Zij staan in voor Miete
Vorster voorziet
escalatie in
zuidelijk Afrika
"Watje ziet is één grote, verkruimelde toestand
Franse wijnboeren slaags
met de politie: twee doden
Wikuiiscbe
Nog meer
geweld
bij
Basken
tmumunivnmm
Gulf wil geld terug
LOANOA v-"~ J /1Dcr /r—S
il^^Malanie i ZAIRE f
ANGOLA^
v^—*:Huambo r^T"1 Naola^*^L
Serpa Pinto J 7 A
LOESAKA®^
'Mogamedes
f^^^Calueffuo
L Tsutneb
1
X'° wjascfc
ZUIDWEST
BOTSWANA
^^^LudentzL-,
Jloemfo r
ZUID^AFRIKA
Mm.
1
SS Stuwdam
Spoorweg
Kaapstad
KEMA
EUR
\Wo ts tot en mnt gekeu'd Streng gekeurd Door neutraie instanties Op doelmatigheid,
i^/.ttaaiheid en veiligheid Neem bqvoorbeeld de Miele wasautomaat en trommeldroqer J
1., in Nederland onde' s-neiden zi|n met de keurmerken vafi
»-rnj it-rk eo jt; Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen j
ere geen betere.
SENATOR
MANSFIELD
STAPT OP
NA 23 JAAR
WASHINGTON (AP) - De
voorzitter van de Ameri
kaanse Senaat Mike Mansfield
heeft gisteren bekend ge
maakt zich dit jaar in novem
ber niet herkiesbaar te zullen
stellen.
Mansfield heeft 23 jaar zitting
gehad in de Senaat en was
daar langer dan wie ook in de
Amerikaanse parlementaire
geschiedenis voorzitter en
fractieleider van meerderheid.
Mansfield wordt 16 maart 73.
Het vertrek van Mansfield uit
's lands vergaderzalen komt
na de aankondiging van de re
publikeinen, senator Hugh
Scott, dat hij ook niet zal stre
ven naar herverkiezing. Scott
leidt de Republikeinse fractie
in de senaat
In de verklaring waarin Mans-
field zijn besluit zich terug te
trekken bekend maakte zegt
hij: "mijn jaren in het Congres
omvatten een zesde van de ge
schiedenis van de natie sinds
zij onafhankelijk werd, de re
gering van zeven presidenten,
de moord op een president en
andere gewelddaden tegen
het menselijk fatsoen, be
kwaam staatsmanschap en
kleffe partijpolitiek, de dage
raad van de eeuw van de ker
nenergie en van mensen op de
maan, een grote oorlog en het
voorspel tot nog meer oorlo
gen en een ongemakkelijke
vrede, het vage vooruitzicht
op wereld-orde en de onzekere
hoop op internationale vre
de".
Mansfield werd in 1953 geko
zen in de senaat door kiezers
in de staat Montana. Acht jaar
later werd hij fractievoorzit
ter.
In 1943 kwam hij al in het Huis
van Afgevaardigden.
In 1949 heeft Mansfield een
aanbod van president Harry S.
Truman afgeslagen mininster
van buitenlandse zaken te
worden.
In de Senaat heeft hij in de
commissie buitenlandse za
ken wel altijd een vooraan
staande rol gespeeld.
PAGINA 9
MADRID (UPI/DPA) In Basken
land is het gisteren weer tot vecht
partijen gekomen tussen de politie
en stakende arbeiders die betogin
gen hielden uit protest tegen het
optreden van de politie in de stad
Vitoria waarbij woensdagavond
zeker drie doden vielen.
Vechtpartijen werden gisteren ge
meld uit Bilbao, Pamplona en Vito
ria, een stad met 90.000 inwoners.
De Spaanse regering heeft laten
weten dat er woensdagavond drie
mensen om het leven zijn gekomen.
De illegale Spaanse vakbonden en
de PSOE, de socialistische arbei
derspartij van Sparye, verklaarden
echter dat er vijf doden en vele ge
wonden zijn gevallen. 45 gewonden
zouden er erg aan toe zijn. Woord
voerders van de drie ziekenhuizen
in Vitoria zeiden dat er in de zie
kenhuizen zeker 100 gewonden lig
gen. De Spaanse regering het
voorts weten dat de toestand van
acht gewonden is een inspecteur
van politie die blind werd toen be
togers een brandbom bij een poli
tiebureau naar binnen gooiden.
