WW
„Het moet een
enorm levendig
gebouw worden
School voor instrument
makers bestaat 75 jaar
Provi
stelt
mcie
Staalwijk
in gelijk
LEZERS SCHRIJVEN
w
J Vrijetijdscentrum in Breestraat:
m
Prof. Kamerlingh Onnes stimuleerde
unieke opleiding
ZATERDAG 6 MAART 1976
LEIDEN Het dagelijks bestuur
van de provincie heeft de Hervorm
de wykgemeente .jStaalwijk/Vre-
deskerk" in Leiden in het gelijk ge
steld in haar beroep tegen een besluit
van B en W waarbij haar werd ge
weigerd de voormalige conciërgewo
ning in haar wijkgebouw Staalwijk
aan de Herenstraat voor kerkelijke
taken te gebruiken.
B en W hadden de gevraagde toe
stemming geweigerd omdat naar hun
mening deze goede en goedkope wo
ning niet gemist kan worden. Gede
puteerde Staten laten in het midden
of hier wel sprake is van een goede
woning, aangezien zij zodanig in het
wijkgebouw is gelegen, dat zij niet
aan buitenstanders verhuurd kan
worden. Zij hebben echter de over
tuiging, dat de omstreden ruimte op
het ogenblik onmisbaar is voor een
goede gang van zaken in het kerkelij
ke en sociaal-culturele werk. Om
dat dit werk in het belang is van de
wijkbewoners hebben GS dit zwaar
der laten wegen dan het belang van
de huisvesting en de wijkgemeente
alsnog toestemming gegeven de wo
ning voor een ander doel te gebrui-
Dagverblijf aan
lioge Rijndijk
wordt vergroot
LEIDEN Het dagverblijf voor
geestelijk gehandicapten aan de Ho
ge Rijndijk 19 wordt uitgebreid met
het ernaast liggende pand. nummer
17. De Stichting Dagverblijven
Noordelijk Zuid-Holland is van plan
dit pand aan te kopen, omdat de
huidige ruimte te klein is. Nog dit
jaar hoopt men tot verbouwing over
te kunnen gaan. Van B en W heeft
cle stichting inmiddels toestemming
gekregen om het pand. dat vroeger
woonhuis was, aan de woonruimte te
onttrekken. Na de samenvoeging van
de beide panden zal er in het dag
verblijf aan de Hoge Rijndijk plaats
zijn voor veertig geestelijk gehandi-
Volksdansen is
LEIDEN "Over een paar maan
den moet dit een enorm levendig
gebouw zijn", zegt Theo van den
Hove, voorzitter van het Leidse
Vrijetijdscentrum in de Bree
straat- Hij is één van de mensen,
die het voormalig Kreatief Sen
trum van de definitieve onder
gang moeten redden. Gemeente
en rijk zullen, wanneer het an
dermaal mis gaat, niet aarzelen
om de subsidiekraan dicht te
draaien.
De moeilijkheden in en rond het
Kreatief Sentrum hebben een ver
velende erfenis tot gevolg gehad: 'n
schuld van 80.000 gulden. Dat
maakte het voor de gemeente niet
aantrekkelijker om nog langer geld
te steken in een project als 't Krea
tief. Toen de staf van het centrum
het gebouw sloot, stond ae gemeen
te spoedig voor de deur. Van den
Hove: "Ze kwamen tot de ontdek
king dat het Kreatief Sentrum ei
genlijk geen bestuur had. Daar
concentreerde de aandacht zich op:
over de problemen die er ver
der waren werd eigenlijk niet ge
praat. De staf heeft geprobeerd om
een nieuw bestuur te vinden. Maar
schijnbaar was er niemand in Lei
den voor dat klusje te krijgen-. Toen
heeft een driemanschap het
raadslid Anne van de Z-ande (PSP).
Gerard van Pijkeren van de LJA
en Ben Moritz van de vakgroep kli
nische psyohologie van de Leidse
universiteit geprobeerd 'n bestuur
te vinden. Dat is ook niet gelukt. In
juli vorig jaar werd er door gemeen
ten en rijk hard aan de bel getrok
ken: nu moet er een bestuur komen.
Er werd met stopzetting van de
subsidie gedreigd. Het drieman
schap heeft toen contact gezocht
met Jan Boer <van 't Praethuys)
en die is verder gaan zoeken. Hij
heeft mensen gevonden, die onder
bepaalde voorwaarden zitting wil
den nemen, mensen die zelf uit het
sociaal-culturele vlak afkomstig
zijn. In die tijd gingen ook de ge
ruchten dat dit gebouw door een
modemagazijn begeerd werd. Dat
was voor ons alleen maar een ex
tra stimulans om door te gaan".
