^aaazaa
Briljante "Agamemnoon"
TRIJFEL
De
Generaal
De
Gras-
mobiei
DINSDAG 23 DECEMBER 1975
Zondag werd het in alle
toonaarden over de hele we
reld rondgeseind: -premier
Kreisky was van zijn vakan
tie naar Wenen teruggekeerd
typisch hond-bijt-man-nieuws,
want er was pas werkelijk iets
vermeldenswaardig gebeurd
als Kreisky had meegedeeld
dat hij voor zoiets onnozels
niet van zijn vakantie terug
kwam. Zo hoor je na de me
dedeling over een driedubbele
moord ook altijd zeggen: "De
politie stelt een onderzoek in".
Of het ook maar mag. "De po
litie ziet weinig heil in een on
derzoek", dat zou pas
nieuws zijn.
Verleidelijk
Uit Tel Aviv wordt geméld dat
Rabbijn Ovadia Jozef na gron
dige bestudering van de tal
moed heeft vastgesteld dat de
weetsgetrouwe Jood mag luiste
ren naar 'n vrouw die voor de
radio zingt, mits hij die vrouw
persoonlijk niet kent en het
niet om een liefdeslied gaat.
De rabbijn was tot dit on
derzoek aangezet door een 600-
tal orthodoxe Joden, die aan
de Israëlische radio-omroep
hadden laten weten dat er
geen door vrouwen gezongen
liederen door de radio moch
ten worden uitgezonden, om
dat er in de talmoed gezegd
wordt dat de stem van een
vrouw verleidelijk kan zijn. Dit
laatste is juist. Maar de stem
van een vrouw kan ook heel
verleidelijk zijn als zij niet
zingt maar spreekt, bijvoor
beeld door de telefoon. Mag de
wetsgetrouwe Jood, die nu vol
gens de rabbijn wel naar een
vrouw die op de radio zingt
mag luisteren als het maar
niet zijn eigen vrouw is of een
vriendin of de buurvrouw, en
als het ook maar geen liefdes
lied is, nog toeluisteren als zijn
vrouiu "slaap, kindje, slaap"
zingt voor hun dochtertje Sa
ra? Ik noem maar even een
voorbeeld. Kan je als buurman
van Liesbeth List nog een
wetsgetrouwe Jood zijn zonder
continu met oropax in je oren
rond te lopen? Moet de radio
in de taxi uit? Tot op welke
(hoge) leeftijd blijft de stem
van Gré Brouwenstein te ver
leidelijk voor de oren van rab
bijn Soetendorp jr.? Of is die
niet zo wetsgetrouw? Geldt het
ook voor grammofoonplaten,
en hoe zit het eigenlijk met
gemengde koren? En kunnen
er in Israël behalve de eigen
radiozenders niet ook buiten
landse zenders worden opge
vangenvol verleidelijke vrou
wenstemmen? Hébben de on
dergedoken Joden in de oor
log wel beseft dat zij zondig
den toen zij naar Jetje van
Radio Oranje luisterden?
Godsdienst is een mooi ge
loof, zeg ik altijd maar, bij
voorbeeld als ik over het ritue
le slachten lees van de Mo
hammedanen 'n oud gebruik
dat nog uit de tijd stamt dat
de dierenbescherming nog niet
zo'n hoge vlucht had genomen
als tegenwoordigDaar staat
tegenover dat de Mohammeda
nen weer minder problema
tisch staan tegenover de ver
leidelijkheid van de vrouwe
lijke stem, dan de orthodoxe
Joden. Toen de Egyptische
zangeres Oem Chaltoem stierf,
werden in de gehele Arabische
wereld kabtnetszittingen on
derbroken, en er waren hon
derdduizenden Arabieren op
de been bij haar begrafenis.
Een gezond trekje: allemaal
bezweken voor de verleiding.
In Londen zag ik laatst iets
eigenaardigs: een kleine
zwart-wit televisie in de etala
ge van een juwelier. Het beeld
stond aan en toonde zo te zien
de kelder van de juwelierswin
kel. In die kelder stond, te
midden van gewone kasten
met kleerhangers en andere
onbenoembare spullen die je
zolang in een kelder wegzet,
een welgeschapen brandkast.
Vermoedelijk de brandkast
van deze juwelier swinkel,
waarin, zowel overdag als
's nacht, de Koh-I-Noors be
waard werden. Maar wat voor
zin had het om die brandkast
op de etalage-televisie te la
ten zien aan alle voorbijgan
gers? Het is wel een domme
sluipdief die via een belendend
pand en een gat in de muur de
kelder binnenstapt en de kluis
openbrandt, zonder eerst even
de knop van het tv-toestel om
te draaien. Of het tv-toestel
zelf om te draaien.
