Reinigingsdienst
doet elke dag
liet vuile werk
AANPAK VAN ONGEDIERTE
Woonwagenbewoners stellen eisen
Hypotheken
van de boel in de fik...
mossel ^versteege
MAANDAG 29 DECEMBER 1975
LEI DÉN
Open brief aan gemeente voor meer plaatsen
LEIDEN In een open brief aan de
gemeenteraad en het college van B.
en W. van Leiden hebben de bewo
ners en „overbezetters" van het regio
nale woonwagenkamp bij de Haar
lemmertrekvaart laten weten dat zij
„met grote ontsteltenis" kennis heb
ben genomen van het besluit van de
gemeente om de leenbijstand, bedoeld
voor de aanschaf van een woonwa
gen, te koppelen aan het bezit van
een legale standplaats. In hun brief
stellen de bewoners drie eisen: ten
eerste moet de leenbijstand, net als
voorheen, niet gekoppeld zijn aan het
hebben van een legale standplaats;
ten tweede moet het braakliggende
terreintje bij het woonwagenkamp
waar vroeger een school stond, door
de gemeente worden afgestaan aan
het regionale kamp, zodat daar be
gonnen kan worden met de bouw van
noodvoorzieningen voor de „overbe
zetters"; en op de derde plaats wordt
er van de gemeente Leiden geëist dat
zij de andere regionale gemeenten
(Wassenaar, Katwijk, Noordwijk,
Noordwijkerhout, Voorhout, Lisse,
Sassenheim, Rijnsburg, Oegstgeest,
Leiderdorp, Zoeterwoude, Warmond,
Valkenburg en Voorschoten) onder
grotere druk zet. zodat er meer plaat-
woonwagens worden aange-
De woonwagenbewoners stellen dat
sinds 1967 geen uitbreiding van het
aantal plaatsen heeft plaatsgevonden.
Op het regionale kamp zijn 68 staan
plaatsen en daarnaast staan er tien
„overbezetters"; één overbezetter
heeft een „illegale" plaats elders.
Voor de overbezetters landelijk ge
zien zijn dat er meer dan duizend
zijn er geen sanitaire voorzieningen.
„Het leven is zo gewoon onmenselijk",
wordt er gezegd. De herhaalde ge
sprekken met de gemeente en het da
gelijks bestuur van de regio hebben
nog niets opgeleverd.
Door het verlenen van bijstand te
koppelen aan het bezit van een „le
gale" standplaats wordt het voor vele
woonwagenbewoners onmogelijk een
nieuwe wagen aan te schaffen, bij
voorbeeld bij een huwelijk of als de
oude wagen is afgekeurd. „Je moet
het nu een geluk noemen als iemand
doodgaat, want dan komt er weer
een plaats vrij. Door zoiets worden
woonwagenbewoners gedwongen in
een huis te gaan wonen terwijl zij dat
De leenbijstand is een renteloos voor
schot en werd vroeger gegeven aan
ieder paar woonwagenbewoners. Af
gelopen week heeft de gemeente Lei
den besloten geen leenbijstand uit te
keren aan een aanvrager, (hoewel
het ministerie van CRM positief ge
adviseerd had) omdat deze aanvrager
niet in het bezit was van een legale
standplaats. „Om daarop te wachten
is onmogelijk, er is een eindeloze
wachtlijst voor standplaatsen", zeg
gen de woonwagenbewoners.
Maak het u gemakkelijk:
voor alle geldzaken
naar één adres, ook voor
LEIDSE SPAARBANK
Een eenvoudig schema, naar 'n
tekening van de firma Von Roll,
van de vuilverbrandingsinstalla
tie. Bij de cijfers: 1. vuilbunker,
2. grijper, 3. schudder, 4. oven met
roosters, 5. ventilator, 6. ventila
tor, 7. slakkenkanaal8. slakken-
bunker, 9. koelinstallatie, 10. elec
tro stof af scheider, 11. zuig-trek-
ventilator, 12. schoorsteen en 13.
bedieningskamer
Tekst
Tom Maas
Foto's
Jan Holvast
BEHALVE OPHALEN VAN VUIL
OOK SCHEPPEN EN BEZE MEN
LEIDEN Als B. en W. de rei
nigingsrechten met dertig pro
cent willen verhogen, staan som
mige mensen op hun achterste
benen. Het gemiddelde Leidse ge
zin van vier personen zet per
week ongeveer 2 plastic zakken
met zeven kilo huisvuil langs de
stoep. Twee keer per week komen
alle straten bij de ophaaldienst
aan de beurt. Een kostbare zaak.
