Mag een blanke nog wat zeggen
in Nairobi? Ja, mits niet hard
**fe5
Verslag van
een abortus
Oud en nieuw
in Rotterdam
EM
mf
f/jt
£r
Ontslag
n Philips Hoogtezon zorgt
o.a. voor een zomerse kleur
in de winter
parVEIJDAd 28 NOVEMBER 1975
ig*# In Den Haag is op 77-jarige leef
tijd de heer N. Scheps overleden, de
jrebtichter van het bekende kerkelijke
Persbureau Scheps. Hij begon zijn
acJournalistieke carrière in 1916. In
11918 nam hij de verspreiding van
kerkelijk nieuws ter hand, waarmee
vfrij als leider van zijn persbureau tot
1967 is doorgegaan. Tot nu toe was
bij hoofdredacteur van het blad
^Kerknieuws". De heer Scheps heeft
p pok jarenlang het voorzitterschap
(rervuld van de Gereformeerde Ver
eniging voor Drankbestrijding.
3nrp De Nederlandse Vereniging tot be-
.vordering van de zondagsrust en zon-
1 lagsheiliging is, blijkens een brief
lan de ministers Van Agt en Van der
Stoel, bedroefd over het feit dat pre
sident Nyerex-e van Tanzania in het
3 rader van een driedaags staatsbezoek
ed^an ons land op een zondag officieel
Mperd ontvangen. De vereniging heeft
let voornemen, ook koningin Juliana
(n Prins Bernhard van haar gevoe
lens in kennis te stellen. „Zijn wij",
ildus de brief, „al zover gekomen dat
Eder die in het openbaar een omkeer
laar een hernieuwde heiliging van de
lag des Heren bepleit, een „lacher
tje" verwekt? Spreekt Christus niet
n de evangeliën het „Wee u die nu
bcht, want gij zult treuren" uit?
S-oddelijke bedreiging niet serieus ne
llen, is uiteraard een zeer ernstige en
laardoor uitermate gevaarlijke mis-
latting". De brief besluit met de ver
maning God te voet te vallen en Zijn
[eilige geboden niet meer te veron-
chtzamen.
Beroepingswerk: Hervormde Kerk
- beroepen te Boven-Hardinxveld H.
freekamp Ooaterwolde (Gelderland),
e Nieuw-Stadskanaal J. L. W. Kop-
lenhol Huizen, te Voorburg H. Lof-
ers Almelo, te Nijkerk C. A. Tukker
tamer ik; bedankt voor Ol debroek
M. de Raad Stolwijk, voor Epe en
lunspeet C. A. Tukker, voor Mark-
:esse Luttelgeest D. Voortman
iutten; benoemd tot bijstand in het
astoraat te Wassenaar C. A. Tukker
tamerik. Ger. Kerken Vrijgemaakt:
edankt voor Bergentheim P. F. La-
leris Blija-Holwerd. Geref. Gemeen-
jn: beroepen te Unionville (Canada)
ti te Franklin Lakes (Ver. Staten)
van Haaren Amersfoort. Baptis-
Ingemeenten: aangenomen naar
'oordbergum P. Jager te Nieuw-
reerdinge, die bedankte voor Am-
ierdam-West.
Elke dag, tot 10 december, kunt
u in onze krant lezen over da. al
gemene vergadering van de We
reldraad van Kerken in Nairobi
(Kenia). In dit verhaal geeft Jan
Filius, redacteur van het blad
„Vandaar", het zendingsmaand
blad van de Hervormde Kerk en
de Gereformeerde Kerken, zijn
indrukken. Hij maakt de hele as
semblee mee.
Voorafgegaan door dansers en
drummers van een Keniase
kerk zijn zondagmiddag ruim
zevenhonderd afgevaardigden
van 271 protesantse, anglicaan
se en oosters-orthodoxe kerken
de grote zaal binnengetrokken
van het Kenyatta-congresCen-
trum in Nairobi. Negentien
dagen zal de vijfde assemblee
van de Wereldraad van Ker
ken duren.
Zestienhonderd waarnemers
(onder wie een rooms-katho-
lieke delegatie van zestien le
den, die schriftelijke goede
wensen van de paus mee
bracht), gasten, adviseurs,
stafleden en journalisten (al
leen uit Nederland al zo'n der
tig) wonen deze drie weken
durende vergadering van het
hoogste besluitvormende or
gaan der oecumenische bewe-
ging bij.
In subcomite's en secties, in
werkgroepen en plenaire zittingen
zal men zich bezig houden met het
thema „Jezus Christus bevrijdt en
verenigt".
