Klimaardbei
klimt niet
VAN VAATWASMACHMES
WORDT GEZEGD DAT ZE DROGEN
K0RT-K0RT-K0RT-K0RT-K0RT-K0RT-K0RT
Ski-uitrusting
ieder jaar
laten testen
Voor 36 miljoen
haarverstevigers
ZATERDAG 6 DECEMBER 1975
LEIDEN - Meer dan een half mil
joen Nederlanders kiest voor een
(tweede) vakantie in de
Toch zijn er nog altijd i
de stap niet aandurven vanwege al
die enge verhalen over gebroken
armen en benen. „Dat is helemaal
niet nodig," zegt "Dieo Wilms Floet,
expert op het gebied van de winter
sport. „Wie zijn ski-uitrusting met
zorg behandeld heetf 69% minder
kans op letsel bij het skiën. Een
eenvoudige test kan uitwijzen of de
skischoenen en skies nog in goede
staat verkeren en of de bindingen
goed zijn afgesteld.
Heeft u vorig jaar schoenen en lat
ten gekocht toch even naar de vak-
handel voor een test. Niet goed
schoongemaakte schoenen en
skies kunnen het ongeval-risico
onnodig vergroten.
Ook moet ieder jaar opnieuw de
maat van het bovenste gedeelte van
het scheenbeen worden opgeno
men met de tibiascoop. Een klein
verschil in gewicht of afmeting kan
er de oorzaak van zijn dat de ski
bindingen te zwaar of te licht staan
afgesteld. Dit geldt natuurlek
vooral voor kinderen, want die
kunnen in een jaar een heel stuk
groeien.
Uit Duitse onderzoeken blijkt dat
48% van de ongelukken by skiën
wordt veroorzaakt door te zwaar
afgestelde bindingen en 23% door
te licht afgesteld. De Duitse onder
zoekers kwamen ook tot de conclu
sie d& 21% van het mafèriaal
waarop werd geskied te oud of te
slecht onderhouden was om grote
risico's uit te sluiten.
Het testen van de skies en ski
schoenen met het apparaat dat vol
gens de IAS-normen is gebouwd
kost 10,-. Na een telefonische af
spraak kunt u voor die test terecht
bij Wilms Floet Leiden, telefoon
071-124872.
Kinderen
De ongelukken bij
skiënde kinderen liggen viermaal
zo hoog als bij volwassenen. In veel
gevallen is dat te wijten aan de ge
brekkige uitrusting van de kinde
ren. Wie de kinderen mee neemt
naar de wintersport moet er ge
woon van uitgaan dat de goede uit
rusting voor kinderen niet veel
goedkoper is dan die voor volwas-
Om een idee te geven; goede kin-
derskies zoals door de Duitse con
sumentenorganisatie zijn getest
zijn Salomon S 111, prijs ongeveer
ƒ82,50. Marker M 1/M 11 S, onge
veer 99,-; Geze Juniorset onge
veer 110,-; SUmatc Twin 110,-.
Wie niet wil kopen maar huren is
gemiddeld 25,- voor schoenen,
50,- voor skies, totaal 75,- (daar
bij inbegrepen het afstellen) kwijt
Daar komt natuurlijk bij een skipak
van rond de 160,- en een paar
handschoenen 13,95. Als de kin
deren voor het tweede of derdejaar
meegaan wordt een valhelm gead
viseerd, die gekocht kan worden bij
de rijwielhandel.
Voor iedereen geldt dat katoenen of
wollen onderkleding het beste is en
dat een kleine voorbereiding al aan
die sneeuwpret in de vorm van
gymnastiek geen kwaad kan.
Voor het drogen
ouderwetse drooglijntje.
i nog steeds aangewezen op het
Machinaal wassen is nu geen kunst meer. Of je
een goedkope of een dure wasautomaat hebt, het
goed wprdt in allemaal wel redelijk schoon zon
der dat je er verder zelf iets aan hoeft te doen. Of
desnoodsmet behulp van een nog witter was
middel. Het schrobben, soppen, boenen en spoe
len gebeurt allemaal vanzelf, binnen in de machi
ne, betrekkelijk voordelig.
Maar nu het droog maken van het
schone wasgoed. Dat wil maar niet
op een eenvoudige manier lukken.
Jawel, ook daar zijn machines voor.
Maar dan moet je heel wat op een
rijtje in je huis zetten: wasauto
maat, centrifuge, droogtrommel.
