Het Kremlin
vond weer
een zondebok
Voorstellen in VS:
O
BROERE
Teken dat u kiest voor
de mooiste voorfaarsreis
Voor al uw
reizen beter uit
metCebutO
Doezastraat30,
Leiden
in vogelvlucht in vogelvlucht
"TATERDAG 6 MAART 1976
I WASHINGTON (ANP) De Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken,
Robert Ingersoll, heeft gisteren voor een subcommissie van het Congres voorstellen ge
daan om door internationale samenwerking een eind te maken aan laakbare praktijken
van het zakenleven.
Een tweede voorstel houdt in dat de Verenigde Staten met andere landen regelingen treffen
mvoor het uitwisselen van gegevens in omkoopzaken. Voor een subcommissie van de gezamen
lijke commissie van Huis en Senaat voor economische zaken, zei Ingersoll dat de Verenigde
Staten de voorstellen zullen voorleggen aan de permanente commissie van de Verenigde Naties
'voor multinationals, die op het ogenblik vergadert in Lima, Peru.
„Aan de buitenlandse betrekkingen
van de Verenigde Staten is ern
stige schade toegebracht door de
recente onthullingen van onbewe
zen beschuldigingen tegen buiten
landse functionarissen. Sommige
buitenlandse regeringen hebben
hun diepe bezorgdheid geuit over
onthullingen, voortvloeiend uit het
onderzoek van de senaat (in het
geval van Lockheed) of uit rappor-
VITORIA De begrafenis van
de drie slachtoffers van de onge
regeldheden in de Baskische stad
Vitoria is gisteren tot een grote
politieke demonstratie uitgegroeid,
waarbij zich echter geen inciden
ten voordeden.
Een menigte van naar schatting
meer dan 50.000 mensen volgde de
drie kisten die door collega's van
de omgekomen jonge arbeiders
van de kathedraal naar de be
graafplaats werden gedragen. In
de kathedraal werd een rouwmis
opgedragen door de pastoor van
de parochiekerk waarbij zich
woensdag de bloedige incidenten
hadden voorgedaan.
Soldaten gevraagd
HASTINGS, NEBRASKA (APP)
In het twee keer per maand in
Hastings in de Amerikaanse staat
Nebraska verschijnende blad "Shot-
gun News", heeft een advertentie
gestaan waarin wordt gevraagd om
"veteranen in goede conditie voor
J dienstneming onder contract in een
voormalige Britse kolonie".
Reflectanten moeten schryven naar
een adres in Highlands, een buiten
dijk van Houston in Texas. Ze moe
iten vijf dollar insluiten en krijgen
|dan inlichtingen over traktement en
[andere zaken betreffende het Rhode-
sische leger.
ten, toegeschreven aan deze onder
zoeken, waarin de namen van hoge
functionarissen genoemd zouden
worden. Deze regeringen hebben de
hulp gevraagd van het ministerie
van Buitenlandse Zaken om de do
cumentatie te verkrijgen die nood
zakelijk is om de beweringen te
onderzoeken", aldus Ingersoll. Hij
zei dat zijn ministerie altijd vol
ledig heeft samengewerkt met be
langhebbende buitenlandse rege
ringen, maar niet beschikt over de
documentatie in deze gevallen. Als
deze documenten bestaan zijn ze in
bezit van Lockheed, van de sub
commissie van de senaat inzake
multinationals, of van de commis
sie voor de beurs, zo verklaarde
Ingersoll.
Het voorgestelde verdrag tegen cor
rupte praktijken zou de volgende
principes behelzen:
het zou van toepassing zijn op
de internationale handel en op in
vesteringsovereenkomsten met re
geringen;
het zou gelijkelijk van toepas
sing zijn op het aanbieden en doen
van laakbare betalingen, en op het
vragen en accepteren ervan.
De regeringen zullen samenwerken
bij de uitwisseling van informatie
met de bedoeling corrupte prak
tijken uit te roeien. Er zouden
uniforme gedragsregels komen voor
onthullingen over politieke bijdra
gen, schenkingen en betalingen die
zijn gedaan by heimelijke trans
acties.
ADVERTENTIE
Stap deze week eens binnen
bij de kantoormeubel showroom
van CIEBA en doe het daarna
thuis nog »s dunnetjes over....
Dunnetjes? Kom nou, noem
dat maar gerust dubbeldik.
