"Rustig weekeinde' in
hoofdstad
en Beilen
Vragenvragen en maar zelden komen er antwoorden
Manusama roept de hulp
van YN en Rode Kruis in
flHZZEEEHB
Kottervloot vandaag
toch weer uitgevaren
SIERADEN TER
WAARDE VAN
f 100.000
GESTOLEN
ROEL VAN DUYN
WIL AANBLIJVEN
„Leo Bulters werd
ook in koelen
bloede vermoord"
PAGINA 1
Door
Thom Olink
Beilen/Wijster De president
slaapt. 138 uren zijn in golven voorbij
gegaan _gn ir. Manusama heelt een
boodscnap acntergelaten, die gemak
kelijk kan worden vertaald: „Ik kan
er niets meer aan doen".
De president van de regering in
ballingschap heeft net geen nul op
zijn rekest gekregen; twee oude,
vermoeide mensen zijn vrijgelaten.
Maar de politieke eisen van de
jonge Zuid-Molukkers, die de wereld
hebben verbijsterd, staan onwankel
baar overeind. De opperste leider
kon slechts op hen inpraten en
vrouwen, zieken en bejaarden bleven
in de trein.
„Het resultaat van de vier uur
durende gesprekken is negatief".
Van A tot Z geïnstrueerde
voorlichters, Toos Faber en meneer
Van Leeuwen, sluiten daarmede de
deur voor meer vragen, die
naarmate de uren zijn verstreken,
hoger liggen opgestapeld, dan
nieuwsgierig Nederland kan verdra
gen.
Na al die dagen is iedereen moe van
het vragen, vaak naar een bij de
mensen die thuis zijn in de
beleidscentra, bekende weg.
Elke keer gaat de deur dicht, terwijl
de waarheid om de hoek ligt.
„Hoeveel terroristen (een woord, dat
overigens is gekozen door de
officiële voorlichting om geen
verwarring te stichten bij de
buitenlandse pers) zijn er nu in de
trein?"
„Dat weten we niet".
Onzin natuurlijk, teveel mensen zijn
te lang in de trein geweest om dat
niet te weten.
Er is zoveel bekend bij de
uitstippelaars in Den Haag, Amster
dam, en Beilen. Gisteravond werd
eindelijk schoorvoetend toegegeven,
dat de identiteit van de kapers
bekend was.
Maar in elke huiskamer kon je al
dagen eerder horen: „Dacht je nu
werkelijk, dat ze niet wisten wie die
mensen warenV'
Natuurlijk wisten ze dat. In Den
Haag liggen lijsten met verdachte
Zuid-Molukkers. De gewonde kaper,
die nu ergens in Nederland met nog
maar een oog in het duister ligt te
staren, was voorbestraft. Hoeveel
van zijn kameraden ook?
Welke Zuid-Molukse gezinnen in
Assen en Boven-Smilde kwamen na
de nacht van de 2e op de 3e
december een zoon tekort?
Natuurlijk wisten ze het eerder.
Hoeveel gijzelaars' bevinden zich nu
nog in dat stinkende voorste
gedeelte van de stoptrein van
Groningen naar Zwolle? Een omge
ving, die voor enkelen een trauma
zou kunnen blijven.
Het officiële getal is 31 en de
voorlichting zegt, dat de oudste 74
jaar is. Een mevrouw. En dat het
getal zo moeilijk is, omdat zich twee
dagen geleden nog mensen in
Utrecht meldden, die familie misten.
Natuurlijk weten ze hoeveel mensen
er in de trein zitten. Want ze waren
zo vaak binnen.
Is het waar, dat er verschil van
mening bestaat onder de terroris
ten?
Dat ligt wat moeilijker, al gaf
Manusama een hint in die richting.
Maar vijf of zes jonge mensen
bijeen, samengeklonken door een
doel het in het volle licht
schuiven van de Zuid-Molukse zaak,
desnoods met de grofste middelen
krijgen ook onenigheid. Er is geen
psycholoog voor nodig om te weten,
dat de een langer bestand is tegen
constante fysieke en geestelijke
druk, dat de een het doodschieten
van een gijzelaar meer zal afkeuren
dan een ander. I
Niet eindeloos
Natuurlijk is er geen eindeloos
doorgeitrokken parallel in de vijf of
zes meningen.
En natuurlijk maken het leger en
de politie gebruik van de meest
geavanceerde audio- en visuele
middelen die beschikbaar- zijn
Het is geen verwijzing naar James
Bond als men veronderstelt, dat
uiterst gevoelige afluisterapparatuur
in de lange schaduw van die trein
staat en dat conversaties kunnen
worden opgevangen.
