WVO is bezorgd
over Russische
rol in Angola
Reagan royaal
voor op Ford
11t/m17december
Britse gijzeling ten einde,
IRA-leden geven zich over
Gierek (62)
herkozen
Terugkeer naar civiel
bestuur in Portugal
in vogelvlucht in vogelvlucht
Russische
dissident
gestraft
ZATERDAG 13 DECEMBER 1975
Probleem moet Afrikaans blijven
BRUSSELDe NAVO-raad is van mening dat „pogingen om voordeel te trekken uit
^gespannen situaties, waar ook ter wereld, een negatieve invloed zouden kunnen hebben
op de ontspanning". Dat staat in het slotcommuniqué van de tweedaagse NAVO-raad die
hier gistermiddag eindigde. De geciteerde zinsnede is een duidelijke verwijzing naar de
Russische inmenging in Angola, die de Amerikaanse minister Kissinger in de raad ter
sprake heeft gebracht.
Groei
Kissinger zelf wees er i
op zijn persconferentie nog
drukkelijk op dat Angola geen Het communiqué zegt ook dat de
NAVO-gebied is. De kwestie had voortdurende groei van de strijd-
volgens hem in de NAVO-raad ook krachten van het Warschau-pact
niet zo'n grote rol gespeeld. Des te ver uitgaat boven datgene wat voor
opmerkelijker is het dat in het com- een afdoende verdediging nodig lijkt,
muniqué toch een waarschuwing aan Onder die omstandigheden moet
het adres van Moskou terecht is ge- de defensieve kracht van de NAVO
komen. Volgens betrouwbare bron behouden blijven, niet alleen als
werd over deze zin bij het opstellen afschrikking tegen militaire gres-
van het communiqué ook langdurig sie, maar ook tegen politieke druk.
gepraat. Over de militaire ontwikkelingen in
Op de persconferentie herhaalde het Warschau-pact werd deze week
Kissinger nog eens dat de VS zich
Bij opiniepeiling
pas met de situatie in Angola zijn
gaan bemoeien nadat gebleken was
dat de Sowjet-Unie één van de
strijdende partijen (het MPLA) ac
tief steunde. „De VS kunnen niet
onverschillig blijven voor wat in
Angola gebeurt", aldus Kissinger.
Hel maakt volgens hem verschil of pening,met
do Russen een land van wapens het vermogen
voorzien dan wel een bepaalde par
tij bewapenen, evenals het verschil
maakt of zij dicht bij huis opereren
dan wel proberen „een nieuw pa
troon van overheersing" te vestigen.
Angola moet een Afrikaans pro
bleem blijven, waarvoor de organi
satie voor Afrikaanse eenheid (OAE)
een oplossing moet proberen te vin
den.
Aanpassing
Edward Gierek
WARSCHAU Edward Gierek (62)
is gisteren herkozen als eerste se
cretaris van de Poolse communisti
sche partij. Dit gebeurde tijdens het
zevende partijcongres, dat in War
schau plaatsvindt.
Ook in de leiding van de Poolse com
munistische partij is bijna niets ver
anderd. Van de zittende leden van
het politieke bureau werd slechts
de voormalige minister van binnen- i
landse zaken, Franciszek Szlachcic, rikaanse voorstel" tot "gevolg
niet herkozen. Zijn aftreden werd
verwacht.
Het aantal leden van het politieke
bureau werd van elf op veertien ge
bracht.
Volgens Westerse deskundigen sug
gereert Giereks herverkiezing de
voortzetting van de Poolse pragma-
Over de SALT-besprekingen zei
Kissinger dat hij in de loop van
januari naar Moskou hoopt te gaan
„in de veronderstelling dat beide
partijen bereid zijn hun standpun
ten enigszins aan te passen". Tot
nu toe was het Amerikaanse stand
punt dat de Russen eerst maar
eens over de brug moesten komen,
omdat zij er blijkbaar op rekenden
dat een verwerping zonder meer van
de Amerikaanse voorstellen tot be
perking van de strategische bewa
pening automatisch een nieuw Ame-
heb-
zoals gebruikelijk verslag uitgebracht
door de voorzitter van het militaire
comité van de NAVO, de Britse ad
miraal sir Peter Hill-Norton. Het
oostblok werkt volgens hem aaneen
„gestage en voortdurende verbete
ring. zowel wat de kwaliteit als de
hoeveelheid betreft, van de bewa-
groeiende nadruk op
m aan te vallen".
