Molukse
bezetters
Nieuwe eisen van cle
Westerterp mikpunt van veel kritiek
(TV
GESPREK VRIJ
ONTSPANNEN
Pro-Indonesische
Molukkers zijn
bang voor RMS
Politieagenten in kleuterschool
mossel >versteege
Gesprek Soeharto-Manusamci
WOENSDAG 10 DECEMBER 1975
BINNENLAND
Onder grote belangstelling is gisteren het stoffelijk overschot van de bij de treinkaping omgeko
men machinist Braam ter aarde besteld. Collega's van de Nederlandse Spoorwegen dragen de
baar uit het kerkje in Barchum. Namens de regering was minister Gruyters aanwezig.
SSr uwtokovoor
Se" rijsttafelgerechten
Soerjardi
AMSTERDAM/BELLEN SP)
De taktiek van tijdrekken die de
Nederlandse regering toegepast om
de gijzelingsdrama's in Beilen en
Amsterdam zonder verder geweld
te kunnen beëindigen schijnt te kun
nen slagen. Deze overtuiging groeit
bij de autoriteiten in het Haagse
crisiscentrum. De kapers in de trein
bij Beilen hebben gisteren voor 24
uur voedsel verkregen, om verder
contact te vermijden. Minister Van
Agt heeft verklaard dat de stilstand
in het overleg in Beilen het moreel
van de kapers absoluut geen goed
zal doen.
Premier Den Uyl heeft -eerder aan
de fractieleiders van de politieke
partijen laten weten minder somber
te zijn over de afloop van het gij
zelingsdrama.
Hij had de indruk dat er minder
direkt gevaar voor mensenlevens
zijn. Hij zei: "Het zal me niet ver
bazen als beide zaken nog geruime
tijd zullen vergen, behalve indien
er situaties ontstaan die onverwijld
ingrijpen noodzakelijk maken. Ik
hoop nog steeds op -een snelle op
lossing", aldus Den Uyl.
Hij sprak de vrees uit dat het
overlijden van de Indonesiër Abedy,
die vorige week donderdag uit het
raam van het consulaat sprong en
zwaar gewond raakte, de zaak po
litiek nog gecompliceerder zal ma
ken.
Dat is overigens niet op te maken
uit de Indonesischs reacties na hel.
onderhoud gistermiddag tussen ds.
Metiari en de chef politieke zaken
van de ambassade Soerjadi. De gees
telijk leider van de Zuidmolukkers
las hem het eisenpakket van de ter
roristen voor, waarin ze onder meer
aandringen op een gesprek tuss-en de
Indonesische president Soeharto en
ir. Manusama.
Soerjardi: "Ik hoop dat dit ge
sprek dat zonder spanningen ver
liep, er toe kan bijdragen dat er
zo snel mogelijk een einde aan de
zaak komt. De moeilijkheid is al
leen dat het pakket eisen is gericht
aan de Nederlandse regering ik heb
het zuiver als privé-persoon aange
hoord. En de Nederlandse regering
heeft al duidelijk gemaakt dat er in
geen geval op de politieke eisen kan
worden ingegaan.
De Indonesische ambassadeur in
Nederland Supoto Juwono ziet vol
gens het Indonesisch persbureau
Antara mogelijkheden een' einde te
maken aan de gijzeling in het con
sulaat, nu het gesprek tussen ds. Me-
tiary en de heer Soerjardi heeft
plaatsgevonden. Hij zou gezegd heb
ben "gaatjes" te zien om een ge
weldloze oplossing te bereiken, die al
besproken zijn tussen ds. Metiary
en ambassadelid Soerjardi. Laatstge
noemde trekt het bericht uit Indo
nesië echter in twijfel, dat zou te
optimistisch zijn.
Premier Den Uyl heeft de frac
tievoorzitters ook ingelicht over de
veiligheidsaspecten. Met name frac
tieleider Aantjes van de AR heeft
zijn verontrusting uitgesproken over
het in gebreke blijven van binnen
landse veiligheidsdienst en de slech
te bewaking van het consulaat in
Amsterdam.