Een kijkje bij de reinigingsdienst
leert trouwens dat er in een stad
als Leiden onnoemelijk veel rom
mel valt op te ruimen. Behalve dat
de 87 man van de buitendienst per
jaar bijna 30.000 ton huisvuil ver
sjouwen, wat de gemeente 2.9 mil
joen gulden kost, halen ze ook nog
meer dan 200 ton grofvuil op, en
dat kost zo'n 900.000 gulden.
Overigens doet de reinigings
dienst nog veel meer om te zorgen
dat elke dag de stad schoon blijft.
Daar hebben ze drie boten voor,
twee kolkenwagens, drieënder
tig wagens van allerlei maten en
soorten en vier bakfietsen. De drie
motorvls vletten scheppen jaarlijks
bijna 2000 kubieke meter afval uit
het water op, waaronder kadavers,
fietsen, een enkele roeiboot, en
rond de jaarwisseling steeds weer
honderden kerstbomen. De straten
worden aangeveegd met bezem -
auto's, zelf opnemende veegma-
chines (een soort grote stofzuigers)
en bezemshet ouderwetse maar
onmisbare "handveegwerk".
Tot 1959 werd al het vuil met gro
te schuiten naar de Nieuwkoopse
plassen gebracht: da'ar waren grote
moerasgebieden waar de bodem ja
renlang os blijven zakken onder de
aangevoerde hoeveelheden huisvuil.
Daarna werd er vuil gestort in de
Zwetterpolder in Noordwijk. Deze
vuilstortplaats' is nu helemaal be
groeid en vam drie meter hoogte
langzaamaan ingezakt tot ongeveer
1 meter boven maaiveldhoogte.
De stortplaats Roomburg is van
Gemeentewerken en in 1965 aange
legd door de Heidemij. De reini
gingsdienst betaalt aan Gemeente
werken voor het storten van vuil op
Roomburg. Oorspronkelijk was daar
een met water gevulde kuil van
dertig meter diepte: deze was uitge
graven om zand te verkrijgen voor
de aanleg van Rijksweg 4. Het veen
dat men niet kon gebruiken bij de
Rijksweg werd in de ontstane kuil
gestort. En nu wordt de vuilstort
plaats volgestort met puin en grof
vuil; althans dat grofvuil dat niet
verbrand kan worden. Er wordt ge
zocht naar een nieuwe puinstort-
plaats; het huisvuil en verbrandba-
re grofvuil wordt naar de vuilver
branding achter de Groenoordhal
gebracht.
De twee kolkwagens vervangen
al enige tijd de vanouds bekends
putjesscheppers. Opmerkelijk is dat
het personeel van de reinigingsdienst,
voor wie men vroeger zijn neus wel
eens optrok, steeds meer in aa
stijgt. Niet allen begrijpen de
sen dat de reinigingsdienst onmis
baar is, maar door het gebruik van
allerlei "schone" machines zoals
de kolkwagens verdwijnt steeds
meer het "vuile" karakter van het
werk. Steeds meer geschoolde krach
ten komen in dienst van de reini
gingsdienst. Begrijpelijk, want het
is prettiger om bijvoorbeeld straat-
kolken machinaal te reinigen dan
met een schep.
Niet alleen het opruimen van
huisvuil, straatvuil, grofvuil, en
rommel dn het water behoort tot
de taken van de reinigingsdienst,
ook worden ratten, muizen, kak
kerlakken en andere insecten
van kant gemaakt. Als u last
hebt van dergelijk ongedierte,
helpt de ontsmettingsdienst u er
gratis vanaf. Alleen het oprui
men van muizen kost vijfen
twintig gulden. De ontsmettings
dienst is een onderdeel van de
reinigingsdienst waar twee man
bij werken die regelmatig op pad
zijn om ongedierte te bestrijden.