In de afgelopen jaren hebben de
pact-landen hun tactische luchtvlo
ten in de centrale sector van Euro
pa aanzienlijk versterkt. In de ja
ren zestig waren de NAVO-vliegtui-
gen beter, maar op technologisch ge
bied hebben de Russen nu hun ach
terstand ingehaald en in sommige den, hebben zich gistermiddag
opzichten hebben zij zelfs een voor- gegeven,
sprong.
Wat de situatie ter 5
Hill-Norton nog eeru
culaire ontwikkeling van de Russi
sche vloot en zijn luchtcomponent in
de afgelopen 15 Jaar. Hij vroeg aan
dacht voor het indrukwekkende
Voor de IRA-leden zich. in Londen overgaven, ueien zij etmc
mevr. Sheila Matthews, een der gegijzelden, gaan. De foto
geeft dat moment weer. Haar man, Harry Matthews, bleef
tot het laatste ogenblik in hun handen.
NEW YORK Oud-gouverneur
Reagan van Californië heeft in een
opiniepeiling voor het eerst meer
stemmen gekregen dan president
Ford als kandidaat van de Republi
keinse partij voor het presidentschap.
De rondvraag is verricht onder zowel
Republikeinen als onafhankelijken.
De uitslag is gepubliceerd in de New
York Times. Er blijkt uit dat Reagan
40 procent en Ford slechts 32 pro
cent stemmen van de ondervraagden
Republikeinen kreeg. Van de onaf
hankelijken gaf 27 procent zijn stem
aan Reagan en 25 procent aan Ford.
Oud-gouverneur Reagan heeft zich
op 20 november opgegeven voor kan
didaatstelling. De peiling is tussen
21 en 24 november verricht.
Andere namen op de lijst met het
percentage steun van Republikeinen
zijn: senator Goldwater 10 procent,
vice-president Rockefeller 6 procent,
senator Percy 2 procent, senator Ba
ker 2 procent, minister van handel
Richardson 2 procent, senator Hat
field 2 procent, oud-minister van Fi
nanciën Connally één procent en se
nator Buckley één procent. Van de
ondervraagden had één procent geen
mening.
LONDEN I
het „Ierse Republikeinse Leger"
(IRA) die sinds zaterdag in Lon-
echtpaar in gijzeling hiel-
leden van gaven zich tenslotte zonder slag of
stoot over.
Sinds zaterdag zaten de vier IRA-
overvallers met hun twee slachtof
fers opgesloten in een van de kamers
de kleine flat van de familie
groot deel van het etmaal
donker, terwijl er ook niet naar de
televisie kon worden gekeken.
Gisterochtend slaagde de politie er
in, gedurende ruim 20 minuten met
de IRA-mannen te praten. Naar aan-
bouwprogramma
Kort tevoren hadden zij één van de
e betreft wees gijzelaars, de 53-jarige Sheila Mat-
op de specta- thews, vrijgelaten.
De gijzelingsactie was begonnen
toen de IRA-leden na een mislukte
aanslag op het restaurant Scott bij
achtervolging door de politie het
Matthews. De politie die versterkt leiding hiervan aceepteerden de ter-
was met talrijke scherpschutters,
veerde van meet af een beleid waarin
geen plaats was voor enig toegeven
aan de eisen van de ERA-mannen. In
haar zenuwoorlog oogstte de politie werd vrijgelaten. Met hulp
boten met ballistische projectielen.
Volgens hem is er maar één conclu
sie mogelijk: de Russen hechten be
lang aan het afsnijden van de le
venslijn tussen de VS en Europa en
tussen Europa en de olieproduce
rende landen.
kernonderzee- appartement van het echtpaar Mat
thews waren binnengevlucht.
De vier IRA-mannen die werden
gezocht in verband met een reeks
bomaanslagen in en bij Londen,
waarbij in anderhalf jaar tijd 27 per
sonen werden gedood en 540 gewond,
aanvankelijk geen
Gisteren bleek de politie die via
eén megafoon contact met de terro
risten had, de IRA-mannen toch ge
leidelijk murw gekregen te hebben.
