Bereidheid om ie
helpen in derde
wereld neemt af
KOMST JAVANEN INZET KORT GEDING
Eis tien jaar
voor doodslag
op man (44)
KVP-Limburg: snel een
rampenplan opstellen
gJÜ
OND£TjOEK
PANORAMA
Kamer stemt in
met CRM-beleid
PronkOnrustbarende daling
Sluiting geeist van
suikerfabriek CSM
f n Philips Hoogtezou
zorgt o.a. voor weerstand
521JDAG 14 NOVEMBER
BINNENLAND
PAGINA 7
ADVERTENTIE
Dan Haag (SP) Tegen 't Konink
rijk der Ne delflanden heeft 't Javaan
se lid van de Surinaamse Staten, Sa-
Mm Somohardjo 'n kort geding laten
aanspannen bij de president van de
Haagse rechtbank. Hij heeft de
opdracht daartoe gegeven aan een
groep advocaten, onder wie de
Utrechter Jap-A-Joe.
De eis is, dat Nederland voor de
onafhankelijkheid van Suriname op
25 november aan een groep van
tenminste 6000 Javanen, namens wie
Somohardjo zegt te spreken, pas
poorten afgeeft.
„Wij moeten naar Nederland om te
voorkomen, dat wij straks op de
datum van de onafhankelijkheid
automatisch de Nederlandse natio
naliteit verliezen en de Surinaamse
nationaliteit krijgen", zei Somohardjo
vanmorgen. De Javanen willen de
mogelijkheid van uitwijken naar
Nederland behouden, omdat zij de
gebeurtenissen na de onafhankelijk
heid niet vertrouwen.
Somohardjo deelde mee, dat een
financieringsmaatschappij op de
Eahama-eilanden bereid is de
overtocht van de Javanen a 1500
gulden per persoon te betalen.
„Zodra we de paspoorten hebben,
kunnen er vier kisten per dag de
Atlantische Oceaan oversteken", zei
Somohardjo. Voorwaarde van de
Bahamese financieringsmaatschappij
is wel, dat het geld binnen acht
dagen wordt overgemaakt.
Somohardjo ziet als uitweg voor de
„armsten onder de armen" dat zij
ingaan op het aanbod van de
Verenigde Assurantiekantoren te
Rotterdam voor een afbetalingsrege
ling van 50 gulden per maand,
inclusief de eis om een levensverze
kering af te sluiten. In dat geval
zouden de Javanen uieindelijk wel
ruim 3000 gulden voor hun overtocht
betalen.
Somohardjo zei, dat al in januari
1974, dus nog voordat de regering
bekend maakte dat zij streeft naar
onafhankelijkheid voor het einde
vafi 1975, de paspoorten voor 6000
„van mijn mensen" zijn aangevraagd.
„Wij hebben de kwitanties". Maar de
aanvragen zijn, aldus de lezing van
Somohardjo, verdwenen na de brand
in het bureau van de burgerlijke
stand in Paramaribo, in mei van dit
jaar. Volgens een bepaling van de
Surinaamse regering zouden Java
nen nu alleen een paspoort in
Paramaribo krijgen als zij tevens
een vliegticket kunnen laten zien
Somohardjo zei, dat ook een
Arabische organisatie, die hij niet
met name wilde noemen, om
„geloofsredenen" bereid is drie
miljoen Amerikaanse dollar voor de
overtocht van de Javanen neer te
tellen.
Deel D"66 wil
toch
cloorgi
gaan
DEN HAAG (SP) Een stroming
in de politieke partij D'66 onder lei
ding van de Vroegere staatssecreta
ris van Justitie mr. J. F. Glastra van
Loon wil doorgaan met de partij en
wél deelnemen aan de verkiezingen
voor een nieuwe Tweede Kamer in
1977.
Glastra van Loon staat kandidaat
voor de functie van tweede voorzit
ter van de partij. In Leiden wordt op
29 november een nieuw bestuur ge-
DEN HAAG (SP) Steeds minder mensen willen als
deskundige of vrijwilliger in ontwikkelingslanden werken.
