Nota: "bescherm
de binnenstad"
Mooi
maar
Als iedereen er
achter kan staan
PPR/D'66niet één maar drie
scholen in binnenstad handhaven
NEDERLANDS VERBOND VAN
VAKVERENIGINGEN
Actie SKM
om Leidse
kabel-t.v.
Voorstel Monumentenzorg
Binnenstadsteam over nieuwe aanpak:
fm
LEIDEN De kern van Leiden, het gebied binnen de singels, moet een beschermd stads
gezicht worden. Met dit voorstel besluit de "Nota te beschermen stadsgezicht Leiden" van de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg. Wanneer de ministers van CRM en Volkshuisvesting en
Ruimtelijke Ordening een gebied als beschermd stadsgezicht aanwijzen, worden allerlei rege
lingen van toepassing op dat gebied die het mogelijk maken dat veranderingen slechts geschie
den op een manier dat het geheel geen schade lijdt, of zo weinig mogelijk. Het gaat daarbij om
de totale bebouwing, inclusief monumenten, en de omgeving van straten, bomen, pleinen, grach
ten, en bruggen.
LEIDEN De Stichting Kabelnet
Merenwijk zal volgende week bij de
PTT een machtiging aanvragen om
de kabeltelevisie in heel Leiden te
verzorgen. De SKM wil daarmee de
gemeente onder druk zetten. De PTT
zal namelijk B en W om advies vra
gen over deze aanvraag. B en W
hebben drie maanden de tijd om dat
advies op te stellen. Mocht het ad
vies negatief zijn. en de SKM ver
wacht niet anders, gezien de ontwik
kelingen van de laatste tijd, dan zul
len B en W zelf binnen zes
maanden met plannen moeten ko
men voor bekabeling van Lelden,
Aan de hand van deze nota wil men
komen tot een gezamenlijk uit
gangspunt voor de rehabilitatie van
de oude stad. De procedure die voor
af gaat aan de aanwijzing tot be
schermd gebied wordt gestart door
de Rijksdienst voor de Monumenten
zorg; verschillende instanties, waar
onder de gemeenteraad, voorzien
het voorstel van de dienst van ad
viezen. Na de aanwijzing door de
twee bovengenoemde ministers is er
nog een beroepstermijn van twee
maanden. Het beschermde stadsge
zicht wordt ingeschreven in een spe
ciaal register van de Monumenten -
raad. De gemeente moet binnen twee
Jaar na inschrijving een bestem
mingsplan vaststellen voor het aan
gewezen gebied.
Zolang er geen bestemmingsplan
van kracht is, moeten aanvragen om
een bouwvergunning, als ze niet ge
weigerd kunnen worden door B en W,
voorgelegd worden aan de minister
van CRM en eventueel die van Volks
huisvesting en Ruimtelijke Orde
ning. Deze beslissen dan over de
aanvraag.
By de voorbereiding van het be
stemmingsplan kan de gemeente in
aanmerking komen voor een specia
le subsidie.
De bescherming van een stadsge
zicht betekent niet het "bevriezen"
van de huidige toestand: "Het stre
ven moet erop gericht zyn dat wen-
seiyke of noodzakelyke veranderin
gen slechts geschieden op zodanige
wijze dat het aspect van het geheel
niet, of althans zo weünig mogelijk,
schade lijdt". De wet laat hier ruim
te voor aan de situatie aangepaste
maatregelen.
Er is een speciale regeling om het
wonen in de binnenstad aangenamer
te maken, en om karakteristieke
bouwwerken te herstellen. De rui
me mogelijkheden van deze rege
ling maken een planmatig aangepak
te verbetering mogelijk die niet tot
grote afbraak hoeft te leiden. De ver
sterking van de woonfunctie van de
Leidse binnenstad wordt volgens de
PONDERDAG 4 MAART 1976
nota bemoeilijkt door de slechte toe
stand van "niet geringe gedeelten
van het toinnenstadsgebied".