Want u krijgt na uw bezoek de
64 pagina's tellende vierkleuren
ClEBA-katalogus mee.
Kom ook 's naar de 750 m2 grote
toonzalen als u niet direct kan
toormeubelen nodig heeft. Dan
blijft u mooi op de hoogte van de
laatste kantoormeubel-mode.
U mag kijken zolang als u wilt. Op
werkdagen van 9-5 uur in het
Cl EB A-gebouw.
LzV
Industrieterrein "De Waard"
Willem Barentszstraat 35
LEIDEN, telefoon 071/149044
RUIM 25 JAAR EEN BEGRIP VOOR KANTOOR-EFFICIENCY.
ADVERTENTIE
Rustiger en voordeliger. Met de grootste kundigheid
voorbereid en begeleid door Broere*Cebuto.
13 dgn. Rome-Florence-Venetië 3 en 31 mei 860,*
13 dgn. Zuid-Noorwegen 31 mei 1225,-
15 dgn. Praag-Wenen-Budapest 15 en 29 mei 980,-
15 dgn. Split-Dubrovnik-Sarajevo 22 mei 960,-
18 dgn. Rondreis Zuid-Italië 17 mei 1150,*
19 dgn. Hongarije-Roemenië-Joegosl. 22 mei 1240,-
20 dgn. Zweden-Finland-Noordkaap 14 juni 2375,-
Schitterende vakantiereizen, geheel verzorgd,
per luxe reiswagen, ook in zomer en najaar.
LEIDEN', Doezastraat 30, tel. 143612/12597!.
en bij Ussone-Lindeman/Ruys, V D.
Vi
Telefoon 071—143612
KAAPSTAD (Reuter, DPA)
De Zuidafrikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Hilgard Mul
ler, heeft er gisteren bij de Afri
kaanse landen, op aangedrongen de
strijd aan te binden tegen het
"Russisch imperialisme". Ze kun
nen dan rekenen op steun van
Zuid-Afrika. "Het is dringend
noodzakelijk dat de Afrikaanse lam-
Samenwerking
in Ulster
niet gelukt
LONDEN (AP) Groct-Brittan-
nië heeft de pogingen opgegeven de
rooms katholieken en protestanten in
Noord Ierland tot samenwerking in
het bestuur van hun land te bewe
gen.
Merlyn Rees, minister voor Noord-
Ier land, verklaarde gisteren in het
Lagerhuis dat de Britse regering
voorlopig geen nieuwe initiatieven zal
ontplooien terzake het bestuur van
Ulster. Noord Ierland zal voor een
nieuwe periode van onbepaalde tijd
weer direkt vanuit Londen worden
bestuurd.
Rees kondigde aan dat de 78 leden
tellende constitutionele vergadering
van Noord-Ierland is ontbonden.
Deze vergadering is er niet in ge
slaagd de godsdienstige tegenstellin
gen te overbruggen die sinds 1969 dood
en verwoesting hebben gebracht in
Ulster.
Luchtmachtchef
weg wegens
Lockheedzaak
ANKARA (AFP/DPA) De op
perbevelhebber van de Turkse lucht
macht, generaal Emin Alpkaya.
heeft gisteren ontslag genomen, na
dat hy had toegegeven dat hyvan de
Italiaanse vestiging van het Ameri
kaanse vliegtuigconcern Lockheed
30.000 dollar had ontvangen.
Generaal Alpkaya ontving de 30.000
dollar toen Turkije vorig jaar een
veertigtal Star fighters kocht die in
Italië in licentie waren vervaardigd.
Turkije richtte zich tot de Italiaan
se vestiging van Lockheed, „Aer-Ita
lia", omdat rechtstreekse levering uit
de Verenigde Staten krachtens het
wapenembargo tegen de regeringin
Ankara niet mogelijk was. De onder-
oommissie uit de Amerikaanse Senaat
die de Lockheedzaak uitzoekt, heeft
vastgesteld dat er bij deze transactie
met Turkye een miljoen dollar aan
steekpenningen is betaald.
den zich realiseren welke gevaren
het Russische imperialisme met
zich mee brengt, en zich verenigen
om gezamenlijk de strijd aan te
binden" aldus Muller.