Directeur
Dat "doorgaan" is, aldus Theo
van den Hove „een lijdensweg ge
weest. Punt één om dit gebouw te
houden. Een gebouw dat zo mooi
gelegen is in het centrum van deze
stad. Dat is vrij uniek hoor, voor 'n
buurt- of clubhuis. We hebben
moeilijke gesprekken gehad met de
gemeente. Financiële overzich
ten gegeven. Er moest personeel ge
zocht worden. We zoeken nog een
directeur. Jan Boer neemt die func
tie tijdelijk waar. In principe had
den we iemand gevonden. Iemand
met zakelijke inzichten, zoals we
zochten. Maar hij had geen diplo
ma van de sociale academie en dat
betekende dat hij in de allerlaagste
salarisschalen terechtkwam. Toen is
het niet doorgegaan. Het zal een
hele klus zijn om iemand te vinden,
die zakelijke capaciteiten heeft en
bovendien de inspiratie en de geest
om zo n centrum op touw te zetten.
1 januari moeten we een direoteur
hebben. De gemeente houdt de vin
ger aan de pols. Persoonlijk vind ik
dat geen nadeel maar een voordeel.
We hebben een prima samenwerking
met wethouder Tesselaar. Het pro
bleem met buurt- en clubhuizen is
dat 't de mensen vaak aan een beet
je zakelijkheid ontbreekt. Als Je het
vergelijkt met de horeca zou het
club- en buurthuiswerk zich eigenlijk
moeten schamen. Maar het is in dit
werk nu eenmaal zo dat als je van de
sociale academie afkomt problemen
als financiën en boekhouding niet
aan de orde zijn gekomen. In feite
hebben alle club- en buurthuizen
een manager nodig".
Werklozen
Inmiddels draait het Vrijetijds
centrum, dat als naam „De Oude
School" heeft gekregen, al weer een
paar weken. Iedere avond is er wel
iets te doen: volksdansen, toneel,een
foto-projectgroep, jazzballet, een pro
jectgroep muziek, boetseren, astrolo
gie, cineclub, zeefdrukken enz. Over
dag is er een crèche. Actiegroepen
e.d. kunnen in 't Vrijetijdscentrum
terecht voor hun vergaderingen. Nu
is het nog zo dat het hobbvwerk uit
sluitend in de avonduren wordt be
dreven. "Maar we willen overdag ook
open gaan", zegt Jan Boer. Hij ziet
mogelijkheden om bijv. werklozen in
die uren de ruimte te bieden, zon
der dat het gebouw het predikaat
"werkloosheidscentrum" hoeft te
krijgen. Boer: "Er móet een bepaal
de opvang komen voor mensen die er
echt mee zitten. Vooral voor de oude
ren. We zijn nog aan het onderhan
delen met diverse instanties. We wil
len de ruimte overdag echt benut
ten".
Wie plannen suggesties, ideeën
heeft of iets wil weten kan terecht
bij het Vrijetijdscentrum, Breestraat
66, tel. 146448 en 146449.
LEIDEN Toen vijfenzeventig
Jaar geleden de Leidse Instrument-
makersschool werd opgericht, was
de toenmalige Leidse hoogleraar en
latere Nobelprijswinnaar (1913)
prof. dr. H. Kamerlingh Onnes de
centrale figuur. Nog voordat de
opleiding in 1901 officieel erkenning
kreeg, had hij op het Natuurkundig
Laboratorium nuKamerlingh
Onnes Laboratorium) al een oplei
dingsmogelijkheid voor instrument
makers gecreeërd. Want Kamer
lingh Onnes, die een leeropdracht
had in de proefondervindelijke na
tuurkunde, had instrumenten
nodig.
Met name bij zijn bestudering
van aard en eigenschappen van
gassen, ontbeerde de wereldberoem
de hoogleraar het nodige instru
mentarium. Vandaar dat hij al kort
na zijn benoeming aan de Leidse
universiteit in 1882 het idee opper
de om in het laboratorium instru
mentmakers te gaan opleiden. Wat
zonder enige noemenswaardige hin
dernissen ook prompt werd ge
daan.
