Wat vinden
kinderen van
Sesamstraat
vandaag..
rogramma
toegelicht
NOS gaat
niet in op
ultimatum
van NTB
311
ONDERDAG 4 MAART 1976
Geslaagd
spel met
marionetten
LEIDEN Claudia Thunis-
sen, Rudolfine Eggink en Tineke
de Ruiter, die bestuursleden zijn
van de sectie textiel van het
LAK kunnen met voldoening te
rugkijken op het door hen. me
de in overleg met cursusleidster
Ella Smit, gisteravond in het
LAK-theater ontplooide initia
tief. Ella Smit, die bij Henk
Boerwinkel een cursus heeft ge
volgd en daarom op de hoogte
was van de uitzonderlijke capa
citeiten van deze uit Drente
(Meppel) afkomstige poppenspe
Ier, heeft met het doorge-
van van dit initiatief een
groot aantal bezoekers van het
LAK-theater een onvergetelijke
avond bezorgd. Deze manifesta
tie stond geheel los van alle ex
perimentele theatervoorstellin
gen, die in het verleden vaak
slechts twintig mensen wisten te
trekken. Boerwinkel, met zijn
vrouw Ans in de wereld der ma
rionettenspelers een zeer tot de
verbeelding sprekende naam,
wist moeiteloos in een nauwe
lijks verlicht LAK-theater het
gedisciplineerd kijkend en luis
terend publiek in de bewegingen
van de maskers, stok- en hand
poppen mee te nemen. De be
doeling van de voorstelling van
gisteravond, die volgens Claudia
en Ella beslist in april of mei
in het LAK-theater. mede we
gens de grote belangstelling her
haald zal worden, was het pu
bliek vertrouwd te maken met
het enigszins aparte wereldje,
van de marionettenspeler en
zijn poppen- en schimmenspelt
Daarnaast wil de sectie textiel,
in overleg met de sectie teke
nen en schilderen, de sectie
LESKO. de sectie eNVe-Drama,
sectie Graffiti en een. drama
turg trachten dit initiatief in
onderling overleg verder uit te
bouwen.
De cursus marionettenma
ken, die een onderdeel vormt
van de sectie textiel geeft al eni
ge handvaten voor een verant
woorde benadering van dit fas
cinerende poppenspel, dat bol
staat van subtiele bewegings
technieken en verrassend origi
nele vondsten. Opvallend waren
bijvoorbeeld "De Zottekop" en
"De Dwarskop" terwijl bij "Me
tamorfose" op kunstige wijze
een oude man. via een kruis in
een vogel veranderde. Ook "De
Vogelschrik" en "De Heks", die
zeer nadrukkelijk haar kaken
bewoog, sprak bijzonder aan.
Duidelijk werd gisteravond, dat
de sectie textiel, die door een
volledig uitverkocht LAK-thea
ter velen teleur moest stellen,
met de manifestatie van Henk
en Ans Boerwinkel een omissie
in het tot heden geboden veel
zijdige Leidse cultuurpalet heeft
opgevuld.
A. C. KOEKEBAKKER JR
k Ivanka Kuliskova
(25 is gekozen
lot Miss Londen
Airport 1976. Ivanka
is geboren in het
Tsjechoslowaakse
Praag, maar woont
nu in'het plaatsje
Heston bij Londen.
Ivanka heeft nu
twee Miss-tit els in
de wacht gesleept,
want ze werd ook
gekozen tot Miss Air
India. Op de foto
wordt de Praagse
geflankeerd door
rechts Sheena Glo-
ver Wright (34),
"Miss Air Canada"
links Carmen Visa-
monte (20) "Miss
Iberia".
Door
Paul van Becku
HILVERSUM De NOS zal niet
ingaan op het ultimatum dat de
Nederlandse Toonkunstenaarsbond
heeft gesteld inzake onderhandelin
gen over de honorering van free
lance musici die zijn uitgenodigd
voor medewerking aan het Eurovi
siesongfestival.
Een woordvoerder van de NOS
deelt mee, dat de NOS geen aanlei
ding ziet om alsnog te onderhande
len, aangezien de voorgestelde hono
rering conform is aan de regeling
die door de gehele omroep is vast
gesteld in overleg met de vakbond
van musici ANOUK. De voorwaarde
van de Nederlandse Toonkunste
naarsbond, dat bij weigering tot on
derhandeling van NOS-zijde de bond
zal overwegen zijn eigen leden en die
van de zusterorganisaties in het bui
tenland te adviseren niet aan repe
tities en uitvoering van het song
festival mee te werken, legt de NOS
naast zich neer.