"Ik ben er zeker van dat de Afri
kaanse landen die honderden jaren
onder imperialistisch bewind heb
ben geleefd alvorens onafhankelijk
te worden, niet opnieuw onderwor
pen willen worden aan een scort
imperialisme dat veel erger is dan
zij net hebben afgeworpen. Ze moe
ten weten dat zij bij de bestrijding
van deze bedreiging op ons kunnen
rekenen. Zij weten dat Zuid-Afrika
in dit opzicht een belangrijke bij
drage kan leveren".
Muller, die sprak in bet Zuidafri-
kaanse parlement, deed ook op
nieuw een beroep op de westerse
landen, met name op de Verenigde
Staten, om iets te doen aan de
"Russische en Cubaanse agressie"
in Afrika. "Het westen moet be
grijpen dat als het uur geslagen is
voor Angela, het ook slaat voor de
meeste andere landen in Afrika,
voor Lati j nsamerikaanse landen
met radicale stromingen en uitein-
delyk voor West-Europa zelf."
De Noordatlantische-Verdragsor-
ganisatie (NAVO) gaat een eigen net
van "hot lines" opzetten voor direct
contact tussen de instantdes die de
besluiten nemen, en de 15 lid-sta-
ten.
Een NAVO-functionaris maakte gis
teren in Brussel bekend, dat hier
mee tegen 1980 telefonisch topconfe
renties kunnen worden gehouden.
Daarvoor zullen drie kunstmanen
worden gelanceerd, waarvan de eer
ste in april de lucht ingaat. Voorts
komen er 16 ondergrondse centrales.
Er is een begroting voor de eerst»
fase van het plan van 350 miljoen
dollar goedgekeurd.
Door
Peter Dijkgraaf
Voor de tweede keer binnen
drie jaar heeft de leiding van
de communistische partij van
de Sowjet-Unie een landbouw
minister tot zondebok ge
maakt. Dimitry Poljanski, door
miljoenen Russen rechtstreeks
gadegeslagen via een directe
televisie-uitzending van de
slotbijeenkomst van het 25-ste
congres, zat in de eerste rij
achter het spreekgestoelte net
zo hard als de rest van de
Kremlin-top mee te klappen,
toen secretaris-generaal Leo
nid Brezjnew de zestien namen
voorlas van het nieuwe Polit
buro.
Poljanski, die met zijn 58 jaar
het jongste lid was van dit hoog
ste beleidsorgaan in de Sowjet-
Unie en vele Jaren beschouwd
werd als de opvolger van premier
Kosygin, was geheel alleen het
slachtoffer geworden van de mi
serabele graanoogst (slechts 140
ton in plaats van de geplande 270).
Net zoals zijn voorganger Vladi
mir Matsjekewitsj, die in 1973 ge
nadeloos de laan werd uitgestuurd
na de misoogst van 1972. En ook
net zoals Nikita Chroesjtsjow, die
in 1964 als partijleider werd af
gezet vanwege het falende land
bouwbeleid.
Alleen, in dit laatste geval ge
bruikte de oppositie onder leiding
van Brezjnjew het landbouwbe
leid om ook de hoogste mannen
ter verantwoording te roepen.
Poljanski, door Chroesjtsjow per
soonlijk als een van de talent
volle jongeren naar voren ge
schoven, werd in 1964 door de
nieuwe sterke mannen als pion
gebruikt en hij veroordeelde in
een felle aanval de agrarische aan
pak van zijn vroegere bescherm
heer.
Zondebokken
Het merkwaardige op dit jubi
leumcongres was echter, dat
Brezjnjew, Kosygin en de andere
prominente sprekers in de afge
lopen tien dagen alle schuld op
de grote droogte schoven en nie
mand persoonlijk aanvielen. Pas
één dag voor de verkiezing van
het nieuwe Politburo, kwamen de
geruchten op gang, dat er wel de
gelijk naar zondebokken werd ge
zocht en dat zelfs premier Kosy
gin het slachtoffer zou kunnen
worden- De eerste minister kreeg
echter na de partijleider het mees
te applaus van de 5000 afge
vaardigden in de congreshal van
het Kremlin en de enige die dus
aan de schandpaal ging was de
landbouwminister.
Poljanski heeft er van alles aan
gedaan om d elandbouwopbrengst
op een hoger niveau te brengen
zonder ooit toe te geven, of zelfs
te veronderstellen, dat er wellicht
iets aan het systeem mankeert.
