LEIDSCH
DAGBLAD
Kabinet bespreekt positie prins
vandaag
Bomaanslag op Israëlisch
kantoor in West-Berlijn
ONDERZOEKS-COMMISSIE LOCKHEED-AFFAIRE IN DE MAAK Lockheed
PRINS HEEFT
CONTACT MET
BEDRIJFS
LEVEN NOOIT
GESCHUWD
Meer wind
LEIDSCH DAGBLAD
D
- Slachtoffer bij felle
brand bejaardenoord
Burgemeester in
Spanje vermoord
KOELAKOVA
GEBRUIKTE
DOPING
BOTSINGEN IN DE MIST
MAANDAG 9 FEBRUARI 1976
OPGERICHT I MAART I860
34854
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DEN HAAG (SP) Prins Bern-
hard heeft contacten met het be
drijfsleven nimmer geschuwd en
dat is altyd hoog gewaardeerd.
Want in de loop der Jaren bouwde
hy een grote faam op als onbezol
digd reizend ambassadeur voor het
Nederlands bedrijfsleven. Waar hu
komt brengt hjj wensen - over van
Nederlandse bedrijven bouwt hy
een goodwill op die jarenlang re
sultaat heeft. Tijdens bezoeken aan
verre landen heeft hy vaak een
verlanglijstje van Nederlandse in
dustrieën by zich. Maar ook brengt
hy wel wensen mee terug. Die
worden dan by Economische Zaken
gedeponeerd. Indonesië, Argentinië.
Venezuela, Polen, Mexico. Enkele
voorbeelden van landen waar hij
de basis legde voor Nederlandse
orders. En in Perzië effende hy het
pad voor de handelsmissie, die on
der leiding stond van minister
Lubbers.
Zyn belangstelling voor het bedrijfs
leven dateert al van voor zyn ken
nismaking met de toenmalige prin
ses Juliana. In 1935 had hy een
hoge post by IG-Farben Industrie
in Parys. Hy had toen te maken
met Günther Frank Fahle die tot
1945 directeur bleef, dezelfde
man die omstreeks I960 als Lock-
heed-agent de grote Westduitse
order voor Starfighters afsloot.
Prins Bern hard heeft een grote voor
liefde voor vliegtuigen. Vloog in
meer dan honderd verschillende
typen. Zegt: „Als ik Jonger was,
werd ik astronaut". Heeft ook ooit
in een interview verklaard dat hy
zijn machtigste vlieger varingen
had in een Starfighter.
Functies
Zun voorliefde voor het vliegen biykt
ook uit de keuze van zyn functies
by het bedrüfsleven. Hy is commis
saris by de Koninkiyke Jaarbeurs,
by Hoogovens, maar ook by de
KLM. By Fokker is hy erecommis-
saris en lid van de raad van be
stuur.
Prins Bernhard, in 1961 al door het
Amerikaanse weekblad Life om
schreven als de meest in vloedry ke
prins van onze tyd, is al sinds
1945 inspecteur-generaal voor de
landmacht. Hy draagt die functie
op grond van zyn verdiensten als
Nederlands opperbevelhebber in de
oorlogsjaren..
In 1946 werd hij ook inspecteur-
generaal voor de marine, in 1953
by de luchtmacht.
Dat een lid van het koningshuis een
dergeiyke positie bekleedt is niet
nieuw: in 1840 was prins Willem,
de latere koning Willem III, al
inspecteur-generaal voor de infan
terie.
vry krachtige
DEN HAAG (ANP) Het kabinet-Den Uyl is vanmorgen om
elf uur begonnen aan zijn extra-vergadering over de Lockheed-
affaire waarbij de naam van prins Bernhard is gevallen. In de
vergadering wordt gesproken over de samenstelling van de on
afhankelijke commissie die een onderzoek gaat instellen naar
de bewering dat in de jaren '61-'62 een hoge functionaris, met
wie prins Bernhard bleek te worden bedoeld, een bedrag van
1,1 miljoen dollar (3,5 miljoen gulden) van Lockheed heeft
gekregen.
Verwacht mag worden, dat het ka- het kabinetsberaad van vandaag.
brief
bi.net morgenochtend
de Tweede Kamer zendt over de Lock- op het departement
heed-zaak. In deze brief wordt de zaken,
samenstelling bekend gemaakt
de onafhankeiyke commissie, die
Premier Den Uyl heeft gisteren
algemene
geblindeerd
de zaak met enkele mlnis-
besproken, onder wie vice-pre-
Prins Bernhard
Als inspecteur-generaal is hy byna
de hoogste man op militair gebied,
valt direct onder de minister. Hij
krygt inzage van alle stukken,
wordt op de hoogte gehouden van
alle wapeninkopen.
