Waas van woede omgeeft
jubileum van Josephine
/RflDI0\programma
...en gisteren
toegelicht
'Lieve Arthur': tv-spel
voor drie actrices
Oudeboeken
gooi je niet zomaar weg.
cb
WOENSDAG 25 FEBRUARI 1976
Gouden
Grammofoon
voor
Nederlandse
platen-
artiesten
HILVERSUM Op dinsdag 16
maart wordt in het RAI-con
grescentrum in Amsterdam het
"TROS Gala van ae Nederlandse
Plaat" opgenomen. Tijdens dat Ga
la zullen tien Nederlandse artiesten
i uit handen van presentatrice Willy
Dobbe de „Goudten Grammofoon"
ontvangen. Het betreft de bekroning
van de beste grammofoonplatenpro-
duktie van het afgelopen jaar in een
bepaalde categorie. Van de ruim
120 voor de prijs in aanmerking ko
mende produkties werden de volgen
de ljp.'s onderscheiden: "Tien Jaar
Herman van Veen" Herman van
Veen, „Goin' back in time" Mike
Rondell, „Martine Bijl zingt Hans
Ohristiaan Andersen" Martine
Bijl, 'The George Gershwin Song
Book" Rita Reys, „As we are"
Lucifer, „Introspection-2"
Thijs van Leer. "Wat je zegt ben
je zelf - 2" Frans Halsema en
Gerard Cox, „André van Duin's
Pretmaohine" André van Duin
en Frans van Dusschoten, "Vette
Jus en Boerenjongens" Alexan
der Curly en "Van Dichtbij" Con-
ny Vandenbos. De jury bestond uit
Pim Jacobs, voorzitter, Willem Duys
j Rogier van Otterloo, Eli Asser,
Raph Inbar, Ohiel Montagne en
Ferry Maat, De bekroonde artiesten
1 zullen in het programma live optre-
den met het 35 man sterke orkest
van Harry van Hooff. Bovendien zal
een aantal buitenlandse artiesten op
treden. Het 'TROS Gala van de Ne
derlandse Plaat" wordt op maandag
avond 29 maart uitgezonden.
Oud-museum
directeuren
TDe heren van de Toneelraad hebben met ons gesjacherd'
NEDERLAND I
16.50 Met Ray Nusselein dromen (VARA)
17.00 De film van Ome Willem (VARA)
18.15 Wetenschap in beweging (TELEAC)
18.45 Verkeers(p) licht (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Van gewest tot gewest (NOS)
19.50 Democraten'66 (POL. PARTIJEN)
20.00 Lieve Arthur (NOS)
2100 De Machinist (NOS)
21.10 Werkwinkel (NOS)
21.35 Journaal (NOS)
21.50 Den Haag vandaag (NOS)
22.05 Panoramiek (NOS)
22.35 Studio Sport (NOS)
23.00 Sprekershoek (NOS)
23.15 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.45 Paulus de boskabouter (NOS)
1S55 Journaal (NOS)
19.05 Jouw beurt (IKON)
13.30 Kenmerk (IKON-KRO/RKK)
20.00 Journaal (NOS)
20.25 Film van het Leger des Heils (SOCUTERAi
20.30 Brandpunt (KRO)
20.50 Studio Vrij (KRO)
21.50 Je dijkt de zee niet ongestraft in (KRO)
22.20 Keef man is niet gek (KRO)
22.40 Journaal (NOS)
protesteren
tegen het
ontslag van'
E. Meijer
Omstreeks de tijd dat het avondeten wordt opgeschept is
het vrijwel uitgestorven in de Rotterdamse Schouwburg.
De portier van de artiesten-ingang zit onderuit gezakt in
zijn gleizen hok. Achter het toneel, voorbij het glazen hok,
is het leeg. Er hangt de sfeer van een juist voltooide evacua
tie waarbij de laatste die wegging vergeten heeft het licht
uit te doen.