Pas na enige tijd drong het
tot me door, dat het ontbre
ken van een beeld voor de sur
veillerende bewakingsdienst al
ruim voldoende reden zou zijn
om alarm te slaan. Maar ook
dit probleem was met enige
technische kennis van de ge
mene sluipdief joel te onder
vangen, namelijk door eerst
thuis precies zo'n kelder met
inhoud na te bouwen, daarvan
op videotape een opname te
maken die lang genoeg was om
hem gelegenheid te geven de
kluis open te breken, en ver
volgens het tv-apparaat in de
etalage te "voeden" via die vi
deotape. De korte onderbre
king in het programma ("even
geduld a.u.b") hoeft dan
slechts door enkele medeplich
tigen buiten voor de etalage
te worden afgeschermd voor
de bfflcken van de langsko-
menden.
NICO SCHEEPMAKER
DEN HAAG Een schitterende
voorstelling in de grote traditie van
de klassieke produkties van Erik
Vos: Agamemnoon van Aischylos.
Na zijn Perzten en Prometheus,
steeds in enorme theaterruimten
gerealiseerd, nu de Agememnoon
door De Appel in een kleine ruimte:
het Theater aan de Haven; na de
sterbezettingen van die vroegere
produkties nu acht acteurs met
minder pretenties, twee musici met
slagwerk en trombone. Maar wat
voor indrukwekkende resultaten:
heel de innerlijke beweging van de
Griekse tragedie, heel de choreogra
fie, heel de muzikaliteit van
Aischylos - maar ook veel van de
onoverkomelijke problemen van
koorbehandeling, van scenografie,
van Skandering in briljante vond
sten esn zinvolle compromissen tot
een indrukwekkend geheel samenge
voegd.
Alle rollen worden gespeeld door
mannen. Het blijkt gaan probleem:
de prachtige aankleding van Niels
Hamel helpt daarbij, de plastiek van
Peter van der Linden maakt van
klytemnestra een onvergetelijke'
toneelfiguur. De zeer zorgvuldige
tekstregi'e met de daaruit afgeleide
plastiek maakt bovendien, dat een
enkel accent kan volstaan om het
vrouwelijke element te accentueren:
het gaat bij Aischylos bovendien om
andere zaken. Enig'e kanttekening
bij die tekstregie: de merkwaardig
onmuzikale en hoekige behandeling
door de wachter bij de inzet van
zijn lyrische tekst.
In de visualisering van de tragedie
legt Erik Vos een zeer sterk accent
op zee 'en water (het koor fungeert
zelfs als roeiers in de proloog). De
regisseur licht dat in zijn program
ma toe: in de tekst komen zoveel
verwijzingen voor naar veelbeteke
nende beelden, water, dieren,
inhoud-omhulling dat men daar in
de toneelinterpretatie niet aan
voorbij mag gaan. Het staat buiten
discussie, dat die visie van Erik Vos
in teder geval een prachtige
voorstelling heeft opgeleverd. Niette
min een kanttekening daarbij, ook
ten behoeve van de (school-) jeugd,
die naar ntf al vast staat, deze
voorstelling in groten ge
tale zal bezoeken. "Agamemnoon" is
het eerste deel van de trilogie, de
"Oresteia", die tenslotte, in
"Eumeniden", zal uitlopen op een
verheerlijking van Athene's hoogste
gerechtshof, en van de Atheense
gerechtigheid. Waarop is dat
Atheense recht gebaseerd? Aischylos
legt het uit: het is theologisch
gefundeerd in de macht van Zeus
en Athena, en het is een humaan
recht, dat de hartstochten van
goden in toom moet
houden. Die hartstochten zijn
onlosmakelijk verbonden met het
lijden, dat in de Zeus-hymne
(parados 180) wordt verklaard: "Zeus
leerde de mensen: de mens moet
lijden om wijs te worden". Daar ligt
de kern van het eerste deel van de
trilogie, het is de theologische
fundering van (de parallellen liggen
voor de hand), en de beelden die
Aischylos gebruikt zijn te vergelij
ken met Bijbelse beelden en
parabelen. Dat dite beelden ontleend
zijn aan de zee, onder meer, is niet
verwonderlijk bij een dichter in
Athene, zetel van een zeevarende
natie. En dat veel van die beelden
zijn ontleend aan de oorlog, en dat
de tragedie als geheel de verschrik
kingen van de oorlog, voor
overwinnaars en overwonnenen,
schril tekent evenmin: Aischylos
vocht mee in de Perzische oorlogen.
Erik Vos verschuift dus wat
accenten: van de theologische
inhoud naar de dichterlijke beelden,
die Aischylos gebruikt. Het is, vooral
in het licht van de enorme
problemen die de opvoering Van een
Griekse tragedie met zich brengt,
zijn goed recht, het brengt het stuk,
zeker in poëtische zin, nader tot de
toeschouwer en die visie heeft in
ieder geval een uiterst indringende
voorstelling geïnspireerd.