In zyn functie mag hy ook onge
vraagd adviezen geven over alle
defensievraagstukken. Voor zün
defensie-werk. dat ongeveer een
vyfde van zyn tyd vergt, krygt hy
alleen een onkostenvergoeding. Hy
heeft doorgaans vier keer per Jaar
rechtstreeks contact met de mi
nister. Daarnaast maakt hy deel
uit van de drie krygsmachtraden,
is hy buitengewoon lid van de de
fensieraad en voorzitter van de
Raad Welzynszorg van de krygs-
machtonderdelen.
Hy zegt nooit een advies te hebben
uitgebracht over de Starfighter.
Dat deed hy op verzoek van de
regering wel over een andere toe
stel in de jaren vyftig, toen er een
vervanger moest komen voor de
Meteoor. Hy kwam toen tot de con
clusie dat een Mystere met een En
gelse Rolls Royce-motor het beste
zou zyn. Andere Navo-landen wist
hy ook te overtuigen. Maar Frank-
ryk weigerde een Engelse motor in
te bouwen. Nederland koos toen
een Amerikaans toestel.
Deze zomer zei hy in een interview
met het marineblad „Alle Hens" op
de vraag of hy zyn functie als in
specteur-generaal kan voortzetten:
„U bedoelt als ik doodval of als ik
het werk om een of andere reden
niet meer kan doen? Tja dat is
moeiiyk te zeggen. Myn positie,
mijn naam, mijn makkelyke entree
bij de minister, by de chefs van
staven, dat zyn voordelen die niet
bestaan voor een generaal of admi
raal, die altyd onder iemand heeft
gediend, die heeft heel byzondere
verhoudingen met een minister of
staatssecretaris of een bevelhebber.
Op dit moment maak ik me daar
over helemaal geen zorgen. Ik ge
loof dat we het gewoon aan de
defensieleiding en in dit geval
denk ik speciaal aan de militaire
top moeten overlaten".
Verantwoording
Als inspecteur-generaal is hy ver
antwoording schuldig aan de mi
nister van Defensie. Als Prins der
Nederlanden valt hij staatsrechte-
lyk onder het kabinet. In het ver
leden heeft deze tegenstrydigheid
geen complicaties veroorzaakt.
Toch voelt de Prins er niet voor
dat een van zyn schoonzoons hem
zal opvolgen als inspecteur-gene
raal.
In 2967 zei hy al: „Zy zyn daar niet
geschikt voor. Zy missen daarvoor
de noodzakelyke vooropleiding en
hebben ook niet de vereiste belang
stelling in militaire aangelegen
heden".
Hy zei toen ook dtt werk tot aan zyn
pensioen te willen volhouden. Dat
zal dus tot 29 Juni zyn. Dan wordt
hy 65.
onderzoek moet Instellen. Tevens zal mier Van Agt (Justitie)
i de
De
In parlementaire gesprek op paleis Soestdijk met ko-
kring acht men het aanne
melijk dat het voorlopig bij een
schriftelijke informatie zal blijven,
tenzij vanuit de Kamer de
kennen wordt gegeven dat de pre
mier zelf verschijnt.
Het in te stellen onderzoek
Lockheed-affaire zal op geen enkele
wyze uitgaan van de veronderstelling
dat prins Bernhard zich heeft gedra
gen zoals in de verklaringen in de
Amerikaanse senaatscommissie is ge-
16 PAGINA'S
Averina is
kojiingin
op schaats
Ter kennismaking 4 weken voor de halve prijs
Ik word abonnee per 24 februari 1976 en ontvang
de krant reeds vanaf heden.
Stuur mij 4 weken het Leidsch Dagblad voor
half geld en noteer mij aansluitend als abonnee.
D
naam:
adres:
plaats:
gironummer:
Hokje zwart maken, bon invullen, in open envelop
(zonder postzegels) sturen aan Leidsch Dagblad,
antwoordnummer 214, Leiden,
De Ryksvoarlichtingsdienst heeft
vanmiddag verklaard dat de minis
terraad dit heeft bevestigd tydens
Dodencijfer
zeker 50.000
GUATEMALA-STAD (ANP/Reuter
DPA) Leden van buitenlandse
reddingsploegen vrezen dat het do
dencijfer na de aardbeving in Gua
temala zal stijgen tot zeker 50.000.
Het officiële cijfer was vanmorgen
20.000. Gisteren waren 9320 lijken
begraven of verbrand.
DONGEN (ANP) Een felle brand in een bejaardenoord in Dongen
heeft vanochtend een leven geëist. De tachtigjarige kloosterbroeder
Innocentius Jutte kwam om het leven in het bejaardenhuis van sa
natorium Huize Overdonk, nadat daar omstreeks drie uur vanoch
tend een felle brand uitbrak.