AMSTERDAM In een open
brief aan minister Van Doorn
(CRM) hebben de voormalig direc
teur van het Stedelijk Museum in
Amsterdam jhr. W. Sandberg en de
vroegere directeur van het Van
Abbemuseum in Eindhoven J. Lee
ring, geprotesteerd tegen de schor
sing van de directeur van het Van
Goghmuseum, drs. E. Meijer. De
2 oud-directeuren zien in de maat
regel een duidelijk teken van centra
lisme door het ministerie van CRM,
"oat eerder een verlies aan voor de
huidige tijd in de museumwereld
belangrijke perspectieven inhoudt,
dar. iets tot oplossing brengt". Zij
dringen er bij de minister op aan
zo spoedig mogelijk door rehabili
tatie van de heer Meijer de schor
sing ongedaan te maken.
De heer Meijer werd enkele weken
geschorst omdat hij herhaalde malen
het budget van het museum, dat
in mei 1973 werd geopend, zou heb
ber. overschreden. Het conflict tus
sen drs. Meijer en minister Van
Doorn houdt behalve met de ex
ploitatie ook verband met het grote
aantal tentoonstellingen in het mu
seum, Hoewel het ministerie waar
dering heeft voor het artistieke be
leid van de museumdirecteur, heeft
hij volgens het ministerie enige
voorschriften en afspraken in deze
geschonden.
Kees Hoogeveen
houdt receptie
LEIDEN Kees Hoogeveen is
een kwart eeuw verbonden aan
de Leidse Schouwburg. Dat
feit zal morgen worden gevierd
met een receptie in "Nieuw-Mi-
nerva". De jubilerende bedrijfs
leider krijgt deze receptie aan
geboden door de Leidse Schouw-
burgcommissie. 's Middags van
vier tot zes uur is er gelegenheid
om Kees Hoogeveen de hand te
schudden.
Alle kleedkamers zijn verlaten op
één na. Daar zit Josephine van
Gasteren. Als ze spreekt heeft ze
de bladders op haar stembanden.
Ze is doodmoe, afgedraaid, na een
dag repeteren. Onder de kapspie
gel staat een kleine ikoon. Die ze
vasthoudt.. „Mijn lijfsbehoud",
fluistert ze. „Die ikoon hebben de
mensen van het dorp Tolo in
Griekenland, waar ik al jaren
steeds weer naar toe ga, me met
tranen in hun ogen gegeven. Al
tijd als je het moeilijk hebt zal
deze ikoon je helpen, zorg dus dat
je hem steeds bij je hebt, hebben
ze gezegd. Nou, mijn God, wat heb
ik dat ding nodig, deze weken".
Zaterdag a.s. viert Josephine van
Gasteren haar veertigjarig toneelju-
leum met de premiere van
ffrouw Margreet'' (Madame Mar
guerite). volgens de schrijver van
het stuk, de Braziliaan Roberto
Athyade, „een tragi-komische mono
loog voor een onstuimige vrouw".
De produktie wordt uitgebracht door
het Stadstoneel Rotterdam, (waar
van Josephine artistiek leidster is».
De eerste voorstelling gaat echter
niet in de Rotterdamse Schouwburg,
maar in het Cultureel Centrum van
Amstelveen. „Leuk voor Josephine,
tenslotte is het veel aardiger om een
jubileum in je eigen woonplaats te
vieren", stelde de Toneelraad Rotter
dam aan het begin van dit seizoen.
Emotie
Josephine is nu meer dan blij dat ze
niet in Rotterdam gehuldigd zal
worden. De actrice. - in sommige
wandelgangen ook wel „dat mens
van Gasteren" genoemd, omdat ze
altijd rechtuit en dictatoriaal zegt
wat ze denkt - wil nu eigenlijk niet
meer vertellen waarom. Wel „Als je
met repeteren bezig bent terwijl er
door de Toneelraad mensen ontsla
gen worden, dan geeft dat toch een
stuk emotie".