JAAP JOPPE
T entoonstellingen
Llntelo theaterpopp
kevoort keramiek. Machteld Hoo-
yen gouaches en Sees Vlag ke
ramiek Geopend dl t/m za van 10
Herman Damen, schilderijen
"in 13 dec. 8 j
gen gesloten). O.
bibliotheek of
afspraak: tel. 01751-13397
Galerie De Hulp. Hooglandse Her
gracht 40, expositie litho's
2.00. 4.30. 7.00
Nachtvoorstelling: .Little big i
2.30. 7.00
18 Jaar.
REX „Hoog het been, de liefde lokt"
dag. 7.00 en 9.15 uur. 18 Jaar. Kinder-
„101 Dalmatlërs", woe. en za.
AL.
Intensieve verpleging: dag. v. 14.00 tot
1.30 u en van 18.30 tot 19.00 uur
tsnaegeest. dinsaae en vrijdag 13
14.30 uur; zondags 11—12 uur en
i 18.30 tot 20.00 i
Derde klasse
14.00 uur en 18.30-19.30 uur
Knderzaal: van 13.00-14.00
woensdagavond uitsluitend
zijn de bezoekuren als volgt:
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongeval lendlenst elke dag l
miscb ziekenhuis behalve van dins- Katerdag
Dlaconessenh uls
zaterdag 13.00 i
Rijksmuseum
Tentoonstelling „Volkskunst uit La
tijns Amerika7^ (fot 26 april 1976)
Bezoekuren Ziekenhuizen
Dlaoone8senhuls: Middagbezoekuur; Elke dag:
14 45—15.00 uur
Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiënten door.
lopend bezoek wordt toegestaan, kan
de hoofdverpleegkundige hiervoor spe-
BezoektUden kinderafdeling:
Avondbezoekuur;
Kinderafdeling dage-
9 familieleden Kinderen beneden
kinderafdeling
St. EHsabeth-zlekeaihuls volwasse-
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11—ll.ï
18.30—19.30 u: 8e klas
13.80—14.16 en 18 30—19.30 u Kraam-
afdellng 13.80—14.16 uur, alleen voor
i 1920 u.; Kinderafdeling
se-afdelingen 18.30 i
oudere 18
t 22 februari '76.
Leidse bioscopen
LUXOR: „Jaws", dag. 2.30, 7.00 en 9.30
t 12.00 uur (al-
15.00 tot 16.00
i 18.30 tot 19.30 uur. Kinder-
COU (hartbewaking) dag.
i 19.00 tot 19.30
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van en naar Schiphol
uur kunnen dag en nacht worden gemeld
14.15 by bet Informatiecentrum Geluids
hinder Schiphol {020175000)
(§ucf
teuws.
23 december 1975
Honderd jaar geleden stond
in de krant:
Als eene groote bijzonder
heid wordt geméld, dat Za
terdag een man van Schok
land over het ijs, te voet,
naar Kampereiland is geko
men. De afstand was bijna
anderhalf uur. Zoo ver het
oog reikte was, volgens zij
ne mededeéling, de gehee-
le zee aan alle zijden van
Schokland nog met ijs bezet.
Naar aanleiding van de
ramp te Bremerhaven heeft
de Duitsche minister van
buitenlandsche zaken, in ant
woord op een verzoek der in
gezetenen te Harburg, aan
de politie order gegeven om
een partij dynamiet, die bij
de spoorbrug aldaar in drie
schepen geladen lag, onmid
dellijk te doen verwijderen.
Daarop zijn 1200 kisten dy
namiet op 22 wagens overge
bracht en naar een terrein
vervoerd, op ruim een uur
van Harburg gélegn. Tege
lijkertijd worden te Minden
pogingen aangewend om de
verwijdering te verkrijgen
van het dynamietdepot, op
slechts 100 meter van de stad
gelegen, alsook van de beide
buskruitmagazijnen, op slechts
200 a 300 meter van daar ge
legen.
Vijftig jaar geleden:
De geheéle bemanning van
een Braziliaansche stoomboot
is, na een ontploffing van
den stoomketel, onder tragi
sche omstandigheden op zee
omgekomen. De redders kwa
men namelijk even te laat:
zij konden slechts aanschou
wen, dat de leden der bemanf-
ning door haaien werden ge
grepen.
Stormen teisteren
Frankrijk, Zwitserland en
Spanje. In laatstgenoemd
land zijn de Guadalquivir en
andere rivieren buiten hun
oevers getreden. In Sevil-
la staan de kaden onder wa
ter en in de provincie Cordo
ba zijn verscheidene brug
gen door het woeste water
weggesleurd.
