\merika wijzigt standpunt
')ver positie van PLO niet
NORIT
Britse marine
naar IJsland
Twee cloden en 17 gewonden
bij bomaanslag in Londen
MANUEL FRAGA SPANJES HOOP
Kissinger tikt Syrië op de vingers
Herrema
terug
naar
Ierland
BOM HOUDT STUK
HISTORIE ACHTER
X)up m
'ortugal
ntkend
Voormalige Zwarte
Panter-leider in
VS teruggekeerd
VOORLOPIG
AKKOORD
VAN IAN SMITH
MET NKOMO
„Hervormer'" mikt op premierschap
"TmmrTTwwmmrwiö
PAGINA
W YORK/JERUZALEM/CAIRO (AP/UPI) De Amerikaanse minister van Bui-
landse Zaken Kissinger heeft gisteren in New York verklaard dat de Amerikaanse
ering bereid is mee te werken aan hervatting van het vredesoverleg over het Midden
sten in Genève, maar zónder deelname van de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO.
singer zei dat de Verenigde Staten binnenkort zullen antwoorden op een van 9 novem-
daterende nota van de Sowjet-Unie waarin wordt voorgesteld alle in het conflict in het
iden-Oosten betrokken partijen, waaronder de PLO, in Genève te laten bijeenkomen
het overleg te hervatten.
,IMERICK (AP) De Neder-
indse fabrieksdirecteur dr. Tie-
Herrema zal naar zijn kan-
or in Limerick terug keren on-
anks zijn 36 dagen durende ge-
angenschap, aldus is gisteren
emeld.
Herrema (53), zal zijn taak bij
Ie Ferenka staalfabrieken weer
pvatten. Bij Ferenka werken
,200 mensen.
Herrema werd op drie oktober
«kidnapt en op zeven novem-
- bevrijd na een 18 dagen du-
ende belegering van het huis
hij verborgen werd gehou-
len door zijn ontvoerders, die
ach overgaven en nu op hun
>erechting wachten.
De Israëlische minister van De- voor een reis va
fensie Shimon Peres heeft echter tij- Midden Oosten
dens een toespraak voor de persclub plegen met de leiders
r het
hij overleg zal
Syrië, Li-
Jeruzalem verklaard dat zijn banon, Jordanië, Israël
land zal weigeren aan vredesbespre- te. Kissinger zei dat de Verenigde
kingen over het Midden-Oosten deel Staten het volledig eens zijn met de-
te i
digers van de PLO aan de oi
delingstafel zitten.
Op de vraag of het beleid
Verenigde Staten ten
de PLO was veranderd, zoals maan
dag was beweerd door de Syrische
minister van Voorlichting, ant
woordde Kissinger: "Er zijn men
sen voor wie een duidelijk "nee" niet
genoeg ds. Wij hebben herhaaldelijk gen
gezegd dat er geen verandering
onze politiek is gekomen en dat de ke Egypte bij de Sowjets heeft.
Waldheim
n- te waarde aan hechten dat d-e Ame
rikaanse bemiddelingspogingen in
de het Midden Oosten zoveel mogelijk
an gecoördineerd worden met die van
n- de volkerenorganisatie.
Een delegatie uit de Sowjet-Unie o
der leiding van onderminister van
handel I. E. Grisjin is gisteren in
Cairo aangekomen voor besprekin
gen nieuw schema voor de
schuld wel
de Egyptische pers streeft
•eenkomst in-
het Amerikaanse houdende dat het gedurende tien
den gemaakt door jaar geen rente zal behoeven te be
talen over de schuld welke op 6 mil
jard dollar wordt geschat,
dat de Verenigde Sta- De aflossing van de schuld zou daar-
et werk zullen stellen op in 30 jaar moeten plaatsvónden.
verandering ook niet zal komen".
Kissinger voegde eraan toe dat Egypte
veranderingen
beleid bekend
de Verenigde Staten en "niet door
een buitenlandse regering".