De woordvoerder deelde desge
vraagd mede, dat het gaat om vier
free-lance musici, die gevraagd zijn
het Metropole-orkest van de NOS
voor genoemde gelegenheid te ko
men versterken. Het honorarium
daarvoor bedraagt f5100.— en voor
2 van de 4 wegens speciale omstan
digheden nog 25 procent meer. Dit
geheel volgens de algemeen aanvaar
de regeling. De Nederlandse Toon
kunstenaarsbond, waarmee de NOS
sinds 1963 niet meer onderhandelt,
acht deze bedragen te laag.
PRAAG De Tsjechische toneel
schrijver en dissident Vaclav Havel
heeft van de autoriteiten geen toe
stemming gekregen om naar Italië
te gaan voor de première van een
van zijn stukken. De schrijver deel
de dit gisteren in Praag aan de pers
Naar in de Tsjechoslowaakse hoofd
stad verluidt is Havel, die in onge
nade is naar aanleiding van zijn
steun voor het liberale regime van
Alexander Dubcek in 1968, een van
de twintig intellectuelen die kort
geleden hebben geweigerd een ver
klaring te ondertekenen dat ze op
het punt stonden de Tsjechoslo
waakse wet te overtreden. Tot deze
groep behoort ook de filosoof Karei
Kosik, een van de bekendste marxis
ten van deze tijd.
DEN HAAG Zondagmiddag twee
minuten over vier: Sesamstraat, tv-
programma van de NOS en de Bel
gische BRT voor kinderen van drie
tot en met zes Jaar. De Amerikanen
zijn er al jaren mee bezig, Nederland
startte enkele maanden geleden met
een aangepaste versie. Amerikaanse
pedagogen riepen de serie in 't leven
om sociaal achtergestelde kinderen
de weg naar de lagere school te
vergemakkelijken. In de V.S. zijn
namelijk geen kleuterscholen waar
"de eerste beginselen van logisch
denken en optische waarneming
worden bijgebracht. Het Amerikaan
se programma van Sesamstraat is
dan ook veel meer belerend dan het
Nederlandse.
De NOS en de BRT kozen als
uitgangspunt een gezellig kinderpro
gramma, waarin op veel kleinere
schaal aan kennisoverdracht wordt
gedaan. Toch is ook deze aanpak
bepaald niet luchthartig. Elke
zondag kijken in Leiden, Gent en
Leuven studenten naar het pro
gramma en verwerken hun bevin
dingen in een wetenschappelijk
rapport. Ook pedagogen en vooraf
geïnstrueerde moeders in beide
landen zijn ingeschakeld in een
reeks onderzoeken waarmee het
projekt word begeleid.
Om een klein beetje te we*en hoe
Nederlandse kinderen op Sesam
straat reageren hebben wij samen
met een aantal kinderen naar twee
programma's gekeken. De ervarin
gen zijn te summier om ze als een
degelijk onderzoek te betitelen, maar
bepaalde reacties en uitspraken
ge\ en toch wel een indicatie.
Keuze
Sesamstraat is niet het enige
kinderprogramma dat op televisie
verschijnt. Acht omroepen brengen
jaarlijks enige tientallen kinderpro
gramma's op het scherm (aange
kocht of eigen werk") waarvan de
kwaliteit nog al verschilt. Belangrij
ke vraag na acht afleveringen van
Sesamstraat was dus: wat vinden
jullie het beste kinderprogramma?
Unaniem was het antwoord: „De
film van Ome Willem". Hoewel dit
VARA-programma inderdaad van
uitstekende kwaliteit is staat
daarmee niet vast dat de andere
programma's niet goed van opzet
zcuden zijn of onvoldoende aan
dacht krijgen. Wel opmerkelijk is
dat een zo grondig door vakmensen
voorbereid programma als Sesam
straat geen garantie biedt dat
kinderen het inderdaad leuk vinden.