Minister drs. J. P. Pronk van Ontwikkelingssamenwerking
heeft dit gezegd in antwoord op vragen van Tweede-Ka
merleden. Zij kondigde aan een onderzoek te zullen instel
len naar de onrustbarende daling van de bereidheid. Als
voornaamste reden zag hij zélf de onzekere werkgelegen
heidssituatie.
De minister ontkende dat er tussen
hem en zijn collega Duisenberg van
financiën een tegenstelling bestaat
over hulp aan Indonesië. Pronk zou
geldstroom naar Indonesië
Tevens valt dan de beslissing afknijpen, terwijl Duisenberg juist
i nog wel of niet meer moet
deelnemen aan de volgende parle
m entsverkiezingen.
Een andere groep leden onder aan
voering vah de Tweede-Kan^rleden lingsbalans
drs. E. Nypels en drs. G. Nooteboom verbeterd. Nu
stellen voor de ideeënwereld van D'66
In te brengen in ,een gesprek met
andere partijen.
meer geld naar dat land zbu willen
toepompen. De ontwikkelingshulp in
het algemeen aan Indonesië Is voor
1976 verminderd, omdat de beta-
het land is
dt alleen nog geld
voor bepaalde projecten gegeven, zei
Pronk.
MIDDELBURG (ANP) De in
specteur van de Milieuhygiëne in
Zeeland, dr. A. Adriaanse, is bij de
Kroon in beroep gegaan tegen de
beslissing van B. en W. van Sas van
Gent niet over te gaan tot sluiting
van de suikerfabriek van CSM in
Sas van Gent. Met de mogelijke
sluiting zouden 400 mensen zonder
werk komen.
Aan het begin van de bietencam
pagne, in september, hebben B. en
W. van Sas van Gent geweigerd ge
hoor te geven aan de oproep van de
inspecteur CSM niet in bedrijf te
stellen omdat voor de pulpdroge-
rij en het ketelhuis van het bedrijf
geen hinderwetvergunning is afge
geven.
Als de ketels niet kunnen worden
gestookt kan de hele fabriek niet
Gent. Het college van B. en W.
achtte dat onverantwoord. Zij ne
men het de inspecteur vooral kwa-
racht tot s
ting drie dagen voor het begin van
de bietencampagne '75 heeft gege
ven. De gemeentewoordvoerder gaf
toe dat het bedrijf stofneei'slag en
roet in de omgeving veroorzaakt.
Volgens de gemeentewoordvoerder
moet er een 60 meter hoge schoor
steen komen die bij de campagne in
1977 in gebruik kan worden geno
men. Ook gaf hij toe dat zowel
CSM als de gemeente 1 "enige laks
heid" kon worden verweten bij de
oplossing van het probleem.
Duisenberg heeft onlangs in Indone
sië gesproken over de besteding van
een deel van de honderd miljoen
gulden die de regering beschikbaar
heeft gesteld in het kader van de
bestrijding van de werkloosheid. Het
geld is bestemd voor hulp aan
bedrijven die exporteren in dit
verband is sprake van een grote
order voor DAF-trucks van Indone
sië. Deze zaak staat los van de
begroting van ontwikkelingssamen
werking, betoogde Pronk.
Hij ontraadde de Kamer een
voorstel aan te nemen van de
liberale oppositie om enkele honder
den*.- miljc'enen guldens minder voor
ontwikkelingshulp uit t e geven. De
VVD wil 350 miljoen beschikbaar
houden als garantie voor investerin
gen van het bedrijfsleven in de
derde wereld. Pronk vond dit
overbodig. Er staat voor dit doel 200
miljoen op de begroting. Er is
echter voor nog maar ruim tachtig
miljoen gulden een beroep gedaan
op de overheid om garant te staan,
aldus Pronk.
lukt met het Christen-Democratisch
Appél. Worden ARP, CHU en KVP
het in - de komende maanden niet
eens over die ene lijst voor de volgen
de verkiezingen en over de grondslag,
dan is 'het CDA voor KVP-fractie-
voorzitter Adrlessen van de baan.
Mr. Andriessen zei dit gisteravond in
een NCRV-radio-uitzending,
Andriessen constateerde overigens,
dat er in het parlement weinig blijkt
van een toenadering tussen KVP en
ARP reger ingspartijenen C(HU
(oppositie), „eerder het tegendeel'.