Afgezien nog van het geld heeft
menigeen daarvoor geen plaats.
Nee, er zou een apparaat moeten
zijn dat alles kan: wassen en dro
gen. Dat is er helaas niet, tenminste
niet binnen bereik van de gewone
portemonnee en ook niet in een
uitvoering die erg praktisch is voor
dagelijks gezinsgebruik.
Toch, als je de fabrikanten en im
porteurs mag geloven, dan zijn de
droogproblemen al wèl grotendeels
overwonnen. Geloof ze toch maar
niet. Ze verkopen hoofdzakelijk
optimistisch klinkende reclame-
praaljes voor nog altijd machteloze
machines. Het vervelende is dat
een deel van de zichzelf vakman
noemende winkeliers die praatjes
maar al te gemakkelijk aan de con
sument doorvertelt.
Momenteel zijn er twee wasdroog-
verhalen in omloop die daarom no
dig eèns weerlegd moeten worden.
De 1000 toerentrommel
Het eerste verhaal is dat over de
nieuwe 1000 toeren trommel in wa
sautomaten.
Wat is dat voor een wonderbaar
lijke trommel?
Je kunt er in sommige winkels dit
over te horen krijgen: „De trommel
van die wasmachine draait bij het
centrifugeren zo hard, dat het was
goed er vrijwel droog uit komt. In
de trommel wordt namelijk nog
meer vocht uit het wasgoed ge
draaid dan in een losse centrifuge.
Ga maar na: een centrifuge is mees
tal maar smal. De trommel van deze
wasautomaat is veel wijder. Die
slingert het wasgoed dus ook veel
harder rond, ook al maakt-ie dan
wat minder toeren dan een centri
fuge."
Dat hele verhaal is gewoon niet
Centrifugerende wasmachines ha-
lpn maar weinig vocht uit het goed.
Natuurlijk is zo'n 1000 toeren
trommel wel een verbetering. Hij
haalt meer water uit de was dan bij
voorbeeld slechts 400 toeren ma
ken-en die heb je ook. Een nieuwe
machine met 1000 toeren laat 60%
water zitten in katoenen wasgoed,
en een 400 toeren machine laat er
90% in achter.
Maar
Dat lijkt dus wel een succes voor de
uitvinders van de 1000 toeren
trommel. Maareen doodgewone
centrifuge, die heel veel mensen al
lang hadden, laat 45% water in het
goed zitten. Dus veel minder.
Wat blijkt? Het geeft echt niet de
doorslag dat de trommel van de wa
sautomaat wijder is dan die van de
centrifuge. Het scheelt wel wat,
maar uiteindelijk wint de centri
fuge het royaal doordat hij veel
meer toeren maakt. Volgens gege
vens van de Vereniging van Huis
vrouwen werkt een 2800 toeren
centrifuge met een doorsnee van
slechts 25 cm (meestal zijn ze nog
wijder) in feite vier keer zo intensief
als een 1000 toeren wasautomaat
met een trommeldoorsnee van 50
Het tweede verhaal.
Dat gaat over wasautomaten die
kunnen wassen, centrifugeren èn
drogen. Het ideaal, dus.
Was het maar waar.
Deze zeer dure machines (prijzen
tussen 1500 en 3000 gulden) zijn
lang niet volmaakt. Ze werken op
deze manier na het wassen en cen
trifugeren stroomt er hete lucht
doorheen die de vocht uit de was
opneemt. Meestal wordt die lucht
weer ingedroogd in een koelsys
teem. De lucht komt dus zonder al
te veel-vocht de machine weer uit,
zodat het huis niet vol met damp
komt. Het water blijft in de ma
chine achter in een lekbak.
Dit klinkt niet slecht.
Maar nu de zwakke punten en na
delen Ook deze machine centrifu-
Door
L. Bakker
geert natuurlijk niet zo best, want
wasmachines kunnen dat nu een
maal niet goed. Dus is het goed nog
flink nat als het drogen moet be
ginnen.
In een emmer
En zoveel nat goed kan de won-
dermachine van z'n levensdagen
niet droog krijgen. Daarom moet,
volgens de gebruiksaanwijzingen,
eerst de helft van de lading uit de
machine worden gewaard totdat de
eerste helft droog is.