Aan de nota zijn twee kaarten
toegevoegd die de Leidse situatie
weergeven. De "waarderingskaart
bebouwing" laat zien in hoeverre
bepaalde gebouwen karakteristiek
zijn voor hun omgeving. Dit is geen
absolute waardering, zegt de nota:
"Wat aan de Vierde Binnenvest
gracht karakteristiek is kan het be
bouwingskarakter in de Breestraat
verstoren". De kaart geeft een inde
ling in vier soorten: van bebouwing
die het beeld bepaalt tot "beeldsto-
rende bebouwing"
Om enkele voorbeelden te noe
men: onder de beeldstorende be
bouwing vallen de studentenflat
aan de Pelikaanstraat, V. en D., P.
en C., C. en A„ de ABN en studen
tensociëteit Minerva in de Bree
straat, grote delen van de Lange-
gracht en de Uiterstegracht. Beeld
bepalende bebouwing is vooral te
De studentenflat aan de Pelikaanstraat verstoort het beeld van de Oude Vest, is te groot in ver
gelijking met de omringende bebouwing; De Oude Vest is een "gave" gracht die het beeld van
Leiden bepaalt, volgens de nota
vinden aan het Rapenburg, rond
de Pieterskerk, en aan de Hoog-
landsekerkgracht.
De tweede kaart geeft een waar
dering van de ruimte, dat wil zeg
gen: het geheel van bebouwing,
straat, beplanting en water. Hier
zijn drie categorieën: gave ruimten
die het beeld bepalen, gave ruimten
die niet het beeld bepalen, en ruim
ten die aangetast zijn. De Beesten
markt, Oude Vest en de markten-
route worden beeldbepalend ge
noemd, de Breestraat is een van de
vele niet beeldbepalende delen van
de stad; het overgrote deel van de
cityring is volgens de nota aange
tast.
In de nota wordt gesteld dat er
geen grote samenhang is van het
gebied binnen en buiten de singels,
terwijl ook de bebouwing langs de
buitenrand van de singels niet van
grote waarde wordt geacht. Daarom
is de grens van het te beschermen
stadsgezicht gelegd langs de singels.
Wel wordt het gebied binnen de
singels in drie zones ingedeeld: be
langrijke gebieden met veel monu
menten zijn de Pieterswijk, de wijk
rond de burcht, Lange Mare, Oude
Vest en Herengracht; in de overige
delen van de binnenstad zijn er
minder monument enof is alleen het
patroon van straten en waterlopen
van belang.
Mochten B en W daar niet ln sla
gen, dan krijgt de SKM automatisch
de machtiging van de PTT. Aldus
mededelingen van SKM-voorzitter F.
D. de Jong, die verder opmerk
te dat de SKM al een plan voot be
kabeling van heel Leiden heeft. Dat
zou stammen uit de beginperiode
van de SKM, toen de mening heerste
dat de SKM voor heel Leiden de ka
beltelevisie zou mogen verzorgen.
De SKM zal aan alle fracties ln de
gemeenteraad een brief schrijven,
met een verzoek tot een onderzoek
naar de ontwikkelingen die zich in
de regio Leiden op kabel televisiege
bied hebben voorgedaan. Verder
wordt onderzocht of een kort geding
tegen de gemeente Leiden mogelijk
is. Om haar acties kracht bij te zet
ten zal de SKM adhesiebetuigingen
verzamelen van de bewoners van de
Merenwijk, die nu al enkele jaren
contributie moeten betalen zender
dat zij daar de beloofde zes t.v.-pro
gramma's en tien FM-stations voor
krijgen.
Vorig jaar september hebben Post en Van der Weijden aan het
college van B. en W. een nota geschreven over de aanpak van de
binnenstad. Het bleek dat er wel allerlei onderzoek was gepleegd
in de loop der jaren, maar dat het werk daarna praktisch had stil
gelegen. Om inspiratie op te doen had het ambtelijk duo een bezoek
gebracht aan Groningen. Op laaiend enthousiaste toon wordt de
Groningse benadering van de problemen in de binnenstad uit de
doeken gedaan. In Groningen wordt gewerkt met externe adviseurs.
Post en Van der Weijden stelden voor met drie adviseurs in zee
te gaan. En zo werd besloten.
Ir. Engberts is de organisatiedeskundige van het team. Hij bekijkt
niet alleen de organisatie van het werk aan de binnenstad, maar
houdt zich ook bezig met het reilen en zeilen van het team zelf.
Oorspronkelijk is Latta architect. Hij werkte aan enkele kleine
projecten in verschillende Duitse steden. Maar in Groningen raakt
hij voor het eerst echt betrokken bij het werken aan een hele bin
nenstad. Het werken aan "een stedelijk weefsel" in plaats van aan
losstaande gebouwen.
Yap is werkzaam bij het RIGO: het research-instituut voor de
gebouwde omgeving. Dit Amsterdamse instituut pleegt onderzoek
op allerlei terreinen. Yap begeleidt momenteel een groep studenten
die de binnenstad van Haarlem bestuderen. Andere onderwerpen
waar het RIGO zich mee bezighoudt zijn de experimentele woning
bouw en de monumentenproblematiek.