Vijftien jaar geleden werd slechts
eenvijfde van de investeringen in
de Sowjet-Unie in de landbouw ge
stopt. Na de val van Chroestsjow
deed Poljanski zijn intrede in het
kabinet (belast met economische
planning) en hij voerde de inves
teringen in de landbouw op tot
een kwart van het totaal. In het
nu gelanceerde vijfjarenplan
wordt een op de drie roebels ln
de agrarische sector geïnvesteerd.
Zijdelings
Sommige Moskou-kenners me
nen dat de val van Poljanski
slechts zijdelings met de landbouw
te maken heeft. Hij zou naar de
zin van Brezjnjew nog te goede
banden onderhouden met SJelepin.
Deze oud-chef van de geheime
dienst KGB en oud-vakbondslei
der viel vorig jaar in ongenade.
Hij was de laatste belangrijke te
genstander van de secretaris-ge
neraal.
Brezjew is kennelijk nog altijd
een beetje bevreesd voor de macht
van de vakbonden al laat hij geen
Brezjnew
gelegenheid voorbijgaan om trots
te melden dat de werknemers-or
ganisaties er weer een paar mil
joen leden bij hebben gekregen.
Als grote kanshebber voor een
plaatsje ln het Politburo zagen
waarnemers in Moskou niet al
leen Grigory Romanow die het
inderdaad haalde maar ook de
nieuwe bakbondsleider Iwan Ka-
pitanow. Zijn naam kwam echter
niet voor op het lijstje, dat vol
gens Brezjnew eenstemmig door
het Centraal Comité was opge
steld.
Halve militair
In zijn plaats werd een „halve
militair" gekozen: Dimitri Oesti-
now, die al sinds 1960 belast is
met de controle op het defensie-
apparaat vanuit de partij. De 65-
jarige Oestinow. die sinds 1952
in het Centrale Comité zitting
heeft, wordt al jaren getipt als de
eerste burgerminister van defen
sie na de tweede wereldoorlog.
Maar omdat AndreJ Gretsjko, de
huidige defensieminister, evenals
al die andere bejaarde topmannen
niet van wijken weet, heeft hij nu
als een soort troostprijs een plaats
gekregen in het Politburo, waar
van hij al sinds 1966 plaatsver
vangend lid was.
Spanje's overgang van Franco's
dictatuur naar een aanvaardbare
vorm van Westerse democratie vol
trekt zich, zoals te verwachten was,
niet zonder spanningen. Zo vielen er
dezer dagen in de Baskische stad Vi
toria vier doden en tientallen ge
wonden, toen de politiè voor het
eerst met gericht vuur optrad tegen
betogers, die hun oproep tot een „dag
van stryd" voor betere arbeidsvoor
waarden kracht bijzetten met ben
zinebommen. Dergelyke uitbarstin
gen, al of niet onder invloed van be
roepsagitators, zijn begrypelyk wan
neer men bedenkt, dat demonstraties
veertig jaar lang verboden zyn ge
weest. Het ongeduld groeit en velen
kunnen geen begrip opbrengen voor
het inzicht, dat de democratisering
tyd nodig heeft. Nu zyn er, vanzelf
sprekend. krachten werkzaam die van
democratisering weinig of niets wii-
len weten, zoals de ultra-rechtse
groepering die met de kernachtige
naam „El Bunker" pleegt te worden
aangeduid. Van die zijde is geen me
dewerking te verwachten. Tegen
actie is noodzakelijk. Daar staat te
genover, dat ook in regeringskringen
democratische opvattingen leven, zo
als trouwens in de paar maanden,
dat de democratisering op gang
is, reeds is gebleken. Men denke aan
de amnestie voor politieke en gewone
gevangenen ter gelegenheid van de
troonsbestijging van koning Juan
Cai'los, aan de terugkeer van bepaal
de bannelingen, aan de verruiming
van de persvrijheid waardoor de
Spaanse pers nu reeds een geheel
andere indruk maakt dan onder
Franco, aan het congres van de chris
ten-democraten en hun buitenlandse
sympathisanten, waarvan de bladen
uitvoerige verslagen met foto's pu
bliceerden, aan de terugkomst van
Felipe Gonzales, de leider van de il
legale socialistische party, aan het
opnemen in het kabinet van drie mi
nisters uit „moeilijke" provincies als
Baskenland, Catalonië, enz. En ver
der zyn er dan toezeggingen over
herziening van Franco's terroristen-
wet, hervorming van de grondwet
(waarover een referendum gehouden
zal worden), de instelling van een
nieuwe Cortes die midden volgend
jaar zal gaan functioneren e.d. Er is
dus al het een en ander veranderd
en er zal binnen een redelijke termijn
nog meer gewijzigd worden, al zal dat,
zoals de minister van Buitenlandse
Zaken, Jose Maria de Areilza (een
Bask), onlangs verklaarde, in Spaan
se stijl geschieden. De Spaanse rege
ring is kennelijk niet van plan zich
volledig aan anderen te spiegelen of
lessen van anderen te aanvaarden. zy
gaat uit van „continuismo", de con
tinuïteit van de staat, niet van het
regime, zoals De Areilza het formu
leerde. De noodzakeiyke veranderin
gen kunnen, na een dictatuur van
veertig jaar, niet in een ommezien
worden aangebracht. Het gaat dus
om de vraag welk tempo daarby moet
worden aangehouden. Voor velen zal
dat te langzaam zyn, voor anderen
te snel. De taak van de regering is
het juiste midden te vinden. Dat dit
een buitengewoon moeiiyke opgave is,
ligt wel voor de hand.