De eerste leerling meldde zich
aan in 1886 en toen de niet-officië-
le opleiding wat meer bekendheid
kreeg, werd ook het aantal leerlin
gen steeds groter: in 1889 telde de
opleiding zes leerlingen, in 1892 ne
gen, in 1895 eveneens negen, in 1898
zestien en in 1901 27. In dat laatste
jaar op 5 maart werd de Leic-
se Instrumentmakersschool officiéél
opgericht en kwam er ook een Ver
eniging tot Bevordering van de Op
leiding tot Instrumentmaker van de
grond. Dat alles had een tweeledig
doel. Aan de ene kant kon de oplei
ding doeltreffender worden ge
maakt door middel van subsidies
van rijk, provincie en gemeente als
mede door contributies. Terwijl er
aan de andere kant een mogelijk
heid kwam om instrumentmakers
examens af te nemen. Eerder was
dat wel enkele malen georganiseerd
door de Nederlandse Vereniging
voor Electrotechniek (de latere vak
afdeling voor elektrotechniek van
het Koninklijk Instituut van Inge
nieurs), maar al spoedig moest dat
worden gestaakt bij gebrek aan fi
nanciën.
Een vooroorlogse prent uit de toenmalige Leidse Instrumentmakersschoolinstructie aan
deelmachine.
Al vroeg bleek dat er in alle wind
streken belangstelling bestond voor
de 'Leidse Instrumentmakersschool.
Er kwamen leerlingen uit Leiden en
Den Haag en omgeving, maar ook
velen uit Groningen. Drente, Zee
land en tal van andere provincies
verlieten tijdelijk hun vertrouwde
omgeving om in Leiden domicilie te
zoeken. De opleiding was en is dan
ook de enige in Nederland en wat
de inhoud en organisatie betreft
eigenlijk ook uniek in de wereld.
Elektrotechniek
Aanvankelijk bleek er grote be
langstelling te bestaan voor elektro
techniek.
Uit de archivalia blijkt bijvoorbeeld
dat er tussen 1892 en 1903 van de 53
afgestudeerde leerlingen er 20 in de
elektrotechniek gingen werken,
twaalf in andere technische richtin
gen en achttien (als amanuensis of
instrumentmaker) bij een universi
teit of in het onderwijs. Intussen zijn
er in Nederland ongeveer 2000 a 2500
instrumentmakers werkzaameen
derde deel bij de industrie, een derde
bij de universiteit en iets minder dan
een derde bij het onderwijs.
De instrumentmakersschool. die
inmiddels een centrum is geworden
voor de vakken instrumentmaken,
glasinstrumentmaken en optisch
glaSbewerken, kent in de vierjarige
opleiding een praktisch en een theo
retisch deel. Al voor de oprichting
van de school waren de leerlingen
verplicht om naast hun praktische
opleiding een stuk theorie te volgen
aan de middelbare technische avond
school van het Koninklijk Genoot
schap "Mathesis Sciëntiarium
Genitrix". Dat veranderde in 1972;
het grootste deel van de opleiding
werd naar de dag verplaatst en voor
de cursus 1976-'77 wordt er zelfs nog
maar één les aan de avondschool voor
de instrumentmakers gegeven.
Door die vrij abrupte verbintenis
van praktijk en theorie werd het on
derling overleg tussen de (aspirant)
instrumentmakers en de weten
schappelijke medewerkers aan wie
zij hun instrumenten leverden, aan
zienlijk bevorderd. Er kwam een be
ter begrip van de achtergronden van
het werk en de instrumentmakers
kónden zich nu beter verplaatsen in
het werk van de wetenschappelijke
staf.
De Leidse Instrumentmakersschool,
die onder directie staat van ir. A. J.
Ijshal
Uit diverse reacties van het be
stuur van "Het Muiderslot" lijkt het
of dit namens alle bewoners spreekt.
Daarom willen wij positief reage
ren, met ons zijn er velen die voor de
bouw van een ijshal zijn. Wij wonen
hier al jaren en voor het nieuwe ge
deelte (Vondellaan, Muiderkring en
andere flats) er was, zaten we omge
ven door weilanden. Wij woonden
toen met recht in een uithoek en uit
gezonderd een speeltuin was er geen
enkele recreatie-mogelijkheid voor de
Jeugd. Nu er eindelijk eens wat ac
tiviteit gaat komen, zou het bestuur
van Muiderslot, dat namens enkele
Vondellaan-bewoner spreekt. dit
willen tegenwerken. Wij gunnen de
leugd dicht bij huis zoiets geweldigs
als een kunstijsbaan en ieder gezin
met kinderen moet volgens ons dit
plan toejuichen, mits het een betaal
bare zaak wordt.
MEVR. VAN KLAVEREN
Coornhertstraat 9
Leiden
oongenot
Prof. Kamerlingh Onnes, die
de aanzet gaf tot de officiële op
leiding voor instrumentmakers.