Dit proces was verhaast doordat de
elektriciteitsvoorziening in de flat
was afgesneden. Daardoor zaten de
overvallers en hun gijzelaars een
1 in het begin van de middag
een veldtelefoon. Onderhandelingen
via deze verbinding leidden er toe
53-jarige Sheila Matthews
de
(ADVERTENTIE)
tische politiek van krachtige handel den op 1
In het slotcommuniqué van de NA
VO wordt verder opgemerkt dat, in
de politieke sfeer, ontspanning
verdraagzaamheid en wederzijds be
grip vereist. De natuurlijke wedijver
tussen politieke en sociale denk
beelden moet daarom gevoerd
met het westen tegelijk met
hechte politieke vriendschap met
de Sowjet-Unie. De uitbreiding van
het politieke bureau is in ogen van
politieke waarnemers een handige
zet van Gierek. waardoor Jongeren
een plaats krijgen zonder dat de
conservatievere communisten de hun
ne verliezen.
Deskundigen menen dat Polen nu
vermoedelijk de activiteit voor een
toeneming van de export, met name
naar het westen zal versterken.
manier die niet indruist
tegen de letter en de geest
slotverklaring van Helsinki. De
ministers spreken de hoop uit dat in
de komende maanden wezenlijke
vooruitgang zal worden geboekt met
de volledige oplossing van deze slot
verklaring door alle ondertekenaars.
Van de leden van het pact van War
schau wordt in het bijzonder „ver
wacht" dat zij in de toekomst ook
hun militaire oefeningen zullen aan
melden, zoals inmiddels door de
NAVO-landen wel is gebeurd.
caravan ral
Geopend 10-17 en 19-22 uur, zondag 10-17 uur.
Toegang 15,-, kinderen tot 14 jaar f3,-.
Voordelige trein-toegangsbiljetten bij NS-stations.
een caravan voor 't (goeie) leven
Militaire raad neemt besluit
LISSABON De hoge militai
re raad van de revolutie in Portu
gal heeft gisteren twee belangrijke
besluit genomen die de rol van de
strijdkrachten in de politiek verklei
nen en terugkeer naar civiel bestuur
inluiden.
De raad maakte bekend dat hij
binnenkort besprekingen met de po
litieke partijen opent over herzie
ning van het pact dat op het ogen
blik voor de komende drie tot vijf
jaar militair toezicht op de regering
mogelijk maakt.
Verder is een amendement op de
grondwet opgesteld dat de strijd
krachten maakt tot de behoeders
van de democratie en het socialisme
in plaats van de „drijvende kracht
achter de revolutie", zoals tot nu toe.
Het pact waartoe de belangrijkste
politieke partijen in april door link
se militairen werden gedwongen,
staat de revolutionaire militaire raad
toe wetten uit te vaardigen die wet
ten die door de civiele regering zijn
opgesteld, vernietigen. Verder voor
zag het pact in het aan militairen
voorbehouden van het president
schap, het premierschap en de sleu-.
telministeries.
De druk om het pact te herzien is
sterker geworden na het smoren van
de linkse militaire rebellie van vorige
maand.
Het amendement dat de paterna
listische rol van de strijdkrachten
verandert, voorziet ook in herstel van
de oude militaire tucht in de krijgs
macht, die door linkse insubordina
tie, met haar eindeloze vergaderin
gen over de vraag of bevelen moes
ten worden opgevolgd, was onder
mijnd.
In het amendement staat dat de
commandant de man is die comman
deert en dat zijn commando's niet
mogen worden aangevochten twee
beginselen waarmee in de laatste
maanden door veel onderdelen een
loopje genomen was.
Waarnemers zijn van mening dat
de militairen in Portugal nu zijn
afgestapt van een rol die „elitair"
was genoemd omdat de schijn werd
gewekt dat men het volk te dom
achttte om aan politiek te doen en
dat maar aan het leger moest over
laten.
ADVERTENTIE
Tien jaar lang heeft er een "ge
heime oorlog" g'ewoed in Dhofar,
de zuidelijke provincie van Oman.