Is het waar dat militairen bij de
trein zijn geweest? „Nee, natuurlijk
niet". Maar hoe is dat te rijmen met
de uitspraak van de uit het
achterste deel ontsnapte gegijzelde
mevrouw Ten Wolde: „We konden
nergens heen. De deuren zaten op
slot. Maar een militair heeft de deur
van buitenaf open gedaan.
„Kunt u iets zeggen over de
conditie, waarin de gijzelaars nu
verkeren?"
De bejaarde dominee Barger en zijn
vrouw laten niets los. Naar
omstandigheden redelijk wel. Maar
Manusama en de zijnen, zoals
daarvoor Pessereron, keken toch
rond. En is er geen dokter, die
vrijheid van handelen heeft gekre
gen om gebruik te maken van de
veldtelefoon. Ze weten van dag tot
dag hoe de stemming en de conditie
zijn.
Vragen, vragen en maar zelden
antwoorden. Wat veroorzaakte nu
die explosie die met een lichtflits
kwam, de deuren er uitjoeg en
mensen verwondde.
„Geen idee".
Natuurlijk weten ze dat. in een tijd.
dat stofjes onder iemands nagel een
misdaad kunnen oplossen.
Voorbeelden
Meer voorbeelden?
Beschikken de terroristen over een
radio?
„Geen idee".
Wie gelooft dat nog.
Wie gelooft, dat de NS niet weet of
de leeggelopen batterijen nodig ziin
om de trein weer te kunnen
„starten". Terwijl ze de diameter van
elke schroef in die trein op papier-
hebben.
Natuurlijk wordt er mondjesmaat
informatie uitgedeeld om „Het Spel"
te kunnen spelen, waarvan de inzet
zo onmenselijk hoog is, dat zwijgen
vaak gerechtvaardigd is.
Niemand verlangt een blootleggen
van de taktiek, net blootleggen van
een uur, waarop zal worden
aangevallen. (Dat is niet uitgesloten,
want het is bekend dat de mariniers
hebben geoefend op een trein om ie
weten hoeveel tijd het kost de
ramen in de slaan en de deuren te
forceren.
Ze weten best hoe het ervoor staat
met de passagiers in de trein.
Alle officiële berichten spelen mee
in dat spel, evenals het zwijgen.
Maar er wordt gezwegen op vra
gen, waarop het antwoord miljoen-
voudig is gegeven, dat er onrust ont
staat. Niemand verlangt nu de na
men van de vijf of zes Molukkers in
de trein.
Maar het zou raadzamer zijn de ant
woorden op de vragen voor te blijven
die voor het grijpen liggen, en nog
worden ingeslikt.
Iedereen wil immers weten, wat
er gebeurt in en met die trein.
Het Spel is mede mogelijk door
dat deze kaping, deze gijzeling, deze
driedubbele moordzaak zo uitzonder
lijk is. In zijn lengte, in zijn offers
en door de plaats van handeling: een
trein in een kaal landschap, die geen
vragensteller kan benaderen, me
mand kan hem observeren; de bron
van geruchten, die in alle conversa
ties overheersen.
Mondjesmaat
Niemand, buiten de ijzeren ringen
rondom de trein, kan iets zien.
Slechts wachten op mededelingen
die te mondjesmaat worden afgege
ven. Taktiek, waaraan de voorlich
ting met handen en voeten is gebon
den. De deur zal van het slot gaan.
als de kaping is beëindigd. En dan
zal blijken, dat veel, zonder bevesti
ging gegeven antwoorden juist wa
ren. En anderen onjuist, geraden in
het donker, dat een "onzichtbare
trein" opgeeft.
Iedereen raadt immers naar wat er
gebeurt in die trein. Gisteren is Tie-
de Herrema, eens 36 dagen in de
greep van niets ontzienden, elders in
deze krankzinnige wereld, gehuldigd
als ereburger van Limerick.
Hij vertelde na de goede afloop van
zijn gijzeling hoe het werkelijk was
gebeurd.
Toen bleek, waartoe teveel zwijgen
kan leiden.
DEN HAAG (ANP) Het afgelopen weekeinde is het
erg rustig geweest rond de twee gijzelingen in de trein in
Beilen en in het Indonesische consulaat-generaal in Amster
dam. Het belangrijkste was de vrijlating uit de trein van de
84-jarige emeritus-predikant G. A. Barger en zijn echtge
note, de 82-jarige mevrouw N. H. Barger-Gregory uit Zut-
phen. Dat gebeurde gistermiddag na een onderhoud in de
trein tussen de kapers en ir. Manusama, mevrouw Soumo-
kil, minister van Onderwijs van de RMS Kukhuwael en dr.