In onderstaand gesprek met het team, waarbij ir. Engberts wegens
ziekte niet aanwezig kon zijn, komen de inspraak aan de orde en
de wijze waarop binnenstadsplannen gemaakt worden. In tegen
stelling tot voorheen probeert men nu voor de binnenstad een "inte
graal plan" te ontwikkelen: een plan waarbij alle aspecten van de
binnenstad gewogen worden.
Leiden kent sinds enige tijd
een binnenstadsteam, een team
dat zich speciaal bezig houdt
met de systematische aanpak
van het gebied binnen de sin
gels. Het bestaat uit de twee
topambtenaren Post en Van
der Weijden, wethouder Waal
en drie adviseurs van buiten
de gemeente: dé Duitse archi
tect Latta, bouwkundig inge
nieur Yap, en organisatie-des-
kundige Engberts. In januari is
dit team aan de slag gegaan.
Dat wil zeggen dat de tzoee
topambtenaren van gemeente
zeer ken en de secretarie de
helft van hun tijd besteden aan
het werk voor de binnenstad.
Om de veertien dagen komen
de drie externe adviseurs twee
dagen naar Leiden. Deze eer
ste drie maanden tot april zijn
een kennismakingsperiode.
Eind maart leveren de advi
seurs een rapport met een ver
slag van hun werkzaamheden
en hun conclusies over wat er
verder moet gebeuren. Aan de
hand daarvan beoordelen ge
meente en adviseurs hun sa
menwerking, en beslissen beide
partijen of ze doorgaan met
het team of niet.
ADVERTENTIE
U CUT.
HAARLEMMERSTRAAT 181
CASSETTES
Ruime keuze in de beste
merken. Wy brengen U als
speciale aanbieding,
6-delig, 40 stuks,
Messen Bol, heft Edelstaal (dus
Zilverwit) voor
335.—
Gratis er by:
6 taartvorkjes 1 gebakschep
3 theelepels 1 suikerschep
2 vleesvorkjes 1 sla-couvert
Gedurende de twee dagen dut de adviseurs in Leiden zijn wil de groep zo min mogelijk ge
stoord wordenen sluit zij zich op op een rokerige werkkamer. Op de foto v.l.n.r.: de ambtenaren
Eggenkamp en Van der Weijden, organisatiedeskundige Engberts, gemeente-ambtenaar Post,
zoethouder Waal, architect Latta en stedebouwkundige Yap.
Met stadsvernieuwing bestaat nog weinig ervaring. Het is ten
slotte nog niet eens zo lang geleden dat stadsvernieuwing bestond
uit simpelweg kaalslag en nieuzobouw. De externe advisezirs kunnen
ervaringen van elders doorgeven aan Leiden. Zij zijn door hun positie
makkelijker in staat tot vergelijkend onderzoekomdat zij een zekere
objectiviteit tegenover de stad bezitten. De externe adviseurs werken
in koppels met de teamleden van binnen de gemeente: elk koppel
heeft zijn eigen invalshoek ten aanzien van de problemen van de
binnenstad.
Door
Tom Maas
Yap houdt zioh bezig met het sociaal-
culturele en economische aspect. Zyn
eerste indrukken zyn zeer positief:
„Leiden heeft een zeer goede carto
theek van de woningen en bedryven,
dat is fantastisch materiaal. Er is al
leen nog analyse van het materiaal
nodig. Vanaf 1970 is alles zeer nauw
keurig bygehouden. In andere steden
is dat wel eens anders".
„Nu moeten we kyken wat we alle
maal met het materiaal kunnen
doen. By het opstellen van een inte
graal plan kyk Je hoe het zich alle
maal ontwikkeld heeft, welke proces
sen er spelen. Die processen vinden
Latta: „Maar er zyn ook omgekeerd
invloeden van de bebouwing op de
ontwikkeling. By voorbeeld in de ver
houding van het verkeer tot de eco
nomie. De combinatie van de ruimte,
het verkeer en de economie ls stede-
bouw. Die koppeling is de grootste
opgave voor de stectebouwer; alle in
formatie moet gecombineerd worden"
Yap: „Om een voorbeeld te geven: Je
wilt de woonfunctie van de binnen
stad stimuleren, zodat er zoveel mo-
gelyk gezinnen komen wonen. Ana
lyse maakt duidelijk dat de gezinnen
Juist wegtrekken, dus een tegendraad
se ontwikkeling, terwyi er steeds meer
alleenstaanden komen. Als Je dan het
wonen van gezinnen wilt stimuleren,
zyn er scholen nodig, verkeersarme
straten, speelruimte, winkels, crèches.