Van regeringszijde is opgemerkt
dat de toestand in het noorden van
Spanje na het overlijden van Fran
co, nu 3,5 maand geleden, nog niet
zo gespannen is geweest als hu.
De illegale arbeiderscomites heb
ben opgeroepen tot een algemene
stakingen in Baskenland uit pro
test tegen wat zij "de moord op ar
beiders" noemen. In Pamplona, dat
op rond 50 km ten oosten van Vito
ria ligt, hebben 30.000 industriear
beiders het werk neergelegd. De
meeste winkels zijn gesloten.
In buitenwijken van Vitoria zijn na
de vechtpartijen van gisteren weer
barricaden opgericht. Vier mensen
zijn gerresteerd en de politie heeft
nieuwe versterkingen gekregen.
Inmiddels heeft de gemeenteraad
van Vitoria kritiek uitgeoefend op
het optreden van de politie tijdens
de betogingen van woensdag. Het
gemeentebestuur verklaarde het
niet eens te zijn met dit optreden en
bepaalde dat vandaag een dag van
rouw zal zijn voor de stad Vitoria.
Indonesië wil
Zuidmolukkers
uit Nederland
terug hebben
DJAKARTA (AFP) - De regering
van Indonesië heeft bij het parle
ment amendementen ingediend op
de wet op het staatsburgerschap.
Daarin wordt voorgesteld 4.089 in
Nederland wonende staatloze
Zuidmolukkers in aanmerking te
laten komen voor het Indonesische
staatsburgerschap.
Dit is meegedeeld door minister
van Justitie Mochtar Koesoe-
maatmadja. Vorig jaar verklaarde
de Indonesische overheid dat aan
Zuidmolukse gepensioneerden
voorrang zou worden gegeven bij
eventuele repatriëring, gevolgd
door geschoolde arbeiders die in
Indonesië werk hadden gevonden.
KAAPSTAD (UPI/REUTER) - Premier John Vorster van
Zuid-Afrika heeft verklaard, dat het besluit van Mozambi
que om zqn grenzen met Rhodesië te sluiten en de door de
Verenigde Naties vastgestelde economische sancties tegen
dit land volledig toe te passen, „de vonk kan zijn die kan
leiden tot het oplaaien van het smeulende vuur als gevolg
van de wrijvingen in zuidelijk Afrika".
nomen. De aanwezigheid van Kus
sen en Cubanen in zuidelijk Afrika
achtte hy een factor die de toestand
nog verergert, „vooral met het oog
op de Russische politiek en tactiek
om dergelijke situaties in hun eigen
voordeel uit te buiten en hun wel
bekende doelstelling van de werel
doverheersing te bereiken".
Te vroeg
„Tot dusver heeft Zuid-Afrika nog
niet rechtstreeks te lijden van de
gebeurtenissen. Het is echter nog te
vroeg om te bepalen wat precies de
gevolgen zullen zijn van de maatre
gelen van Mozambique", aldus de
Zuidafrikaanse regeringsleider.
Overeenkomstig de maatregelen
die president Samora Machel
woensdag afkondigde, zijn gisteren
met politiehulp alle Rhoaesische
eigendommen in de havenstad
Beira in beslag genomen. Volgens
radio-Mozambique worden in het
gehele land demonstraties gehou
den waarbij instemming met de ac
tie tegen Rhodesië wordt betuigd.
Engeland
Engeland dat met nadruk zijn in
stemming met het besluit van Mo
zambique heeft betuigd, heeft toe
gezegd dat het in de komende drie
jaar in totaal 15 miljoen pond (on
geveer 80 miljoen gulden) beschik
baar zal stellen voor hulp aan Mo
zambique.
Terwijl de Britse Socialisten en de
Liberalen het in dit opzicht volledig
eens zijn, is men in de Conserva
tieve party verdeeld. Ongeveer 18
aanhangers van de rechtervleugel
van de fractie hebben al een resolu
tie ondertekend, waarin het weige
ren van elke hulp aan Mozambique
wordt geëist. Voor fractievoorzitter
Margaret Thatcher zal het niet
meevallen de eenheid te bewaren.
