FOLKLORISTISCH PLEZIER
5^
w
Bravouretoneel in Hugo ClausThuis
MAANDAG 17 NOVEMBER
TRIJFEL
e.d
Kje i
150 pagina's uitgegevnfireiz-
ie/d Prisoners oj conscience
in the USSR: their treatment
and conditions". In tiet Engels
dus. Uit dit boekje wordt goed
duidelijk, dat het eufemisme
„werkkamp" rustig kan wor
den vervangen door „concen
tratiekamp", ook al zijn de
condities er minder erg dan in
dt Duitse concentratiekampen.
Of ze ook minder erg zijn dan
in de Japanse, lijkt me nog de
vraag. Ik ivil hier even aan
dacht vragen voor één aspect:
de voeding in de kampen en
gevangenissen in de Sowjet-
Unie.
Een dina valt meteen ov: de
hoeveelheid voedsel die de ge-
vangene krijgt, behoort tot de
strafmaat. De kampen zijn on
derverdeeld in „gewoon re
gime" en streng regime" en
„zeer streng regimeen
naarmate het regime strenger
is. is de hoeveelheid voedsel
die de aewvnove kriiat klu
ner. Raisa Palatnik, een Jood
se bibliothecaresse die twee
jaar uitzat wegens anti-Sow-
jetrussische-laster en die ik
onlangs in Kopenhagen ont
moette. beschrijft het dage
lijks maal in een kamp met
gewoon regime als volgt:
..Ze gpnen on* drie keer per
dag te eten. 's Morgens dunne
watergruwel, rotte vis en thee
met 20 gram suiker, 's avonds
hetzelfde, maar zonder suiker.
Het middageten bestond uit
koolsoep, gemaakt van water
en beentjes. Verder haverpap
of soms een kleine aardappel
met groente. En elke dag on
geveer een pond brood".
De ex-politieke gevangene
Joeri Gendler beschrijft als
volgt de maaltijd in het Mor-
dovische kamp streng regime
ZH KH 3S5-19 in 1973:
Ontbijt: soep met aardappe
len en gerstebrood. Middag
eten: koolsoep, watergruwel
met gerst, of haver of gierst
erin. plus brood. Avondeten:
watergruwel, vis of viskoekjes
en brood. Dat icas het. Men
bedenke daarbij, dat deze ge
vangenen zioare arbeid moe
ten verrichten onder bijzonder
miserabele omstandigheden.
Een rapport over het eten in
een der kampen in het district
Perm méldt: „MVe krijgen rotte
aardappels en kool voorgezet.
Dikwijls vinden we maden en
kakkerlaken in ons eten, en
de eetzaal stinkt naar rotte
vis. Ondanks de chronische
honger weigeren de gevange
nen het avondeten als er rotte
vis wordt geserveerd, maar dat
heeft nog geen enkele verbete
ring gebracht".
Kool
Tijdens het Sacharow-tribu
naal in Kopenhagen ontmoette
ik de Litauer Simas Kudirka.
Wat men in het westen niet
begrijpt (zei hij tegen me), is
hoe 't weinige voedsel dat we in
de kampen te eten kregen, er
in werkelijkheid uitzag. Kool
is geen kool zoals die hier
wordt gegeeten. Die kool is ge
woon gegroeid, op het moment
dat hij op zijn bést was is hij
niet geplukt, hij is op het veld
weer ineengeschrompeld, be
vroren. en het jaar daarna is
hij weer gaan groeien en toen
alle kracht eruit was is hij ge
plukt en op transport gesteld.
Tegen de tijd dat hij in het
kamp aankwam had die kool
geen enkele gelijkenis meer
met de kool die hier in het
westen wordt gegeten.
Kudirka had ter vergelijking
fotokopieën bij zich van het
menu in de week van 28 de
cember 1974 tot 3 januari 1975
in de Amerikaanse suite pri
son Trenton. Ik neem daar het
menu van maandag 30 decem
ber 1974 uit over:
Ontbijt: bloempap, melk,
broodjes, perzik uit blik, 100
gram grapefruitsap, marga
rine, brood, koffie met room en
suiker. Middageten: bonen
soep, gebraden biefburger,
bruine jus, gestoomde rijst, be
boterde maiskolf, amandel-
puddinkje, kluitje margarine
met brood, thee met suiker.