Ook in ,.De film van Ome Willem"
wordt aan kennisoverdracht gedaan,
maar het accent ligt toch op de
grappende Edwin Rutten, de liedjes
en de kleine avonturen die vanuit
de eigen spanningswereld bewust
worden meebeleefd. Sesamstraat is
daartegenover meer instructief en
minder om te lachen, al zijn de
Amerikaanse poppen Ernie, Bert en
de kikker Kermit met Nederlands
ingesproken tekst schitterende
figuren. Maar wie lachen erom?
Volwassenen.
De kinderen om ons heen bleven er
nuchter onder. Pas toen de kikker,
pratend over het begrip hand, door
diezelfde hand in zijn nekvel werd
gegrepen ontstond er hilariteit.
Alfabet
In de eerste uitzending, toen het
alfabet steeds herhaald ala geheim
werd doorgefluisterd zei een jongetje
van drie naast ons de vierde keer
het alfabet feilloos na. Er was hem
dus iets nuttigs bijgebracht. Jan van
Lil pas afgestudeerd socioloog
werkzaam bij het luister- en
kijkonderzoek van de NOS. die wij
enkele weken later daarover spra
ken, antwoordde: „Onderwijsdeskun
digen vonden dat item over dat
alfabet helemaal niet zo belangrijk.
Ze zeiden: dat leren die kinderen
we": uit een telefoon- of woorden
boek."
De meeste kinderen met wie wij
keken hadden al meer afleveringen
gezien van Sesamstraat, maar de
naam van de blauwe vogel Pino
kenden zij niet. Nadat iemand met
een touwtje tussen twee handen op
het scherm een kop en schotel en
een schemerlamp had gemaakt,
vroegen wij na de uitzending of er
iets was met een touwtje. Geen
enkel kind reageerde. Socioloog van
Lil: „Natuurlijk, dat gaat te vlug.
Maar daarom is het ook zo nuttig
dat de ouders er bij zitten. Dat ze
zo'n truc met een touwtje voor hun
kinderen herhalen. Ik kijk altijd
mee met mijn kinderen. Als daar
voor de EO gezegd wordt dat als Je
vel bidt alles voor elkaar komt, dan
moet ik daar bij zitten om te
kunnen antwoorden als ze het mü
nog eens extra vragen: .sommige
mensen geloven dat, anderen niet."
Sommige zaJcen in Sesamstraat
worden toch nog te vlug op het
scherm gebracht of te mooi met
beelden verteld. Een kind kijkt door
een vissenkom naar een goudvis.
Mooi optisch plaatje, maar een
meisje voor ons riep: „Wat doet dat
meisje in die kom?" Dan komt de
poes. Opwinding in het gezelschap.
Een poes. Dat die poes het op die
goudvis heeft, gemunt interesseerde
de kinderen nauwelijks of ze
beseften het niet.
In het Limburgse Thorn worden de
Nederlandse fragmenten voor Se-
Ton Hasebos. VPRO-regis-
seur, voor het Sesamstraat-pro
ject een jaar aan de NOS uitge
leend.
samstraat opgenomen. VPRO-regis-
seur Ton Hasebos is voor een jaar
uitgeleend aan dit projekt evenals
Jan van Lil. Er wordt bijzonder
hard en met liefde aan deze serie
gewerkt. De socioloog is nauwelijks
als wetenschapsman te herkennen,
want de ene dag speelt hij voor
melkboer en de andere voor
postbode. Bovendien zorgt hij voor
het schrille gefluit aan het slot
waarna er met geweldig veel kabaal
van alles in elkaar tuimelt.
Hij vertelt: „De VPRO en de VARA
zijn al eerder bezig geweest met een
dergelijk programma, maar dat
bleek niet haalbaar. Daarna kwa
men we tot Sesamstraat, een
gezamènlijkheidsprojekt. In de acht
maanden dat ik voor deze voorlopig
20-delige serie ben vrijgemaakt,
moet ik de onderzoeken in
Nederland en België coördineren,
zelf onderzoekjes doen en de kijk- en
waarderingscijfers meten. Wat dat
laatste betreft: van de eerste
uitzending was de kijkdichtheid van
3 tot en met 11-jarige 49 en de
waardering 68. Van de tweede
uitzending: kijkdichtheid 52. waar
dering 69. Uitgesplitst moet nu
worden hoe de kinderen van 3—6 en
van 6—11 hebben gekeken. Het
onderzoek van de NOS en de BRT
richt zich op de doelgroep van 3 tot
6 jaar."