Dat sultanaat ligt aan de zuidoost
kust van het Arabische schiereiland,
bespoeld door de Arabische Zee,
onderdeel van de Indische Oceaan.
Oman heette vroeger Maskat en
Oman (in het Engels .Muscat and
Oman), maar kreeg e'en kortere
naam in augustus 1970 bij besluit
van sultan Kaboes, die kort tevoren
zijn vader, Said bin Taimoer, had af
gezet. De thans 35-jarige Kaboes, die
in Engeland (Sandhurst) een mili
taire opleiding kreeg, is een totaal
andere figuur dan zijn vader. Laatst
genoemde was een feodaal heerser,
die vrijwel niets deed voor de ont
wikkeling van zijn volk van 750.000
zielen. Kaboes begrijpt zijn tijd be
ter, maar zag zich, toen hij de rege
ring overnam, geplaatst voor de
moeilijkheid eerst een eindt? te ma
ken aan de guerrilla in de provincie
Dhofar. Hij lijkt daar nu in geslaagd
te zijn, door de hulp van Britten en
Perzen, die, samen met de Omane-
se troepen, een einde hebben kun
nen maken aan de guërrilla-actte
van het Volksfront voor de bevrij
ding van Oman (PFLO). Dat Volks
front genoot de steun van de aan
grenzende volksrepubliek Jemen, een
voorpost van de Sowjet-Unie, die voor
militaire adviseurs en zware wa
pens zorgde. De jonge sultan slaag
de erin zijn leger, geleid door Brit
se officieren, uit te breiden tot zo'n
vijftienduizend man. Ete Britse
steun bestaat uit manschappen van
de SAS, de Special Air Service, een
groep technische adviseurs en ver
scheidene honderden militairen, die
in persoonlijke dienst van de sultan
zijn getreden. Tal van Omanese offi
cieren doorlopen militaire cursussen
in Engeland om in staat te zijn de
leiding der Britten over te nemen.
Die zullen in 1978 vertrekken; de
chef van het Omanese leger, gene
raal Kenneth Perkins, zal vermoede
lijk in 1981 afscheid nemen. In fei
te is er dus in de afgelopen jaren een
stille oorlog gevoerd tussen de Sow
jet-Unie, met haar steun aan het
Volksfront aan de ene kant, en de
Britten en Perzen aan de andere kant.
Want ook de hulp der Perzen moet
niet onderschat worden. De Sjah
stuurde enkele jaren geleden, op
verzoek van Kaboes, een brigade van
3500 man.
Die slaagden erin, samen met
de Omanezen, enkele linies aan te
leggen, van de kust het binnenland
in, steeds verder westelijk, zodat
thans bijna de grens met Jemen be
reikt is. Het aantal guerrillastrijders
is daardoor verminderd tot vermoe
delijk niet meer dan honderd. Op 1
december, aldus de Londense "Ti
mes", heroverden de strijdkrachten
van Oman het laatste door de rebel
len bezette dorp van Dhofar. Van
"dorp" kan men nauwelijks spreken
want het plaatsje Dhalqut is niet
meer dan een verzameling lemen
hutten en een mosk-ee, in gebruik bij
de plaatselijke vissers en gelegen
aan de voet van de bergen die zich,
zoals vrijwel overal in Oman, tot
aan de Arabische Zee uitstrekken.
Het Volksfront heeft dus zijn laat
ste post verloren zien gaan, de Jeme-
nieten zijn naar hun eigen grondge
bied teruggetrokken en de sultan
heeft ook in Dhofar weer de macht
in handen.
De "geheime oorlog" in Oman heeft
eigenlijk niet veel om het lijf gehad:
het aantal slachtoffers was gering.