Delima, een Molukse psychiater. Dat onderhoud duurde
vijf kwartier.
Tot verbazing van iedereen die de wacht houdt bij het consulaat in Amsterdam wandelde gister
ochtend een oude baas op zijn gemak door de afzetting langs het bezette pand, ivaar de vlucht-
touwen nog als stille getuigen uit het raam hangen.
DEN HAAG (ANP) Ir. J.A. Ma
nusama, president van de Zuidmo-
lukse Republiek (RMS). heeft de vei
ligheidsraad van de Verenigde Na
ties gevraagd stappen te onderne
men om een eind te maken aan het
geschil tussen Indonesië en de RMS
over de onafhankelijkheid van de
Molukse eilanden in de Indonesische
archipel-
Hij heeft gisteren een telegram
verstuurd aan de voorzitter van de
Veiligheidsraad in New York. waar
in hij tevens de secretaris-generaal
van de VN, Waldheim, verzoekt ac
tie te ondernemen om een eind te
maken aan de gijzelingen in Am
sterdam en Beilen. De RMS heeft
ook het internationale Rode Kruis
in Genève verzocht in deze affaires
stappen te ondernemen. Beide tele
grammen werden gistermorgen ver
zonden.
Ir. Manusama verwijst naar een
beslissing uit 1950 van de toenmalige
Veiligheidsraad, waarbij besloten
werd de kwestie van de Indonesi
sche agressie tegen de Molukken
DEN HAAG (SP) De reac
tie van het Nederlandse publiek
op de gijzelingen in Amsterdam
en Beilen hebben tot angst ge
leid onder een deel van de Zuid-
molukse bevoking. Een groot
aantal mensen durft, bevreesd
voor boze reacties van Nederlan
ders de woonwijken momenteel
niét te verlaten.
Het heeft bij bedrijven met
Molukse werknemers geleid tot
vele ziekmeldingen. Een woord
voerder van de provincie Drente
heeft verklaard dat alleen al in
die provincie bij de politie zo'n
zesduizend anonieme dreigbrie
ven en telefoontjes zijn binnen
gekomen.
donesië en de Zuid-Molukken op te
lossen", aldus het telegram.
Dit geschil „heeft na 25 jaar van
lijden en geduld en voor velen van
mijn volk in ballingschap, geleid tot
een tragische uitbarsting in Neder
land, die wij betreuren en veroorde
len, omdat onschuldigen zijn gedood
door enkele van onze medestanders",
zo luidt het telegram van ir. Ma-
XJik De kottervloot, waarvan een
groot deel vorige week is binnen
gebleven, is vandaag weer naar zee
gegaan. Dit is het resultaat van een
vergadering van 350 kottervissers,
d e zaterdag in Urk is gehouden.
D* vissers zullen op schol gaan
vissen, warvan ze dit jaar nog
vijfduizend ton mogen vangen. Zij
zullen hun netten zo inrichten, dat
er zo weinig mogelijk tong inkomt.
De vissers willen echter wel, dat het
absolute tongvangstverbod zodanig
wordt verzacht, dat ze per schip per
week nog 300 kg. tong als bijvangst
mogen meenemen.
Regelingen, die eerder dit jaar
golden, stonden dat ook toe.
De heer Th. J. Tienstra, directeur
van de Visserijen bij het Ministerie
van Landbouw zal de wens van de
vissers aan de minister overbrengen.
Datzelfde geldt voor het voorstel
van een aantal vissers volgend jaar
een vangstbeperking op te leggen
naar tijd in plaats van hoeveelheid:
men sou bijvoorbeeld een iedere
naar een later tijdstip te verwijzen.
De regering in Ballingschap van de
RMS vindt dat de Veiligheidsraad
nu "de noodzakelijke stappen moet
ondernemen, bij Indonesië en bij Ne
derland, om het geschil tussen In-
visser kunnen toestaan 160 dagen
per jaar op tong en schol te vissen.
EINDHOVEN (ANP) Gisteren Js
een inbraak in een zaak in byoute-
rieën in de Eindhovensé binnenstad
geconstateerd. Uit een eerste onder
zoek is volgens de eigenaar geble
ken, dat voor 100.000 gulden aan sie
raden is ontvreemd. Zowel de deur
als een etalageruit van de winkel
bleken vermeld te zijn.
Ds. Barger en zijn echtgenote, de
oudste gijzelaars in de trein, zijn
na hun vrijlating naar het medisch
opvangcentrum in Beilen gebracht.