De overige ongeveer 35 bewoners van het in een villa ondergebrachte
bejaardenoord zijn gered. Ze zijn tijdelijk ondergebracht in het Ge-
rardus Majellahuis dat evenals het uitgebrande pand eigendom is
van de broeders van O.L.V. van Lourdes. De oorzaak van de brand is
nog niet bekend.
Bij een andere brand, vannacht ln Eindhoven, deed zich een dodelijk
ongeval voor. De 47-jarige H. van de Westelaken uit Eindhoven kwam
om het leven toen hij op een voetgangersoversteekplaats werd aan
gereden door een personenauto. Volgens de getuigen liep de man
door rood licht. Hij wilde waarschijnlijk gaan kijken naar de brand.
WEST-BERLIJN (DPA) On
bekenden hebben gisteren een bom
aanslag gepleegd op een bureau
voor Israëlische economische zaken
in West-Berlijn. Er deden zich
gten persoonlijke ongelukken voor.
Wel richtte de helse machine die in
het trappenhuis voor het betrokken
kantoor was geplaatst, veel scha
de aan.
Het Westberlijnse stadsbestuur
veroordeelde deze "afschuwelijke en
laffe aanslag". "Fanatici en politie
ke misdadigers zullen in ons land,
onder welke dekmantel zij ook op-
De leider van de Joodse gemeen
te in West-Berlijn Galinski. was van
oordeel dat er geen vastberaden be
strijding van het internationale ter
rorisme bestaat. In dit verband merk
te hy op dat landen als Libië en Je
men „terroristen als martelaars hul
digen" en dat de Westduitse regering
toch aan Libische piloten een oplei
ding geeeft en aan Jemen "n krediet
van 100 miljoen mark heeft ver
leend.
De politie zei vanochtend dat ln
het trappenhuis een briefje was ge
vonden waarin "de arm van de
Arabische revolutie RZ" zegt
vooi de aanslag verantwoordelijk te
zijn. "RZ" is vermoedelijk de af
korting van "Rote Zelle" (rode cel).
De "arm van de Arabische revo
lutie" was de naam die ook ge
bruikt werd door de groep van vijf
monnen en een vrouw die vorig
Jaar december in Wenen het hoofd
kantoor van de OPEC overvielen
en een aantal Arabische olieminis
ters gijzelden.
Niet Sheila Young, maar Tatjana
Averina (op de foto gekust door
haar moeder) werd tenslotte de
schaatskoningen van de Olympi
sche Winterspelen. De Russin ze
gevierde het afgelopen weekeinde
zowel op de duizend meter als op
de drieduizend meter. „Gouden"
Tatjana (25) bezorgde de Russi
sche schaatsbrigade van trainer
Boris Sten in daarmee weer wat
van de glans die verdwenen leek
met de dopingsgeruchten rond de
winnares van de 1500 meter Ste-
panskaja. De vrouw die tot nu toe
de snelste tijd op de 3000 meter
had gemaakt (niet erkend als we
reldrecord) kwam niet meer in
actie. „Ernstig ziek", aldus de
Russen. Berichten die door een
Nederlandse arts. Kees Lap, wer
den bevestigd. Dat nieuws deed de
Russen geen goed; de suprematie
van Averina des te meer. Ze voer
de haar totaal aantal medailles op
tot vier. waarmee ze Sheila Young
overvleugelde.
De Nederlandse dames zfln in het
gehele dames toernooi niet in het
stuk voorgekomen. Alleen Siitje v.
d. Lende maakte haar uitzending
waar. Annle Borcbink kon slechts
opvallen, door zich weer op het
oorlogspad te gaan begeven. Zij
had zoveel kritiek op trainer Ge
rard Maarse dat Sütje v. d. Len
de „doodziek" van haar werd. Ge
zonder geluiden kwamen uit het
kamp van de Nederlandse heren,
die blaken van strijdlust nu ze in
Innsbruck zijn aangekomen. „We
z|jn hier gekomen om medailles te
winnen. Iedereen iets, van alles
wat. Goud zilver en brons dus,
deelde Hans van Helden mee.
Maandag om 0.00 uur gaat de ge-
vechtsweek in, dan ben ik niet
meer aanspreekbaar".
PAGINA'S 9-14
De beschuldigingen aan het
adres van prins Bernhard vragen
snel handelen van de regering en
dat gebeurt dan ook. Nog los van
het hoge of lage waarheidsgehal
te van de verbijsterende woorden
die verleden week ten overstaan
van de Amerikaanse senaatscom
missie zijn gevallen, vraagt ons
evenwichtige maar tegelijk sub
tiele staatsbestel om duidelijk
heid.