PANDA EN HET MEESTER-MONSTER
Panda lette verder niet op de nieuwe bezoeker van de herberg. En dat was
jammer - want anders had hij misschien achter het ruitje van de duiker
helm Ratso herkend, die hem zoveel moeilijkheden had bezorgd. Maar Ratso
had Panda natuurlijk wel gezien, en hij lette goed op hem.
"Ik kom niets drinken!" nep Panda boven net harmonika-lawaai uit.
"Ik kom alleen maar vragen of u ook weet waar doktor Han Sopp woont.
Ik moet hem een monsterometer brengen!"
Hij schreeuwde zó hard, dat Ratso hem door zijn helm heen kon verstaan.
"Beter gauw opdrinken en gaan rapporteren aan de baas", sprak hij tot
zichzelf. En omdat hij zijn helm niet durfde openen uit angst dat Panda
hem zou herkennen, keerde hij zijn glas om tegen het ruitje en verdween
kruipend naar buiten.
"Meneer heeft zeker haast", zei de herbergier glimlachend. "Meestal zet hij
eerst zijn helm af. Maar wat dokter Sopp betreft: die woont in het tweede
huisje op de eerste rechter-zijwegMaar pas op, heren! Het is hier gevaar
lijk, 's nachts".
2d', melk, 1 eierdooier,
suiker naar smaak, Va
glas sherry, noot-
kruidnagelpoeder.
Breng de melk aan de
kook. Schenk de hete
melk bij de losgeroerde
dooier met de suiker.
Roer de sherry erdoor.
Strooi noot en kruidna
gel op de drank in het
HELDENSANDWICH
Stokbrood, boter, sla
bladen, 50 g salami,3
tomaten, 50 g ham,>2
bakje kwark, zout, pe
per, peterselie.
Snijd het stokbrood in
de lengte door en be
smeer de onderste helft
met boter. Leg er eerst
slabladen op en daarna
de salami en vervolgens
de plakken tomaat en
ham. Bedek het geheel
met de met zout en
kruiderij losgeroerde
kwark. Leg dan de an
dere helft van het brood
erop en snijd het stok
brood in vieren.
De
Jommeke
Kleine vaart
Amark pass 22 Crossand
Ana Isabel 21 100
Gibraltar
Auriga 20 60 zw Huelva nr Ashdod
Biak 22 200 n Kp Villano nr Lissa
bon
Breehelle 22 60 w Gdronde nr
Bayoctine
Oarebeka-7 pass 20 Sicilië nr Mal-
Delta pass 21 Noordhinder nr Gent
Dita Smits 20 te Gloucester
Dutch Sailor 21 te Rotterdam
Dutch Spirit 20 v Dordrecht nr
Hega Smits 20 te Gent
Isabel 19 v Ostrand
Jacobus Broere pt
Mare Silentum 20 v Rotterdam
Nassauhaven 21 120 n Schiermon
nikoog nr Colchester
Navlgare 21 te Rotterdam
Poolster 22 50 w Cyprus nr Izmir
Seinehaven 22 100 zw Kp. Villano
nr Las Palmas
Stella Rlgel 20 v Grenada nr Toba-
Strombeek pass 22 Kp. Villano nr
Barcelona
Veerhaven 20 t.a. Casablanca
Walenburgh pass 21 Ouessant nr
Grote vaart
Achilles 22 v Dominica
Amstelveld 20 te Vancouver
Antilla Cape 21 te Punta Cordon
Atlantic Crown 21 te New York
Atlantic Star 22 te Halifax
Begonia 21 te St. Thomas
Ceres 21 te Crstobal
Chevron Amsterdam 22 te St. Oroïx
Chervron Leiden 21 te Bahrain
Chevron
20
DalLla 22 te Rotterdam
Dosina 21 v Rotterdam nr Mena al
Ahmadl
Eemhaven 20 v Buenos Aires nr
Antwerpen
Gardenia 21 v Rio Haina nr King-
Hlas 20 te Amsterdam
Ittersum 21
Havre
Kapelle 22 v Dubal nr Abudhabi
Katwijk 21 te Amsterdam
Koplonella 22 50 nw LavaneU. n:
Bremen nr Amt-
Nedlloyd Kyoto 21 v Rotterdam nr1'
Le Havre la
Pericles 19 v Amsterdam nr Westfe
Straat Bali 20 te Abidjan
Westerkerk 20 v Nagoya
Zonnekerk 21 te Rotterdam
FRED BASSET
Er zitten rteuws
mensen op nr.37
WEET UE WAAeo/n JE zo
BA2.14 8EAJT,
N IVOOP vJOU
WVr (IC WIET EPA
PREE - SEAj, UA AJ t>mej