Dat duurt wel eventjes. De droog
tijd kan per helft van de was uitlo
pen tot drie uren. Daarna moet dan
de andere helft uit het emmertje
nog in de machine om er eventjes
drie uur in te drogen.
Duurt 8 uur
De Raad voor de Fotohandel wil
een eenheidsgarantiesysteem voor
foto- en filmapparatuur. Het be
stuur heeft al contact gehad met
verscheidene leveranciers en
wacht verdere voorstellen en sug
gesties af voordat men tot meer ge
detailleerde plannen komt. Aldus
het vakblad Fotovisie.
Een eventuele winkelsluiting op
zaterdagmiddag zal er voor zorgen
dat ook in de ochtenduren menig
koper de binnenstad zal mijden.
In Amsterdam bijvoorbeeld, waar
men in het centrum over 35.000
parkeerplaatsen beschikt, heeft
men uitgerekend dat deze plaatsen
tweemaal per dag worden gebruikt.
Want niet iedereen trekt op de
zelfde tijd stadwaarts. Zou de tijd
om te winkelen met vier uur wor
den verkort, dan zullen velen niet
langer vruchteloos naar een par
keerplaats blijven zoeken, maar el
ders gaan kopen.
Kaant tut 'n boorgat in de muur
de schroef met plug op een gegeven
ogenblik naar buiten, probeer dan
een veel grotere plug in het groot
geworden boorgat te drukken. Een
kleinere maat plug met schroef
drukken we dan weer aan in het gat
van de grote plug. Zo zit de zaak
weer muurvast.
Wij Nederlanders besteden jaar
lijks voor twee miljard aan wo-
nongtextiel, de helft daarvan aan
vloerbedekking. We kopen steeds
minder effen dekens voor onze be
dden. Grote fantasiemotieven zijn
nu de mode. Meestal betalen we
voor een eenpersoons synthetische
deken een gulden of zeventig en
negentig gulden voor een wollen
deken.
Het Westduitse bedrijf Foto-
Quelle, dat in Nederland fotozaken
had onder de naam Photo-Porst,
gaat hier nu onder de naam Foto-
Revue werken met eigen filialen.
Foto-Quelle leverde ook al foto-
artikelen aan de Nederlandse con
sument via Vroom Dreesmann
onder de merknaam Revue, aldus
bracht het Detailhandels Bulletin.
Van keukenwerk met fruit krijg je
soms verkleurde vingers die niet
meer schoon te krijgen zijn. Som
mige kersen en bessen zijn daar be
rucht om. Daar is in een aantal ge
vallen wel iets tegen te doen. Je
wrijft, voordat je met het fruit be
gint, je handen in met azijn en laat
die goed opdrogen. Ben je eenmaal
klaar met het fruit, dan kun je de
verkleuring veel gemakkelijker
van je handen wassen dan anders.
Dankzij die azijn op je huid-
TeeTnaSdozen hebben 't gebrek
dat ze er van buiten wel leuk uit
zien, maar van binnen veel te
weinig vakjes hebben. Voor wie
daar wanhopig van wordt, hebben
wij deze tip: Er zijn uitklapbare ge
reedschapdozen in de handel, die
wèl veel vakjes hebben. Waar ech
ter de meest aparte vakjes in zitten,
dat zijn de uitklapbare vissersdo
zen. Dergelijke dozen zijn natuur
lijk niet zo fraai als echte naaidozen.
Maar heel wat handiger.
Uit een enquête van het vakblad
"Het levensmiddelenbedrijf blijkt
dat 83 procent van de huisvrouw
het foutloos aanslaan van de bood
schappen de belangrijkste goede
eigenschap van cassières vindt.
Dan volgt in belangrijkheid vrien
delijk, hulpvaardigheid en ver
zorgd uiterlijk.
En hoe doet de cassière het in de
praktijk? Vijfenzeventig procent
van de ondervraagden zei: "rede
lijk" tot "goed". Vijftien procent
gaf de beoordeling "matig" en tien
procent zei dat de cassière ronduit
"slécht" haar werk doet.
In Denemarken moeten de res
taurants voortaan een prijslijst voor
hun raam hebben, waarop staat wat
de meest gangbare dranken en prij
zen kosten, inclusief btw en bedie
ning. Dat is in Nederland allang zo.
Alleen zijn de Denen meteen een
stapje verder gegaan: Er moet óók
op de lijst staan wat garderobe en
andere extra dingen kosten. Bo
vendien moet binnen op de dran
kenkaart staan hoeveel de inhoud
is van de diverse glazen alkoholi-
sche drank.