In Washingjpn waarschuwde de
Amerikaanse minister van buiten
landse zaken Kissinger Cuba ten
aanzien van de spanning tussen
Mozambique en Rhodesië een
grote omzichtigheid in acht te ne
men. Een ingrijpen van de naar
schatting 11.000 Cubaanse militai
ren die in Angola strijden aan de
zijde van de MPLA-regering van
president Agosthino Neto, in de
Rhodesische kwestie zou volgens
Kissinger een „zeer ernstig pro
bleem vormen". Hij zei dat hetgeen
Amerika dan zal doen niet kan
worden afgeleid uit de houding die
Washington ten aanzien van An
gola heeft ingenomen.
VRIJDAG 5 MAART 1976
NARBONNE (AP) - Bij een vuur
gevecht tussen opstandige Franse
wijnboeren en de politie zijn giste
ren een officier van de oproer poli
tie en een demonstrerende wyn-
boer om het leven gekomen. Meer
dan 35 personen raakten gewond.
Tijdens het vuurgevecht bij een
spoorbrug even buiten Narbonne
in Zuid Frankrijk maakten zowel
de politie als de wijnboeren ge
bruik van automatische wapens.
Tijdens de onlusten van de afgelo
pen dagen zijn belastingkantoren,
relais-posten van de televisie en
andere openbare installaties opge
blazen of zwaar beschadigd. Ook
zijn op verschillende snelwegen en
spoorlijnen barricades opgericht in
het gebied tussen Marseille en de
Spaanse grens.
Het vuurgevecht ontstond in Pont
de Montredon, vyf kilometer bui
ten Narbonne. Treinrails werden
opengebroken en drie wagens van
een tot stilstand gebrachte goeder
entrein in brand gestoken.
Toen de oproerpolitie probeerde de
wijnboeren te verwijderen werd zij
beschoten met jachtgeweren en
machinepistolen. De politie
beantwoordde het vuur met ma
chinegeweren. Na een uur ver
spreiaden de wijnboeren zich om
later in het centrum van Narbonne
weer bijeen te komen.
In de nacht van woensdag op don
derdag werden 13 belastingkanto
ren in Barbonne en Beziers ver
nield. De politie kwam handen te
kort in haar poging de rellen te be
dwingen en tegelijkertijd alle
openbare gebouwen te beseher-
In Parijs heeft president Valery Gi-
scard d'Estaing besprekingen ge
voerd met premier Jacques Chirac
en minister van binnenlandse za
ken Michel Poniatowski, die aan
het hoofd staat van de politie.
In een toespraak voor radio en tele
visie verklaarde Poniatowski later
dat een officier van politie bij de
onlusten om het leven is gekomen
en dat drie politieofficieren en 22
agenten gewond zijn geraakt. Ook
is een demonstrant om het leven
gekomen en zijn „velen "gewond.
Poniatowski zei de politie te heb
ben opgedragen „met vaste hand,
maar ook met rechtvaardigheid en
gematigdheid" op te treden.
De onmiddellijke oorzaak van de
nieuwe uitbarsting van demonstra
ties was de arresratie van vijf man
nen uit de Zuidfranse wijnstreek.
De mannen, die maandag werden
opgepakt door de politie, zijn later
beschuldigd van het vernielen van
een wijnbottelarij in Merimieux,
ongeveer 375 km van Narbonnne.
De demonstranten in Narbonnen
en omstreken eisen de vrylating
van de gearresteerden en verwer
pen het Franse standpunt bij de in
Brussel plaatsvindende onderhan
delingen over de wijnprijzen. Al
hoewel de Franse regering heeft
gezegd dat zij iedere overeenkomst
over prijzen van landbouwproduk-
ten in de Europese Gemeenschap
zal tegenhouden totdat de wijn
kwestie is opgelost, zeggen de
wy nboeren dat zij nog steeds slecht
behandeld worden.
In een rede in het parlement zei de
eerste-minister dan het optreden
van Mozambique kan leiden tot
„escalatie tot iets veel ernstigere
Hy gaf overigens niet aan of Zuid-
Afrika bereid is de goederen uit
Rhodesië die nu niet meer via Mo
zambique kunnen worden uitge
voerd, via zijn grondgebied te laten
passeren.