Kiissinge
ten "alles
om hetzij een overeenkomst tussen
Syrië en Israël tot stand te brengen,
hetzij te komen tot een meer om
vattende benadering binnen het ka
der van de Geneefse conferentie".
Hiervan, aldus Kissinger, had hij
VN-secretaris-generaal Kurt Wald
heim verzekerd in hun drie kwartier
durende gesprek in het hoofdkwartier
van de volkerenorganisatie.
Waldheim vertrekt morgenavond,
tbetroi
Van het interieur van het
Londense Walton-restaurant
bleef niet veel over bij de
explosie van de naar binnen
geworpen bom. Het was de
veertiende bomaanslag in
Londen sinds de nieuwe golf
van terreur in augustus j.l.
begon. In totaal zijn daarbij
nu zes doden gevallen en 167
gewonden.
Door
Ewout Ja
BONN (SP) Twintig delen
geschiedenis over de lotgevallen
van de Duitse krijgsgevangenen
in en na de oorlog worden nu
al jarenlang op last van Bui
tenlandse Zaken in Bonn in de
"gifkast" van wetenschappelijke
en openbare bibliotheken achter
slot en grendel gehouden. De
ze reeks bevatten de resultaten
van een onderzoek dat een com
missie 17 Jaar lang heeft ver
richt. Nog geen Westduitse rege
ring, van welke politieke kleur
ook, heeft het gewaagd met de
bevindingen in de openbaarheid
te ttreden.
De uitgeverij van deze reeks,
Gieseking in Bielefeld, zegt dat
zij gaarne bestellingen voor de
20 delen opneemt, maar nog geen
toezegging kan doen over het
tijdstip van levering. Wel hoopt
Gieseking dat Buitenlandse Za
ken "vroeger of later" zal beslui
ten het vrij te geven. Van de to
tale oplage van ftot nutoe)800
tale oplage van (tot nu toe» 800
bevinden zich er 400 in biblio
theken, 200 in de kluizen van het
ministerie van Binnenlandse Za
ken, de rest bij de Bielefeldse uit
geverij.
Het staat wel vast dat op het
werk van de onderzoekscommissie,
die in 1955 al door Adenauer is
ingesteld, wetenschappelijk niets
is aan te merken. Maar in Bonn
is men duidelijk beducht voor de
reacties van het buitenland en
dan in de eerste plaats van de
Sowjet-Unie. Niet omdat de ver
melde feiten onjuist zouden zijn,
maar Integendeel omdat zij vol-
kkomen in overeenstemming met
de waarheid zijn. Van de bijna
3,5 miljoen Duitse krijgsgevange
nen in de Sowjet-Unie hebben
1,1 miljoen de dood gevonden door
ziekte en ondervoeding zoveel is
uit dit onderzoek al wel bekend
geworden.
Ook 30 Jaar na het eind van
de Tweede Wereldoorlog is publi-
katie van deze geschriften dus een
hachelijke zaak. Hoe wetenschap
pelijk en objectief dit werk ook
is, de publieke opinie in dit land
staat klaar de gegevens sterk te
vereeenvoudigen, los te maken
van een historische samenhang
en met een typisch Duits ver
mogen tot zelfbeklag de opvat
ting te gaan colporteren, dat ook
aan de Duitsers wel degelijk groot
leed is berokkend. De volgende
stap zal dan een poging zijn zich
zelf schoon te wassen: zie je nou
wel, dat wij niet alleen de boos
doeners zijn geeeest, de anderen
waren net zo erg, zo niet erger.
Daardoor zou menig Duitser al
te gemakkelijk kunnen menen nu
voorgoed van de schuldvraag ver
lost te zijn.