Volgens de minister-president val
len er nu honderden gebouwen en
personen onder ijlings ingevoerde
bewakingsregelingen. Aan de omrin
gende landen is gevraagd ook at
tent te zijn op eventuele acties van
Zuidmolukse jongeren tegen Neder
landse vertegenwoordigingen. Inmid
dels is wel komen vast te staan dat
beide acties nauwkeurig zijn voor
bereid. De stencils met eisen die in
Amsterdam en Beilen zijn uitgereikt
zijn op één stencilmachine vervaar
digd. Bij de actie in Amsterdam is
een broer van een van de kapers
van de trein in Beilen betrokken. Ze
zijn afkomstig uit Bovensmilde. Daar
hult men zich in de Zuidmolukse
woonwijk overigens in een diep stil
zwijgen. Dat bleek in een gesprek
tijdens een bijeenkomst van de Vrije
Zuidmolukse Jongeren. Een van de
leiders van de plaatselijke afdeling
is onderhandelaar Pesserion, schoon
zoon van ds. Metiary.
:fcvri
vleugels* piano's«orgels
^Cvraag katalogus met L.P./7,90, giro 56631, Den Haag
Demonstratie
in Djakarta
DJAKARTA (AP) Zeventig
Indonesische jongeren zijn giste
ren naar de Nederlandse ambas
sade gemarcheerd. Zij dreigden
het gebouw te bezetten tenzij
een einde wordt gemaakt aan de
bezetting van het Indonesische
consulaat in Amsterdam.
De Nederlandse ambassadeur
Paul Jalink ontving zeven de
monstranten, leden van het In
donesische nationale jeugd-
comité. Hij zei hun eisen aan
zijn regering te zullen overbren
gen.
De delegatie bood tevens aan
vervangers te zenden voor de In
donesische gijzelaars in het con
sulaat.
De demonstranten begaven zich
vervolgens naar het ministerie
van Buitenlandse Zaken om hun
regering te verzoeken de diplo
matieke betrekkingen met Ne
derland te verbreken indien de
Nederlanders er niet in zouden
slagen een einde te maken aan
de bezetting en indien de zoge
naamde republiek der Zuid-Mo-
lukken niet zouden ontbinden.
De minister van Buitenlandse
Zaken Adam Malik zei: „De Mo
lukkers zijn de bron der moei
lijkheden. Bederf onze goede be
trekkingen met Nederland niet
als gevolg van deze affaire". Hij
zei te geloven, dat de Nederland
se regering alles in het werk
stelt om de bezetting te beëin
digen zonder de gijzelaars een
haar te krenken.
De heer Dardede midden
ivordt na zijn vrijlating uit het
consulaat verwelkomd door poli-
tie-agenten.
AMSTERDAM (SP) De Molukse bezetters van bet In
donesische consulaat in Amsterdam zijn gisteren met nieu
we eisen gekomen. Ze zijn gericht aan de regering van In
donesië. Volgens een pamflet dat ze gistermiddag aan on
derhandelaar ds. Metiary meegaven, verlangen ze van In
donesië dat alle Zuidmolukse gevangenen op alle Zuidmo
lukse eilanden en in Indonesië zullen worden vrijgelaten.
Dat zou moeten gebeuren onder toezicht van Amnesty In
ternational.
Voorts eisen ze „vrijheid van
spreken voor het Zuidmolukse volk
in het vaderland, over de RMS".
Wat de Molukkers precies met deze
eis bedoelen is niet helemaal duide
lijk. De derde eis staat letterlijk zo op
papier: „Om persoonlijke gesprek
ken op gang te laten komen tussen
Soeharto en Manusama in Geneve".
Het pamflet, dat gedateerd is op 6
december de bezetters hadden het
gesprek tussen Metiary en Soerjadi
kennelijk enkele dagen eerder ver
wacht vervolgt: "Wij Zuidmolukse
Jongeren eisen ten zeerste van de
Nederlanse Regering, het Neder
landse Parlement, het Nederlandse
Volk. de Christelijke kerken in
Nederland, om standvastig achter
deze eisen te staan, voor de vrede,
en het heil van het onderdrukte
Zuidmolukse volk en voor de. vrede
Ondertekend met het bloed van
duizenden Zuidmolukkers, die geval
len zijn tijdens de onderdrukking
van de Japanners en Javanen
gedurende de Tweede Wereldoorlog,
tijdens de Rood-wit-beweging van
Indonesië, door trouw aan het
Koninkrijk der Nederlanden i.e. het
Oranje Huis.
Daarom zijn acties die ondernomen
worden door Zuidmolukkers niet te
vermijden ómdat Nederland, dat
verantwoordelijk is voor deze zaak,
zich al 25 jaar lang afzijdig heeft
'Verbeter de
faciliteiten
schrijvende pers'
DEN HAAG (ANP) In een
telegram aan de minister van jus
titie heeft het bestuur van de sec
tie hoofdredacteuren van de Neder
landse Vereniging van Journalis
ten de wensen onderschreven die
de verslaggevers in Beilen eerder
telegrafisch aan minister Van Agt
hadden laten weten. De sectie
dringt bij de minister "met de
grootste klem" aan op dezelfde fa
ciliteiten voor de schrijvende en fo
tograferende pers als voor de NOS.
gehouden. Want wie kan nu het
Zuidmolukse volk ervan af houden
om voor hun eigen Vaderland en
eigen vlag te sterven!!!!!! Want
zelfs met gerechtelijke straffpn
en/of dood kan men de kracht van
de Zuidmolukse ziel niet in de
boeien slaan.