Bij al dat massale wil men het meer
intieme gesprek in kleine groepen
niet vergeten. Vandaar dat op een
aangrenzend grasveld tachtig safari-
tenten zijn opgezet, waardoor de
discussie tussen tien of minder
mensen mogelijk blijft.
Die discussie kon wel eens hoog
oplopen. Maar of het zal leiden tot
koerswijzigingen in het beleid van
de Wereldraad is zeer de vraag, al
zijn er zeker mensen die daarop
hopen.
Niet iedereen gaat daarbij zo ver als
de twee Schotse dominees, die
helemaal uit het verre Europa
waren gekomen om bij de opening
een microfoon te grijpen en te
roepen dat dit een „congres der
schande was", een „assemblee van de
antichrist".
Maar dat er binnen de Wereldraad
bezorgdheid leeft bij sommige
kerken is bekend. In de discussies
zal zeker keer op keer de vraag
worden opgeworpen, of de Wereld
raad geen andere boodschap heeft
dan dat de wereld beroerd in elkaar
zit en dat we daar nodig wat aan
moeten doen.
In Nairobi komt de Bijbel elke dag
w" ie**
TV
I sg* «wr j-'"
op tafel. Sectie een, de sectie die
zich bezig houdt niet „het belijden
in deze tijd", trekt zoveel belangstel
ling van de afgevaardigden dat zij
overtckend is: meer deelnemers dan
men kan bergen.
Toch heeft het er alle schijn van
dat de Wereldraad zich in allerlei
„wereldse" zaken nog harder gaat
opstellen.
Dat bleek al voor de officiële
opening. Het aftredend uitvoerend
comité (dagelijks bestuur) deed als
laatste besluit 'zeven Wèsteuropese
banken in de ban, waaronder zoals
gemeld de Amro-bank. Reden: de
banken willen niet beloven geen
leningen meer te verstrekken aan de
regering der republiek Zuïd-Afrika.
Het bestuur roept de aangesloten
kerken en de leden van die kerken
elk zakelijk contact met deze
banken te verbreken.
anglicaanse kanunnik Burgess Carr
een schot voor de boeghanden af
van het programma ter bestrijding
van het racisme. Wij Afrikanen
willen dat programma van de
Wereldraad niet verzwakken, maar
juist versterken.
Ook wat er uit de aan de assemblee
voorafgegane conferentie van jeugd-
afgevaardigden naar Nairobi door
drong, was harde taal. Deze
conferentie werd in het buurland
Tanzania gehouden en riep de jeugd
van Afrika op, „de laatste banden
met het imperialisme en kapitalis
me, dat zich ook in onze kerken
breed gemaakt heeft, af te schud
den". Het is duidelijk, in welke rich
ting deze van-dik-hout-zaagt-men-
planken-uitspraken gaan. De ge
reformeerde delegatie zal nog wel
eens terugdenken aan de in de voor
bereidingsstukken aan Genève ge
stelde vraag: Mag een blanke in
in Nairobi ook nog wat
Tot 10 december zijn de
gebouwen in Kenia's hoofd
stad Nairobi het conferentie
centrum voor de vijfde voltal
lige vergadering van de We
reldraad van Kerken.
zeggen? En zelfs boos worden?
Het antwoord op die eerste vraag
schijnt te zijn: ja, een blanke mag
wel wat zeggen, maar niet al te veel
en te hard. Bij voorkeur op de
manier van de Amerikaanse theo
loog Robert McAfee Brown.
Deze begon dinsdagmorgen zijn
referaat over „Wie is Jezus
eigenlijk?" met een eenvoudige
schuldbelijdenis: hij is blank, hij
behoort tot de middenklasse, hij is
Amerikaan en hij is een man
En boos worden, mag dat? Ja,
blanke vrouwen mogen boos worden.
Samen met hun zwarte, bruineen
gele zusters zullen zij duidelijk
maken dat zij zich getalsmatig
(20 procent) op deze assemblee
ondervertegenwoordigd achten en dat
zij voorrang vragen voor hun proble-
Die problemen liggen wel wat dieper
dan dat ze opgelost kunnen worden
door het kruisen van „sexismen" in
"t taalgebruik van de Wereldraad. Zo
is het Engelse woordje „Chairman"
(voorzitter) vervangen door „chair
person" voorzit-persoon)Nee, het
gaat dieper.
„Wij vrouwen worden onderschat en
onderdrukt", zei een van hen, Kenia's
onderminister van huisvesting, dr.
Julia Uambo, „en dat zullen wij op
deze assemblee heel duidelijk
maken".
Natuurlijk zal ook het woord
„moratorium" weer in de beraad
slagingen opduiken. Bedoeld is: het
voorlopig stopzetten van de stroom
blan kgeld en blanke mankracht
naar de kerken van Afrika.