Avondeten: gekookte spaghetti
met tomatensaus op z'n Ita
liaans, salade van kool en ana
nas met dressing, stukje par
mezaanse kaas, citroengelei,
brood, koffie met room en sui
ker. Daarbij ook nog „buttered
waxed beans", misschien zoiets
als beboterde taugé?
Slechter
Niet alleen dat je minder te
eten krijgt in de Russische
kampen naar je gelang je in
miserabeler omstandigheden
verkeert en harder moet wer
ken, bovendien is het horig er -
dieet de laatste jaren nog iets
teruggeschroefd en is het
moeilijker geworden in de
kampkantine iets aan voedsel
bij te kopen. Ook mogen door
familie niet meer, zoals voor
1970. twee pakjes met voedsel
en kleding per jaar worden ge
stuurd, maar nog slechts eer,-
tje, en dan pas na het uitzitten
van de helft van de straftijd.
Ook mogen nu geen boeken en
tijdschriften meer worden ge
stuurd zoals voor 1970. Ik ci
teer tot besluit de sarcastische
laatste woorden van Krasnow-
Levitin in Kopenhagen, nadat
hij uitvoerig over de onder
drukking van de religie had
gesproken: „En voor de rest is
alles prima in orde in de
USSR. Vive la marovise'
NICO SCHEEPMAKER
LEIDEN Het LAK-theater(tje)
onder de hanebalken van pand 150
aan het Levendaal, zat zaterdag
avond mudvol. De bezoekers, die er
enkele guldens en een klim over tal
rijke traptreden voor over hadden
gehad, kregen culturele waar voor
hun geld en moeite. Twee puur Leid-
se amateur verenigingen, het dans
ensemble ACHALAY en het zigeuner
orkest CSARDAS, vertolkten met
ai hun kunnen en enthousiasme een
gc-mengd Joegoslavisch, Hongaars,
Roemeens en Russisch programma.
Nagebootste folklore-in-reiryjultuur
dus.
"Csardas", het drie jaar jonge
studenten-zigeuner-orkest bestaat uit
strijkers, drie houtblazers, een ak-
kordeonist en een vaardig zijn stok
ken hanterende cimbalist. Er zit
genoeg muzikale drift in dit twaalf
mannen en vrouwen sterke ensem
ble, dat door een bekwame Stehgei
ger wordtaangevoerd en aange
vuurd. Nu en dan traden uit het
g'-oepje één of twee naar voren, om
hun bedrevenheid te tonen. Dat de
zuiverheid soms wankelde, was men
door de zekere vaart en het muzi
kaal plezier van de spelers geneigd
te overhoren. Op hun beurt liepen en
sprongen, kringden en rijden de kleu
rige dansers hun figuren, door het
orkest vreugdevol begeleid, in re
gelmaat, discipline en in toom gehou
den jolijt, voor zover dit een goed ge
oefend Nederlands gezelschap al
thans mogelijk is. De hoofdaccenten
van muziek en dans vielen niet altijd
nauwkeurig samen.
De ster van de avond was echter
ongetwijfeld de Roemeense pan-flui-
tist Nicu Pourvu. Wat deze topfiguur
in zijn vaderland uit een 28 pijpen
rijk, doch in feite eenvoudig, niet van
moderne gemakken voorzien instru
ment aan klank en expressie in ve
lerlei variaties met een geweldige
virtuositeit en gloed te voorschijn
kan toveren, zou men niet geloven
zonder het zelf gehoord te hebben.
God Pan had het hem niet verbe
terd.
JOHAN VAN WOLFSWINKEL
Van Blerk: moeite met instrument
LEIDEN Gérard van Blerk bracht
tijdens het koffieconcert van gister
ochtend als eerste werk een van de
minder bekende sonate's van Schu
bert, nl. op 78 in G (Deutsch 894)
uit 1826. Hoewel de oorspronkelijke
uitgever het werk niet als een sona
te wilde erkennen, en het uitgaf als
Fantasie, Andante, Menuetto und
Allegro, heeft Schubert het wel de
gelijk als een eenheid bedoeld.