Tenslotte: duizenden Zuidmolukkers
zijn gevallen voor de Nederlandse
zaak. enkele Nederlanders zijn
gevallen voor de Zuidmolukse zaak,
maar met de kanttekening dat dit
helemaal niet de bedoeling was.
Volgens de Amsterdamse politie
woordvoerder E. Jagerman was het
uitreiken van het stencil aan de
pers voorwaarde voor de vrijlating
van de laatste vier kinderen,
gisteren, en van de 62-jarige hart
patiënt J. P. Pardede.
De heer Pardede, een Hagenaar
die als ambtenaar op het Indonesi
sche consulaat in de Brachthuizen-
straat werkte, kwam gistermiddag
om precies drie minuten over drie
naar buiten wandelen. De bezetters
hadden zijn komst telefonisch bij het
beleidscentrum aangekondigd. Hij
is naar een ziekenhuis gebracht waar
hij zal worden onderzocht. Het is
mogelijk dat hij enkele dagen in het
hospitaal moet blijven.
Volgens de politie moet de vrijla
ting van de heer Pardede gezien
worden in het kader van de onder
handelingen. "Het is niet zo dat zijn
toestand ineens zo was geworden
dat hij acuut moest worden opgeno
men", aldus de heer Jagerman. Een
kwartier eerder was op het Am
sterdamse hoofdbureau van politie
het gesprek geëindigd tussen ds. Me
tiary en de heer Soerjadi, de chef po-'
litieke zaken van de Indonesische
ambassade in Den Haag. Soerjadi
sprak echter a titre personnel en
niet als vertegenwoordiger van de
ambassade. Ook aan hem zijn de
bovenvermelde eisen overhandigd.
Ook de inhoud van het gesprek wil
de de politie niet loslaten. Alleen liet
zij weten dat het werd bijgewoond
door commissaris C. de Rhoodes,
hoofd van de geüniformeerde dienst
van de Amsterdamse politie. Dat
gebeurde op verzoek van de heer
Soerjadi.
De heer Soerjardi van de Indonesische ambassade wordt bij
aankomst bij het consulaat in Amsterdam opgevangen door
hoofdinspecteur Toorenaar (rechts).
APELDOORN (SP) De Van Ol-
denbarneveldtstraat in Apel
doorn. Een paar middelgrote flats op
een rijtje. Een doodgewone straat in
een doodgewone nieuwbouwwijk. Niks
bijzonders. Tot het plotseling opvalt
dat er wel erg veel ruiten gesneu
veld zijn, meer dan vijftig. "Balda
dige kinderen", zegt de een. "Agres
sie van RMS-aanhangers", zegt de
ander.
In de Van Oldenbarneveldtstraat
woont een vrij grote concentratie van
Zuidmolukkers die voor Indonesië
en tegen de RMS zijn. Zij hebben
de Indonesische nationaliteit en zijn
daar tevreden mee. Voor hen hoeft
er geen deelstaat te komen.
Die mening wordt ze door de voor
standers van de RMS niet in dank
afgenomen. De portretten van Soe
harto en de Indonesische vlaggetjes
zijn hun al jarenlang een doorn in
het oog. De conflicten tussen de bei
de partijen zijn dan ook niet van
vandaag of gisteren.
Het bericht (in de NRC van afgelo
pen vrijdag), dat de Vrije Zuidmo
lukse jongeren behalve de gijzelin
gen ook een overval op een wijk
waar pro-Indonesische Zuidmoluk
kers wonen, in gedachten hadden
'n bericht dat door minister Van Agt
overigens "kletskoek" werd ge
noemd) heeft hier geen opzien ge
baard. "Daar hebben ze al zo vaak
mee gedreigd", wordt er gezegd.
Toch is de angst voor een dergelij-
Kamer wil meer geld voor openbaar vervoer
Den Haag Minister Westerterp
van verkeer en waterstaat heeft
gisteren tijdens de behandeling van
zijn begroting in de Tweede Kamer
een stortvloed van kritiek over het
terugdringen van de auto gekregen.