Volgens de Zuidadrikaanse minis
ter van verkeer, Lourens Muller,
zouden de Zuidafrikaanse spoor
wegen wel een deel van deze goede
ren voor hun rekening kunnen ne
men, maar niet alles, „er zyn be
paalde dingen waarvoor wij niet
zijn uitgerust", aldus Muller.
Vorig jaar waren de spoorwegen
van Rhodesië en Zuid-Afrika al op
elkaar aangesloten met het oog op
te verwachten blokkade door Mo
zambique.
Geen antwoord
Premier Vorster herhaalde het
Zuidafrikaanse standpunt, dat een
boycot en grenssluitingen niet het
antwoord vormen op politieke ge
schillen, omdat daardoor de ge
schillen zich eerder verscherpen
dan dat zy uit de weg worden ge
ruimd. Hij was van oordeel dat de
maatregelen van Mozambique pro
blemen zullen opleveren en dat niet
alleen de betrokken twee landen,
maar ook andere staten in zuidelijk
Afrika, zoals Zaire en Zuid-Afrika,
zich aan de nieuwe situatie zullen
moeten aanpassen. Zaire voerde tot
dusver een deel van zijn goederen
per trein uit via Rhodesië en Mo
zambique.
De premier zei dat de ontwikkeling
zorgvuldig moet worden gevolgd
en dat elke stap ter bescherming
van de belangen van Zuid-Afrika
met kalm overleg moet worden ge-
WASHINGTON (UPI) - De Gulf Oliemaatschappij heeft meegedeeld dat
zij aan een aantal politici heeft gevraagd om teruggave van schenkingen
die zij uit het Gulf Corporate Reserve Fund gekregen hebben.
Een woordvoerder van Gulf in Pittsburh verklaarde dat nadat de leider
van de Republikeinen in de Amerikaanse Senaat, Hugh Scott, had ver
klaard dat hij zo n verzoek van Gulf had gekregen.
Scott zei bij die gelegenheid dat hy bij zijn weten nooit zulk een schenking
van de oliemaatschappij had aangenomen.
Gulf-woordvoerder Bill Cox wilde met zeggen hoeveel brieven de maat
schappij heeft uitgestuurd en om hoeveel geld het gaat.
Aan de aangeschreven politici wordt gevraagd terug te sturen wat zy
eventueel hebben ontvangen.
Leidse hoogleraar Veeneklaas terug uit rampgebied van Guatemala:
LEIDEN - "Er moeten 1
terpompen worden geslagen.
Nieuwe waterleiding moet er
worden aangelegd. Er zullen dus
loodgieters moeten komen en in
genieurs. Daarna zul je de men
sen moeten sturen die adviezen
kunnen geven op het gebied van
de landbouw. Dat zijn de dingen
waar nu in Guatemala de meeste
behoefte aan is."
Enkele dagen na zijn terugkeer uit
het Guatemalteekse rampgebied
verstrekte de Leidse hoogleraar
in de kindergeneeskunde prof.
dr. G. M. H. Veeneklaas dit advies
aan de Stichting Terre des Hom
mes, op wier verzoek hy samen
met de Guatemalteekse kinder
arts dr R. E. Zepeda Cambrorero
en de Westduitse ontwikkelings-
deskundige Juan-Pedro Mohr
gedurende twee weken het door
zware aardbevingen getroffen
land verkende. Afgelopen zon
dag stapte hij in Nederland weer
uit het vliegtuig. De hulpverle
ning in Guatemala was toen al
een flink stuk op gang gebracht.
Prof. Veeneklaas: 'Toen wy daar
aankwamen, waren de doden al
begraven en zaten de gewonden
in het gips. Ruim tweeëntwintig
duizend doden, tachtigduizend
gewonden. Ze waren allemaal al
geholpen. De eerste fase - die van
acute hulpverlening - was dus al
voorby. Het land zit nu in de fase
van reconstructie. Er zijn ander
half miljoen daklozen. En over
een maand begint daar de regen
tijd."