Uitgangspunt is dat Je kinderen
geen rommel voorzet. Ze zien ook
andere programma's zoals Piste, dus
als je met een clown gaat werken
dan moet die ook goed zijn.
Jan van Lil: „Het moet ook leuk en
spannend zijn. Maar wat is leuk en
spannend? Swiebertje. Jawel met de
veldwachter als boeman of Edwin
Rutten. In onderwijskringen vindt
men hem te autoritair. Ben ik het
niet mee eens. Uitstekende man. Het
is zo moeilijk. Je weet vaak niet hoe
kinderen reageren. Daar hebben die
Amerikanen zich soms ook zo in
vergist. Neem die kikker. Die legt
uit wat een voet is. Na de
uitzending vroeg men aan de
kinderen die de uitzending wel en
niet hebben gezien wat precies
onder een voet moet worden
verstaan. De kinderen die de
uitzending hadden gezien arceerden
de voet en een stuk van het been,
de andere kinderen alleen de voet.
Heel logisch, want de kikker had
vergeten te vertellen dat de voet
aan het been zit. Wij moeten ook zo
voorzichtig zijn met onze teksten.
Liberale Omroep,
een kind met
levenskansen?
De boom in het Hilversumse om
roepland is al zo vol, dat er geen
nieuwe zendgemachtigde meer bij
kan. Nog meer omroepen en de zaak
verstikt. Toch ontspruiten er nog
steeds nieuwe loten. Elk vechtend
voor zün bestaansrecht. Strevend
naar een stukje zendtijd voor een
eigen geluid. Zoals de Liberale Om
roep (afgekort LRTO, van Liberale
Radio Televisie Omroep), opgericht
door mensen die menen dat bij de
andere omroepen de liberale maat
schappijvisie te weinig aan bod komt.
De Liberale Omroep heeft banden
met de VVD. Maar het bestuur van
de LRTO vindt net als het hoofd
bestuur van de WD dat de twee
zich niet aan elkaar moeten binden.
Het Omroepbestuur voelt dan ook
niets voor congresmoties die het
WD-bestuur willen dwingen tot da
den op het terrein van de media.
Moties die tyet twistpunt worden op
het VVD-congres in Rotterdam op
NEDERLAND I
18.15 Bedreigde landschappen (herh. les 4) (TELEAC)
la.45 Toeristische tips (NOS)
13.55 Journaal (NOS)
19.05 Laurel en Hardy (VPRO)
19 25 Landgenoten! (VPRO)
19.40 Zendtijd van het Simplistisch Verbond (VPRO)
19.55 AU in the family (VPRO)
20.20 De VPRO Marathon Eetshow het nagerecht (VPRO)
21.00 Herenleed (VPRO)
21 35 Journaal (NOS)
21.50 De Aarde. Russische speelfilm uil 1930 (VPRO)
23.20 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.45 Paulus de boskabouter (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 't Spant erom: kinderspelshow (VARA)
20.00 Journaal (NOS)
20.25 Achter het nieuws (VARA)
20.40 De Pallisers, tv-serie (VARA)
21.35 De Ombudsman (VARA)
22.00 Ieder zijn deel, comedy-serie (VARA)
22.25 Achter het nieuws (VARA)
23.00 Gedicht (VARA)
23.01 Den Haag vandaag (NOS)
23.16 Journaal (NOS)
23.21 24.00 Wereldkampioenschappen Kunstrijden te Gothen
burg: reportage van de wereldkampioenschappen
kunslrijden voor heren (NOS)
NORV: 18.00 (S) Tijd vrij v
vr(je tijd: klass. liederen
12
i 13 1
15.00 Zoeklicht
16.30 Kijk op
buitenland. VPRO: 17.00 Welingelichte
kringen. 17.45 Symbiose 17.55 Med.
Hilversum UI
EO: 7.30 (S) Gospelsound. 8.03 (S>
Hilversum U Tijdsein. (8.03. 8.30 en 8.45 Klank-
AVRO: 18.00 Nieuws. 18.11 Radiojour- ford). 9,03 (S) De muzikale fruitmand.
Van der Meij richtte samen met
de RUswükers C. P. Bel en G. P. M.
Louwerens de Liberale Omroep op.
