r
REICH REDT PREMIERE
TRI J FEL
n Philips Hoogtezon zoigt
o.a. voor vitamine D en
energie
^fiteuwA
~v
De
Generaal:
De taart
De
Gras-
DINSDAG 6 JANUARI 1976
Ik lees in de krant van giste
ren dat wel degelijk gevreesd
is voor een dijkdoorbraak van
de 7iog niet voltooide dijk langs
de Friese Waddenkust, waar
het water zaterdagochtend tot
drie en een halve meter boven
het normale veil steeg. Zo is
het maar net. Bij Zürich, tus-
se7i de Afsluitdijk en Harlin-
gen, werd de grasgrensdus
daar waar de glooiing van
steen overgaat in het graas
gras voor de schavendes och
tends ruimschoots door het
water gevasseerd. Omdat wij
in een huis op ongeveer dui
zend meter va7i die vlek land-
inioaarts zaten, bin7ien hand
bereik dus van ..de gulzige iva-
terwolf", heb ik toch maar
even in de Leeuwarder Cou
rant gekeken hoe laat die za-
terdagavo7id het hoog water
bij Harlingen icerd verwacht.
Dat om 23.20 uur, dus toen het
zover ivashebbe7i we voor alle
zekerheid buiten gekeken of er
al schuimkoppen op het erf
lagen.
Zoals u weet, is het allemaal
meegevallen. Ik ivas daar wel
dankbaar voor, ivant ik was zo
07iverstandig geweest even in
de door Waling Dykstra in 1895
bijeen gebrachte sagen, my
then, legexxden en historische
a7iekdotes, „Uit Friesland's
volksleve7i", onder het tref
woord „overstroming" te kij
ken. Ik stuitte daarbij op de
allerheilig e7ivloed van 1570,
die volgens Waling Dykstra
verwoeste7ider ivas dan al zijn
voorgangers:
„Ov den eersten november
1570, ten tijde der volle maan,
stak een westerstorm ov, die
's avonds naar het noordioes-
ten schoot twee etmalen aan
hield en de zee tot ongeke7ide
hoogte ovfoeg. De dijken ston
den onder en braken door:
met donderend geiveld rolde de
zee over de ovengelegde lan
derijen: huizen stortten in:
gansche huisgezinnen kwamen
om. Uit Makkum zeilde een ge
laden schiv van 70 lasten over
den zeedijk ver landivaarts in.
Met scheven van acht voet
dievgang voer me?i va7i Sneek
naar de Lemmer en Kui7ider,
alleen kerken en torens mij-
dend. Groote vollen veengrond
met huizen en al erov dreven
rond. Eenigen daarvan werden
door jvind en golven voortge-
zweevt tot zelfs ver in het land
van Utrecht: daar hebben zij
zich vastgezet als hoogte7i om
en bij Maarseveen. De eigena
ren van het weggedreven land
eischten dit later terug, doch
zij werden veroordeeld om die
Vollen veen binnen 24 uur te
verwijderen omdat de eigena
ren van den grond, die er 7iu
onder lag. dezen wilden ge
bruiken. Maar het bleek dat
dit vonnis onuitvoerbaar teas,
en alzoo is het Friesche veen
blijve7i ligge7i waar de storm
vloed het had neergeworve7i"
U zietdat is andere koek. Ik
ivas al geÏ7nvoneerd doordat
kilometers achter de dijk de
ruiten vaii mijn auto met een
witte zoutaanslag werden ge
blindeerd, eri dat ik Boekelo
proefde als ik met mijn tong
langs mijn lippen ging. In een
ander boek. de „stads- en
dorvskroniek" van Groningen,
Friesland en Drente (M. D.