Van Blerk ging slechts in zoverre
met de componist mee, dat hij de
vier delen op dezelfde manier bena
derde: het "himmelhoch jauchzend"
verwaarlozend, maar met des te
meer nadruk op het "zum Tode be-
trtibt". Dat de pianist herhaaldelijk
misgreep is wellicht verklaarbaar
uit het feit dat Van Blerk hyperge
voelig is voor het instrument dat
hij bespeelt. Het grapje doet soms
opgeld, dat van alle musici de pia
nist het het gemakkelijkst heeft, om
dat hij nooit zijn instrument hoeft
mee te nemen. Niets is minder
waar: een pianist moet altijd maar
afwachten, wat voor een instrument
hij voorgezet krijgt; en voor ieder
merk geldt, dat elk exemplaar zijn
eigen hebbelijk- en onhebbelijkheden
heeft.
In Debussy (Images en L'isle joy-
cuse) gelukte het Van Blerk om
althahs zijn opvattingen over te bren
gen, hoewel ook hier aan de afwer
king het een en ander ontbrak. Het
zelfde gold voor de toegift, die ove
rigens bij de rest van het program
ma nauwelijks paste: de sonate in
C van Scarlatti, Longo 104.
RON HARMS
CAMERA: "Casque d'or'' dag. 7.00
9.15 uur, 18 jaar.
Kindermatinee: "Nieuwe avontur
T entoonstellingen
theaterpoppen Auke Blan-
W.v.ssenaar Tentoonstelling wandkle-
Ans de Groot; foto's van
Tentoonstelling schilderije
.__i Dik Trom".
zo. 2.00 en 4.15 uur. AL.
STUDIO: "Profession reporter"
2.30. 7 00 en 9.15 uur zo ook 4.45 i
14 Jaar
LIDO: "Dr. Pulver zaait papave
dag. 2.30, 7.00 én 9.15 uur zo.
4 45 uur 14 jaar
TRIANON: "Het verborgen gewe
dag. 2.30. 7.00 en 9.15 uur. zo ook
uur. 18 jaar
REX: "In Tirol gaat de ontucht 1
dag. 7.00 en 9.15
20.3Ö'en*za! 2.30 u
Intensieve verpleging: dag
lilfi uur: eerste klasse- de eel
Annakllniek:
Klasse afdeling van 13.00-14.30 t
van 18.30 tot 20.00 i
Derde klasse bezoekuur van 13.C
14.00 uur en 18.30-19 30 uur
Knderzaal: van 13 00-14 00 i
Kindermatièel: ''50 Jaar Walt. Disney". woensdagavond (uitsluitend voor
Wassen
linosne<
Ehrhch.^ \'i
de bibliotheek of
i Straten, tot
eind november Open
31 Werk van de beeldhouwer Kees
Galerie De Ruip! Hooglandse Kerk-
gracht 40. expositie Gerard de Reus
schilderijen. Koert Luide schil
derijen en B J Carller reisschetsen.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst
ilscb zieke
dag 13.00 uur tot woensdag 13.C0
(Dlaconesse
13.00 uur tot zaterdag 13.00
ifor 26 april 1976)
Atelier „De Scherf' Nassaulaan 41
Oegstgeest. tel 150220 Ans v d Helde
miscb ziekenhuis behalve van dlns-
'seobi
ikenbt
Bezoekuren Ziekenhuizen
A vond bezoekuur;
uders» vaD 18 30—19 30
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve klmle-
ren) zijn de bezoekureD al9 volgt:
Elke dag:
14 15—15.00 uur
18.30—19.30 uur
Voor de prematurenafdellng gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor
Maandag c/in vrijdag:
18 30—18 45 uur
/nterdag en zondag:
14 45—15.00 uur
itlge patiënten
tlge patiënten door.
bezoek wordt toegestaan, kan
'"undlgt
trekke
listige patiën
wordt toegest
verpleegkundige hier'
Bezoelullden kinderafdeling:
Elke dai
13 45—14
5.00
Tot 5 dec. Geopend
10—12 uur v.m. en van z—o uur n:
ma., di. en do. ook van 79 uur n
Leidse bioscopen
LUXOR: "The wild bunch", dag.