Ze maken het goed. Aan dr. Delima
vertelde ds. Barger. dat er geen zie
ken in de trein zijn. De oudste gij
zelaar in de gekaapte trein bij Bei
len is nu 74 jaar.
Eisen
Sinds zich vrijdagavond een ont
ploffing voordeed in de trein is er
geen contact meer geweest tussen de
kapers en de mensen in het beleids
centrum in Beilen tot zaterdagmor
gen 0.8.30 uur. Kort daarop versche
nen twee nieuwe onderhandelaars in
Beilehde minister van onderwijs
van de RMS, de heer Kukhuwael en
de Molukse psychiater, dr. Delima.
Ze gingen met ir. Manusama en me
vrouw Soumokil laat in de middag
de trein in en bleven daar by na twee
uur. Er is hoofdzakelijk gepraat over
de vijf politieke eisen van de kapers,
zo deelde mr. Van Leeuwen, het hoofd
voorlichting van het ministerie van
Justitie, na afloop mee. Die eisen ko
men hier op neer:
De soldaten die gisteren moesten patrouilleren in Beilen had
den het bijzonder druk w ant duizenden belangstellenden pro
beerden zo dicht mogelijk in de buurt van de gekaapte trein
te komen. De hele middag bewoog zich een lange, trage stroom
auto's op de ivegen richting Wijster. Ondanks de drukte heeft
deze militair nog wel even tijd om een hapje te eten
De Nederlandse regering heeft
het volk van de Zuid-Molukken
groot onrecht aangedaan,
de Nederlandse regering moet
de voorzitter van de Badan Persa-
tuan en/of de hoofdbestuursleden van
de Pemuda Masarakat (een Zuid-
molukse jeugdorganisatie) een recht
streekse tv-uitzending toestaan,
en een persconferentie,
de Nederlandse regering moet
contact tot stand brengen tussen de
Badan Persatuan en de Indonesische
regering, met bemiddeling van een
VN-commissie,
de Nederlandse regering moet
ervoor zorgen dat de zaak van de
RMS wordt voorgelegd aan de VN.
Amsterdam
In Amsterdam is het - dn elk ge
val waar het acties betreft - nog
kalmer geweest na de vrijlating, vrij
dag van zeven Indonesische kinderen.
Vier kinderen zyn nu nog in het con
sulaat, naar de politie vermoedt drie
jongens en een meisje. Maar ook
daar is druk geconfereerd en onder
handeld. In Amsterdam waren de
Zuidmolukse dominee Metiari en zijn
schoonzoon Pessireron de onderhan
delaars. De overvallers op het In-
donesiche consulaat-generaal hadden
een gesprek geëist tussen de domi
nee en de Indonesische ambassadeur
in Nederland. Ze wijzigden die eis
na een Indonesische weigering: do
minee Metiari zou dan met iemand
anders van de ambassade moeten
praten.
Zaterdagavond laat kwam daarop
de chef politieke zaken van de am
bassade, de heer Scerjadi, naar Am
sterdam. Even voor 01.00 uur was hij
weer weg. Hij had alleen maar enkele
vragen, waarop hij geen bevredi
gend antwoord had gekregen, zo
deelde een woordvoerder van het
crisiscentrum in het Amsterdamse
hoofdbureau van politie later mee.
Het contact tussen ds. Metiari en de
heer Soerjadi zou evenwel niet zijn
verbroken.
Gisteren werd om half twee eten
gebracht naai* het consulaat-gene
raal. Een blonde vrouw haalde het
eten van de stoep voor het gebouw
naar binnen.
Geen concessies
Nederland zal geen politieke con
cessies doen om de gijzelingen tot
een einde te brengen. Evenmin komt
er een vliegtuig en ook zal de RMS
niet erkend worden. Dit standpunt
heeft de Nederlandse regering Indo
nesië laten weten, aldus verklaarde
een woordvoerder van het ministerie
van Buitenlandse Zaken zaterdag
middag in Den Haag.
Het bezoek dat minister-president
Den Uyl en minister van der Stoel
vandaag aan de Engelse premier
Wilson en minister van Buitenlandse
Zaken Callaghan zouden brengen
gaat ondanks de gijzelingsacties ge
woon door. Tenzij er zich onver
wachte gebeurtenissen voordoen, al-
dua de woordvoerder.
Beilen; „Die soldaat, Leo Bulters,
is op dezelfde manier doodgeschoten
als de derde man twee dagen later.
Namelijk met zijn handen op zijn
rug gebonden en niet bij de eerste
aanval waarbij de machinist werd
vermoord. Er was van tevoren
aangekondigd: „De volgende wordt
om half twee doodgeschoten."
