Heeroom op bezoek
Gracieus
balspel
„Alsje maar
rustig bl
wordt alles
weer gewoon
Etiquette
eischt
Driekwart van deze eeuw zit er zo
wat op. Die paar daagjes kunnen we
nog even herinneren, nostalgisch
doen, terugdenkenken aan die
mooie jaren van toen.
Zelf ben ik geboren precies op de
helft. Ik maakte de televisie
uitzendingen mee van de Hon
gaarse opstand en snapte niet
waarom men met tanks door de
straten reed. Een paar dagen later
mocht ik met mijn vader meerijden
naar Schiphol om de vluchtelingen
te voorzien van kleding en kren
tenbollen. Ik weet dat nog heel
goed, omdat we in een VW-busje
reden en dat was heel iets anders
dan de "luxe auto", waar je aan ge
wend was. Verder betekende een
dagje op stap met je vader en nie
mand anders erbij een soort tracta-
tie. Je werd enorm verwend en had
de dag van je leven.
De eerste communie, netjes met de
handen gevouwen, in de parochie
kerk, die volgepakt was met fami
lieleden. 's Middags, wanneer je
trots je nieuwe kerkboek liet zien
aan de neefjes, kwam Heeroom op
bezoek en die gaf een rozenkrans.
Ik heb hem nog. Een mooie houten.
Je kreeg biechtlessen van de on
derwijzer en je beleed later bij de
pastoor eigenlfjk alleen maar die
zondes die je niet had gedaan:
snoepen uit de suikerpot, aan de
vlechtjes trekken van je zusje en
nog wat vreselijk onschuldigs. Het
niet luisteren naar vader of moeder
vergatje maar. Dat was zó erg datje
het maar voor je hield. En de pas
toor maar knikken en zeggen:
"Voortaan beter oppassen. Bid
maar drie weesgegroeten".
Op Allerzielen gingen we rozen
kransen bidden en na elke krans
liep je een blokje om de kerk heen.
Op die manier werd er weer een
zieltje doorgestuurd naar de hemel.
Russen in de ruimte. Joeri Gagarin.
Jarig zijn op school en de maat
zwaaien wanneer je klasgenoten,
happig op een snoepje heel hard
"langzaldieleven" zingen.
Vakantie in Denekamp. Tussen de
koebeesten. Met de voet tussen de
spaken van een fiets en naar het
ziekenhuis. Stiekum het eerste si
garetje in de fietsenschuur van de
buren. En de melkboer Janus zag
en vertelde het Nu nog zou ik er
weer boos om worden.
Je slaat los, zo wordt dat althans
genoemd. Je doet en reageert an
ders. Maar op een gegeven moment
word je gepakt door de nostalgiebe-
leving. Alles komt rapjes terug. Het
speelt allemaal weer voor je ogen.
Keihard: zo was het en zo doen we
het nu, dat is begrijpelijk. Natuur
lijk ben je blij, als je merkt dat de
"folklore" van weleer nog steeds
door een klein groepje in ere wordt
gehouden. Een rustpunt vaak in de
onzakelijkheid.
Het samenstellen van een pagina
als deze is heerlijk. Vergeelde boe
ken en foto's uit de oude doos op
een mistige zondagmiddag. Als
vanouds, zullen we maar zeggen.
Een keihard afwijzend standpunt
van alles van vroeger, dat dreigde
de overhand te gaan nemen, is om
gezet in een ontijdse acceptatie.
Lees wat Amy Groskamp-ten Have schreef
over "avondjes geven", sluit de ogen en ga terug
naar de huiskamer van toen.
"Het geven van een "avondje", waarop niet ge
bridged noch gedanst wordt raakt meer en meer
in onbruik. De gezellige praatavonden van vroe
ger waarop de vrouwen hun breiwerk meebrach
ten en waar na de thee een aangeklede boterham
werd opgediend, bestaan niet meer sedert de
kunst van conversatie kwijnt."
Steek maar in je zak, dezè opmerking.
"Ik weet niet wat ik met de menschen zou moe
ten beginnen!" roept de hedendaagsche huis
vrouw uit en daarmede geeft zij zichzelf en haar
gasten geenszins een compliment: daar waar
men geest en gevoel aan vlotte vertelkust paart,
daar vliegt de avond om., ook zonder kaarten en
zonder dans."
Wie een avond wil geven bepale eerst wie er ge
vraagd zal worden - men vrage nimmer lieden
van te uiteenlopende aard of maatschappelijke
rang, bij elkaar. Dat geeft een gedwongen toon.
Vervolgens bepale men wat men zal schenken.
