■(Succesformule blijft
nog steeds van kracht
1
toegelicht
rogramma
...en gisteren
«ll,II.U.I'tlllffil
Toverbeeldverhaal in de Lakenhal
Spel zonder grenzen
Heropening van
schilderijenzalen
Herkent u
dit jaar?
dus zet de kaas
uit het vuistje
maar klaar!
AVRO BRENGT
KLASSIEK
SUPPLEMENT
Nieuwe radiopiraat
nen er pikante situaties op de
muur, waar men blozend naar
keek, maar toch keek. Verder wer
den beelden vertoond van land
schappen, dieren, beroepen, karika
turen, soldaten en wat al niet. In
de 18e en 19e eeuw hebben vooral
de rondtrekkende Luiikerwalen de
toverlantaarn en rarekiekkast ge
maakt tot een vermaak op kermis
sen en partijen. Vaak beschilderden
zij hun lantaarnglaasjes en platen
zelf, waarbij zij dikwijls inhaakten
op actuete gebeurtenissen. In hun
koeterwaals vertelden zij hun
verhaal of zongen er balladen bij.
Naast de toverlantaarn en de
kiekkast waren er nog andere opti
sche ontdekkingen die d'e kinderka
mer haalden, zoals de wondertrom-
mel en de toverschijf. Het principe
hiervan is gebaseerd op het feit,
dat het oog een beeld iets langer
vasthoudt, dan het in werkelijkheid
te zien is geweest. Op die manter
vloeien bewegingen in elkaar over
en ontstaat een lopende beweging.
(De film werkt volgens hetzelfde
principe)
Dit alles en nog meer nu is in de
Lakenhal te zien op de tentoonstel
ling "Toverbeeldverhaal". En om het
wat levendiger te maken is er da
gelijks om 11, 14 en 16 uur een kort
filmprogramma, dat de tentoonstel
lingen begeleidt. Maar nog echter
zijn de authentieke toverlantaarn-
voorstellingeh, die op elke woens
dag-, zaterdag- en zondagmiddag
om 15 uur gegeven worden. Een
aardig boekje a f 4.50 en twee an
tieke optische spelletjes a f 0.25 zijn
aan d'e balie te verkrijgen.
De tentoonstelling is te zien in de
Lakenhal, Oude Singel 2832, Lei
den, t/m 29 februari dagelijks van
10 tot 17 uur, op zon- en feestda
gen van 13 tot 17 uur, op 31 decem
ber van 10 tot 16 uur, maar is ge
sloten op Nieuwjaarsdag.
ELISABETH LABOUCHÈRE
DINSDAG 30 DECEMBER 1975
opdoemden, groter werden en ook
plotseling weer verdwenen. Ook het
element "dirty pictures" ontbrak
niet. Meer dan levensgroot versche-
Na twee jaar restauratie zijn
de schilderijenzalen van 't Ste
delijk Museum de Lakenhal voor
het publiek heropend. Deze za
len zijn niet alleen bouwkundig
grondig aangepakt, maak ook
voorzien van een luchtbehande
lingsinstallatie, die er voor moet
zorgen, dat de temperatuur con
stant op 20 graden C en de re
latieve vochtigheidsgraad op
rond 55% blijven. Mede aan de
hand van de reacties van het
publiek zal worden bepaald hoe
de proefopstelling v. d. schilde
rijen in een definitieve zal wor
den omgezet.
LEIDEN Weinigen zullen zich
realiseren, als zij op een dia-avond
je hun vakantie herinneringen zit
ten te bewonderen, dat zij dan niet
veel anders doen dan naar een to
verlantaarn kijken. Gewoon een
ouderwetse toverlantaarn in een
nieuwerwets jasje. Het lijkt zo een
voudig, een lichtje, een plaatje en
een lensje. Maar -er zijn geleerde
koppen voor nodig geweest in de
loop der eeuwen om het princip'e
van de projectie door middel van
licht te ontdekken en uit te werken.