Blom, is, ondanks de unieke geaard
heid, intussen een gewone mto-oplei-
ding geworden met dezelfde facilitei
ten en moeilijkheden als elke ande
re mto-opleiding. Er zijn, zoals ge
zegd, drie richtingen: algemeen- en
metaalinstrumentmaker, glasinstru
mentmaken en optisch-glasbewerken.
Er zijn drie soorten diploma's. Met
een A-diploma kunnen de leerlingen
(al na twee jaar) als vakbekwame
kracht onder leiding werken, met
een B-diploma en een mts-diploma
theorie kunnen ze zelfstandig alle
werk verrichten en zijn ze in staat
als chef op te treden, en ten slotte is
er nog het C-diploma (het vroegere
"meester"-diplomadat pas verkre
gen kan worden na enige praktijker
varing en studie bovenop de vierja
rige opleiding.
De toelatingseisen bewegen zich
in de sfeer van mavo-4 en lts. Aan
gezien het aantal plaatsen op de
school (100) beperkt is. wordt er
jaarlijks een vergelijkend toelatings
onderzoek gehoudeni
Hierbij wordt vastgesteld in hoeverre
de kandidaat, die bij voorkeur min
stens 16 jaar en, hoogstens 18 jaar
moet zijn, praktische vaardigheid
bezit.
Overigens bestaat er, althans in de
school, alle hoop dat het honderdja-
rig bestaan van de school wel ge
haald zal worden. Tijdens een bij
eenkomst gisterochtend in het van
feestgedruis zoemende schoolgebouw,
zei directeur Blom: "Deze opleiding
is piepjong en nog springlevend, en
ik hoop dat dat nog lang zo zal büj-
Naar aanleiding van de reactie in
de krant van de heer A. Veerman op
het artikel over ons onderzoek naar
het woongenot in Leiden wil ik het
volgende meedelen. Voor het doel van
ons onderzoek hebben wij voor
iedere wijk in Leiden het gemiddelde
woongenot van de Leiden aars be-
ADVERTENTIE)
HAARLEiMMERSTRAAT 181
ZILVEREN SIERADEN
Een schoonheid a
collectie.
JUWELIER v.d. WATER
paald. Een wijk vormt binnen de
gemeentegrens een grotere eenheid
dan een buurt. Het moet dus begrij
pelijk zijn dat de gepubliceerde alge
mene factoren die het woongenot in
de wijk De Waard hebben doen dalen,
kunnen worden aangevuld door
buurtfactoren om zodoende de groot
te van het woongenot in bijv. de
Zeeheldenbuurt nauwkeuriger te be
palen.
Overigens blijkt uit onze enquête
wel dat het woongenot in de wijk De
Waard o.a. door te smalle straten en
lawaaihinder van het verkeer ar-
neemt en is het door ons berekende
gemiddelde woongenotpercentage
(57,8) vrij laag!
J. ZUELEN
leraar aardrijkskunde
Scholengemeenschap Leiden-
Zuidwest
Schubertlaan 133
Brandweer
Toen op de raadsvergadering van
16 februari ons raadslid Hoeven met
de motie m.b.t. uitbreiding van het
brandweerkorps met vier man om
als eerste stap naar een werktijd
verkorting tot 66 uur kwam. (wat in
de nabije toekomst naar de erkende
60 uur zal moeten) stemden PSP
PPR en de PvdA tegen het behan
delen van de motie op die avond,
en wilde uitwijken naar de begrotings
behandeling. Misselijk ben ik gewor
den van het gedraai van de
PSP en de PPR, van we hebben het
niet geweten, we hadden het niet
zo bedoeld en zo.
Maar hevig verontwaardigd word
ik, als ik de heer Van Dam (PvdA)
hoor zeggen, dat het eigenlijk de
brandweerlieden hun eigen schuld
is geweest, omdat wanneer zij die
brief niet hadden geschreven de zaak
al rond geweest zou zijn. De heer
Van Dam moet nog eens goed na
gaan, hoelang de brandweer al be
zig is die noodzakelijke werktijdver
korting er door te krijgen, en dan
zullen we maar mog niet spreken over
ae accommodatie in de brandweer
kazerne.
Nee PSP. PPR en Van Dam PvdA.
De CPN afd. Leiden was de enige
echte Progressieve Partij, die voor
de rechtvaardige eisen van de brand
weerlieden is op gekomen.
Dat is duidelijk voor de Brand
weer maar ook bekend (door middel
van deze krant) aan de Leidse bevol
king.
Secr. CPN afd Leiden
J. M. BRANDS.
Lage Rijndiik 99
Leiden.
ADVERTENTIE
Administratie
kantoor
van der Weide B.V.
Leidseweg 37,
Voorschoten,
telefoon 01717-7140*
ÜU»-'