Teenstra 1859), staat dat bij
diezelfde allerheiligenvloed bij
Hindeloopen dertig melkvrou
wen en -meisjes in de roeide
verdronken. Dat waren er dan
dertig van de meer dan 100.000
mensen die volgens deze kro
niek omkwamen. Verder lees ik
..Van Uskwerd dreef een huis
met zijn bewoners naar Schild-
wolde" (dat zijn. hemelsbreed
gemeten, en dat mag als hei
om drijven gaat waarbij
slechts kerken en torens ge
meden hoeven te worden, 22
Groningse kilometers)terwijl
van Jan Theens, die stom en
doof was. gemeld wordt dat bij
van Hornhuizen naar Eems-
landt in de Kromme Horn was
gedreven ov een stuk van zijn
huis. e7i dat hij uit het kloos
ter Blauhuis het schriftelijke
beivijs had meegebracht dat
hij daar helemaal geweest ivas.
Zo stom was hij dus ook weer
niet.
Dat heri7inert me aa7i de over
stroming die de Friese landen
in 1287 ov de 14e december
trof. Jan A. Niemeijer citeert
in zijn boekje „la7id van ter-
pen en dijkende kro7iiek-
schrijver imn Wittewierum uit
die dagen, die behalve de gro
te lijnen (..naar schatting zijn
tussen Stavoren en Lauwers
30.000 7nensen en tussen Lau
wers en Eems 20.000 mensen
verdronken"ook wel degelijk
de details in het oog hield, ge
zien deze notitie: „in de wold-
streken is een balk kome7i
aandrijven, met een man, een
wolf, een hond en een haas er
ov"- Een voorlover dus van
strootje, kooltje vuur en krovje
sla.
Nico Scheev7naker
Voor de Nederlandse Operastichting
is 1976 niet zo fortuinlijk begonnen.
De première van twee eenakters -
„Die Kluge" van Carl Orff en
„Arlecehino" van Busoni - hing aan
zijden draad toen op nieuw-
bleek dat Peter van der
Bilt wegens een flinke stem-indispo-
sitie onmogelijk zijn gewoonlijk zo
stabiele bariton later in de Amster
damse Stadsschouwburg kon laten
horen.
Voor zijn aandeel in „Die Kluge",
een vast repertoirestuk in Duitsland,
was wel een vervanger te vinden. De
fameuze bariton Gilnter Reich
vertrok in allerijl uit zijo woon
plaats Stuttgart. In het vliegtuig
nam hij nog even de partij door die
hij enkele maanden eerder nog had
gezongen.
Maar „Artecchino" was niet meer te
redden. Dat stuk wordt zo zelden
gespeeld dat, zeker binnen een
termijn van een dag, aan invallen
niet viel te denken. Zo verviel
Busoni's op de commedia dell'
arte geïnspireerde opera en er
voor in de plaats kwam „Th<e four
note opera" van Tom Johnson, een
kleine-zaal-produktie van enkele
leden en ex-leden van de Opera-
Studio van de Nederlandse Opera-
tiohting die dat stuk al op vele
plaatsen van ons land hebben
gespeeld.
Het curieuze van de voorstelling van
„Die Kluge" was dat Günter Reich
Duits zong in een voor het overige
in het Nederlands vertaalde produk-
tie. Men kan zich voorstellen hoe
bizar op die manier de dialogen
werden. Maar met name de sopraan
Mary Will'ems die als de slimme
boerendochter (Die Kluge) in
hoofdzaak met Reich converseerde
liet zich daardoor niet in het minst
van de wijs brengen.
De vreemde samenloop van omstan
digheden had in ieder geval tot
gevolg dat men kon constateren dat
het Nederlands minder goed bij
Orffs gescandeerde ritmen past dan
het Duits met z'n scherpe medeklin
kers. Een beoordeling van de
produktie als totaal is pas op z"n
plaats wanneer de zaak weer genor
maliseerd is, maar wel moet worden
gememoreerd dat Reich eigenlijk
degene was die zingend en acterend
de voorstelling droeg.
Na de pauze bleek weer dat Mary
Willems, Anke Brokstra, Rudolf
Ruivenkamp, Max van Weegberg en
Lodewijk Meeuwsen bijzonder goed
overweg kunnen m'et de gulle
grappen in Tom Johnson's aardige
operapersiflage. De mogelijkheden
tot improvisatie werden zelfverze
kerd en trefzeker benut (compleet
met alle voorgeschreven blunders)
en de goede timing maakte dat de
lach op de juiste plaats kwam.