Het woord toverlantaarn roept
herinneringen op aan kinderpartij
tjes, maai' het was oorspronkelijk
helemaal geen kinderspeelgoed. Het
verhaal wil zelfs, dat in de 17e
eeuw de jezuïet Athanasius Kir-
cher in Rome zijn lauwe parochia
nen in de kerk terug bracht door
duivel en dood op hun ramen te
projecteren. Lang nog heeft de to
verlantaarn vooral gediend om spo
ken en monsters in de huiskamers
te brengen, die des te afschrikwek
kender werden, naarmate nvan de
lantaarn zo bewoog, dat ze opeens
PAGINA
(20.50
NCRV Ned. II)
Van half januari af brengt de AVRO
in haar programmablad AVRO-Bo-
de/Televizier een bijlage onder de
naam „Klassiek Supplement". In
deze zestien pagina's tellende
nieuwe uitgave zal uitvoerige infor
matie worden gegeven over alle klas
sieke muziek, waarnaar via de bin
nen- en buitenlandse zenders kan
worden geluisterd. Naast het gebrui-
lijfce "spoorboekje" zal in dit "Klas
siek Supplem#nt" ook veel toelich
ting worden gegeven op de ui-t te
zenden programma's.
Toen een paar maanden geleden
enkele tv-critici bijeen waren om te
overleggen welke Gooise grootheid
de Nipkow-schijf voor het seizoen
1947-'75 zou moeten krijgen, werd
ook het sportprogramma FS Avond
rood een paar maal als kandidaat
genoemd. Uiteindelijk kwam het
niet tot een bekroning, waarbij de
voornaamste overweging wasFC
Avondrood valt vooral op, omdat de
concurrerende sportrubrieken zo
slecht zijn. Inderdaad, ga maar na:
de enige concurrentie in deze sector
komt van de NOS (Studio Sport) en
de AVRO (AVRO's Sportpanorama
en je kunt daar veel over zeggen,
maar niet, dat het sprankelende,
inventief-gemaakte uitzendingen
zijn.
En over VARA's FC Avondrood kun
je zeggen wat je wilt, maar het is
een van d e weinige programma's
waar ik naar uitkijk. Vooral nu
Wim van der Linden (een van de
onlangs met de prijs van het
gezonde verstand bekroonde breinen
achter Servet, Van Oekel etc.) sinds
kort de regie voert. Dat bracht
gisteren bijvoorbeeld met zich mee,
dat er duimen dik sneeuw op de
bureaus van de heren sportredacteu
ren lag. Bij FC Avondrood vind ik
zoiets leuk, terwijl het mij mateloos
zou irriteren wanneer Manga van
Arnhem (van Studio Sport) alleen
maar een takje hulst op haar
jumper zou dragen.
Hoe komt dat nou? Het verschil
laat zich het beste illustreren via
een voorbeeld uit Avondrood van
gisteren. Onlangs versloeg Roda JC
(uit Limburg) Feyenoord met 42,
een zeer spectaculaire uitslag Het
verslag vin deze wedstrijd in Studio
Sport bestond uit enkele seconden
hobbel-de-bobbel-beelden. FC Avond-
DINSDAG 30 DECEMBER
Hilversum I
AVRO: P.P.: 18.19 Uitz. van D'66.
18.30 Nieuws. 18.41 Vasten zonder hon
ger. documentaire. 19.00 (S) Kwintet
Jossche Monitzs. NOS: 19.15 Accoord
kromlek van amateuristische muziek
beoefening. AVRO: 20.00 Vanavond
muziek, vrolijkheid en verstrooiing, met
om: 20.00 Toppers van toen, gram
mofoonplaten. 20.30 (S) Raad van
Ooms en Tantes, progr. boordevol wijze
raad. 20.55 (S) Metmuziek op stap
21.25 (S) Een koord met stippen, hoor
spel. 22.00 (S) Koepelcafe. 22.30 Nws.
22.40 Radiojournaal. 23.00 (S) Dichter
bij de muziek. 23.20 (S) Er floot een
vogel in de wel. 23.55-24.00 Nws.