Twee delen van de serie zijn
overigens in 1962 en 1964 al ge
publiceerd <en één daarvan is uit
verkocht). Ze hebben betrekking
op het lot van de Duitse krijgs
gevangenen in Joegoslavië en
konden verschijnen in een perio
de, dat Bonn de diplomatieke be
trekkingen met Belgrado had ver
broken, nadat Tito de DDR had
erkend. Maar het brusqueren van
machtiger staten heeft Bonn nog
steeds niet aangedurfd.
LONDEN REYKJAVIK DUBLIN
(AFP/AP/Reuter) Eenheden van
de Britse marine zijn gewaarschuwd
zich gereed te houden om zo nodig
de Britse vissersschepen te bescher-
ISSABON (AP) De Portuge-
president Francisco da Costa Go-
heeft ontkend dat gematigde
•rofficiëren van plan zouden zijn
i rechtse staatsgreep te plegen,
[ij zei dit naar aanleiding van
ilicaties in twee pro-comir
ihe ochtendbladen.
te beschuldigingen werden
en gebracht door de "comi
i het noorden", een onafhanke-
e politieke groepering binnen de
[jdkrachten. De commissie had
een communiqué laten weten dat
revolte zou worden geleid door
ieraal Antonio Pires Veloso, be-
hebber van het noordelijke mi-li
re district in Oporto. Veloso staat
:end als aanhanger van het hui-
e gematigde regeringsbeleid.
)a Costa Gomes heeft in de loop
1 de dag overleg gepleegd met de
'elhebbers van de strijdkrachten
andere militaire leiders,
bremier Jose Pinheiro Azevedo
(ft de eerste kabinetsvergadering
ds een week geleid.
Tijdens het weekeinde heeft hij
zijn artsen rust
Sneeuw Zware sneeuwval heeft
gisteren in grote delen van de West
duitse deelstaat Baden-Württemberg
een verkeerschaos veroorzaakt. Aan
de noordkust van de Beierse Alpen
waren nagenoeg alle wegen geruime
tijd onbegaanbaar. Ook in het zuiden
en in het Zwarte Woud had het ver
keer veel last van sneeuw en glad
heid.
landse bemanning. Van een officiële
boycot is echter geen sprake.
De „voorlopige Sinn Fein", de po
litieke vleugel van het „voorlopige
I.R.A.", heeft de zyde van IJsland ge-
die voor de IJslandse kust vissen, kozen in de kabeljauwoorlog tegen
woordvoerder van het Groot-Brittannië. In een telegram
aan de IJslandse premier begroet het
in Dublin gevestigde hoofdkwartier
van de „voorlopige Sinn Fein" „de
moed van de IJslanders" in het con
flict over de IJslandse visserijzones.
zo heeft
Ministerie van Buitenlandse Zaken
in Londen meegedeeld. Hy meldde
verder dat de vier niet-bewapende
hulpschepen, die maandag de Shet
land Eilanden hebben verlaten, naar
IJsland onderweg zijn en binnen 48
uur de nieuwe visserij zone binnen-
LONDEN (AP)
zijn gedood en 17 perso-
tuigen in de buurt
bomaanslag op drie mannen
een exclusief restaurant in de Lon
dense wijk Chelsea, die gisteravond
werd
blonde
NEW YORK (AP/Reuter) De
vroegere Zwarte Panter-leider El-
dridge Cleaver is gisteren na een
ballingschap van zeven jaar in de
Verenigde Staten teruggekeerd.
Bij zijn aankomst op de luchthaven
Kennedy by New York werd Clea
ver, die tijdens zijn thuisreis vanuit i
Parijs werd vergezeld door drie
FBI-agenten, formeel in hechtenis
genomen.
Cleaver heeft zeven Jaar buiten
de V.S. vertoefd, onder meer op Cu
ba en in Noord-Korea en Algerije.
De laatste tijd hadden hij en zijn
vrouw Kathleen te Parys gewoond.