In de gebouwen van de reini
gingsdienst aan de Noorder-
straat bevindt zich ook een ont
smettingsketel waar "bed- en
lijfgoed" en "overige goederen"
ontsmet worden in stoom en for
maline, zoals het in het jaarver
slag staat. Daaruit blijkt ook dat
dat een langzaam aflopen
de zaak is: in 1969 56 ontsmet
tingen, in 1973 nog maar 29.
Met de wandluizen, kakkerlak
ken, wespen, vlooien, muizen en
ratten os dat anders gesteld. De
cijfers schommelen wel een
beetje, maar steeds opnieuw toch
moet de ontsmettingsdienst er op
uit met de spuit en het vergiftig
de haver. Als een huis ontsmet
wordt komt de dienst in een
smetteloos witte wagen voorrij
den. De bewoners moeten vijf
uren naar elders, terwijl de man
van de dienst met gasmaker en
verstuivingsapparaat bezig is.
Het meeste werk gaat zitten in
het bestrijden van ratten. Eerste
klas haver wordt gemengd met
het gif cumarine en slaolie. Met
enkele trommels van dit voor
ratten verleidelijke vergif gaat
de reinigingsdienst op allerlei ob
jecten af: slootkanten, huizen
en vuilnisbelten. Ook worden re
gelmatig na-aontroles gehouden.
De ratten zijn meestal 's
nachts te zien. Maar overdag
kun je de ronde gaten zien in de
aarde waar de rat zijn gangen
maakt. In deze gaten worden
enkele schepjes giftige haver ge
daan. Daar gaat dan weer aarde
overheen om te voorkomen dat
er vogels bij kunnen komen. Als
er ergens regelmatig ratten be
streden moeten worden, dan
worden er bakken neergezet:
lange houten kokers, aan een zij
de gesloten, waarin in het mid
den giftige haver wordt gelegd:
De rat kruipt de koker in om de
haver op te eten, de andere die
ren kunnen er niet bij. Frustre
rend voor de ontsmettingsdienst
is wel dat veel bakken keer op
keer verdwijnen.
Achter ie grote klapdeuren van de bunker van de vuilverbranding verdwijnt elke dag het huisvuil
dat door tientallen wagens in Leiden en ivijde omgeving wordt opgehaald
fW vleugels*piano's»orgels
vicuycio - ^IUI vj ui
sjivraag katalogus met L.P./7,90, giro 56631, Den Haag
Was een stad vroeger vanuit de
verte te herkennen aan zijn kerkto
rens, Leiden is tegenwoordig van
grote afstand al aan de horizon te
ontwaren door de hoge schoor
steen van de vuilverbranding. De in
1966 geopende vuilverbranding wordt
beheerd door acht gemeenten: Al
kemade, Leiden, Leiderdorp Oegst
geest, Sassenheim, Warmond,
Voorscheten en Zoeterwoude. Ook
het vudl van de gemeente Ter Aar
wordt er verbrand.
Al is de vuilverbranding onafhanke
lijk van de gemeente Leiden, de
twintig mensen die er werken zijn
wel in dienst van de gemeente; ze
worden als het ware gehuurd door de
vuilverbranding. Op het ogenblik lo
pen er ook een aantal mensen rond
die in dienst zijn bij de firma Von
Roll. Onder hun vera ntwo or din g
draait de nieuwe derde oven,** die
kort geledendoor wethouder Van
Aken werd aangestoken, drie maan
den op proef.
Het verbranden van vuil is in we
zen een simpele zaak: steek de boel
in de fik, de rook gaat de lucht in
en de slakken die overblijven kun je
gebruiken om bijvoorbeeld sloten te
dempen.
Tegelijk met de bouw van de nieu
we derde oven is er een installatie
gebouwd waar het grofvuil in ge
kraakt kan worden. Het wordt in
een aparte vuilbunker en door enor
me grijpers in een pers gestort. In
de pers, die een druk uit kan oefe
nen van 250 kg per vierkante centi
meter, kunnen moeiteloos grote
driezitsbanken gekraakt en in stuk
jes gehakt worden. Automatisch ko
men deze resten terecht in een
andere vuilbunker, naast de bunker
waarin het huisvuil gestort wordt
door de vuilnisauto's. Twee gx-ijpers
die gelijk wegen hoeveel vuil zij op
nemen zijn ex- om het vuil in een
schudder te goclen. Deze schudder
schudt het vuil via een vrij nauwe
buis in de oven. Het vuil in de buis
fungeert als een deur in een kachel:
het houdt deze opening gesloten zo
dat er geen valse trek ontstaat.
