Van der Stoel tegen
defensie-eis van PvdA
-prominenten pleiten voor samenwerking met de PvdA
Regering machteloos tegen
Suriname akkoord man eist in
De duidelijke extra's van de
grote voorraadpot Moccona.
Ook Eerste Kamer
met loslaten van
Minister wil geen verdere bezuiniging Directeur
bestal
bejaarden
ENSDAG 29 OKTOBER
tLEIDEN "Binnen de VVD en
i PvdA moet men streven naar be
ëdiging van de polarisatie en meer
Ijken naar wat de partijen ver
ligt zodat samenwerking mogelijk
ordt". Deze "boodschap" werd gis-
iravond heel eensgezind door drie
rominente VVD'ers naar voren ge-
racht. De heren H. Korthals, lid
i de Raad van "State en oud-mi-
Ister van Verkeer en Waterstaat,
r. J. Geertsema, commissaris van
Koningin in Gelderland en oud-
(inister van Binnenlandse Zaken
H. Jacobse, fractievoorzitter
l de VVD in de Amsterdamse ge-
leenteraad, deden deze opmerkelij-
uitspraak tijdens een forum-
jrond in het Leidse restaurant
aeuw-Minerva.
Aan deze forum-avond, georgani-
jerd door de Jongeren Organisatie
ikheid en Democratie
groepering die het liberalisme aan
hangt), nam ook het PvdA-Tweede
Kamerlid H. J. Roethof deel. Het
was Roethof die de drie VVD'ers bo
vengenoemde uitlating ontlokte. De
PvdA'er haalde opmerkingen van
Jacobse aan, gedaan in een inter
view met het weekblad Vrij Neder
land, waarin deze zich nogal posi
tief tegenover een VVD/PvdA - sa
menwerking had opgesteld. Roet
hof: "Als ik zie hoe de VVD in za
ken als abortus en filmkeuring,
waarover de socialisten en liberalen
toch eigenlijk weinig van mening
verschillen, de PvdA laat zitten dan
zie ik een samenwerking tussen die 1
partijen niet zitten".
Geertsema merkte op dat het voor
de huidige politiek in Nederland
gunstig zou zijn als er drie duide
lijke politieke blokken zouden zijn.
Geertsema: "Regeren in wisselende
samenstelling is een goed ding. Het
remt de polarisatie af want de par
tijen hebben elkaar immers steeds
weer nodig. Dan is het wel noodza
kelijk dat niet twee blokken elkaar
voor eeuwig uitsluiten. En als de
VVD en de PvdA willen samenwer
ken dan zal de liefde van twee kan
ten moeten komen, de VVD moet
niet te ver naar rechts afglijden en
de PvdA rhoet zich niet te links op
stellen". Overigens zag Geertsema
een samenwerking op korte termijn
niet zitten omdat volgens hem de
aantasting van de ondernemingsge
wijze produktle en de besnoeiingen
op defesie onverteerbare zaken zijn.
Zinloos
vond dat deze ontwikkeling vanuit
liberale hoek moet worden tegenge
gaan. Jacobse: "Ik heb veel reacties
gehad op mijn pleidooi voor dé-po
larisatie. Daar waren ook veel PvdA
'ers bij die eveneens een andere
koers willen. Ik wacht nu maar af
tot ze de moed hebben opgebracht
om dat ook in het openbaar te zeg
gen. De polarisatie van dit moment
gaat alleen maar ten koste van de
kwaliteit van het bestuur".
Overigens was de forum-avond in
de eerste pplaats bedoeld als gedach
ten-wisseling over 'fundamentele uit
gangspunten van een liberaal be
leid in deze tijd': Geertsema sprak
in zijn inleiding uitgebreid over het
begrip 'vrijheidsbesef'. Hij merkte
op dat vrijheid voor de één, onvrij
heid voor de ander kan betekenen en
dat vrijheid ook met verdraagzaam
heid en een gevoel van verantwoor
delijkheid gepaard moet gaan.