Voor na de thee (waarvan men gewoonlijk niet
meer dan tweemaal schenkt) heeft men de keuze
tussen moezel wijn of bier of whiskey met spuit
water voor de heren en limonade voor de dames,
al of niet met iets van gebak of cake, petit fours,
banket, tulband e.d. in ieder geval iets dat niet
r eeds tevoren óok bij de thee is gepresenteerd
(bij alcohol zout, bij limonade zoet) Is het winter
en koud, dan wordt ook wel in sommige conver
satiekringen een kopje kopje anijsmelk of een
glaasje warme wijn gegeven.
Zeer in den smaak valt ook meestal een kopje
geurige bouillon (mits niet onmiddellijk na de
thee aangeboden) met dunne sandwiches (die,
indien tevoren gereedgemaakt, met een vochtige
doek moeten worden toegedekt). Ook bij whis
key kan men sandwiches presenteren. De ieug-
dige huisvrouw, die terugschrikt voor gasten
vanwege de extra kosten, neme een maggiblokje
per kop met een snufje selderijzout. De huis
vrouw zorge voor voldoende aschbakjes en ver-
zuime niet voor voldoende luchtverversching te
zorgen als er veel gerookt wordt. Tegenwoordig
komen gezelschapsspelen weer meer in trek:
Monopoly en Emo bezorgen velen 'n vroolijken
avond. Men houdt zelfs Monopolydrives voor
hen, die niet bridgen, (voor onderwerpen van
gesprek: zie Conversatie)"
Rn bij "Conversatie" lezen we: "Werkelijke con
versatie is als een gracieus balspel, waarbij de
medespelenden beurtelings de bal kaatsen en
ontvangen. De regèls van de converssatie ei-
schen dat intieme onderwerpen van gesprek
vermeden worden. Evenals uitvoerige beschrij
vingen van ziektes, operaties en dergelijken
dat men nimmer in gesprekken met vreemden of
oppervlakkige bekenden dieper inga op per
soonlijke moeilijkheden, tekortkomingen, ge
breken enz."
Toen was een loopjongen nog een
loopjongen en geen trafficmanager.
Toen kenden we nog de ontzettend
populaire schriftelijke cursus met
de hartelijke leraar op de foto en
toen zaten we om de huiskamerta
fel gezellig te ganzenborden.
Die mooie tijd. De helft van de
twintigste eeuw. Vader, moeder en
een paar kinderen. Huisdieren zag
je niet zoveel of het moest een
vriendelijk kwetterende parkiet
zijn of een schildpad in het rotstuin
tje. Uit die tijd stamt het meer dan
schitterende voorlichtingsboekje
"De practijk van de voorlichting",
geschreven door een priester: mgr.
Ant. M. Jansen, diocesaan direc
teur van de Katholieke Actie in het
Aartsbisdom Utrecht.
Een "nihil obstat" werd gegeven
door drs Jos Vermeulen, eens. a.h.d
Een overvloedig citaat is meer dan
op zijn plaats:
"Zijn liefkozingen geoorloofd"?
Het spreekt vanzelf dat uitingen
van hartelijkheid, zoals die normaal
opkomen in mensen, die van elkaar
houden, niet enkel geoorloofd zijn,
maar ook goed. De hartelijkheid
zoals die tussen twee idealistische
mensen kan bestaan, maakt juist de
verkerinestiid tot een tijd van
lente-blijheid.
Zij die het bovenstaande goed
hebben begrepen, zullen echter
duidelijk inzien dat ze in die liefko
zingen niet vooral zichzelf moeten
zoeken: het moet meer zijn het ge
ven van hartelijkheid aan de ander,
dan het zoeken van zichzelf.
Derhalve: ze moeten niet te lang
duren, want hartelijkheid in de
omgang der twee geslachten gaat
gemakkelijk over in hartstocht.
Daarom moeten jongen en meisje
niet meedoen aan de in boeken en
films gepropageerde langgerekte
kus op de mond, die als regel de
naaste gelegenheid tot zonde is.
Dat wil niet zeggen dat jongen en
meisje geen welbehagen mogen
hebben in de- ook lichamelijk- aan
trekkelijkheid ten opzichte van el
kaar. Ieder jong verloofd paar, dat
wel lang omgang met elkaar heeft,
zal echter eerlijk moeten erkennen,
dat de deugd van zedelijkheid (dit
Bij uitgever H.W.J. Becht in Am'
sterdam verscheen in de jaren toen
een boek dat binnen de kortste ke
ren zou gaan gelden als HET boek
voor de mensen die wilden doen en
handelen zoals het hoorde. Het
heette dan ook: "Hoe hoort het ei
genlijk" en werd geschreven door
Amy Groskamp-ten Have. Een
greep uit de inhoudsopgave: Aan
welke kant? Avondjes geven, club
leven, debat-discussie-dispuut, ge
armd lopen, hoed afnemen, transpi
reren, zakenvrouw, zeereizen,
zwijgen.