berger onlangs in de „New York
Times". En dat zyn de ministers van
Binnen- en Buitenlandse Zaken, resp.
Manuel Fraga Iribarne en (de hier
boven geciteerde) Jose de Areilza,
graaf van Motrico, belden afkomstig
uit het noordwesten en voorstanders
van democratisering. Dit laatste be
tekent niet, dat zy de periode-Franco
als een tyd van stilstand beschouwen.
In een gesprek met minister De
Areilza vroeg een redacteur van
NRC/Handelsblad naar diens oordeel
over Franco. Het antwoord luidde, dat
Franco aan Spanje een lange periode
van stabiliteit oplegde en het in staat
stelde een modern land te worden.
In elk opzicht: economisch, sociaal,
cultureel, industrieel en technolo
gisch. „In Spanje zyn geen analfabe
ten. Meer dan 2000 dollar inkomen
per hoofd van de bevolking. Tiende
industriële macht in de wereld. En
voor het eerst bestaat er een sociale
structuur, waarin de middenklasse en
de bovenste laag van de arbeiders
klasse een conservatieve neiging ver
tonen omdat ze in een consumptie-
maatschappy leven. Ik zeg niet dat
dit goed of slecht is. We naderen
voor het eerst een democratisch
Spanje omdat het aantal van de
„have's" (bezittenden) veel groter ls
dan het aantal "have-nots". Een uit
spraak als deze, afkomstig van een
gezaghebbende, naar democratisering
strevende figuur als De Areilza zegt
genoeg over het uitgangspunt van de
huidige Spaanse regering. Er is, zo
zou men deze uitlating kunnen sa
menvatten, een bevredigende basis.
Maar die grondslag is niet voldoende,
omdat die moet worden aangevuld,
verbeterd en versterkt door democra
tische partyvorming, vrye vakvereni
gingen en, in het algemeen, een zo
danige structuur, dat de bezwaren te
gen het lidmaatschap van de Euro
pese gemeenschap en de NAVO ko
men te vervallen. Het "bestel", d.w.z.
de zittende machthebbers, stelt zien
democratisering over een langdurige
periode voor, het volk neemt geen ge
noegen met "mondjesmaat". Dat leidt
tot wry ving, tenzy het democratise
ringsproces door het publiceren van
data ordeiyk kan verlopen. De Areilza
verwacht een referendum nog vóór de
zomer en het functioneren van de
Cortes omstreeks het midden van
1977, voorafgegaan door algemene
verkiezingen tussen april en Juni van
het volgend jaar. Hoe die zullen uit
vallen, is nog allerminst zeker, maar,
op basis van deskundige voorspellin
gen, zal de Cortes dertig procent
christen-democraten en evenveel so
cialisten tellen. Het aantal commu
nisten wordt geschat op vyftien pro
cent. Intussen hebben de Amerikanen
het huidige bewind ruggesteun gege
ven door het sluiten van een vyfjarig
contract van vriendschap en militaire
samenwerking, onder toekenning van
een krediet van drie miljard gulden.
Zoals bekend zal koning Juan Carlos
deze zomer een bezoek aan de Ver
enigde Staten brengen. Er is dus, op
het gebied van binnen- en buiten
landse politiek, een zekere vooruit
gang merkbaar, maar de ongemakke-
ïyke kwestie van 't tempo der demo
cratisering vormt een ernstig pro
bleem.
RL