Bij de aankomst van de vroegere
Azevedo overweegt volgens Zwarte Panter-leider stonden op het
New Yorkse vliegveld 75 Journalis
ten gereed maar zij kregen niet veel
'big. kans Cleaver te ondervragen omdat
die meteen formeel in arrest werd
gesteld en afgevoerd.
Naderhand is meegedeeld dat
Cleaver is gelast op 20 januari aan
staande te verschijnen voor een sub
commissie van de Senaat die zich
bezighoudt met de binnenlandse vei- -
ligheidsmaatregelen.
Cleaver werd in 1968 op erewoord
vrijgelaten nadat hij negen jaar had
uitgezeten van de veertien waartoe
hij was veroordeeld wegens poging
tot moord. In datzelfde jaar werd hij
opnieuw aangehouden
ding van een schietpartij. Hij wist
echter naar het buitenland uit te wij-
men overal bebloede mensen die op
de grond lagen of trachtten naar
buiten te komen, aldus een lid van
het personeel.
De dode bezoeker was een Engels
man, de omgekomen vrouw een
Amerikaanse.
Volgens de politie is het soort bom ^e bombrief
gebruikt "gemaakt om zoveel pakje dat w
Deze niet-militaire vaartuigen heb
ben opdracht gekregen defensieve po
sities te kiezen binnen de onlangs
eenzijdig door IJsland ingestelde 200-
mylszone, waarbinnen niet door an-
het eethuis dere dan IJslandse schepen mag wor-
blauwe auto gezien met daarin den gevist. De patrouilleschepen moe
ten als „stootblok" fungeren om de
treilers te beschermen tegen acties
van de IJslandse marine, zoals het
doorsnijden van de netten.
Een dergelijk conflict deed zich
gisterochtend voor. Een kanonneer
boot van de IJslandse marine kapte
geworpen, deelstaat Queensland, is gisteren "n de treil van een Britse visser, die
veertig myl van de oostkust van IJs
land zijn netten had uitstaan.
Maandag waren er besprekingen
Twee werknemers werden gewond mislukt over een regeling waarbij de
aanzienlijke schade werd toege- Britten een bepaald kwantum in de
de postkamer, aldus de IJslandse wateren zouden mogen
vangen.
In de postkamer van het departe-
rijdende auto werd 'n ment van John Bjelke-Petersen,
de premier van de Australische
De materiële schade was zeer
groot, de verwarring verschrikkelijk
en toen het licht weer aanging zag bracht
woordvoerder.
De gewonden, over wier toestand
niets naders bekend is, zijn in al
lerijl naar het ziekenhuis gebracht.
Niet lang
i gewonden te
de ontploffing van
in Canberra in een
geadresseerd aan de
nieuwe Australische premier Mal
colm Fraser ook een bom gevonden
maar die kon onschadelijk worden
gemaakt.
Eldridge Cleaver
mogelijk doden
oorzaken".
Er was vooraf geen waarschu
wing gegeven dat de aanslag zou
plaatsvinden.
Volgens de politie kon een fractie
van het IRA die zich van de orga
nisatie had losgemaakt, schuldig ge socialistische premier Gougn
aan de terreurdaad zijn.
Kort voor de aanslag hebben ge-
Intussen is een IJslandse treiler
die gisteren in he Engelse Grimsby
een partij vis zou aanvoeren, doorge
varen naar Ostende omdat de haven
autoriteiten geen garantie konden
geven voor de veiligheid van de IJs-
Amin naar China Voorzitter
Mao Tse-toeng heeft president Idi
Amin van Oeganda uitgenodigd voor
een bezoek aan China, aldus heeft
radio Oeganda gisteren bekendge
maakt. Amin heeft de uitnodiging
aanvaard. Wanneer het bezoek zal
Whitlam, die verleden week werd plaatsvinden, is niet gezegd.