14 jaar bebbeD
kinderafdeling
18.30—19 00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: ie en 2e klas 11—11.30
13 30—14.16 en 18.30—19 30 u: 3e klas
13 3014 15 en 18 3019 30 u Kraam-
15—16 3
ouders 18
afdeling;
D van 18.30
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van en naar Schiphol
kunnen dag en nacht wordeD gemeld
bij bet Informatiecentrum Geluids
hinder Schiphol (0201760OO)
(§uc/ ?ÏLeuws
1? november 1975
Honderd jaar geleden stond
in de krant
Den 23-sten October ver
liet de "Lennie", een schip
uit Yarmouth (Nieuw Schot
land) onder bevel van kapi
tein Hatfeld, de haven van
Antwerpen om naar New
York te gaan. Den 31-sten
sloeg een deel van het
scheepsvolk aan het muiten
en de kapitein, stuurman en
bootsman werden vermoord.
Een ander deel van het
scheepsvolk vreesde hetzelfde
lot te zullen ondergaan. Zij
wierpen flesschen over boord
met briefjes, waarbij in het
Fransch en het Engélsch om
hulp werd verzocht. Een der
flesschen spoelde aan de
Fransche kust aan,
ivaarop een schip werd afge
zonden en de "Lennie" werd
aangehouden. Aan boord wa
ren vijf man en een jongen,
van wie vier verdacht wor
den van medeplichtigheid
aan het oproer, terwijl zes
anderen, allen Grieken, in 'n
boot ontsnapt zijn. De Len
nie zal naar St. Nazaire
worden gevoerd om de be
schuldigden aan de En-
gélsche autoriteiten over te
leveren.
Vijftig jaar geleden:
Het aantal corruptiegeval
len in Rusland neemt hand
over hand toe. Volgens de
"Dni" is te Pskow weer een
politieschandaal ontdekt, dat
geleid heeft tot de aanhou
ding van zes inspecteurs, vijf
agenten en twee recher
cheurs. Zij worden beschul
digd van machtsoverschrij
ding. corruptie. 'afpersing,
roekeloosheid met staatsgel
den, mishandeling van gear
resteerde vrouwen en meisjes
en "het in discrediet brengen
van het sow jet-gezag". Een
der inspecteurs oefende te
vens het beroep van bordeel
houder uit. Voorts hebben te
St. Petersburg twee artsen
terecht gestaan, die tegen be
looning ten onrechte twee
jongelieden voor den militai
ren dienst hadden afgekeurd,
volgens een van de artsen op
verzoek van mevrouw Zinow-
jew, echtgenoote van een der
Sovjet leiders.
PANDA EN DE ljULPVAART
67 - 130 "B'walla roept de krokodillen op!" zei Panda terwijl
hij haastig op stond. "En ik heb geen zin om door die bees
ten opgegeten te worden, hoor! Kom Karmozijn - we gaan er
vandoor Bobo wil ons misschien wel helpen ontsnappen."
Maar dat wilde de inboorling niet.
"Niet ontsnap." zei hij. "Dan B'walla boos op ikke. Nee, me
neer ABC liierblijf en wij schurkzoek."
En dus volgde Panda hem eve later het oerwoud in.
"Het zal niet meevallen om Joris te vinden," mompelde hij.
"Hij is in de zeppelin gevlucht - en die gaat vlugger dan wij
ooit kunnen lopen. Bah! Joris is toch wel erg slecht om ons zo
achter te laten!"
Intussen zat Joris hoog en droog in de kabine van het lucht
schip - mnar onbezorgd ws hij nirt
"Hier vlieg ik - vrij en blij momp.elde hij. "En het kleine
baaske dopt mijn boontjes. Dat is mooi geregeld.
Hoewel... hij is door mijn daden misschien in grote moeilijkhe
den gekomen. Ach - mea culpa! Had ik maar niet zo'n gevoe
lig geweten..."
Kooktip
Zet voor dit dessert V2
fles eenvoudige jonge ro
de wijn in een niet te wij
de pan op met 2 dl water,
2 kruidnagels. 150 g sui
ker en 1 stukje citroen
schil. Laat het mengsel
zachtjes koken tot alle sui
ker is opgelost. Schil
8 niet te grote en vooral
ook niet al te rijpe hand
peren, maar laat het
steeltje er aan. Temper
het. vuur en zet de peren
er dan recht overeind in.