"Dus de bewoners zelf zijn al be
gonnen aan de wederopbouw. Je
ziet overal in de dorpen en in de
buitenwijken van de stad dat ze
bezig zijn met allerlei materialen,
golfplaten en dergelyke, om maar
een dak boven hun hoofd te heb
ben. Er zijn daar gewoon nieuwe
woonkernen ontstaan. Maar het
is wel een chaos. Het is bijvoor
beeld opvallend dat de criminali
teit in die dorpen en in die bui
tenwijken enorm is gestegen. Als
je daar komt, dan loop je ook de
kans eerst te worden tegenge
houden door wachtposten, die
dan zeggen: als je erin wilt, ga je
gang en hoop dan maar dat er
niks met je gebeurt."
De aardbevingen van 4 februari
trokken een spoor a
ting door het hoogland van Gua
temala. Met name rondom de
hoofdstad Guatemala-City vielen
veel slachtoffers. Tot aan de
plaats Quetzaltenango in het oos
ten hadden de aardbevingen, die
het gehele land een meter zij
waarts drukten, zwaar toegesla
gen. Prof. Veeneklaas: "Het
dichtbevolkte westen van Gua
temala bleef onaangetast, maar
naar de oostkant toe was het land
ernstig getroffen. Wij zijn met he
licopters boven het gebied ge
weest. En wat je ziet is niets an
ders dan een grote verkruimelde
toestand. De huizen daar zijn
vrijwel allemaal ingestort."
In Guatemala wonen ongeveer drie
miljoen indianen, afstammelin
gen van de Maya's en evenzoveel
ladino's (van gemengd Spaans-
Indiaanse afkomst). Volgens
prof. Veeneklaas zijn de indianen
het-zwaarst door de aardbevin
gen getroffen, maar hebben ze de
ramp in vergelijking met de ladi
no's ook het beste doorstaan. Hij
gelooft dat dat komt omdat de in
dianen de sterkste identiteit en
sterkste cultuur bezitten.
"De Maya-indianen," verklaart
Veeneklaas, "zyn bijzonder ge
steld op kinderen. En
kinderen daar hun ouders kwijt
zijn, dan worden ze automatisch
ondergebracht bij buren of fami
lie. Er zijn nu in Guatemala onge
veer twintigduizend wezen. Maar
alle adoptie-verzoeken, bijvoor
beeld van Mexico die vijftien
honderd kinderen wilde adopte
ren, werden gewoon niet behan
deld, omdat al die kinderen al wa
ren ondergebracht."
Aanvankelijk was de Leidse hoog
leraar bevreesd dat het onder
brengen van de kinderen bij an
deren, schade zou toebrengen
aan hun ontwikkeling. "Maar je
bent natuurlyk geneigd om in je
eigen cultuurpatroon te denken
en dan denk je dat dat daar ook
opgaat. Wat natuurlyk niet zo is."
De hulpverlening in Guatemala is
intussen flink gevorderd. Zo zelfs
dat er tussen de hulpverlenende
landen, waartoe ook de Sowjet-
Unie en Pakistan behoren, af en
toe een onderlinge concurrentie
strijd dreigt op te laaien. Aan de
andere kant wordt de hulpverle
ning krachtig gecoördineerd
door het Guatemalteekse Comité
d'Emergencia. Er wordt voedsel
aangevoerd, medicijnen, dekens
en tenten. En nog steeds zoeken
helicopters het rampgebied af op
slachtoffers of op situaties waar
hulp nodig is.
"De hele wederopbouw van dat
land is enorm" zegt Veeneklaas.
"Er zijn geweldige plannen. Door
die aardbeving heeft Guatemala
meer dan ooit de aandacht op
zich gevestigd. De Verenigde
Staten bouwen er een nieuwe
hoofdweg en ze gaan er nog
tweehonderdvijftigduizend hui
zen bouwen. Noorwegen wil er
stadjes gaan bouwen. En ga zo
maar door."
"Er is een structurele achterstand
en daar wordt nu flink aan ge
werkt. Alleen geloof ik dat je dat
met uitgesproken voorzichtig
heid moet aanpakken. Guate
mala is een heel feodale staat met
een middeleeuwse cultuur. De
regering is een rechts-midden re
gering die wel wil. Maar je hebt er
ook te maken met de feodale fa
milies. Ik heb wel met enkele van
die families gesproken en die zien
ook wel in dat het zo niet langer
kan, dat de zaken er meer ge
spreid moeten worden. Maar ik
dacht datje daar toch voorzichtig
mee moet zyn."
je eigen cultuurpatr