Maar de strategisch belangrijke po
sitie van het land speelde een grote
rol, vooral omdat de Sowjet-Unie
aanzienlijke invloed in het aangren
zende Jemen bezit. Oman is een
bergachtig gebied, hier en daar tot
3000 meter hoog, met slechts twee
vruchtbare gebieden: El-Batnah
ten westen
kat (6000
pacificeerde provincie Dhofar. Het
land wordt bewoond door Arabieren,
met kleine groepen Indiërs, Pakis-
tanen en wegers, de godsdienst ia
mohammedaans. In het verleden
hebben de Portugezen er een tijd
lang macht gehad (1500-1650), later
de Engelsen (de laatste honderd
jaar), maar sinds 1750 wordt het ge
bied beheerst door de dynastie van
de Aboe Saids, waartoe ook de tegen
woordige sultan Kaboes behoort
Aangenomen dat de strijd ten einde
is, kan nu krachtig begonnen wor
den met de ontwikkeling van land
de de 'Times", dat het Engelse mi
nisterie van Overzeese Ontwikkeling
een groep deskundigen naar Oman
zal zenden om de sultan van advies
te dienen, vooral ten aanzien van de
en volk. Enkele weken geleden meld-
provincie Dhofar. De Engelse mi
nister van Buitenlandse Zaken, Cal-
laghan, bracht kortgeleden, tijdens
een rondreis langs de staten aan
de Perzische Golf, één dag in Oman
door: Londen heeft plannen voor sa
menwerking, enerzijds met de on
derontwikkelde staten in dat gebied,
zoals Oman, anderzijds met de rij
ke landen, zoals Saoedi-Arabië en
Perzië. De Arabische "petrodollars"
(de enorme opbrengsten uit de olie)
komen dan, onder industriële lei
ding van Engeland, ten goede aan de
arme landen. Omans vooruitzich
ten zijn dus niet ongunstig. Het
land exporteert olie, het bezit mine
ralen, zoals koper, en het voert o»
't ogenblik dadels, gedroogde vruch
ten, vis en huiden uit. Tot de im
porterende landen behoren, naast
Engeland, ook Japan, Nederland,
Amerika en West-Duitsland. Intus
sen is er nog heel wat te doen in
Oman: aanleg van wegen, het
slaan van bronnen, de bouw van
scholen en ziekenhuizen. De Oma
nese militairen kunnen, aangeon-
men dat zij de handen verder vrij
zullen hebben, daarbij belangrij
ke steun verlenen. Overigens heeft
de Jonge sultan in de afgelopen Ja
ren allerminst stil gezeten. Belang
rijk is de terugkeer van het vertrou
wen: tal van geschoolde Omanis, die
tijdens het regime van sultan Said
het land hadden verlaten, vooral
cïoor gebrek aan werk, zijn nu, on
der het bewind van zijn zoon Kaboes,
teruggekeerd en nemen reeds be
langrijke plaatsen in. In 1970, bij
de machtswisseling, had het land
niet meer dan tien km asfaltweg,
thans zijn er 500. Vijf Jaren gele
den waren er drie scholen, met 900
mannelijke leerlingen en 30 onder
wijskrachten, nu zijn er 176 scholen,
meer dan 2000 leerkrachten en
37.000 mannelijke en bijna 13.000
vrouwelijke leerlingen. Ook de vrou
wen komen dus aan bod. Her aantal
ziekenhuizen bedroeg voorheen twee
(van de Dutch Reformed Church in
Amerika), nu zijn er, over het gehe
te land verspreid, 13 ziekenhuizen,
12 gezondheidscentra en 39 apothe
ken. Voeg daarbij de aanleg van ha
vens, een internationale luchthaven
en voorzieningen op het gebied van
waterleiding, elektriciteit en behui
zing, Ja zelfs radio- en t.v.-stations,
dan is het duidelijk dat ook Oman
meer en meer wordt "opgestoten in
de vaart der volkeren".
BI.
Ronald Reagan
politie kon zij overstappen op het
balkon van een aangrenzende flat.
Thee
Vervolgens accepteerden de over
vallers een warme maaltijd, de eer
ste die zij ook werkelijk gebruikten
met hun enig overgebleven gijzelaar,
de 54-jarige Harry Matthews. Daar
op begonnen via de veldtelefoon op
nieuw onderhandelingen. Nog geen
twee uur later verschenen de IRA-
mannen zonder wapens en met him
handen in de lucht op het balkon
om zich over te geven. Als laatste
verliet Harry Matthews de flat
langs dezelfde weg. Hij werd over
gebracht naar het ziekenhuis waarin
zijn vrouw was opgenomen. Naar
goed Brits gebruik vierden zij daar
de goede afloop met een kop thee.