Een groep van enkele honderden mensen, voor het meren
deel leden van de werkgroep Israël, heeft gistermiddag bij het
ministerie van Buitenlandse Zaken een petitie aangeboden.
Dit in verband met VN-resolutie omtrent het zionisme. De pe
titie werd aangeboden aan drs. G. Ringalda (links), op het
ministerie speciaal belast met VN-zaken.
DEIN HAAG (ANP) In grote
lijn heeft de Tweede Kamer instem
ming betuigd met het beleid van de
bewindslieden van Cultuur, Recrea
tie en Maatschappelijk Werk. Met
name de PvdA-fracties constateer-
dè gisteren, tijdens de begrotings
behandeling, dat minister Van Doorn
en staatssecretaris Meijer wel dege
lijk ©en beleid voeren dat, afgezien
van de veel grotere financiële ruim
te die zij hebben, een ombuiging is
naar de doelstellingen zoals zij die
geformuleerd hebben. Door een groot
aantal nota's is een poging gedaan
hefc beleid duidelijker te maken, er is
op verschillende terreinen systtema-
tisch naar het beleid gekeken, nieu
we beleidsvoornemens zijn er in op
genomen, stelde de socialiste Haas-
Berger vast.
Namens dg christendemocraten
bracht KVP-woordvoerster Garde-
niers-Berendsen haar respect over
voor het feit dat de CRM-ploeg
ADVERTENTIE
Voor vitamine D en energie. i
'n Philips Hoogtezon is^goed h
s Hoogtezon,
Raadpleeg vooraf u<
PHILIPS
DEN BOSCH (ANP) De offi
cier van Justitie bij de ï-echtbank te
Den Bosch mr. J. Peynenburg, heeft
gisteren tegen de 24-jarige J.M. uit
Eindhoven wegens doodslag tien jaar
gevangenisstraf met aftrek van
voorarrest geeist. Verdachte zou op
14 mei van dit jaar in Eindhoven
de 44-jarige F. van den Besselaar
om het leve nhebben gebracht door
hem met een steen op het hoofd te
slaan en te wurgen.
Daaraan was een drinkpartij voor
afgegaan in een café te Eindho
ven. Bij, het verlaten van dit café
zou hij door V.d. Besselaar onzede
lijk zijn betast, waarover hij zich
ontzettend kwaad gemaakt zou heb
ben. Dit alles naar de verklaringen
van de verdachte zelf. Eveixeens
volgens die verklaringen zou hij v.d.
Besselaar een stomp hebben gege
ven waarbij deze zodanig werd ge
raakt dat hij op het trottoir bleef
liggen. M. zou daarop in paniek zijn
geraakt bij de gedachte dat hij wel
eens in' de gevangenis terecht zou
kunnen komen en heeft de nog steeds
op de' grond: liggende man de keel
dichtgeknepen. Hij begon met de
bewusteloze man te sjouwen, die
daarop echter bij kenniskwam. Toen
heeft hij hem met een steen op het
enerzijds het kabinet heeft gehou
den aan de regeringsverklaring voor
wat betreft de centrale plaats van het
welzijnsbeleid, maar anderzijds duide
lijk stelt dat de expansieve groei,
ook van dit departement, zijn gren
zen' kent.
Bij alle instemming had de socialis
tische fractie toch oxxzekerheden. De
grote vraag is of we werkelijk de in
strumenten hebben om dit beleid
verder uit te voeren. Of het wel door
zichtig gemaakt kan wordexi en zo
danig uitgevoerd dat alle voorzie
ningenvoor iedereen beschikbaar zijn
of daar terecht komen, waarvoor ze
bedoeld zijn, aldus mevr. Haas.
CPN-woordvoerder Wolf zei het
kunst- en welzijnsbeleid van de re
gering volstrekt onaaxivaardbaar te
vinden. Onthullend te zien hoe kil
de beeldende kunst bejegend wordt.
Bij een groeiend aantal leden van de
BBK lopen uitkeringen en subsidies
terug, terwijl ook de pot voor de ex
perimenten omlaag gaat. In de wel-
zijxxssector is schraalhans keuken
meester, was zijn conclusie.