Bovendien vertoonde Joch'em Slot
houwer - hij had de muzikale
leiding - in zijn droog-komische
inleiding de kwaliteiten van een
begaafd conferencier die voor de
VPRO een interessante aanwinst
zou kunnen zijn.
AAD VAN DER VEN
(ADVERTENTIE)
/7
T entoonstellingen
Galerie v. a Vllst, Botermarkt 3,
Alex de Vrede schllderyen. Leni
Llntelo tbeaterpoppen Auke Blan
kevoort keramiek, Machteld Hoo-
yen gouaches en Sees Vlag ke-
Leidse bioscopen
LUXOR: „Jaws", dag. 2.30, 7.00 en
9.30 uur. Nieuwjaarsdag en zo. ook
.430 uur. 14 Jaar.
CAMERA: „De gendarmes van St.
Tropez", dag. 7.00 en 9.15 uur. Nieuw
jaarsdag en zo. ook 2.00 en 4.15 uur,
vr„ za. en woe. (7 Jan.) 2.30. 7.00 en
9.15 uur. AL.
LIDO: „Sherlock Jones", dag. 2.30,
7.00 en 9.45 uur. Nieuwjaarsdag en zo.
ook 4.45 uur. AL.
STUDIO: „Elckerlijk". dag. 2.30. 7.00
4.45
9.45 i
Nieuwjaarsdag
ng tekeningen
van Herman Damen, schilderyen van
Luuk Gransjean. Van 13 dec. 8 Jan.
(Tydens de feestdagen gesloten). Ope-
nlngstijden van de bibliotheek of na
afspraak: tel 01751-13397
Galerie De Ruip. Hooglandse Kerk-
gracht 40. expositie litho's en tekenin
gen van Betty Disco en Gerbrand Ble-
De Lakenhal. Oude Singel. Tentoon-
TRIANON„Herbie. deel II". dag.
2.30, 7.00 en 9.15 uur. Nieuwjaarsdag
en zo. ook 4.30 uur. AL.
REX: „Ontucht in Tirol", dag. 7.00
en 9.15 uur. 18 Jaar.
Kindermatinee: „Kuifje", dag. 2.30
COU (hartbewaking) dag. van 14.15
tot 14.45 uur en van 19.00 tot 19.30 uiir.
Intensieve verpleging: dag. v. 14.00 tot
14.30 u
1.30 u en van 18.30 tot 19,00 uur
Gndegeeet, dinsdag en vnjdug 13—
14.30 uur; 'e eondage 11—12 uur en
K—-15 uur: eerste klasse- de eehele
Annafcllnlek:
Klasse afdeling van 13.00-14.30 uur
van 18.30 tot 20.00 uur.
Derde klasse bezoekuur van 13.00
14.00 uur en 18.30-19.30 uur
Knderzaal: van 13.00-14.00 uur Op
woensdagavond (uitsluitend voor de
AL.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade-
laconeseenhuls)
zaterdag 18.00 uur (Ell-
F,°l J0°e eLprien'Bezoekuren Ziekenhuizen
24 Ja
i 5 Jan gesloten) Geopend
Volkenkunde:
Tentoonstelling Volkskunst uit La
tijns Amerika' (Tot 26 april 1970)
Atelier „De Scherf' Nassaulaan 41.
Oeestgeest tel 160220 Ana v d Helde—
Kort exposeert eigen werk glasbulgen
houtwerk tegels en mozaïeken
Rijksmuseum van Oudheden (Rapen
burg 28) Werkd 10 uur voorm.—6 uur
nam zond 1—6 uur nam
Tentoonstelling "Archeologen wer
ken In Zuid-Holland", opgravingen en
vondsten uit de laatste 15 Jaar. Tot er
met 22 februari '76.