De Groningse makelaar Rob de
Groot (33) leunt bijna ontspannen
tegen de muur van een gang in het
beleidscentrum, de emoties zo te
zien onder controle, al wist hij dat
hij eigenlijk de derde dode had
moeten worden, want daar hadden
de kapers hem al voor geselecteerd.
„De politie heeft, dat weet ik zeker,
gezien hoe Bulters is gefusilleerd,
maar ze hebben er over gezwegen.
Ze hebben in het uegin net gedaan
alsof hij tegelijk met de machinist
is gedood. Nou. het was gewoon een
moord in koelen bloede, als
afschrikkingsmaatregeL"
De Groot is, sinds hij dinsdagmid
dag wist te vluchten door ha zijn
aangekondigde executie om een kans
te vragen in Beilen gebleven.
Zijn vader en een vriend, met wie
hij samenreisde, zitten nog steeds in
de trein. De spanningen die
ongetwijfeld in hem woelen blijven
onderhuids hij praat rustig en
beheerst, maar de vraag is
natuurlijk of er geen uitgestelde
reactie zal komen: zijn toon lijkt te
ongeëmotioneerd, te koel en afstan
delijk; bijna alsof hij een verhaal
uit de tweede hand vertelt.
„Toen ik dinsdagmiddag wegrende
en er op me geschoten werd en toen
ik daarna die tien minuten op de
grond bleef liggen om ze te
misleiden, wist ik gewoon dat ik al
dood was. Ik begrijp het nog niet
ik was dood. Ik weet niet waarom ze
mij hadden uitgekozen om, na de
machinist en die soldaat, te worden
gefusilleerd, maar ik kreeg de
indruk dat ze met opzet de jongere
mannen namen. Toen ik ze vroeg
waarom, wilden ze daar geen
antwoord op geven."
Hoe was de reactie toen de kapers
schietend door de trein oprukten
naar de cabine van de machinist?
„Er was geen sprake van paniek,
daar was ook geen tijd voor de
mensen waren alleen maar verbij
sterd. Nee, ik ben niet bang geweest,
ik heb het eigenlijk al van me
kunnen afzetten.
Natuurlijk zal je het nooit vergeten,
maar ik zal er geen nachtmerries
van krijgen."
Hij is er maar betrekkelijk kort bij
geweest. Heeft hij zich een oordeel
De Groningse makelaar De
Groot rende vorige week voor
zijn leven nadat hij door de
kapers was uitgekozen om te
worden doodgeschoten.
over de kapers kunnen vormen?
„Het waren, afgezien van die
moorden, eigenlijk best aardige
kerels. Ze noemden elkaar bij
Amerikaanse voornamen, Sam en zo,
maar dat zullen wel afkortingen zijn
geweest van al die bijbelse
voornamen die die Jongens hebben.
Gek, hoor, maar ze waren die eerste
dag echt wel aardig."
Hoe moeten de overgebleven gegij
zelden zich na al die dagen voelen?
De Groot, voor het eerst toch wat
gespannen: „Ze gaan door de hel".
HILVERSUM (ANP) "Diep
gaand beraad tussen PvdA en PPR
en gemeenschappelijke analyse van
ae gerezen kwestie is de enige oplos
sing om alsnog te komen tot verwe
zenlijking van het afgesproken colle
geprogramma in de Amsterdamse ge
meenteraad". Dit zei wethouder Roel
van Duyn (PPR) zaterdag in de
VARA-radiorubriek "In de rooie
haan". Van VARA-zijde werd ge
steld, dat het conflict in het Amster
damse college van B en W van veel
meer betekenis is dan het lijkt. Het
zou namelijk een controverse tus
sen de partijen PvdA en PPR betref
fen. Wethouder Van Duyn zei te ge
loven dat het conflict over zijn Kal
kar-nota als camouflage Is opgebla
zen. Hij vreest een eventuele moti«
van wantrouwen in de raadsvergade
ring van vandaag niet.
"Ik weet dat mijn portefeuille mi;
kan worden ontnomen, maar dai:
blijf ik als wethouder zonder porte
feuille. Ik heb geen fouten gemaaki
in de laatste maanden en ik had de
ze uitbarsting niet verwacht", ver-
klaarde hij.
Naai* zijn mening gaat het niet on
personen, maar om het ophef
fen van het programcollege. Wethou
der Lammers (die niet. In de Rooit
Haan. wilde verschijnen) wil volgen:
Roel van Duyn heengaan om he
CDA in het college zitting te ge