DAR ES SALAAM (UPI) De
Rhodesische premier. Ian Smith, en
de zwarte nationalistische leider Jos
hua Nkomo hebben een voorlopig
akkoord over machtsdeling in het
door blanken overheerste land be
reikt. Dit hebben Zambiaanse rege
ringskringen meegedeeld.
President Kenneth Kaoenda heeft
de verzekering gekregen dat een de
finitief akkoord Nkomo, leider van
een fractie van de Afrikaanse natio
nale raad (ANC), het beheer zal ge
ven van het Rhodesische Ministe
rie van Buitenlandse Zaken, aldus
genoemde kringen.
Bijzonderheden van de overeen
komst zijn nog niet uitgewerkt,
maar verwacht wordt dat Nkomo de
controle zal krijgen over verschil
lende sleutelposities van de rege
ring en dat het stemrecht van de
zwarte Rhodesiers zal worden uit
gebreid.
Nkomo maakte maandag in Dar es
Salaam bekend dat hij en Smith
een voorlopig akkoord nabij waren,
dat zou leiden tot een constitutionele
conferentie.
=t
>e grondwetgevende vergadering
gisteren ook weer bijeengekomen,
groot aantal afgevaardigden
voor het weekeinde de wijk ge
en naar het noorden uit angst
j)r een linkse staatsgreep,
pij het begin van de zitting leg
de fractieleider van de commu-
jten in de vergadering Octavio
to een felle verklaring af waarin
de regering, waarin de sociaal-
mocraten de meerderheid hebben,
fan beschuldigde op misdadige
|ze terreur te ontketenen in heel
t land en op die wijze het land in
eeën te delen: een conservatief
prden en een progressief zuiden.
ken.
Al vanaf 48 gulden per maandbent u in 1976
uitgebreid verzekerd tegen ziektekosten.
Zonder misleidend eigen risiko, zonder andere
adders onder het gras.
Bel vooralle inlichtingen 0171919331,
of stuureen enveloppe met uw naam en adres,
zonder postzegel, naar antwoordnummer 1
inNoordwyk.
Stichting Het Zilveren Kruis
Ziektekostenverzekering
Uw financiële pijnstiller
Hoofdkantoor Gooweg 51 te Noordwijk
Don Manuel Fraga Iribarne is giste
ren naar Spanje vertrokken, na twee
jaar ambassadeur in Londen te zijn
aanlei- geweest. Hij wacht gespannen op de
komende voor hem beslissende dag.
Fraga is namelijk een man, die
duidelijk in aanmerking komt voor
de functie van eerste minister onder
Juan Carlos, wanneer Franco on
betrouwbare hardwerkende
met Hitiers getrouwen die zich
wel vergelijkt de Spaanse pers bevrijdde
Berlijnse bunker onder Franco gebruikelijk
hadden verschanst), als tegen links,
dat geheel met het bestaande
regeringsstelsel wil breken.
vaak afgeschilderd als i
herroepelijk van het toneel zal zyn aartstechnocraat,
verdwenen.
De uit Engeland vertrekkende
diplomaat is een man met vele
kanten. Hij is politicus, zakenman
en intellectueel en hij geldt in
Spanje als iemand, die een
brugfunctie kan vervullen tussen het buigzaam moet zijn
Fraga was echter ook de man, die
maar al te deskundig de leiding had
van de propagandamachine van het
regime en die veel onderdrukkings-
prefereren valt boven Fraga die hem
de loef zal willen afsteken zoals
die tot dan toe Franco dat altijd ten
Juan Carlos heeft gedaan.
te Nationale Beweging, aan boord
diens jacht, voor de kust
Galicië. Het was toen kennelijk de
bedoeling tot een overeenkomst te
geraken met de krachten van uiterst
De meeste waarnemers verwachten rechts. Fraga wilde voorkomen, dat
hij verwerpt maatregelen verdedigde. Hij
op korte termijn geen vervanging
van de Spaanse premier. Er gaan
geruchten, dat Fraga een ministers
post wil hebben, mogelijk die van
Defensie, onder Arias als premier.
zegt, dat een bewind, wil het dialoog tot stand te brengen met de Tussenpositie
aanvaardbaar zijn, in staat moet intellectuie linkerzijde, maar zijn Een andere moeilijkheid voor Fraga
oude regime, dat hij als minister i
diplomaat heeft gediend; en de
oppositie van centrum-rechts, waar
mee hij zich de laatste tijd
verbonden heeft.