Na het verdwijnen van het Nieuw
Rotterdams Toneel, heeft ze vier
jaar lang in een schuttersput
gezeten, heeft ze op haar manier
guerrilla gevoerdvoor opnieuw een
vast ensemble in de Maasstad. Een
leek het erop dat ze roos trof, toen
haar samen met Cor Stedelinck
de leiding van het Stadstoneel
Rotterdam in handen werd gegeven.
Het Stadstoneel wordt echter aan
het einde van het seizoen opgehe
ven. En dat zit Josephine - op z'n
zachtst gezegd - niet lekker. „Ik
geef grif toe dat ik fouten heb
gemaakt, vooral omdat ik met Cor
Stedelinck de verkeerde partner heb
gekozen. Maar boven alles hebben
de heren, ik zeg de heren, van de
Toneelraad en de gemeente me
verbijsterd, omdat ze zo met ons
gesjacherd hebben. En dat heeft me
razend gemaakt en me tegelijk een
gevoel van grote onmacht gegeven.
Die mensen hebben geen benul, echt
geen benul van waarmee ze bezig
zijn.
Gelukkig maar dat Josephine van
Gasteren alleen maar kwaad kan
zijn in de perioden dat ze geen
toneel speelt, of gewoon over toneel
spreekt. Weg uit de kleedkamer,
naar ergens waar een drankje in
het vat zit, fleurt ze helemaal op.
Want „Juffrouw Margreet" is toch
niet niks, het wordt de zwaarste
voorstelling die ze ooit gedaan heeft.
Die Margreet is een onderwijzeres
en het publiek in de zaal is haar
klas. Josephine: „Een uur voorde
pauze, veertig minuten er na. Ik heb
het stuk in Parijs gezien met Annie
Girardot in de titelrol. Ik dacht:
hoe heeft ze die immense hoeveel
heid tekst in hemelsnaam in haar
kop gekregen? Nu ik er mee bezig
ben - met regisseur Jo Dua, een
fantastisohe man - is het wonder
baarlijk hoe het stuk zich laat
spelen, al is het geweldig complex,
al lijken de zinnen onderling
nauwelijks verband te hebben".
Met het glas in de hand speelt ze
een stukje voor. Ze blijft op haar
stoel zitten, dat nog wel. maar
verder speelt ze, voluit. En zélfs de
vogels buiten zwijgen even.
Josephine: „Dat is het zalige van
dit vak, als ik op het toneel ga
staan valt alles van me af. Dat zal
het dan wel zijn wat Frans
Marijnen, die Jonge regisseur waar
de Toneelraad opeens alles van
verwacht, in een interview het
orgasme van de miljoenenacteur
heeft genoemd. Als ik hem zou
tegenkomen, zou ik zeggen: Marij
nen, als je dat bedoelt heb ik er al
zo n zesduizend gehad."
Het hoort bij een jubileum:
terugkijken. Het theaterleven van
Josephine van Gasteren mag echter
nagenoeg bekend worden geacht. En
ook haar uitspraak dat ze - mocht
er sprake zijn van reïncarnatie -
nooit meer als actrice zou willen
terugkeren op deze aardse contreien.
Deze aanvulling is dan toch nieuw:
..ik zou als toneelspeelster willen
terugkomen - en dan nog alleen als
bijbaantje - als ik een man als
Onassis of Niarohos zou kunnen
trouwen. Dan zou ik zoveel geld
hebben, dat ik gewoon een eigen
toneelgezelschap kon beginnen. Moet
Je Je voorstellen: bélt er 's avonds
een bevriende collega op. Die zegt:
Joseohine, ik zou zo graag de
„Oidipus" by jou willen spelen, mag
dat? natuurlijk, roep ik dan. ga je
gang muar. ik zal even een giro
uitschrijven."