Dlacones8enhuls: Middagbezoekuur;
13 4614.30 uur Avondbezoekuur;
18.30—19.80 uur Kinderafdeling dage
lijks van 14.0019 00 uur alleen voor
oudere zondag 14.00—16.00 uur
overige famllieledei
14 Jaar hebben eeen
kinderafdeling
zUn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.16—15.00 uur.
18.30—19.30 uur
Voor de prematurenafdellng gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor
ouders);
Maandag t/m vrijdag:
1830—1845 uur
Zaterdag en zondag:
14.45—16.00 uur
Bezoek aan ernstige patiënten
hoofdverpleegkundige hiervoor epe-
ale kaar*
Bezoekt
Elke dag:
14.15—16.00 uur
18.30—19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rynoord: le en 2e Klas 1111.30
13.30—14.15 en 18.30—19 30 u: 3e klas
13.80—14.16 en 18 30—19.30 u Kraam-
afdellng 13.3014.16 uur alleen
echtge--*--
16—15
18.30 1
klasse-afdelingen Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder
vliegverkeer van en naar 8chlphol
echtgen.) v. 15.00 tot 16.00
kunnen dag en aacht worden gemeld
Informatiecentrum Geluids
der Schiphol (020—176000)
SS»
6 januari 1976
Ho7iderd jaar geleden sto7id
in de krant:
In Bremerhaven houdt
men zich nog altijd bezig
met de ontvloffing in de ha
ven, welke velen het leven
heeft gekost. De bewerker
van dit 07iheid blijkt in wer
kelijkheid William King
Alexa7ider te heeten. Onder
een Russischen 7iaam had
hij drie jaren geleden het
model van zijn uurwerk te
Weenen bestel De man
moet medevlichtigen hebben,
van wie een bij name beke7id
is. Voorts tracht de volitie een
Versoo7i in handen te krij
gen, met wien Alexander veel
verkeerd heeft ten tijde dat
het stoomscliiv "City of Bos
ton" verloren is gegaan. Dat
Alexanders plan om een
schiv door 'n helsche machine
te vernietigen en da7i de ver
zekeringsgelden ov 1e strij
ken, allerminst nieuw 'is,
blijkt uit eene mededeeling
va7i de "Mecklenburger An-
zeiger". Daarin wordt in
herinnering gebracht. dat
de twee voornaamste sche
ven der Zweedsche vloot, die
in 1645 van Wismar zou uit
zeilen. bijna het slachtoffer
van een dergelijken aanslag
zijn geweest. In elk dezer
scheven ivas men bezig met
eene kist in te laden, toen de
matrozen in een dezer kisten
een geluid als van een uur
werk hoorden. Toen de kist
geove7id iverd, vond men een
uurwerk en eene hoeveelheid
kruit, dat na zekeren tijd
had 7noete7i ontvloffen.
Vijftig jaar geleden:
Tenzij alsjiog een ge
schikt middel gevonden
wordt, zal de beroe7nde Eifel-
tor en langzamerhand geheel
verroeste.71, aldus een bericht
uit Parijs. De itigettieurs, die
den toreti onderzocht héb
ben. ontdekten dat het me
taal. ondanks de voorzorgs
maatregelen, steeds meer on
derhevig is aan roest.
PANDA EN HET MEESTER-MONSTER
Panda wachtte niet tot het monster de wal op klom. Hij sprong overeind en
zette het op een lopen, terwijl hij zo nu en dan een angstige blik achterom
wierp. Maar het was niet te zien of het beest hem volgde, want de mist
sluierde alles in een grauw waas. Het was dan ook meer geluk dan wijsheid,
dat hij een huisje ontdekte waar hij om hulp kon vragen.
„Doe open!" riep hij, terwijl hij op de deur bonsde dat het galmde. „Laat me
er in! Ik heet Panda, en ik ben in gevaar!"
Erklonkenig gestommel,en daarop werd de deur door de bewoner geopend.
Het was de echte doktor Han Sopp; maar dat wist Panda natuurlijk niet.
..Rustig maar," maande deze.Je hoeft de boel niet af te breken .eh .Ah.'