Mevr. Van Veenendaal- Van Meg-
gelen (DS'70) toonde zich bezox'gd'
over het feit dat de post bijstand in
1976 55 procent van de totale be
groting beslaat. Zij drong er bij de
regering op aan een zeer geconcen
treerd onderzoek bij een aantal bij
stand ontvangende gezinnexx te la
ten verrichten teneinde de verhalen
over vermeend misbruik van sociale
wetten op waarheid te kunnen toet-
Volgende treek
totale maans
verduistering
UTRECHT (ANP) Een
"magnifiek natuurgebeuren"
noemt de volkssterrewacht Si
mon Stevin de volledige
maansverduistering die zich
dinsdagavond 18 november om
acht minuten over half tien zal
gaan voordoen als de volle
maan in de slagschaduw van
de aarde verdwijnt.
Als er geerx wolken zijn,
wordt dit de eex'ste totale
maansverduistering sinds 19
december 1964 die in de Bene
lux in haar geheel kan worden
gevolgd (van 21.39 uur op 18
november tot ruim een uur na
middernacht). Het is namelijk
een vrij zeldzaam natuurver
schijnsel, dat de door de zon
vex-oorzaakte slagschaduw van
de aarde precies in de richting
van de volle maan wijst.
hoofd geslagen en hem achter een
op de parkeerplaats staande auto ge
sleurd. Daar heeft hij zijn slacht
offer de keel opnieuw dichtgeknepen,
waarop deze is overleden.
Mr. Peynenburg constateerde dat
verdachte al de sporen van het mis
drijf heeft uitgewist. Het geld in de
portefeuille van het slachtoffer, een
bedrag van rond duizend gulden,
heeft hij op verschillende plaatsen
verbox-gen.
Politie tast
nog in duister
over moord op
21-jarig meisje
GRONINGEN (ANP) De dader
van de moordaaixslag op de 21-ja-
rige Riny Van der Heide aan de
Parkweg in Groningen heeft in de
nacht van woensdag op donderd ag
in totaal dertien schoten gelost met
een vuurbuks. Het wapen had een
kaliber van .22. De hulzen werden
in de kamer van het meisje aange
troffen. Enkele van de schoten heb
ben het slachtoffer dodelijk getrof
fen. Riny Van der Heide was werk
zaam aan de balie van de gemeen
telijke sociale dienst in Groningen.
Wanneer de schoten precies gelost
zijn, is nog niet duidelijk. Het moet
echter gebeurd zijn tussen woens
dagavond zes uur en donderdagoch-
tend acht uur. Een huisgenote en
collega van het slachtoffer, jannie
Kuipers, had woensdag om zes uur
de woning verlaten die zij met het
slachtoffer deelde en was donder
dagochtend weer teruggekeerd. Riny
had om acht uur op haar wei*k moe
ten zijn. jannie Kuipers die pols
hoogte ging nemen, vond het li
chaam van haar vriendin ruggelings
op de divan liggen. Haar gezicht zat
onder het bloed. De onmiddellijk
gewaarschuwde politie stelde kort
daarna een vluchtig buurtonderzoek
in. Daaruit bleek dat enkele mensen
wel wat gehoord en iemand gezien
hadden, maar meer dan deze vage
gegevens zijn de pollitie tot op heden
niet bekend.
Het is evengoed mogelijk dat er
meer daders bij betrokken zijn, aldus
hoofdinspecteur Horstmann, die het
onderzoek leidt. Over de mogelijke
motieven tast de politie oook nog in
het duister.
TUSSEN GROEN EN ROOD
UTRECHT (SP) De Nederlandse Vereniging Bescherming Voet
gangers eist een overgangsfase tussen het groene en het rode licht in
de voetgangerslichten.
Voorzitter mevrouw V. I. van der Does-Enthoven, die daar gisteren
in Utrecht tijdens een studiemiddag over sprak, verklaarde, dat on
derzoek in het buitenland heeft aangetoond dat vergelijkbare onge-
valscijfers bij verkeerslichten zonder overgangsfase bijna 85% hoger
zijn dan bij die met een overgangsfase.