Wereldreis
Aan het comité dat haar Jubileum
voorbereidt, heeft ze de wens te
kennen gegeven om - „als ze toch
iets willen doen" - de aanzett tot een
wereldreis cadeau te krijgen. „Op
een vrachtboot. Ik wil de Galapa-
gos-eilanden zien. een diepe, diepe
wens van me, ik wil weten of de
kangoeroes inderdaad zo zijn als op
de plaatjes, ik wil in een kano op de
Amazone varen".
Voordat ze dat uitje gaat maken,
zal Josephine van Gasteren eerst
nog zo'n veertig keer "Juffrouw
Margreet" zijn. Waarvan een aantal
malen in de Rotterdamse Schouw
burg en op zaterdagavond 13 maart
ook in een Voorstelling van de Leid
se Schouwburg. Josephine: "Wik il
wel nog even zeggen dat ik van het
Rotterdamse publiek houd en dat ik
het Jammer vind dat ik hen moet
verlaten. Daarom zeg ik: dank U
welDat hebben ze verdiend. Maar
volgend seizoen kom ik terug, bij
mijn publiek in Rotterdam. In het
Hofpleintiheater, in een vrije pro
duktie."
Het ls een mooi geschenk. dat
medium televisie. Maar vaak denk
ik: het cadeau wordt onvoldoende
gewaardeerd. Na het gedoe in
Brainwave (made in Holland) op
zondag en de redelijke Baretta (ge
maakt in de Verenigde Staten) op
maandag biedt de TROS-dinsdag
dan de Duitse serie Tatort. Het ver
trouwen wordt weer even hersteld.
Ik geloof nu dat de kwaliteit van een
film te herkennen valt aan de "over
bodige" scènes, kleine gebeurtenis
sen die voor de loop van het verhaal
niet wezenlijk belangrijk zijn, maar
net de aflevering uit een serie per
soonlijkheid kunnen geven. Commis
saris Haferkamp bezocht in "Die Ab-
rechnung" uit de Ta tart-serie de
moeder van een inbreker. De poli
tieman ging vertellen dat de zoon
van die vermoeide vrouw vermoord
was. Hij kwam niets te weten in dat
trieste keukentje, hij hoefde ook
niets te zeggen, want de vrouw las
het bericht in zijn houding. Zij had
tweemaal eerder bezoek gehad van
zo'n noodlotsbrenger. De scène was
briljant, zoals de hele aflevering
door sterke karakters, knap film
werk en een beetje psychologie bo
ven de gladgestreken middelmaat
uitsteeg.
Creativiteit en populariteit gingen
voor een keer gelijk op. terwijl de
ze elementen doorgaans schier on
verenigbaar. wat ongelijkwaardig,
geèmaneipeerd zijn. Populariteit
gaat boven creativiteit. Daarom neem
ik by elke aflevering van het Heilig
Vuur, een TROS-serie over kunst en
kunstenaars, afscheid van dit pro
gramma. De TROS - persdienst ver
zekerde echter gisteren nog dat van
het Heilig Vuur in zowel maart als
april een aflevering zal worden uit
gezonden. Maar geruchten voorspel
len steeds weer hei eind van het
Heilig Vuur. Als de Ivoren Toren
overleed het programma al eens bij
de AVRO, eindredacteur Hank On
rust heeft van de TROS de regie van
het olijke "Op losse groeven al
eens op zijn dak gekregen. Dat werd
niets tussen Vader Abraham en de
TROS-kunst promotor. Toch is dat de
keuze: schrijf een succesvolle car
navalsschlager of sluit Je maar op
met de aller individueelste expres
sie van de aller individueelste emo
ties. De strijd van mensen als Hank
Onrust is altijd verloren. Zij weten
niet zeer velen, laat staan iedereen
te bekoren. Zij passen niet in het
eng totaalbeeld van de machtheb
ber. Zij worden opgevreten door
de grijze platmakers.