De Keniaanse predikant John Gatu,
de man die het begrip moratorium
bedacht en propageerde, zal echter
moeite hebben te verklaren, waarom
tot nu toe geen kerk, ook zijn eigen
kerk niet, ernst gemaakt heeft met
deze oproep.
Waarmee overigens niet gezegd is
dat het zoeken naar nieuwe
verhoudingen in de zending niet zou
moeten doorgaan. Maar het is in
geen enkel opzicht duidelijk in
welke richting dat zal moeten.
Oosten
Zo is er nog veel dat onduidelijk is.
de rol van de Oosters-Orthodoxe
kerken bijvoorbeeld. Dat zijn (niet
alleen in de landen waar zij door
een communistisch regiem daartoe
worden gedwongen, maar vrijwel
overal en schijnbaar uit principe)
„naar binnen gekeerde" kerken, die
zich aan maatschappelijke, politieke
en economische omstandigheden
niets gelegen laten liggen. Wat
moeten zy met deze activistische
Wereldraad?
De orthodoxen vertegenwoordigen
een groot blok, o.m. de Balkan,
Rusland, Griekenland en Syrië, maar
toch laten zij zich zelden horen.
Dat wil niet zeggen dat ze niets te
zeggen hebben. Dit zou wel eens
kunnen zijn wat de Wereldraad lijkt
te missen: namelijk dat het naar
binnen gericht zijn, het gericht zijn
op het mystieke en het eigenlijke er
ook bij hoort. En dat men wellicht
daardoor des te sterker staat als men
druk van buiten moet weerstaan en
ook als men druk naar buiten moet
uitoefenen.
Want dat laatste moet gebeuren.
Daar is geen twijfel aan. Ds. S. E.
Th. Momenyo, die de openingspreek
hield had natuurlijk gelijk:
„De wanhoop schreit ten hemel en
wee ons als wij ons doof houden
omdat dit ons uit eigenbelang beter
uitkomt".
De wereld luistert mee naar wat
Nairobi daarover te zeggen heeft.
Mgr. Charles Grant, r.k- bis
schop van Northampton (Enge
land) heeft pastoor Oswald Ba
ker (58) van Downhammarket in
Norfolk ontslagen, omdat deze
blijft weigeren de mis op te dra
gen volgens de bepalingen van
het concilie.
Op 30 augustus had de priester
voor Europese traditionalisten een
mis opgedragen volgens een ritus,
die paus Pius V in 1570 had vast
gesteld. De bisschop riep hem op
het matje, maar hij weigerde te
komen. Pastoor Baker verwerpt
de nieuwe liturgie, die zou leiden
tot ketterij en allerlei misbruiken.
Zo zou de eucharistie hier en daar
worden gevierd op een kale keu
kentafel met gewoon brood en
port, terwijl de consecratiewoor
den door iedereen worden uitge
sproken.
Van de ongeveer 150 mensen
die 's zondags bij pastoor Baker
kerken is slechts de helft afkom
stig uit de parochie. De andere
parochianen rijden naar andere
dorpen, waar de liturgievernieu
wing wel is toegepast. De ontsla
gen pastoor duldde ook geen
vrouwen in zijn kerk met jeans
of korte rokken of zonder hoofd
deksel.
Overigens probeert de bisschop
zo soepel mogelijk op te treden.
Pastoor Baker mag in de pastorie
blijven wonen.
De bezwaarde pastoor krijgt
steun van Peter Morga.n, een
priester die werd opgeleid aan
het door de paus en de Zwitserse
bisschoppen verboden seminarie
in het Zwitserse Econe. Deze
heeft zich met vier andere pries
ters en twee broeders gevestigd in
een huis in Newbury om van daar
uit te „missioneren" binnen de
r.k. kerk van Engeland.
"Abortus doe je niet zomaar"
is de titel van een (korte) film,
die op 2 december in het vrou
wencafé aan de Nieuwe Rijn en
op 13 december op Rapenburg
123 zal worden vertoond. Het is
een film, die door Fugitive Cine
ma Holland wordt verspreid en
is geregisseerd door Hillie Mole-
Aan het woord komen drie
vrouwen, die vertellen waarom
ze het hebben laten doen. Een
vrouw, die uit Frankrijk naar
Nederland komt om zich te la
ten aborteren, wordt tijdens de
reis door de camera gevolgd. Een
andere vrouw vertelt, hoe ver
schrikkelijk het is als je een
kind laat adopteren, wanneer je
te laat bent voor een abortus.