Als u erg tere planten en bloemen
ten van Elektriciteitsbedrijven in
Nederland (V.E.E.N.) gemiddelden
berekend voor deze was-droog-
automaten. Schrik niet, per was
van 5 kilo is 11,25 kwWh elektrici
teit nodig, 450 liter water, en 7 tot 8
uur was- en droogtijd. Het hoge wa
terverbruik (drie keer zoveel als
voor alleen wassen) komt doordat
er zoveel koud water door de lucht-
koeler van het apparaat moet stro
men. Ook het stroomverbruik is
drie keer zo hoog als voor wassen
alleen.
De Belgische Verbruikersunie
heeft zojuist een aantal gebruik-
stests van was-droog-automaten
verricht van de merken AEG,
Bosch, Constructa, Electrolux,
Friac en Siemens. Daarbij is uitge
rekend dat de kosten van wassen en
drogen van een kilo wasgoed in
zulke automaten even hoog liggen
als wanneer met een gewone wa
sautomaat, een losse centrifuge, en
een droogtrommel op een rijtje zou
gebruiken. Maar dan is er wel van
uit gegaan dat de ingewikkelde
machine tien jaar zal meegaan, en
niet meer dan 35 gulden onderhoud
per jaar vergt. En dat is bij zo'n in
gewikkeld apparaat zéér optimis
tisch.
Overigens blijft bij dit alles ook nog
het nadeel bestaan dat het wassen
en drogen in zo'n ding veel langer
duurt dan in het rijtje losse appara
ten achter elkaar. En, dat het nog
steeds niet helemaal automatisch
gaat, want je moet immers romme
len met een emmertje waar de helft
van de was tussentijds in en uit
moet.
Tenslotte is er nog het niet weg te
cijferen bezwaar dat in de vijf tot
zes uur dat het drogen duurt, de au
tomaat natuurlijk niet voor een an
der wasje te gebruiken is. Voor wie
gewend is een witte en een bonte
was direct na elkaar te doen, is
zoiets ook niet bepaald een voor
uitgang.
Zodoende is er af en toe wel het een
kelijkheid weinig goeds op het ge
bied van wassen en drogen.
"Klimaardbeien voor tuin en hal
kon. Pluk zelf zo'n vier tot vij:
maanden per jaar lekkere verst
aardbeien! De klimaardbei groeif
snel, vraagt slechts een klein stukje
grond of een grote bloempot, is zeei
decoratief en draagt rijke vruchten
Plukken zonder moeilijkheden".
Klinkt dat niet aanlokkelijk? Op
deze manier spoort Ter Meuler
Post, 'de catologus van het Rotter
damse warenhuis en postorderbed
rijf Ter Meulen flatbewoners er
kleine tuintjes-bezitters aan, zich
op de aardbeienteelt te storten.
De plantjes zijn overigens afkom
stig van Europlant in Hillegom. Er
Europlant doet er nog een schepje
bovenop. "Het is een decoratieve
groeier, die kèle muren snel aan hel
gezicht onttrekt", belooft het Hille-
gomse bedrijf. "Plukken doet u
staand en niet meer kruipende of
uw knieën".
Mooier kan het niet. Eindelijk kun
nen flatbewoners, die voor een tuir
geen ruimte hebben, zelf hun aard
beien telen. Stramme bej aarder
hoeven niet meer met de knietjes
op de grond. Ideaal. Denk je dan.
Maar dat valt tegen.
Klimmen? Nee
We hebben vier van die aarbeien-
planten in twee grote potten gezet
en één plant gewoon in de grond bij
een rij andere aardbeien. Oogst: in
totaal drie aardbeien.
En klimmen? Ho maar, niets daar
van. De planten krijgen wel uitlo
pers, lange stelen waar ook weei
plantjes aankomen. Maar dat is heel
gewoon. Die dingen komen aan
elke aardbei, want op die maniei
plant dit gewas zich voort. Je noemt
een aardbei toch niet "klimaard
bei" omdat-ie uitlopers krijgt?
We hebben het mysterie van de
klimaardbei tenslotte voórgelegd
aan het proefstation voor de aard
beienteelt in Zeeland (Wilhelmina-
dorp) en aan het IVT, het Instituut
voor de veredeling vah tuinbouw-
gewassen in Wageningen.