Hilversum II
KRO: 18.00 Nieuws. 18.11 Echo. 18.30
(S) Op vleugels, pianomuziek. 18.50
KRO-Muziekfeest 1975: Harmonieën
en fanfares. 19.15 (S) Zin in mu
ziek: amateurs geven cle toon aan.
19.30 Kerk als meervoud: een weke
lijkse rubriek over liturgie, kerkop
bouw en missie. 20.00 Nieuws. 20.05
Overweging. 20.15 (S) Concert voor
orgel, strijkers en pauken. 20.40 (S)
Klassieke muz. 21.45 Organisch lezen
of Gedrag en Wangedrag van de Ba-
bels: Neci. literatuur. NOS: 23.00 Met
het oog op morgen. 23.55-24.00 Nws.
Hilversum III
NOS: 18.03 De Vakaturebank. 18 10
(S) NOS-maal. VARA: 19.02 (S) Pop-
rekonstruktie. 20.02 (S) Nashville.
21.02 (S) Jazz en Blues. 22.02 (S)
(P)opdonder. 23.02 (SJ Wachten op
middernacht. 0.02 S) Nacht-drle-
draal. 2.02 Help! Voor werkers in de
verzorgende en verplegende beroepen.
4.02 Bufferuur. 5.02-7.02 (S) Truck,
een programma voor vrachtwagenchauf
feurs.
WOENSDAG 31 DECEMBER
Hilversum I
TROS: 7.00 Nieuws. 7.02 Ontbijt-
soos. licht- en populair klassieke mu
ziek. (7.30 Nieuws. 7.41 Aktua I. 8.30
Nieuws. 8.36-8 45 Gym. voor de huls
vrouw). 10.00 (S) Van hemde en verre.
10.30 Nieuws. 10.33 (S) Toerja-toer-
nee, streek-ln met. informatie muziek
en mensen. 11.45 Café chantant lied
jes en muziek uit de goede oude tijd.
12.26 Med. voor land- en tuinbouw.
12.30 Nieuws. 12.41 Aktua II. 13.00
Een mondje Fraais, muziek en infor
matie uit Frankrijk. 13.30 (S) Sport
na sport, sportprogr. voor de Jeugd.
14.00 (S) Specialiteiten a la carte,
klassiek wensprogr. 15.00 (S) Close-
Up, muzikaal progr. (15.30 Nieuws).
16.30 (S) Keerpunt- in een mensen
leven. Overheidsvoorlichting: 17.20
Tekst en uitleg. 17.30 Nieuws. 17.32
Aktua-magazine.
Hilversum II
VARA: 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtend
rood heeft een rubriekje „De
misser van de maand", en duizenden
Limburgers schreven, dat ..Studio
Sport" deze poedelprijs verdiende.
Het is de gewoonte, dat de
ongelukkigen, die de „Misser van de
maand" maken, bij FC Avondrood
nog even een toelichting komen
geven. De slachtoffers waren in het
verleden nooit kinderachtig. Maar
Studio Sport liet het gisteren
afweten. Koen Verhoef deelde mee,
dat hij „niet van publiciteit houdt"
(waarom wordt hij dan niet weer
net als vroeger, hotelreceptiordst?
maar vroeg meteen daarna: „Als ik
wel kom, levert het dan nog wat
op?" Ook de chef, Bob Spaak, had
geen zin op te draven.
Het beste onderdeel van FC m
Avondrood vond ik gasteren het
dubbelportret van twee micro-korf -
balsters. Vooral het slot, toen de
dames naast haar echtgenoten in
bed onder de dekens kropen.
„Meteen maar slapen, hè", klonk
het, voor het licht uitging. En
verder vind ik, dat het onderdeel
„Humor in de sport" (sportlieden
vertellen anecdotes) met onmiddel
lijke ingang dient terug te keren.
Dat laatste zou ik niet met volle
overtuiging over de Johnny Kraay-
kamp show (bij de TROS) durven
zeggen. Ik vond deze aflevering, de
vierde, verreweg de zwakste tot nu
toe. Het was op alle fronten (zowel
bij de sketches als de vocale
nummers) armoe troef.