Dat is de samenhang van het ge
heel. Het bouwen van huizen heeft
geen zin als het andere niet gebeurt.
Leiden heeft daarnaast nog een re
gionale functie met economische ac
tiviteiten en activiteiten in de dienst
verlening. Die dienstverlenende be
dryven trekken personeel aan. en dat
schept weer mogelykheden voor win
kels en café's. Deze verbanden kun Je
niet lossnijden. De binnenstad is een
levend organisme".
Waal: „Vroeger had men een stati
sche aanpak. Men constateerde aan
de hand van kaarten de situatie. Dan
werd er een einddoel gesteld met een
bestemmingsplan, en daar werkte
men naartoe. Zo'n voorbeeld van
vroeger was de tentoonstelling „Lel
den bekeken". Dat was in de jaren
zestig, toen legde men teveel nadruk
op het verkeer."
dat de trend er is. is die goed, dacht
men. Men trok de trend door en be
rekende: daar komen we terecht".
Yap: „Er was geen twyfel aan die
prognoseberekening. Men had een
kwantitatieve benadering, cyfermatig.
geen procesmatige aanpak, waarby
men kykt hoe de ontwikkeling is ge
groeid. Men maakte geen integrale
plannen, men dacht niet aan vermen
ging van functies, byvoorbeeld van
werken en wonen".
Post: „Het is niet zo dat er vroeger
helemaal niet integraal gedacht werd,
maar andere, met andere accenten.
Men had minder oog voor de nega
tieve effeoten. Men had ook niet de
instrumenten die men nu heeft. Men
had vertrouwen in de toekomst op
grond van het beginsel: wat groeit is
goed, een byna naïef optimisme over
realiseringsmogelijkheden".
Dap: „Hoog Catharyne is deels inte
graal aangepakt: de vermenging van
verkeer en economie".
Latta: „Maar er is geen integratie
met de stad. Het staat lo6 van zyn
omgeving".
Inspraak
Als de inspraak van de binnenstadbe
woners aan de orde komt, blijkt Lat
ta net die middag een schets van een
procedure gemaakt te hebben. Ook
hier is er een andere benadering dan
vroeger. Ging het gesprek in het bo
venstaande over het verschil van de
huidige integrale aanpak ten opzichte
van de vroegere aanpak toen men
niet aan vermening van functies
dacht, nu biyfct ook in de realisering
van de aanpak een verandering.
Vroeger maakte men een plan, en als
dat gerealiseerd was, was het doel
bereikt, was men klaar: het zoge
naamde gesloten planproces. By een
open planproces stellen de plannen
makers zich kwetsbaar op: allerlei
mensen gaan meedoen in de besluit
vorming.
Als er weinig ruimte is, kunnen ver
schillende aanspraken op die ruimte
met elkaar in conflict komen. Als alle
partyen mee kunnen denken by het
maken van plannen, komen die con
flicten op tafel.
Yap: „Er zal dan minder agressie
optreden, want de betrokkenen heb
ben het gevoel dat zy informatie krij
gen en dat beïnvloeding mogelyk is:
dat schept een beter klimaat".
Van der Weyden: „Die participatie
levert ook informatie, het maakt dui-
delyker welke keuze Je moet maken".
Yap: „Het nadeel is de tyd die het
kost. En het kan zyn dat. conflicten
niet op te lossen zyn. Dat zie Je vaak
by de Horeca en de omwonenden. By
de keuze die in die conflicten ge
maakt moet worden, vind Je de link
met politiek. De keuze die gemaakt
wordt is een politieke keuze".
Waal: „Voor die inspraak by de ont
wikkeling van de binnenstad en voor
de voorlichting willen we oen aparte
man. De gemeente is in onderhan
deling met CRM om een aparte man
hiervoor te krygen".
Latta: ..Die inspraak moet wel ge
structureerd zyn, zodat ondertussen
het werk door kan gaan".
Yap: „Wat er gebeurt moet door
iedereen gedragen worden: daarby is
inspraak onmisbaar. Of het resultaat
mooi is of niet, is niet belangryk, ais
iedereen er maar achter staat".