Bestaan niet
Wat blijkt? Klimaardbeien bestaan
niet. Er is geen enkele aardbei,
waarvan de plant-zelf (de moeder
plant) omhoog klimt
Maar er zijn wel kwekers/handela
ren die gewoon aardbeien als kli
maardbeien verkopen. Ze gebrui
ken daar de zogeheten "doordra
gers" voor. Dat zijn planten die niet
alleen in juni vruchten krijgen,
maar in augustus en september
weer. En ze gaan er daarbij van uit
dat de leek nog nooit van "uitlo
pers" heeft gehoord en denkt, zodra
hij die nieuwe scheuten ziet ha m'n
aardbei klimt. Hij moet die ranken
dan wel opbinden langs stokken.
want uit zichzelf doen ze niets.
Bij die "doordragers" heb je inder
daad kans dat de plantjes aan de
uitlopers (door de moederplant ge
voed via de rank) gaan bloeien eb
vruchten geven. Bij aardbeien die
alleen in het voorjaar vrucht dragen
gebeurt dat niet
Eén seizoen
Overigens moet je er wel rekening
mee houden dat je aan ranken die je
opbindt, slechts één seizoen iets
hebt. Daarna verdrogen ze en ster
ven ze af. Als je de jonge plantjes
aan de uitlopers wilt houden, moet
je ze naar potjes aarde leiden,
waarin ze wortels kunnen krijgen.
Of zo'n operatie succes heeft is niet
te voorspellen. Als alles goed gaat,
moeten de nieuwe planten het vol
gend seizoen aardbeien geven.
Maar Moeder Natuur is grillig, ze
ker voor de leek.
Intussen wordt voor die zoge
naamde klimaardbeien een bela
chelijk hoge prijs gevraagd. Wij be
taalden voor vijf stuks 6.98. Dat is
ongeveer 1.40 per stuk. Bakker in
Hillegom, een ander planten-
postorderbedrijf, vraagt zelfs
19.95 voor vijf plantjes. Vanwaar
dat verschil? "Wij verkopen de ech
te", zegt Bakker, "het is gewoon
een kwaliteitsverschil".
Wat betaal je dan als kleine afne
mers voor een gewone "doordra
ger", die toevallig geen klimaardbei
wordt genoemd, maar waarvan je
de ranken net zo goed kunt opbin
den? We hebben prijzen gezien van
vijftig en zeventig cent per stuk.
Beroepskwekers zijn nog goedko
per uit. Die batelen volgens het
Proefstation vijftien cent tot een
kwartje.
En nu maar wachten tot de "han-
gaardbei" wordt gelanceerd
Het Nederlandse klimaat
schreeuwt om haarverstevigers en
andere produkten die het pas ge
kapte hoofd een beetje kunnen be
schermen tegen wind en vocht. Per
jaar gaan er in kapperszaak, drogis
terij en parfumeriewinkel ontel
bare flegjes over de toonbank. Het
bedrag van de totaal-omzet van
zulke produkten overtreft altijd
weer de stoutste fantasieën van de
consument: in 1975 zal er voor ruim
36 miljoen gulden aan haarverste
vigers over Nederlandse hoofden
worden uitgegoten. In 1973 was dat,
volgens CBS-cijfers, iets meer dan
32 miljoen gulden.
in de tuin water moet geven, kunt u
kiezen uit twee kwaden: óf u spuit
ze stuk met de tuinslang, óf u moet
af en aan sjouwen met een gieter.
Hier is een idee: als u een oude dou
chekop hebt, maakt die dan aan de
tuinslang. Dan kunt u uw plantjes
met een mild regentje begieten,
zonder gesjouw.
Overal ter wereld strijden men
sen die los willen komen van het
sigaretten roken, de heldhaftige
strijd tegen het van buiten zo
bedrieglijk-blank uitziende staafje
nicotine. Volgens maandblad Ma
rie Claire heeft de uitgaande wereld
van Parijs het aloude pijpje tabak
gekozen als middel tot alternatief
rookgenot. Bekende mannen en
vrouwen (onder wie actrice Cathe
rine Deneuve) zouden regelmatig
gesignaleerd worden met het ta
bakspijpje tussen de tanden ge
klemd. De modemakers hebben al
op het verschijnsel ingehaakt door
het lanceren van dames
tabakspijpen, versierd met goud en
edelsteentjes.
Zo staat de aardbei in de catelog