In de geschiedenis van onze mo
narchie bestaan geen precedenten
voor wat nu al langzamerhand de
Lockheed-affaire heet- Die afwe
zigheid van eerdere gevallen zou
in de boezem van de regering tot
paniekvoetbal kunnen leiden, als
niet van het begin af aan het
onderzoek naar de beschuldigin
gen zo breed mogelijk wordt op
gezet. Dat betekent ook inschake
ling van de volksvertegenwoordi
ging en daarbinnen ook van de
oppositie. Te allen tijde moet
worden voorkomen dat het een
'politieke' zaak gaat worden, om
dat daarbij het bestaansrecht van
de monarchie het boven de
partijen moeten staan recht
streeks in het geding komt.
Premier Den Uyl heeft gezegd
dat de prins, precies als iedere
burger, onschuldig is totdat het
tegendeel is bewezen. Volgens on
ze wetten en ook algemeen men
selijk is dat natuurlijk zo. Maar
de haast waarmee Den Uyl moet
handelen en de onderzoekcom
missie die hij voor ogen heeft, on
derstrepen heel duidelijk dat
prins Bernhard niet een gewoon
burger is en ook niet kan zijn. Hij
is echtgenoot van een onschend
baar staatshoofd nu en vader van
een onschendbaar staatshoofd
straks.
Daarom is het voor een stabiel
voortbestaan van onze staatsin
stellingen onvoldoende dat be
schuldigingen niet bewezen wor
den geacht én het onderzoek
strandt in een woud vol doofpot
ten en halve waarheden: de on
schuld moet komen vast te staan.
Dat is een recht voor een valse
lijk beschuldigde en een noodzaak
voor een samenleving, waarin die
beschuldigde een dergelijk promi
nente plaats inneemt. Soms heb
ben gewone stervelingen het ge
makkelijker dan de groten der
BILBAO (AFP) De bur
gemeester van het Spaans-Baski-
sche stadje Valdacano, Victor Le-
gorburu, is vanochtend bij het ver
laten van zijn huis vermoord.
Het slachtoffer stond bekend als
een uitgesproken tegenstander van
het Baskische streven naar autono
mie. Mede om die reden gelooft
mer. dat de aanslag is gepleegd
door de Baskische onafhankelijk
heidsbeweging ETA.
i Ex-kamerlid Pier van Gorkum
sprak in Leiden. Hij is voorstan
der van een bedrijfsparlement.
PAGINA 7
INNSBRUCK GaMna Koelako-
va, zaterdag derde op de 5 km
crosscountry ski een, is daags daarop
gediskwalificeerd. Bij de dopingcon
trole reageerde zij positief. De Rüs-
sin, die in 1972 zowel de 5 als de
10 km in Sapporo won, blijft gerech
tigd te starten op de 10 km en in
de estafette.
Een onderzoek wees uit dat Gali-
na Koelakova een medicament heeft
gebruikt dat, voorkomt op de lijst
van verboden stimulerende midde
len van 't Internationaal Olympisch
Comité. Gisteren ontbrak zy by de
uitreiking van de medailles in Inns
bruck.
De Oostduit-scr Ulrich Wehling
heeft vanochtend tijdens de Olym
pische Winterspelen in Innsbruck
de Noordse combinatie gewonnen.
De zilveren medaille was voor Ur
ban HettaCh uit West-Duitsland. De
bronzen medaille was voor Konrad
Winkler (ODL).
DINSDAG EN WOENSDAG
BIJ ALBERT HEUN
DEN HAAG (ANP) Een ern-
stig besdhadigde auto staat
aan de kant van de weg Am-
stelveen-Schiphol. Behalve de
ze auto raakten op dit wegge
deelte vanmorgen als gevolg
van de mist nog veertig auto's
betrokken bij een kettingbot
sing. Persoonlijke ongelukken
deden zich niet voor.
Op de rijksweg Utrecht-Den
Haag deden zich ook twee ket
tingbotsingen vooréén bij
Vleuten, waarbij dertien auto's
waren beirokken en één bij
Woerden met zes auto's. Bij
Woerden raakten enkele men
sen geioond van wie één ern
stig. Op de weg Den Bosch-
Utrecht deden zich enkele
kleinere botsingen voor.
De zware mist legde vanmor
gen het luchtverkeer op Schip
hol nagenoeg stil. Slechts twee
machines landden vanmorgen
op de luchthaven. Andere
vliegtuigen weken uit naar
luchthavens in Duitsland ter-
ivijl ook een aantal vluohten
werd geannuleerd.
De mist eiste de afgelopen
nacht een dodelijk slachtoffer.
De 33-jarige G. J. Koert liep in
zijn ivoonplaats Dalen (Dren
te) op de straatweg en werd
overreden. Volgens de politie is
hij in de dichte mist waar
schijnlijk door twee auto's
overreden.