Er bestond wel waardering voor de
door hem genomen maatregelen
voor een grotere verkeersveiligheid,
zoals het verplicht dragen van
valhelmen voor bromfietsers en de
verplichting van het gebruik van
autogordels.
Zeer zware kritiek kreeg de
KVP-minister te verwerken van de
grootste regeringspartij, de PvdA.
Het Kamerlid Van der Doef:
„Minister Westerterp is onderuit
gegaan in het kabinet. Geen
bevordering van het openbaar
vervoer en bovendien een slecht en
negatief beleid ten aanzien van de
auto", zo hield Van der Doef de
Tweede Kamer voor.
„De begroting is een afspiegeling
van de verhoudingen in het kabinet",
aldus Van der Doef, „en niet de
financiële neerslag van de beleidsop
vattingen van de minister". Het
PvdA-Kamerlid pleitte er voor om
meer geld uit te trekken voor het
openbaar vervoer, omdat de nu
uitgetrokken „honderden miljoenen"
slechts dienen om de exploitatiete
korten te dekken.
„Voor structurele verbetering van
het openbaar verveer komen geen
bedragen beschikbaar", zo steunde
VVD-woordvoerster Smit-Kroes het
verzoek van de PvdA om meer geld
voor het openbaar vervoer. „Een fijn
mazig net is nodig om het openbaar
vervoer in een wezenlijk betere
rentiepositie ten opzichte van
de auto te brengen".
„De minister lijkt beter thuis in het
verplaatsen van problemen, dan in
de problemen van het verplaatsen",
zo bekritiseerde zij „het ontbreken
van een samenhangend en duidelijk
totaalbeeld voor verkeer en vervoer
in de komende jaren".
Haar fractiegenoot H. Koning wees
minister Westerterp er op dat hy,
samen met KVP-staatssecretaris
Van Rooyen (financien) wel eens
door de kiezers verantwoordelijk
.gehouden zou kunnen worden voor
het „auto pesten".
Mevrouw Smit-Kroes diende een
amendement in op de begroting om
- mede met het oog op het
scheppen van werkgelegenheid - 23,7
miljoen gulden uit te trekken voor
het aanleggen van extra parkeerga
rages. Volgens haar heeft minister
Boersma van sociale zaken het geld
daarvoor beschikbaar.
Complimentjes kreeg minister Wes
terterp van zijn „eigen" KVP.
Woordvoerder Van Zeil prees de
minister voor het nemen van
impopulaire maatregelen „als dat
nodig was in het belang van d»
Dieptepunt
verkeersveiligheid". CHU-woordvoer
der Tolman meende dat „de
begroting van verkeer en waterstaat
weinig hoogtepunten te zien gaf".
Een dieptepunt noemde hij de
toenemende tekorten van het
openbaar vervoer. „Indien niet op
korte termijn maatregelen worden
genomen, wordt het een miljarden
verslindende zaak. Het is verboden
dit vraagstuk als prioriteit
een te plaatsen", aldus Tolman.
Het DS'70-Kamerlid J. J. Koningh
bepleitte met het oog op de
werkloosheid om goedgekeurde plan
nen voor de aanleg van wegen
versneld uit te voeren.
De plannen van de minister om de
auto terug te dringen kregen
gisteren in de Tweede Kamer uit
milieu-hygienisch oogpunt de „volle
instemming" van het D'66-Kamerlid
Imkamp: „Wij geloven dat er nog
veel meer drastische maatregelen
getroffen zullen moeten worden"
De PvdA diende, mede namens de
PPR en D'66, een motie in dat het
wegvak Scharwoude-Den Oever van
rijksweg 7 in het oorspronkelijke
tempo moet worden uitgevoerd.
Het PvdA-kamerlid Van der Doef:
"De vertraging in de uitvoering van
de werken voor de rijksweg is scha
delijk voor de verdere ontwikkeling
van het noorden van het land en in
strijd met de en de geest van de no
ta Noorden des Lands".
In plaats van het uitvoeren van de
verlengde Landscheidingsweg in Den
Haag, kosten vier miljoen gulden,
wil het kamerlid Van der Doef dat
Rijksweg 7 alsnog in het oorspron
kelijke tempo wordt uitgevoerd. De
Landscheidingsweg zou dan voor
lopig uitgesteld moeten worden.
ke overval door de dramatische ge
beurtenissen in Amsterdam en Bei
len. heviger geworden. Dat blijkt
vooral uit de pertinente weigering van
de meeste buurtbewoners om ook
maar iets naders te vertellen over
tegen hen gerichte acties in het ver
leden. Opmerkingen als: "Ik wil
geen oude koeien uit de sloot halen",
"De muren hebben oren", 'Je moet
oppassen in deze tijd' en 'Je weet
nooit wat er gebeurt', zijn een te
ken aan de wand.