Hun hoofdkwartier is nog korte tijd
gevestigd in de Hilversumse villa
van zyn ouders. Daarna verhuizen
ze naar een kantoorpand. Intussen
hebben ruim vyfduizend sympathi
santen zich gemeld voor hun omroep.
Leden werven ze pas aks dat aantal
tot 40.000 is gestegen en ze aspirant-
omroep zouden kunnen worden. Ze
verwachten met een jaar zo ver te
zün.
Waarom de Liberale Omroep, ter-
wül de VVD tegen het huidige om
roepbestel is? Van der Mey: „Dat
omroepbestel is er. Of je dat nu
leuk vindt of niet. Als Je aan de
kant blüft staan, moet je niet klagen
dat je te weinig aandacht krijgt".
Overigens verwachten de drie libe
rale etherklanten niet dat hun gees
teskind het ooit verder zal schoppen
dan een C-omroep. Ze baseren zich
daarbü op een NOS-onderzoek. waar
uit een geringe belangstelling voor
principiële omroepen bleek.
Is de Liberale Omroep een kind
zonder levenskansen? Van der Mey
gelooft dat niet. „Bovendien is dit de
allerlaatste kans om ooit iets te be
ginnen", legt hü uit. En hü wüst
daarbü op de plannen van CRM-
minister Van Doorn om de moge
lijkheid van een aspirant-omroep af
te schaffen, zodat ineens 100.000 om-
roepbüdrage-betalende leden moeten
worden gepresenteerd 'in ruil voor
zendtijd.
HONKBAL Zuid-Korea heeft
toegezegd met het nationale honkbal
team deel te nemen aan de Haarlem
se honkbalweek. Naast Korea zün uit
genodigd: Cuba, de Sullivans, Arizona
en Nederland.
SCHAATSEN Co Gilling uit
Warmenhuizen heeft zich gisteren in
Heerenveen verzekerd van de Heine-
ken-trofee voor marathonschaatsers.
Gilling werd tweede achter Gerrit
Woudenberg.
SCHAATSEN Tydens interna
tionale wedstrüden in Berlün is Atje
KeulenDeelstra op de 500 meter
tweede geworden achter de Oostduitse
Ines Bautzmann.
samenleving. AVRO:
themaprogr. 20.35
22.05 Gesprek
nis. Bisschop
burgemeester
morgen, hierin:
Schwarzkopf. 12.00 iS) Uit eigen
duktie. EO: 13.00 (S) Klankspiegel.
14.00 Nieuws. 14.02 Klankbord. 14 20
(S) Sefer 't Hilllm. 14.45 (S) Woord
der waarheid. VPRO: 15.00 (S) Muz.
DUITSE TV
Duitsland 1
Gelderenshow:
poosten.
VRIJDAG 5 MAART
Hilversum I
KRO: 7.00 Nieuws. 7.02 Het levende
woord. 7.06 (S) Gevar. progr. en lichte
muz. (7.30 Nieuws.)
17.55-18.00 Journaal. (Reg. program-
na NTI-.D In I c-„
18 45 Zandmannetje.
18.55-19.26 Nordschau Magazin). 19.59
Die abenteuer des Monsieur Vi-
aocq. tv-serie. 19 15 Akt. 19.45 Trlck
um 4tel vor 8). 20.00 Journaal en weer
bericht. 20.15 Ekonomisch magazine.
21.00 Hnsatz ln Manhattan, detective-
ziek. (12.26 Med. 12.30 Nieuws). 14.00
-23.35 Journaal.
Kontraste. 22.30 Sport.
17.00 Journ. 17.10 Wiekteund die
starken Manner, tekenfilmserie. 17 40
Aktualiteiten en muziek. 18.20 Span-
Hilversum II
7.11 Ochtendgym.
sur en prikkeldraad. LJBI
t de Noordzee, dok 9 35 Wa-
Jounnalisten en politici.
k Twee verwarde herensoms gehinderd door een medemens,
worden vanavond bij de VPRO weer geteisterd door weemoed
en verlangen. Cherry Duyns en Armando de tioee heren
roepen gezamenlijk uit: "O, dood! O, eenzaamheid! O, bo
men".
k Ook op Nederland I bij de VPRO een Russische film uit
1930: De Aarde
Op Nederland 2 is het om tien uur weer lachen geblazen.
De VARA vertoont op dat uur de zevende aflevering van de
Nederlandse comedy-serie leder zijn deel.