In verschillende plaatsen in Nederland, vervolgde zij, wordt met suc
ces tussen het groene en rode voetgangerslicht knipperend groen
getoond. De ervaringen met zo'n overgangsfase ondersteunen de on
derzoekresultaten uit het buitenland. „Bevordering van de veiligh d
voor overstekende voetgangers eist dat deze maatregel overal wordt
toegepast", aldus de voorzitter.
Wat zou u in zijn plaats antwoorden op vragen als;
Zijn Surinamers na de onafhankelijkheid
hier nog welkom? Jan Nee [IjGeen mening
Vindt u dat Surinamers zo spoedig mogelijk terug
zouden moeten? Ja Nee Geen mening
Zou u een Surinaams gezin als buren willen
hebben? Ja Nee Geen mening
Hebben Surinamers evenveel recht op werk als
Nederlanders? JanNeeQGeenmenina'
Zou u een Surinaamse huisarts willen hebben?
Ja Nee n Geen mening
Hoe alle Nederlandse buren erover denken, is nu
geen geheim meer. Want Panorama publiceert
deze week de uitslag van een wetenschappelijk
verantwoorde enquête. Lees of uw buurman er
net zo over denkt als u.
MAASTRICHT (SP) Ei* moet zo
snel mogelijk een gecoördineerd ram
penplan worden samengesteld, waarin
ondermeer de voorlichting is geregeld
door het inschakelen van de Regio
nale Omroep Zuid. Dat zegt het be
stuur van de KVP-Limburg in een
gisteren uitgegeven verklaring naar
aanleiding van de ramp vorige week
bij DSM, waarbij veertien doden vie
len. Het bestuur dringt er bij het
provinciaal bestuur op aan om zo
snel mogelijk na te gaan, of het
noodzakelijk is foi*s in te grijpen in
het ruimtelijk beleid. Daarbij wordt
gedacht aan het verplaatsen van
woonwijken en wegen.
Als uitgangspunten moeten volgens
het bestuur worden genomen de on
misbaarheid van de chemische be
drijvigheid van DSM in de Limburg-
de veiligheid van de
werken of die dichtbij
dit soort bedx-ijven wonen.
In het blad "Vakbeweging" spreekt
het NVV zijn bezorgdheid uit over
de veiligheid van de werknemers in
de chemische industrie. Volgens het
NVV kan een ramp als bij DSM "elk
ogenblik van de dag in elk ander
chemisch bedrijf in Nederland voor
komen". Door de enorme groei varx
de petrochemische industrie is in zeer
korte tijd een markt ontstaan voor
de "uiterst brandbare substanties"
die in deze industrie wox-den ver
werkt, aldus het NVV. De bescher
ming van de wex'knemers en van de
omgeving heeft met deze ontwikke
ling geen gelijke tred gehouden.
Inmiddels zijn de laatste twee
slachtoffers van de DSM-ramp ge
ïdentificeerd: een PTT-man uit Ge
leen en een werknemer van DSM uit
Roermond.
De besturen van het gewest Rot
terdam en de kieskring Rijnmond
van de Partij van de Arbeid hebben
het dagelijks bestuur van het open
baar lichaam Rijnmond verzocht on
middellijk een onderzoek te begin
nen naar de bereidheid van de ge
meentebesturen in het Rijnmondge
bied om mee te wei-ken aan het tot
stand komen van een rampenplan
voor het waterweggebied. Volgens
beide besturen van de PvdA is in
het verleden wel een geprobeerd om
tot overleg te komen met het betrok
ken burgemeesters over een rampen
plan voor de Rijnmond-regio, maar
die pogingen zouden al spoedig zijn'
verzand. "De burgemeesters wensten
niet te laten tornen aan hun be
voegdheden krachtens de gemeente
wet. Zelfs op het gebied van de pre
ventie en de meldsystemen viel niets
te bereiken", aldus de PvdA in een
gisteren uitgegeven vei-klaring.
Volgens de besturen is Rijnmond
zeker niet minder "rampgevoelig" dan
Zuid-Limburg. "Ook in Rijnmond
ontbreekt echter iedere aanzet tot
een verantwoorde coördinatie van
rampbestrijding". Wel is volgens de
PvdA bekend dat inmiddels een aan
tal gemeenten eigen rampenplannen
heeft opgesteld. "Gevreesd moet wor
den dat die plannen elkaar wel eens
zouden kunnen tegenwerken".