Het vuilt valtin de oven op een aan
tal schuin aflopende roostersdaar
wordt het vuil, net als de kolen in
een kachel, regelmatig "opge
pord". De oven bestaat van binnen
uit dertig centimeter dik metsel
werk. Daar zitten stenen tussen van
dertig gulden per stuk. Deze stenen
moeten dan ook temperaturen van
800 tot 1000 graden kunnen door
staan.
De resten die na verbranding over
blijven, vallen in het "slakkenka
naal": een bak water die de oven
van onderen afsluit en waar de slak
ken afkoelen: via een lopende band
worden de slakken naar containers
buiten het gebouw gevoerd.
De gassen en rook worden, net als
de oven zelf, met water afgekoeld.
Daarna wordt electro-statisch het
stof uit de rook gehaald.
Deze 'electi-o-stofafscheider bestaat
uit een aantal platen waartussen een
electrisdh spanningsveld heersthet
stof wordt zo door de platen aange
trokken. Deze platen worden regel
matig schoongeklopt: het verza
meld stof valt in de vorm van
schilfers naar beneden.
Uiteindelijk komt uit cte tachtig
meter hoge schoorsteen een x*ook-
pluim van waterdamp en een mini
mum aan stof en schadelijke gassen.
Want de gassen zijn er bij de koe
ling grotendeels uitgewassen.
Aan water wordt er 130 kubieke
meter per uur verbruikt, waai-bij
elk van de drie ovens ongeveer vijf
ton vuil per uur kan verbranden.
Werd vroeger overal leidingwater
voor gebruikt, op het ogenblik is
dertig procent leidingwater en is
de rest afkomstig uit de Haarlem
mertrekvaart. Het is de bedoeling
om bezinkbakken te bouw'en, zodat
het water herhaalde malen gebruikt
kan worden.
Wat nog verteld moet worden is
dat er in de ovens steeds lucht
aangevoerd wordt: anders zou het
vuur vanzelf doven. Deze lucht wordt
afgezogen uit de bunkers waar het
vuil ligt opgeslagen: 30.000 kubie
ke meter lucht per uur per oven.
Dat zorgt voor een lichte onderdruk
in de bunkers, zodat de stank en het
stof niet naar buiten kunnen ont
snappen.
Niet alleen de grijpers die het
vuil in de oven storten wegen de
hoeveelheid, ook de vuilnisauto's die
het vuil aanvoeren komen bij bin
nenkomst op een grote weegschaal
weegvermogen tot 20 ton). Trou
wens, particulieren die. wi'lïen weten
hoe zwaar hun wagen is kumien
voor een luttel bedrag hier ook te
recht. Uit al het wegen blijkt dat
in 1974 56.650 ton vuil is aangevoerd.
Verdere berekeningen leren dat in
261,7 kg vuil leverde, terwijl dat in
1971/1972 een inwoner gemiddeld
1973/1974 gestegen is tot 288 kg.
Doordat de ovens, in 1974 waren
het er nog twee pas kort geleden
is er een derde bij gekomen, in
in 1974 respectievelijk 6673 en 8545
uren maakten kon bijna al het vuil
verwerkt worden, slechts e'en klein
gedeelte moest naar elders. Nu er
een derde oven bijgekomen is, kan
men weer tot de Jaren tachtig voor
uit.
Worden de kosten per ton verbrand
vuil overigens uitgerekend, dan blij
ken die bijna vijftig gulden ter ton
te zijn.
Tennis Na de eerste dag van
de Davis Cupwedstrijd tussen Ar
gentinië en Brazilië hebben de Ar
gentijnen met 20 de leiding. Ri-
cardo Cano won on drie sets van
Louis Taveres en Elio Tavarez bleef
de meerdere van Carlos Kirmayr.
Elke keer weer staan de straten gen; de mannen van de dienst
vol grofvuil dat gestaag vermalen proberen dag in dag uit de stad
wordt door de noeste kraakwa- schoon te houden.