LEIDEN De PPR/D'66-fractie in de Leidse raad is tegen hanlschool ^heven kunnen wor-
het idee om voor de hele binnenstad één groot nieuw school- plan
complex te bouwen aan de Kaasmarkt, om daar drie kleuter- goed moggu^.
en drie basisscholen in onder te brengen Men geeft de voor- een deide fase m er yoor
keur aan een drietal scholen. Een plan daarvoor, is opgesteld gemwnteiijke basis-school aan d»
door het PPR-raadslid Frits van Oosten in samenwerking met Aalmarkt een nieuwe behuizing ge-
de fractie.
Het idee van de PPR/D'66 is om
het centrum in drie stukken te ver
delen: 1. De Camp/Maredorp. 2.
Academie/PieterswUk. 3. Pancras/
Levendaal. In elk daarvan zou een
kleuter-basisschoól moeten komen.
In concreto wordt voorgesteld de ninS
Prins Bernhardschool aan het
Noordeinde op te heffen. Deze
school heeft volgens het plan nog
geen 25 procent van het aantal
leerlingen uit de binnenstad, terwijl
ook een duidelijke relatie met het
kleuteronderwijs ontbreekt. Boven
dien ligt de school zeer excentrisch en
voorgesteld wordt hiervoor het bin-
nen-afzienbare tijd vrijkomende ge
bouw van de LOM-school aan het
Haagwegkwartier. Verder zou toe- Rapenburg 48 te benutten (even
tueel na verbouwing). Geconstateerd
wordt dat de school dan beter komt
te liggen ten opzichte van de Camp-
stemming gegeven moeten worden
voor het bouwen van een nieuwo
school in de Camp. By de
de Bern- school. Bovendien ligt de school dan
1W/ PEPERZAK beheerst 't vak!
Ontmoet onze kollekties
waardeer onze prijzen 1
Wf REPAREREN - MODERNISEREN
L SPUI 149-151 DEN
HAAG-CENTRUM TELEFOON 070 - 60 48 95 l|
middenin de Academie/Pieterswijk
en is de plaats gunstiger ten opzicht*»
van de Haanstra-kleuterschool waar
mee reeds samengewerkt wordt. De
volgende stap zou volgens het plan
vanuit de PPR/D'66 moeten zijn do
opheffing van de Barbaraschool.
Dit gezien de weinig centrale ligging
en het zeer snel dalende leerlingen
aantal. Eventueel zou de Barbara-
kleuterschool verplaatst moeten wor
den. Tenslotte wordt ervoor gepleit
de chr. school aan de Hooglandse
kerkgracht te handhaven en te on
derzoeken of samenvoeging met de
kleuterschool op de Oude Rijn mo
gelijk is. Zou het plan inderdaad uit.
gevoerd worden dan moet een andere
oplossing gevonden worden voor de
opleiding van museummedewerkers.
In plaats van aan het Rapenburg
zou deze school gehuisvest kunnen
worden aan het Noordeinde 1 of 3
of in de voormalige LEAO/MAVO-
school.
Afdeling Leiden
BELANGRIJK BERICHT VOOR LEDEN VAN HET N.V.V.
Ook dit jaar zyn er enkele deskundigen beschikbaar om N.V.V.-leden by te
staan bij het invullen van aangiftebiljetten voor de inkomstenbelasting.
Zij, die hiervan gebruik willen maken.kunnen zich voor een afsprak w>nden
tot de sekretaris van hun bond.
De adressen zyn:
Algemene bond van Ambtenaren. Oude Singel 6, telefoon 132159, (vrydag-
avond van 7 tot 8 uur».
Bouwbond N.V.V, Herengracht 18. tel. 131838, dag 9 tot 12 uur.
Mercurius, Wasstraat 46, tel. 125069, woensdagavond 7 tot 8 uur.
Industriebond N.V.V.. Herensingel 3, tel. 121458, donderdagavond van 7 tot
8 uur. (Ook de leden in Leiderdorp».
A.N.G.B., Lorentzkade 69. tel. 126656, 's avonds van 7 tot 8 uur.
A.B.O.P.. Gerrit Kastoinstriat 65. tol. 140273
Vervoersbond N.V.V., Sperwerhorst 92. tel. 131216 (Zie uw hondsblad Steeds
Voorwaarts).
A.V.B. Leiden, Zaanstraat 122, toL 132635
A.V.B. Rijnsburg. Piet Heinstraat 44. Rynsburg, tol. 01718—20255.
N.B.H.P.. Beethovenlaan 169, tel. 762424
Nederlandse Politiebond (N.P.B.), Wilddreof 234. Leiderdorp, tel 892931.
N.P.B. afdeling Voorschoten, Leidseweg 97a, Voorschoten, toL 017172663.
1 het N.V.V. in Leiden, Bui-