Gelukkig viel er daarna bij de
TROS nog te kijken naar een prima
Amerikaanse speelfilm over de
ondergang van de beruchte Dalton-
broers (bekend van onder meer
Lucky Luck).
Linde had hiervoor moeten wijken,
GERARD PAQUES
gym. 7.20 (S) In de Roode Cirkel: kri
tische rubriek met muziek, met om
8.00 Nieuws. 9.35 Waterstanden. 9.40
(S) Lichte grammofoonmuzlek. 10.00
(S) Radioweekblad. 11.00 Nieuws. 11.03
Johan van Minnen, ombudsman. 11.15
(S) Even bijdraaien: nieuwe lichte
grammofoonplaten. 12.00 Dronten-Cen-
traal: rechtstreekse gesprekken uit de
Meerpaal. 13.00 Nieuws. 13.11 Dingen
van de dag. 13.25. (S) Een middagje
stoomradio. 16.00 Nieuws. 16.03
(S) Moordbrigade Stockholm, hoorspel.
17 00 (S) Metropole Orkest RVU::
17.35 Educatief programma met bege
leidend schriftelijk materiaal. VARA:
17.55 Med.
Hilversum III
KRO: 7.02 (S) Drie op Je boterham,
met informatie voor werkende jonge
ren. 9.03 (S) Pep op drie. 12.03 (S)
Drie tussen de middag. 14.03 (S) Pop-
kontakt: de Theo Stokkink Show, met
een overzicht van de meest opvallende
Ip's van 1975. 16.03 (S) De Hltmees-
ters: De Vincent van Engelen Show.
Hilversum IV
NCRV: 7,00 Nieuws. 7.02 Het levende
woord. 7 08 (S) Te Deum Laudamus.
7.30 (S) Preludium. 9.00 Nieuws. 9 02
(S) Hier en nu 1975. 10.00 (S) Orkest-
palet. 2.00 (S) Pianowerken uit de
Romantiek. 12.30 (S) Zangersportret.
13.00 (S) Promenade orkest. 13.20 (S)
Beroemde soloconcerten. 14.00 Nieuws.
14.02 (S) Hier en Nu. 15.00-17.00 (S)
Hansel und Gretel, sprookjesopera van
Humperdinck.
DUITSE TV
Duitsland I
17.55-18.00 Journaal. (Reg. progr.:
NDR: 18.00 Bonner Notlzen. 18.30 Akt.
18.45 Zandmannetje. 18.55 Nordschau-
magzine. 19.26 Elne ganz gewohnllche
Geschichte: een nieuw begin bij 65.
19.59 Progr.-overz. WDR: 1805 Dein
gutes Recht, tv-serie. 18.40 Akt. 19.20
Immer die late, Leier; fllmportret van
Jacob Fugger). 20.00 Journaal en weer
bericht. 20.15 Sterns Stunde. Opmer
kingen over de spin. 21.00 Am Wege
(Z), tv-serie. 22.30-22.50 Journaal, kom
mentaai' en weerbericht.
Duitsland II
17.00 Journaal. 17.10 Hohlen - Welt
ohne Sonne, natuurfilmserie. 17.40 Akt.
met muziek 18.20 Tekenfilm. 19.00
Journaal. 19.30 Lockruf des Goldes.
tv-film. 21.00 Journaal. 2.15 Duits al
lerlei uit Oost en West. 22.00 Aspekte.
kultureel magazine. 22.45 Sport aktuell.
23.05 Journaal.
Vanavond praat de actrice Caro van Eyck in TV.Privé met
Henk van der Meijden over haar leven. In het programma,
dat om 21.50 via Nederland 1 ivordt uitgezonden, vertelt zij
over ervaringen, in veertig jaar op de planken opgedaan.
In het wintersportcentrum Cortina d'Ampezzo in Italië ko
men vanavond via Nederland 2 om 19.05 België, Groot-Brit-
tannië, Italië en Nederland tegen elkaar uit in eelt zeskamp-
speciaal. Nederland wordt vertegenwoordigd door onder meer
Keetie Haage, Ada Kok, Joan Haanappel en Eddy Pieters
Graafland.