De ambassadeur heeft onlangs zijn
denkbeelden uiteengezet in een boek
„Een Nationaal Doel", dat binnenkort
in Barcelona zal verschijnen. Hij zet
er zijn positie in uiteen van een
.conservatieve hervormer die het als
zijn taak ziet het politieke leven in
Spanje te moderniseren, zonder
essentieel te breken met het
bestaande regime.
Hy is voorstander van een soort
„gradualisme" dat evenzeer gekant is
n spannin-
voldoende
vreedzame
veranderingen doi
wel heel wat anders
stompzinnige politiestaat van Fran-
Autocraat
Deze beginselverklaring wekt de
indruk, dat Fraga een conventionele
liberaal is en een voorzichtig
democraat. Hij is echter een
strijdbare figuur en zijn levenshou
ding is autocratisch. Intellectueel
mag hij dan een man van het
midden zijn, emotioneel behoort hij
tot de rechterzijde. Als minister van
Voorlichting en Toerisme heeft hy
tussen 1962 en 1969 een perswet
Juan
Carlos? Hij is hier duidelijk op uit, zich
zijn positie tussen de christen-de
mocraten van de Tacito-groep aan
zijn linkerzijde, en de Nationale
Beweging (vroeger de Falange) aan
zijn rechterzijde. In Juli sloot Fraga
maar de recente ontwikkelingen
hebben hem niet bepaald geholpen.
Zijn persoonlijke aantrekkingskracht
en dynamiek zouden zwakheden
voor hem kunnen betekenen, wan
neer Juan Carlos zich van het
verleden wil losmaken en wil
heersen zowel als regeren.
De 31-jarige prins is in aanzien
gestegen met zyn handige optreden
in de crisis met Marokko over de
Sahara. Hij kan wellicht van
oordeel zijn dat iemand als de
huidige premier Arias Navarro, een
met andere halfopposi-
tionele figuren als graaf Areiza
Pio Cabanillas (ook oud-minister
van voorlichting) aan bij een
politieke studiegroep, de Fedisa N.V.
Om geen problemen te krijgen met
de wet op de politieke partijen trad
de Fedisa (Federatie van Onafhan
kelijke Studiën) op als een naamloze
vennootschap met een totaal kapi
taal van 4000 peseta's (ongeveer 180
gulden)
In augustus heeft Fraga echter
besprekingen gevoerd met Jose Solis
Ruiz, secretaris-generaal van de
stryd op twee fronten
voeren. De meer idealisti
sche collega's van Fraga binnen de
Fedisa raakten hier echter door
verontrust.
De vertrekkende ambassadeur heeft
veel relaties in Duitsland en
Frankrijk en hij gelooft vast in de
Europese eenwording en in Span j es
rol in dat proces. Hij heeft vrienden
in kringen van het bankwezen en de
zakenwereld hij is trouwens
directeur van een grote brouweri 1 n
Spanje en hij bezit de
rechtstreekse, nuchtere manier van
optreden van de zókenman. Ziin
goed georganiseerde politieke appa
raat in Madrid is ten volle
voorbereid op de kfomende strijd om
de macht.
De Spaanse politiek zal door ziin
aanwezigheid zeker verlevendigd
worden. Met zijn 53 jaar heeft ^il
nog tijd genoeg En wie weet wat de
komende tijd voor Spanje zal
brengen?
DAVID RUDNICK
(Observerdienst)