Een uitgebreid beeldverslag
van een abortus provocatus com
pleteert de documentaire, die in
haar eenvoud indringend genoeg
Een heel andere kleur heeft
"Het nieuwe paradijs" van Tom
d'Angremond, die door Willem
Thijssen voor Fugitive werd ge
produceerd in samenwerking
met VARA en BRT.
De laatste jaren is ih
Vlaanderen een opleving te zien
Karei Waer was indertijd de
van geëngageerde volksmuziek,
grote man achter de hekelliede-
Walter de Buck met zijn "De
Iochte Genteneers" de oude
draad weer opgepakt en brengt
met veel ferve en vooral blijmoe
digheid, de oude liedjes, die ook
nu nog van toepassing zijn.
Een kleurrijk verslag van de
ze creatieve Vlaming, die zijn
muziek brengt, waay zij hoort:
op straat en in café's in een
directe confrontatie met zijn
publiek.
-sxK m
„De lochte Genteneers" in actie.
Sophia horen en Carlo Ponti
bij de première van „Salo Sade",
de laatste film van de onlangs
vermoorde Italiaanse regisseur
Pier Paolo Pasolini.
De film, die in Italië werd ver
bodenhandelt over sado-maso
chistische wantoestanden ten tij
de van het fascistenbewind in
Italië. Pasolini heeft zijn film, die
officieel Salo of de 120 dagen
van Sodom" heet, ontleend aan
de verhalen van de markies De
Sade.
OSCAR De Italiaanse filmindus
trie heeft „Profuno di donna" van
regisseur Dino Risi aangewezen als
de Italiaanse kandidaat voor de „Os
car" filmprijzen te Hollywood.
De hoofdrol in de film wordt ge
speeld door Vittorio Gassman, wiens
spel op het laatste filmfestival te
Cannes met de hoogste onderschei
ding werd vereerd.
In vijf Rotterdamse bioscopen wordt
tussen 20 en 28 februari voor de
vijfde maal Film International
afgewikkeld. Het Filmhuis, 't Venster
en de Lantaren in de Gouverne-
straat. en Calypso I en de nog te
openen Calypso Club zulen de circa
twintigduizend toeschouwers, die in
totaal worden verwacht, opvangen.
Er is weer een indrukwekkende
reeks films bijeengebracht en vele
regisseurs, acteurs en actrices zullen
zoals in vorige jaren him opwach
ting maken. Alleen het feestelijk
vertoon rond de manifestatie, die als
onderdeel van de Rotterdamse
Kunststichting wordt gesubsidieerd
door CRM en d'e gemeente
ADVERTENTIE
Rotterdam, zal worden versoberd.
Uit de totdusver geselecteerde films,
die alle zodanig in het programma
worden geplaatst dat ze door de
festivaldeelnemers volgens een be
paald schema zonder uitzondering
kunnen worden gezien, blijkt dar
daarbij ook oudjes zijn. Zoals
bijvoorbeeld Jean Renoirs „La Règle
du Jeu" uit 1939 en Jean-Pierre
Melville's „Les Enfants terribles" uit
1948. Verder kunnen tegemoet gezien
worden de Griekse film „O Thiassos"
van Theo Angelopoulos, „Milestones"
van de Amerikanen Robert Kramer
en John Douglas, „Szerelmem
Elektra" van de Hongaar Miklós
Jancso, „Gina" van de Canadees
Denys Arcand. „Jeannet Dielman"
van de Belg Chantal Ackerman en
„Le Jardin des Espérides" van de
Fransman Jacques Roblolles. Uit
Frankrijk ook afkomstig „India
Song" van Marguerite Duras en
„Vincent mit l'ane dans une pré" van
Pi'erre Zucca. Uit Italië komt
„Nessuno o tutti" van het kwartet
Agosti/Bellocchio/Petraglia/Rulli en
uit Denemarken „Take it as a man,
madam". Engeland draagt .Winstar)-
le" van Brownlow en Mollo bij,
Japan „My very private Eros" van K.
Hara en „Life of Oharu" van K.
Mizoguchi, Iran „Prins Ehtedjab"
van B. Farmanara en de Verenigde
Staten „Legacy" van Karen Arthur.
Blijvers
LUXOR "The Streetfihgter"
met de tanige Charles Bronson
in een vrijblijvende knokfilm.
STUDIO "Dr. Pulder zaait pa-
pavers", met Kees Brusse en
vooral Dora van der Groen in su
blieme rollen. Goede Nederland
se speelfilm van Bert Haanstra.
TRIANON "The French Con
nection II" met Gene Hackman
als Popeye Doyle, de harde poli
tieman uit New York, die in Mar
seille wel eens orde op zaken komt
stellen.