De zanger V/illy Caron brengt vanavond in het programma
„Herdenkt u dit jaar" van Kick Stokhuyzen een ode aan de
vrouw, die tenslotte haar eigen jaar afsluit. Het programma
is te zien via Nederland 2 om 20.50.
KI 'HERLAND I
lg.45 TV-informalie voor Spanjaarden (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19 05 Walt Disney presenteert: De avonturen van Cl
het aapje (TROS)
19 55 Tatort (TROS)
21.35 Journaal (NOS)
21.50 TV-prive (TROS)
22.30 Het heilig vuur (TROS)
23.00 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.45 Brigadier Dog (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Zeskamp speciaal (NCRV)
20.00 Journaal (NOS)
20.25 Briggs. de schrik van de geheime dienst (NCRV)
20.50 Herkent u dit jaar: spelshow (NCRV)
2 :.3C Het jaar heeft haast zijn loop volbracht (NCRV)
22.45 Journaal (NOS)
&LPHEN AAN DEN RIJN „Spel
[onder Grenzen" is nog' immer
>en veelbekeken tv-programma.
Oe succesformule, waarin het
jhowelement een vooraanstaande
plaats inneemt, blijft onvermin-
Jerd van kracht. Vanavond zul-
gn zich zo'n 30 miljoen kijkers in
)0ti;uropa rond de beeldbuis scha
den om te genieten van de
"krachtmeting tussen Nederland,
Italië en Engeland.
Tussen de drie stedenploegen van
je medestrijders valt het AH Star
van Nederland met klinken
de namen uit de topsport extra op.
'Inder leiding van de nog aJltij d
^Mtnbiüeuze Alphenaar Ad van Om-
uen (49) probeerde het team in het
taliaanse Cortina d'Ampezzo voor
.jjje derde keer de zege naar zich toe
e halen. De vorige twee keer
èjiondde dat uit in een tweede
ilaats. Wat de (voormalige) top-
porters er dit keer van afbrachten
u vanavond zien om 19.05 uur
p Nederland 2.
J Waar de stedenploegen van Char-
?roi, Cortina d'Ampezzo en South-
lort zioh ntet een straffe training
ddp de strijd voorbereiden, draait 't
Jederlandse team vrijwel alleen op
le routine uit een roemrijk sport-
—erleden. Daartegenover staat een
Riinitieuze en gedegen voorbe-
eiding van KLM-gezagvoerder en
loegleider Ad van Ommen.
Getuige bijvoorbeeld de voor-
ereidingen op een spelonderdeel
aarbij met papieren vliegtuig-
■s vanuit een klimtouw moest wor-
en geworpen. Van Ommen reisde er-
oor naar de Techn. Hogeschool in
elft. Daar keeg hij van professo-
en en studenten het tot voor kort
og strikt geheim ontwerp van een
ASA-model. (Het werd aanvan-
elijk gebruikt als stabilisator op de
ïimtevaartcapsule bij de landing
p zee). Hij kreeg bovendien een
merikaans boek mee met zo'n 50
ïodellen. Ad van Ommen heeft ze
Item aal beproef d vanuit een
andrek in de Alphense sporthal.
Van een gymnastiekleraar leende
ij een klimtouw om zich op dit on-
erdeel opnieuw te bekwamen. "Na
en week klom ik weer als in mijn
este jaren". Daarbij zij vermeld
at de conditie van de 49-jarige
ïaratihonloper nog steeds opperbest
Wekelijks loopt hij nog zo'n 50
üometer hard.
Al deze inspanningen mochten
iet baten. Want tijdens de opna-
ïen voor het programma in Corti-
a had alleen Ad van Ommen dit
feilloos onder de knie. De
jndere ploegen brachten er niets
an terecht, en dat was voor de or
ganisatie voor wie het showele-
jient op de eerste plaats komt
ianle'iding het onderdeel te schrap-
Maar het zijn uiteraard de ploeg-
'den zelf geweest die deze kerst-
pecial van "Spel zonder Grenzen"
Dt een succes moesten maken. En
at ging niet alle topsporters even
bed af op de ijspiste van Cortina
LISSINGEN (AP) De illegale
idiopiraat 'Mi Amigo' krijgt vol-
End jaar - als alle plannen door-
aan - gezelschap van een nieuwe
iraat: Radio Black Rose.