Leg een deksel op de
pan en laat de peren zo
ongeveer 20 min heel
zachtjes sudderen. Til ze
voorzichtig uit de pan en
zet ze weer recht overeind
in glazen schaaltjes.
Laat het vocht boven fel
vuur tot ongeveer 2>i dl
inkoken en giet het dan
over de peren.
WINA BORN
FRED BASSET
F* IE PA, ik i~rs.ee
m,*j NB-e- ui
saj »iepr je wer
fVODPP /f/VMC J'J «EEfl
t>E HAMXCHOCM HIBT Of
De
Generaal
De
bom
virtuoos
Copyright:
Oberon/Haarlem.
Tekenaar: Peter de Smet
De
avonturen
van
Jommeke
De
Gras
mobiel
Nu moeten wij gras
gaan eten om een
nieuwe geit te
q kunnen kopeny
S _/~"t dt
LEIDEN/OEGSTGEEST Een het bevat zou je bijna geneigd zijn
toneelstuk van Hugo Claus met in om van een klucht te spreken. 'Thuis'
de hoofdrollen Leo Beyers (bekend is in elk geval (te) licht verteer
van de televisieserie 'Klaverweide'), baar consumptietoneel, dat niet over-
Ank van der Moer (bekend van eenkomstig het niveau is, waarop
vroeger) en Elly van Stekelenburg Claus zich tot nog als schrijver
(bekend van de witkar). Dat moet heeft bewogen. Thuis' gaat over een
wel een vol zaal trekken, het au- vijftiger, Theo (Leo Beyers), die
latheater van het Rijnlands Lyceum met een oudere vrouw, Monique
was dan ook afgeladen toen het (Ank van der Moer) is getrouwd
nieuwste stuk van veelschrijver Claus en zijn sexuele verlangend al Ja-
er zaterdagavond werd opgevoerd, ren heeft moeten onderdrukken. Piot-
Claus kenners hebben zich ervan seling doet zich dan de onwaar-
kunnen overtuigen, dat Thuis' niet schijnlijke situatie voor, dat vader
tot de sterkste stukken van de Vaam- Theo de vriendin van zijn zoon bij-
se auteur behoort. Claus zelf heeft na letterlijk in de schoot krijgt ge-
zijn jongste toneelwerk een bizarre worpen. Deze situatie is daarom zo
komedie genoemd, maar rekening hou ongeloofwaardig, omdat de geschie
dend met de vele dolle momenten die denis zich afspeelt in een kleinbur
gerlijk Vlaams milieu, waar derge
lijke progressieve ideeën nog langs
niet hebben post gevat. Maar om
de draad van het verhaal weer op
te nemen, het amoureuze avontuur
tje loopt op een fiasco uit en om
het bij zijn vrouw een beetje goed
te maken zal Theo de oude, kindse
huisgenote Lena (Elly van Steke
lenburg) wel even uit de weg rui
men. Ook in dit geval blijft het bij
een stuntelig pogen. Zoon en vrien
din verlaten na dit incident de ou
derlijke woning en voor Theo en
Monique gaat de zorg voor de se
niele Lena weer verder. Claus heeft
voor deze onzinnige gescheidenis de
komedie vorm gekozen en niet zon
der succes, want er valt heel wat af
te lachen. Maar nogmaals, de groot
ste bezwaren liggen in de situering
van het gegeven. Er zijn lichte aan
zetten tot psychologische verdieping,
tot verinnerlijking van sommige ka
rakters, maar die worden te gauw
weer overspeoeld door een vermake
lijke situatie. Het spel van Leo Bev
ers was helaas wat al te duidelijk
op effect berekend; de acteur
schmierde van begin tot eind. Ank
van der Moer speelde zoals van haar
verwacht kon worden en Marja
Huijnen speelde de verleidstersrol ten
behoren. Een schitterende rol ten
slotte van Elly van Stekelenburg als
de invalide, oude vrouw.
PIETER C. ROSIER