De vier IRA-mannen weigerden
tegenover de politie hun identiteit
te onthullen. Tijdens het beleg had
de politie liet vermoeden uitgesproken
dat er zich onder de vier overvallers
een Jonge Ier, Michael Wilson, be
vond die beschouwd wordt als de
meest gezochte misdadiger in Enge
land. Deze wordt van tenminste twee
moorden verdacht, op resp. een po
litieman en op de schrijver Ross
McWhirter.
MOSKOU Sergei Kowaliev, lid
van de Russische af.'eling van "Am
nesty International", is gisteren voor
het opperste gerechtshof van Lii:ru
wen veroordeeld tot zeven jaar kamp
met streng regime en drie Jaar ver
banning.
Volgens Tass werd het vonnis d:or
de publieke tribune met applaus
begroet. Tass meent dat de
schuld van Kowaliev onomstotelijk is
vastgesteld. Hij heeft gedurende ge
ruime tijd stelselmatig materiaal
met een ondermijnend karakter sa
mengesteld en verspreid in Litau-
wen en in andere gebieden van de
Sowjet-Unie. Het materiaal bevit
verzinsels en laster over het politie
ke en maatschappelijke Russische
stelsel, aldus Tass.
Kowaliev is lid van de Russische
afdeling van Amnesty Internatio
nal, en een goede vriend van No
belprijswinnaar Sacharow. Tijdens
het proces verbleef SaCharow in
Wilna, maar hij werd ntet toegela
ten in de rechtszaal.
Volgens de aanklacht heeft Kowa-
liew onder meer exemplaren ver
spreid van Solzjnetsins boek "Goe-
lag archipel" en heeft hij meege
werkt bij het samenstellen en ver
spreiden van een ondergrondse kro
niek over vervolging van katholie
ken.
Kowaliev heeft zijn eigen verdedi
ging gevoerd omdat de advocaat die
hij aanwees niet werd toegelaten.
Toen bleek dat zfjn medestanders,
onder wie Sacharow, niet werden
toegelaten tot de rechtszaal boycot
te Kowaliev het proces.
Amnesty International noemt het
vonnis voor iemand die voor Itet
eerst wordt veroordeeld "wegens an
ti-Russische agiatie en propagan
da" een van de zwaarste straffen
waar Amnesty ooit van heeft ge
hoord.
Drie meisjes
slaan man dood
NEW YORK Drie meisjes (al
len beneden de 16 Jaar) hebben een
werknemer van de metro van New
York met knuppels doodgeslagen.
Het 54-Jarige slachtoffer had gepro
beerd de meisjes die met elkaar
aan het vechten waren, te scheiden.
Door deze inmenging weer verzoend,
wierpen ze zich alle drie op de func
tionaris. B'e man overleed in het
ziekenhuis aan zijn verwondingen.
Sneeuwval Als gevolg van sneeuw
val zijn 15 bergpassen in Zwitser
land gesloten, waaronder de Furka,
de Grimsel en de St. Gotthard pas
sen in Midden-Zwitserland en de
grote St. Bernard (?n de San Ber
nardino passen in het zuiden.
Fortuin De fabelachtige nalaten
schap van Picasso, een fortuin dat
geschat wordt op vijf miljard franc
(drie miljard gulden), zal binnen
enkele weken worden verdeeld. Er
zijn zes erfgenamen: zijn weduwe
Jaqueline, twee kinderen van zijn
in Juni overleden zoon Paul en zijn
natuurlijke kinderen, Claude Palo
ma 'en Maya.
ti-Russische agitatie en propagan-
Huisvuil De Newyorkse parti
culiere vuilophalers hebben gisteren
een loonovereenkomst met ongeveer
450 vervoersondernemingen goedge
keurd en daarmee -een twaalf dagen
geleden begonnen staking beëindicd,
die heeft geresulteerd in tonnen af
val, opgestapeld voor restaurants cn
andere gebouwen.
Straffen Een marine-krijgsraad
in Piraeus bij Athene heeft drie ge
pensioneerde marine-officieren
drie onderofficieren veroordeeld tot
gevangenisstraffen van een half iaar
tot acht Jaar wegens het martelen
van politieke gevangenen tijdens het
kolo netoh»**-