De plannen voor de exploitatie van
In nieuwe commerciële zender aan
oord van een kustvaarder in de
'oordzee zijn gemaakt door een in
aduz (Lichtenstein) gevestigde in-
jrnationale handelmaatschappij.
Iet de uitwerking ervan is de Ne-
erlander J. Torna uit Cadzand be-
ist. Torna onderhoudt nauwe con
ic ten met de Zwitser Meister, de
oormalige eigenaar van Radio
oordzee.
De zender krijgt een vermogen
van 150 kilowatt. Volgens de heer
Torna zullen de bedrijven uit W-Duits
land, Nederland en België als spon-
so roptreden. Ene Belgische importeur
zou al 'n contract voor 500.000 Zwit
serse francs hebben getekend.
Radio Black Rose gaat dag .en
nacht muziekprogramma's uitzen
den afgewisseld door toeristische
informatie en reclameboodschappen.
De programma's zullen worden op
genomen in een Zwitserse studio. Het
zendschip zal waarschijnlijk worden
bevoorraad vanuit Spanje of de Ier
se republiek.
Het vangen van opgevuldeballen door Ijshockeyspeler Arie Klein. Wervers zijn Hamilton Richard
son, Eddy Pieters Graafland en Ad van Ommen.
Vandaag ging „Kleutertje luistervan Lily Petersen voor het laatst dè lucht in. Tijdens de laatste
opname van haar programma wordt zij omringd door kleutertjes, zoals zij die bijna dertig jaar voor
de radio hun eigen zegje heeft laten doen.
d'Ampezzo. "Zes van de acht spel
letjes gingen met de schaatsen on
der", aldus Ad van Ommen. Het
was ontroerend te zien hoe de coach
van het Nederlandse basketbal-team
Hamilton Richardson in 1971 uit
geroepen tot de beste speler ter we
reld. red.) gesteund door Eddie Ver-
heyen en ijshockeyer Arie Klein de
eerste schreden op het ijs zette en
diagonaal de baan over zwierde".
Joan Haanappel die tien Jaar lang
triomfen vierde bij Holiday on
Ice deed een Italiaans fluitconcert
verstommen met enkele fraaie pi
rouettes. Wereldkampioene op de
fiets Keetie Hage wist ook op het
ijs "af te zien". En voor sommi
gen, zoals Ada Kok, was het zeven-
duizendkoppige publiek in de schaats
arena van Cortina groter dan het
publiek dat zijzelf ooit als topspor
ter aantrokkken. Dat geldt natuur
lijk niet voor ex-Feyenoorder Eddy
Pieters Graafland, met alleen al een
fanclub die 1200 leden telt, evenmin
voor Tour de France-winnaar Jan
Janssen. In de ploeg zaten verder
nog tennister Els Spruit, schaatster
Treini Rep ijshockeyer Rudi Bak
ker, auto-coureur Nico Chiotakis,
water-poloër Fred van Doip.
'Een ploeg waar Alphenaar Ad van
Ommen het een eer vindt om mee
op stap te gaan. "De benadering
is ook anders. Je hoeft deze men
sen niet te zeggen dat ze niet moe
ten drinken, of op tijd naar bed
moeten gaan. Ze zijn erg spaar
zaam op hun lichaam. Als puntje
bij paaltje komt hebben ze een ont
zettende inzet. Het was een fijne
ploeg".
"Spel zonder Grenzen' met dit "All
Star team" is vooral 'n goede show.
Ik hoef niet meer te winnen',
aldus Ad v. Ommen. Oud-wethouder
Duin van Alphen heeft hem eens
gezegd: "Jouw probleem is dat je
niet kunt» relativeren, Ad. Het is
maar een spelletje". Hij had gelijk
vindt Ad van Ommen, "Ik kon niet
relativeren. Nu wel, toen (Zeskamp)
niet".
CHRISTA VAN HEES