Terug in Leiden
CAMERA "Once upon a time
in the West", schitterende Wes
tern van Sergio Leone.
LIDO On her majesty's secret
service". James Bond in optima
BIJOU"Professionreporter",
dag. 2.00, 7.15 en 9.45 uur, zo. 2.00,
4.30. 7.15 en 9.15 uur. 14 jaar.
CALYPSO: "Shampoo", dag. 2.15
7.15 en 9.45 uur, zo. 1.45, 4.15, 7.15
3.30 i
Kindermatinee
CAMERA "Tarzan in New
York".
REX "1001 Dalmatiërs".
Nachtfilms
"Ik doe wat ik doe" en wat ze
doet laat zich natuurlijk makke
lijk raden....
Goede films
in andere steden
'Het verborgen geweer" (Romy
Schneider en Philippe Noiret),
Kriterion, Rotterdam.
"Lenny" (Dustin Hoffman, Vale-
rit Perrine), Tuschinski 2, Am-
sgerdam.
"Blazing Saddles" (regie: Mei
Brooks; met Cleavon Little en
Gene Wilder)
CAMERA: "Jeremy en Susan',
dag. 2.15, 7.15 en 9.30 uur, zo. ook
4.30 uur. 14 jaar.
CINEAC: "On her majesty's se
cret service", dag. 7.00 en 9.30 uur.
14 jaar.
Kindermatinee"Eiland
aan het eind van de wereld", dag.
9.30, 11,30, 1.30 en 3 30 uur. zo.
vanaf 11.30 uur. AL.
CORSO: "Goodbye Bruce Lee",
dag. 2.00 en 8.15 uur. za. 2.00, 7.00
en 9.15 uur, zo. 2.00, 4.15, 7.00 en
9.15 uur. 18 jaar.
DU MIDI: "Papillon", dag. 8.15
uur. 14 jaar.
Kindermatinee; "Walt
Disney's Pinocchio", za., zo. en
woe. 2.00 uur A.
EURO: "The towering inferno",
dag. 1.30 en 7.45 uur, za., zo. en
woe. 2.00 uur. A.L.
Kindermatinee: "Old Shatter-
hand", zo. en woe. 1.30 uur. AL.
FLORA: "Meisjes voor het fijne
werk", dag. 2.00, 7.00 en 9,15 uur.
KRITERION: "Le milieu du
monde", dag. 7.00 en 9.30 uur, za
en zo. ook 3 00 uur. 18 jaar.
METROPOLE"Dokter Pulder
zaait papavers", dag. 2.00, 7.00 en
9.30 uur. 14 jaar.
ODEON 1: "De wraak van de
gele zwaardvechter", dag. 2.00,
6.45 en 9.15 uur, zo. 1.45, 4.15, 6.45
en 9.15 uur. 18 jaar.
ODEON 2: "Het verborgen ge
weer", dag. 2.00, 6.45 en 9.15 uur,
zo. 1.45, 4.15, 6.45 en 9.15 uur. 18
jaar.
OLYMPIA: 'Een Hur", dag.
2.00
B.00 l
AL.
Haagse bioscopen
APOLLO 1: "The Streetfighter",
dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur. zo. ook
4.45 uur. 14 jaar.
APOLLO 2: "French Connec
tion 2", dag. 2.00, 7.30 en 9.45 uur,
zo. ook 4.15 uur. 14 jaar.
ASTA: "Bite the bullet", dag.
2.00 en 8.00 uur. 14 jaar.
PASSAGE: "Report to the com
missioner", dag. 2.30, 7.00 en 9.30
uur, za. en zo. 1.30, 4.00, 7.00 en
9.30 uur. 18 jaar.
REX: "Moordend spervuur", dag.
9.15, 11.30, 1.45, 4.00, 7.15 en 9.30
uur, zo. vanaf 1.30 uur. 14 jaar.
ROYAL '70: "De tien geboden",
dag. 2 00 en 7.30 uur. AL.
ROYAL: "Haar stalen hand vol
bloedwraak", do. t/m zo. 2.15, 7.00
en 9.30 uur, ma. en di. 2.15 en
8.00 uur, woe. 2.15 uur. 18 jaar.
STUDIO: "Meisjes internaa(k)t",
dag. 2.15, 7.15 en 9.30 uur, zo.
1.30, 4.00, 7.15 en 9.30 uur. 18 jaar.
STUDIO 2000: "Profession: re
porter", dag. 7.00 en 9.30 uur, zo.
ook 1.00 uur. 14 jaar.
Kindermatinee"De
nieuwe avonturen van Dik
Tro
2.00
AL.