BERT VAN DER VEER
ADVERTENTIE
Modieuze, flatteuze
foundation draagt u
met plezier.
"Warnecke heeft een enorme collectie
foundation in elk genre. Triumph. Warner,
Fémilux, Lovable enz. Van soepel steunende corselets
tot frivole franse jarretelgordeltjes. Komt u eens kijken en
passen bij de echte foundation-, lingerie- en badmode-specialist.
(tfaAHecJke
B reestraat 126, Leiden
Tel. 130960
Kenmerk, ie tv-informatierubriek van ie kerken HKON) zal
vanavond in de uitzending van 19-30 uur via Nederland 2 aan
dacht besteden aan de gang van zaken bij het proces tegen
een aantal beulen uit het vernietigingskamp Majdanek uit
de Tweede Wereldoorlog. Volgens IKON bezigt de verdediging
bij herhaling antisemitische taal bij dit proces. Verder in
Kenmerk: de actie van de vakbeweging voor een boycot van
Chili, waartoe onder andere ook de Wereldraad van Kerken
heeft opgeroepen en een gesprek met Emilio de Carvalho,
bisschop van de Methodistische Kerk in Angola.
Ad Zonneveld maakte onder de titel ,jKeefman is niet gek"
een programma over de uiterst buitenissige mens Jan Arends.
De KRO zendt vanavond om 22.20 uur via Nederland II dit
portret van een mandie na te veel bitterheid twee jaar gele
den een einde aan zijn leven maakte, uit.
Arends, een masochist, wist in zijn loopbaan als huisknecht
en schrijver, zijn medemens op virtuose wijze te treiteren. Als
ervaren psychiatrisch patiënt heeft h\j zijn onmin met be
handelende geneesheren snijdend op papier gezet. Dat leverde
het titelverhaal op uit de bundel Keefmanin 1972 door de
Bezige Bij uitgegeven. Nu. als posthuum eerbetoon aan deze
Arends, heeft toneelgroep Centrum „Keefman" opnieuw in
de belangstelling gebracht met een monoloog van de acteur
Jacques Commandeur.
In de uitzending van vanavond is een aantal fragmenten op
genomen uit een lunchpauze-voorstelling van Keefmanin
de foyer van Bellevue in Amsterdam.
De directeur van een Amsterdamse koks- en bakkerschool
vraagt vanavond in het NOS-televisieprogramma Sprekers-
hoek f23.00 uur. Nederland I) aandacht voor deze opleidings-
mogelijkheid. Hij gelooft dat scholen als deze te weinig be
kend zijn bij schoolhoofden en ouders van leerlingen bij het
basisonderwijs.
De heer Borghgraef uit Raalte, die in de vorige uitzending
niet meer aan het woord kwam, zal nu zijn plan voor betere
informatie op militaire begraafplaatsen ontvouwen. Een jon
ge vrouw uit Vlissingen wil meer begrip vragen voor de situa
tie van ongehuwde moeders.
Brandpunt zal vanavond terug
komen op het vandaag in de Twee
de Kamer gehouden drugdebat. Ook
ls er informatie uit New Hampshire
over de voorverkiezingen van Ame
rikaanse presidentkandidaten.
De ontelbare bewonderaars van
actrice Elly van Stekelenburg
kunnen vanavond hun hart opha
len; ze speelt een prachtige rol in
het tv-spel "Lieve Arthur", dat de
ADVERTENTIE
U wilt de bibliotheek van uw grootvader opruimen,
of wat ruimte creëren in uw eigen boekenkast.
Of 't nu gaat om Statenbijbels of pocketboeken,
scheikundeboeken of "doktersromans, als een boek no
goede staat verkeert, is het de moeite waard
ra bij de Slegte langs te gaan /l>j
in
(bellen kan natuurlijk ook). Misschien krijgt u
er nog meer geld voor dan u denkt.