Wanneer zwijgt iemand?
Wel, dat is wat. Citaat: "Tydig zwy-
gen, gepast zwijgen, voorzichtig
zwijgen, tactvol zwijgen, dat alles
vormt een onmisbaar onderdeel
der wellevendheid. De etiquette
eischt dat 'n jongere zwijgt wan
neer 'n oudere aan 't woord is, dat
een ondergeschikte of een maat
schappelijk lager staande zwijgt
wanneer een meerdere of hoger ge
plaatste zich vergist
De étiquette eischt dat een gast
vrouw zwijgt wanneer een gast een
enormiteit vertelt, waarvan zij weet
dat deze onwaar is.
Beleefde conversatie heeft niet al
tijd een inhoud waarvan het belang
evenredig is aan den tijd die eraan
wordt besteed.. Daarom kan zwij
gen soms zo weldadig aandoen. De
menschen die werkelijk innerlijke
waarden bezitten weten, dat zwij
gen - samen zwijgen - heelemaal
niet een angstaanjagende gaping
tusschen twee noodelooze ge
sprekken behoeft te zijn, doch in
tegendeel een harmonischè rust-
pooze kan beduiden tusschen twee
evenwichtige en gelijkgestemde
zielen. De schoonste oogenblikken
die mensen ooit beleefd hebben,
zijn veelal ogenblikken geweest
van zwijgen. Niemand late zich af
schrikken door zwijgen, want vol
gens het oude spreekwoord is het
nog altijd waar dat spreken zilver
is en zwijgen goud"
Het waren ook de laatste zinnen
van dit opmerkelijke boek.
is de voorzichtigheid die nodig is
om de kuisheid te bewaren) sterk
beoefend moet worden.
(Uit de bijlage: "Een ernstig woord
tot de jongens en meisjes die zich
voorbereiden op het huwelijk")
In het voorjaar zitten aan een
boom meer bloesems dan in het na
jaar vruchten. In de hele natuur is
een overvloed van voortbrenging.
Ook de geslachtsklieren brengen
meer stoffen voort, dan op een be
paald ogenblik door je lichaam ge
bruikt worden. Het is dus heel ge
woon dat die overvloed aan voch
ten van tijd tot tijd (eens in de
maand, meer of minder) het li
chaam verlaat.
Meestal zal dat ongemerkt gebeu
ren en als regel des nachts, tijdens
de slaap. Het kan zijn dat je dan
vanuit een nare droom wakker
wordt en bemerkt dat je i,n dat li
chaamsdeel een gespannen gevoel
hebt. Schrik daar met van. Als je
rustig blijft zal vanzelf alles weer
heel gewoon worden.
Je zou maar priester zijn.
Een rijk leven.
Door Paul
Wolfswinkel
Het gezin in de jaren vijftig, het
gezinsleven, de eisen van bo
venaf, die erop drukten. Als iets
loodzwaars. Het kan slechts ge
splitst behandeld worden.
Verbazing om een priester, die
in alle zekerheid over de voor
lichting kon en moest schrij
ven. In deze tijd is een priester
veelal met een lampje te zoeken
en is de voorlichting zo ontzet
tend op de voorgrond getreden,
dat het een van de belangwek
kendste zaken is van de opvoe
ding. Het is niet meer iets dat
met veel nerveus gedoe van
ouders of "geestelijke verzor
gers" heel kort wordt afgedaan.
En dan de etiquette. Een me
vrouw schreef daar een heel dik
boek over. Je kan niet anders
dan veronderstellen dat wan
neer je bij die mevrouw op be
zoek zou zijn gegaan, je een ge
voel kreeg van opperst onge
mak. "Doe ik het wel goed?"
Een gevoel ook van onzeker
heid, want "thuis heb ik het
toch zó geleerd?". En eigenlijk
ook iets als: "Tjonge, wat ben ik
pummelig opgevoed, want ik
doe het zo en zo."
Een paar belevenissen tenslot
te, die je zijn bijgebleven, mis
schien intiem, inderdaad. Maar
ook wel aardig. Iedereen mag
toch alles weten? In de jaren
zeventig
Braaf luisteren naar de radio. De
televisie had nog weinig te bieden
voor de jeugd, hoewel Tante
Hannie Lips
Liefkozingen mochten niet te lang duren.
(Tekening Joop WalenkampJ
Heerom op bezoek. Altijd