De sympathie van deze Molukkers
gaat uit naar de gegijzelden in de
trein en in het consulaat. Hun hou
ding tegenover deze acties is zoals
die van de meeste Nederlanders. Ze
spreken er schande van en vinden
geen straf te erg. De Zuidmolukse
zaak bestaat voor hen niet. "Land
verraders" worden ze genoemd door
de RMS-aanhangers.
En ook door de Nederlanders, de
zelfden waar ze het zo. mee eens zijn
maar door wie ze nu met de nek
worden aangekeken, alleen omdat ze
ook Molukker zijn.
Het klinkt wat pathetisch, maar er
heerst vrees in deze Apeldoornse
wijk. Het is nog niet zover dat men
de straat ni'et meer op durft, maar
het is wel treffend er in de vroege
middag zoveel mannen thuis te
zien. Bescherming van huis en ge
zin? Ook hier is men op de hoogte
van de wraakactie in Eist, waar in
de afgelopen dagen het Molukse kerk
je ernstig werd vernield. Alle rui
ten werden er ingegooid, de kozij
nen werden uitgerukt en het tegel
werk is vernield. Ook in Eist is de
angst voor nog meer wraakacties
groot, de bewoners verlaten de wijk
alleen als het hoognodig is.
Datzelfde geldt voor Bovensmilde,
het plaatsje waar vermoedelijk de
meeste deelnemers aan de gijze
lingsactie vandaan komen. In het
wijkcentrum zijn leden van de Vrije
Zuidmolukse jongeren aanwezig,
maar vragen over hun plaatsgeno
ten in de trein en in het consulaat
«onder wie twee broers op ieder
punt een) worden ontweken.
Vraag: "Hoeveel jongens zijn er
nu een week weg. En is de politi'e
ook bij u met foto's van hen ge
weest? Antwoord van een Zuidmoluk
se jongere: "Wat zegt dat nu. Ik ben
ook net vier dagen weggeweest
Dat gebeurt zo vaak. Bovendien hoe
Veiligheidstest attendeert op risico's
kan de politie nu foto's hebben?"
/^ENIiEr uwtokovoor
Ma,Tsmansteeg 23-25 Le.den njSttafelgenSChten
AMSTERDAM (SP) In wat
waarschijnlijk de bekendste kleu
terklas van Nederland is. name
lijk die van Lily Petersen op de
Amsterdamse Koninginneweg zit
ten nu hoge officieren van
de politie om het beleid van het
crisiscentrum op het hoofdbureau
van politie uit te voeren. Met gro
te luchtfoto's op de wand en ande
re gegevens op grote vellen papier
zitten de politiemannen op de la
ge stoeltjes aan de lage tafeltjes
met om hen heen de creatieve
bewijzen van de kleuters die hier
normaal op school gaan.
Het geheel doet een beetje
vreemd aan, een levensgroot dra
ma temidden van een wel zeer
kinderlijke omgeving. Het moet
ook op de inmiddels vrijgelaten
gijzelaars die daar binnen ge
voerd zijn en de bemiddelaars
een wat vreemde indruk hebben
gemaakt. Maar ook de kindertjes
die hier normaal verblijven zou
den 't schooltje niet meer zo goed
herkennen. In de gang staan ka-
rabijnrekken en op de tafels in de
lokalen liggen de in deze omge
ving wat erg grote politiepetten.
Overigens grijpt deze gijzelings
zaak ook in het leven van
andere burgers vaak zeer
vreemd in. Zo woont op het ogen
blik in het Hilton-hotel een jong
gezin. Reden voor dit verblijf dat
voor hen geen normale gang van
zaken is, is dat een NOS-televisie-
ploeg bezit heeft genomen van
hun voorkamer die een goed uit
zicht biedt op het Indonesische
consulaat. De verwarring in huis
werd zo groot dat de man met
zijn vrouw en vierjarig zoontje et
niet meer konden wonen.
Toen kwam het aanbod van da
NOS om maar zo lang in het Hil
ton-hotel te gaan wonen. Hun ver
schijnen in de bar wekte enige be
vreemding.
Dat is niet zo onbegrij
pelijk als men weet dat de man
vijf jaar in het hotel heeft ge
werkt. Dat hy nu eens terug
kwam als gast had hij zelf ook
nooit kunnen bedenken. Zijn oud
collega's ook niet.