De Slegte is een goeie voor uw oude boeken
Boekhandel J. de Slegte B.V., Breeetraat 73, Leiden, Tel: 071-122007
NOS om acht uur op het scherm
brengt via Nederland 1. Drie
bejaarde zusters kijken naar het
verleden, en speciaal naar de
overleden echtgenoot van een van
haar, de "lieve Arthur". Ze doen
ontdekkingen, die tot emoties
aanleiding geven, maar de rust
keert weer. Een aardig gegeven, dat
met actrices van faam als Elly en
verder Loudi Nijhoff en Enny de
Leeuwe best tot een indrukwekkend
tv-spel aanleiding had kunnen
geven, maar de dichteres Judith
Herzberg, die het gegeven uitwerkte,
bleek dramaturgisch te weinig
onderlegd om zo'n emotioneel spel
goede vorm te kunnen geven. Ze
kon het materiaal niet doelmatig
organiseren: ze voert, bijvoorbeeld,
in de eerste minuten een dode poes
in, die ook Arthur heette, en die
verder niet meer uit zijn kattehemel
tevoorschijn komt. De drie oude
meisjes gaan een dagje uit; dat
levert aardige beelden van schom
melende oude dames en soortgelijke
schoolmeisjesgrappen, maar die epi
sode blijkt weinig of niets van doen
te hebben met de ontwikkeling van
het drama. En de emotionele
ontploffing, die de zuster-echtgenote
iVOENSDAG
gestemd.
■■■■PHH nsels.
22 30 Nieuws. 22 40 Aktua. 23.00 (S)
Coulissen: woensdagavondmagazine.
muziek. 19.30 (S)
12.00 (S) De Kilima Hawalians Show.
Med. t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30
Middagpauzedienst. 13 15 (S) Goed
(S) Klanksnoer 15.00
K) Nws 17.32 (S)
Hier en du.
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 chtendgvm-
nastiek. 7.20 Dag met een gaatje i8 00
Nws. 8.11 Radiojournaal). 8.50 Mor
genwijding. 9 00 Hoe laat
i (S) Omroeporkest met
21.30 Het huls van
>el. 22.05 (S) Muziek
NOS: 23.00 Met het
jg op morgen. (23 05 Aktuallteiten-
veraicht. 23.20 Den Haag vandaag).
1 03 Radiojournaal
AVRO: 17 55 Med.
Enny de Leeuwe in 'Lieve
en zuster-minnares tegenover elkaar Nynoff kan er dan ook weinig mee
plaatst, is dramatisch onvoorbereid beginnen. Jammer allemaal, maar
en valt als een bom in de handeling, ook het schrijven van een tv-spel
Dat maakt het stuk voor de drie moet worden geleerd. En de kykers
actrices moeilijk speelbaar: vooral houden er in ieder geval een
het karakter van Loudi Nijhoff is te bijzonder geslaagde rel van Elly van
weinig uitgeqerkt en mevrouw Stekelenburg aan over.
lttn: sport en muziek. 119.38 Paarde-
koeraen). 23.02 (S) NOS-Jazz. 0.02 (8)
Metro's Midnight Music. 1.02 (S) Take
It easy. 2.02 (S) Dat wordt weer nacht
werk. 4.02-7.00 (S) De Meurders Me-
SDERDAG 76 FEB
op Je boterham,
de middag.
NCRV: 7.00 Nws. 7 02
).03 Pep-op-d
14.03 Pop-Kontakt. 16.03 De Hltmees-
(S) Te Deum Laudamus.
de man af. 8.30 Nieuws. 8.36 Gvm-
stiek voor de huisvrouw. 8.45(8) Tot
dienst. 9.45 iS) Onder de hoogte-
7 02 (S) Badinerie.
bij. 9.10 Écho. 9.30 Ouders in de school.
10.00 Aubade. 12.00 (S) Van twaalf
alledaagse en zeldzaam.