Neem me niet kwalijk! Ik zie dat u de toeter van mijn auto terug komt
brengen. Die was ik natuurlijk onderweg verloren. Hartelijk dank."
,M-maar die kom ik n-niet terugbrengen hakkelde Panda.
.Eh .ik bedoel: h-hier isuw toeter. M-rnaar ik ben hier omdat het motister
achter me aan zit!"
APPEL-IJS
Schil 1 kg goudrenetten,
snijd ze in partjes en
verwijder klokhuizen.
Zet ze op met 1 dl water
en laat ze boven laag
vuur gaarkoken. Reken
op 10 a 15 min. Druk de
appelmassa met een
houten lepel tot moes en
los in de nog warme ap
pelmoes 1 blaadje in wat
koud water voorge-
weekte gelatine op.
Voeg 2 eetl citroensap
toe, 100 g suiker en 1
theel kaneel en laat de
appelmoes geheel koud
worden. Roer er dan 1/8
1 stijfgeklopte slagroom
door en schep het
mengsel in een vries-
laatje. Laat dit minstens
3 uur in het vriesvak van
uw koelkast bevriezen.
Zorg dat deze vrij is van
ijsafzetting en dat de
diepste vriestempera
tuur staat ingesteld.
Roer nu en dan de op
vriezende massa eens
°m WINA BORN
CWOCOLAACUE,
<=Ï>ED5
Pacht ik nel1 NmePettf\
Wni i ilf nipH i/nu pn -?\ i J
r Ze zal me nooit eens een TT
bonbon met gemalen nootjes
\2fiiAtc,AAicysT" f» -HEEL AJUTT/^^^ KJAAescwtor
vOE l/ODC ^EI/AAe EAJ ttMtr JE kU-AAfZ l/COP
Her <^ei/ec-nr
JA IA)SL l<4 teEj»
pse hsr hish
BlZfBAi COHAPOW}
Copyright
Oberon/Haarfem
Tekenaar Peter de
De
Jommeke
KLEINE VAART
DUTCH SPIRIT 4 te Rotterdam.
ENGELINA BROERE pass 5 Flambo-
rohead nr Middlesboro.
FAIRLOAD 5 300 no Aden nr Dubai,
FLINTSHIRE 4 v Colombo nr Port
Said,
HEGA SMITS pass 5 Burlings, 8 Al-
ARCAS 4 vn Amsterdam nr Bremen,
BREEHELLE 4 te Rotterdam,
COMBI SPIRIT 4 vn Rotterdam nr
Ystad,
COM l ES"E 4 vn Rotterdam nr Zee.
CONSTANCE 4
CORRIE BROERE 2 te Rotterdam,
DUTCH GLORY 4 vn Rotterdam
DUTCH MATE 4 te Rotterdam,
DUTCH SAILOR 4 te Rotterdam,
HOO*> 2 te Rotterdam,
INGER SMITS 2 te Ardrosan.
JACOBUS BROERE 4 te Rotterdam,
JACQUELINE BROERE 5 vn Rotter
dam nr Tees,
JENNY SMITS 8 te Gyon verw..
LADY SOPHIE 3 420 zo Bermuda nr
i Rotterdam nr Lisea-
MERES 2 300 z Las Palm as nr Las
PAN ANTILLES 3 145 wHa
POOLZEE 3 te Rotterdam.
ROCHAB 3 120 nw Poite Nolre
TARAS 4 vn Rotterdam nr Ventsplls,
THE A NO 3 te Amsterdam.
TYRO 2 vn Rotterdam nr Le Havre.
GROTE VAART
Kp Canaveral nr Freeport,
Belize,
CORAL MAEANDRA
DIOGENES 4 vn Valpara:
Antonio,
GAASTERDIJK 4 te Le Havre.
Rotterdam.
GOOILAND 4
HERCULES 4 té Georgfttow
i'RAAT LEMAiRE 4 te Singapore.
STRAAT NAGOYA 5 te Salvac
TALAMANCA 4 te Hudsonrlvler.