Geertsema: "Het wankele punt bij
de liberalen is altijd geweest dat van
de socialerechtvaardigheid. In de ge
schiedenis zijn weinig liberale initia
tieven op het gebied van de sociale
wetgeving aan te wijzen. Liberalen
hebben de neiging vrijheid voor de
ene groep op te eisen maar zich niet
te bekomnferen om de vrijheid van
anderen. Daarom kan men tegen
woordig de waarde van het ingrij
pen van de overheid om vrijheden
te waarbborgen niet ontkennen. Maar
dat ingrijpen heeft z'n grenzen en
moet aansluiten bij wat er aan rechts
besef onder de bevolking leeft. Een
beslissing doordrukken dankzij de
stemmen van de helft plus één is
onaanvaardbaar. Ook met minder
heden zal rekening moeten worden
gehouden anders treedt burgerlijke
ongehoorzaamheid, eigenlijk een
vorm van vrijheidsbeleving op".
Roethof zei bij zijn politieke den
ken en handelen de liberale begin
selen als uitgangspunt te hanteren
(Hij is ex-voorzitter van de JOVD).
De huidige WD noemde hij niet li
beraal maar conservatief. Roethof
"De WD verwacht teveel van de
motor van het eigenbelang en te
weinig van het ingrijpen van de
overheid om zaken te ordenen. Bij
de huidige WD wordt persoonlijke
vrijheid teveel gezien en beleefd als
individuele materiële ontplooing. De
PvdA daarentegen wil de mensen
emanciperen, de samenleving men
selijker maken via het sturen van
uit de overheid".
Jacobse signaleerde in zijn inlei
ding een spanningsveld tussen ener
zijds de steeds mondiger wordende
mens die feelf beslissingen wil ne
men en anderzijds de groeiende
kloof tussen bestuurder en bestuurde
waardoor laatstgenoemde zich mach
teloos en gefrustreerd gaat voelen.
Jacobse: "Het socialisme in deze tijd
is verouderd want het gaat uit van
de gedachte dat de top het beter
weet dan de mensen aan de voet ter
wijl de ontwikkeling juist is dat da
mensen aan de voet mondiger, zelf
standiger worden".
Na de inleidingen volgde een dis-1
cussie waaraan ook de toehoorders
volop deelnamen. Vooral het Leidse
WD- gemeenteraadslid Wessels
weerde zich geducht. Onderwerpen
als Kalkar, vakbonden, loon naar
prestatie, Franco, Surinamers e.d.
passeerden de revue waarna de WD
forum-leden aan het slot van de
avond voor de in de aanhef vermelde
uitsmijter zorgden.
BERT PAAUW
DEN HAAG (SP) De Neder
landse regering beschikt niet over
middelen om investeringen van par-
piculiere ondernemingen in Zuid-
Afrika te verbieden. De staatsser-
pretaris van Buitenlandse Zaken, dr.
P. H. Kooijmans heeft dat geant
woord op vragen van de Tweede Ka
merleden Van der Hek en Voogd
(PvdA).
Zolang trouwens de Verenigde Na
ties geen sancties hebben opgelegd
met betrekking tot Zuid-Afrika, zo
laat de staatssecretaris in zijn ant
woord weten, voert de regering geen
beleid dat alle investeringen van JJe-
derlandse ondernemingen in dat land
afwijst.
Wel zal de Nederlandse regering
bedrijven die gaan investeren in
Zuid-Afrika er op wijzen dat het ont
breken van vakbondsrechten voor
niet-blanke werknemers een grote
sociale verantwoordelijkheid op de
investeerder legt.
Die eigen verantwoordelijkheid, zo
laat staatssecretaris Kooijmans in
zijn antwoord blijken, bestaat uit het
bestrijden van de rassen-discrimi
natie wat ondermeer tot uitdrukking
kan komen in salarismaatregelen,
sociaal beleid en het formuleren van
arbeidsvoorwaarden.
Roodmerk f" Af)
200 gram
Vx>r per ongeluk
loodschieten
1 jaar geeist
DEN HAAG (SP) Minister Van der Stoel van Buitenlandse
Zaken heeft in behoedzame woorden stelling genomen tegen de
eis van zijn partij, de PvdA, verdere besnoeiingen aan te bren
gen in de defensieuitgaven. In de Tweede Kamer zei hij gisteren
dat bij het defensiebeleid „de nodige aandacht moet worden be-
steeds" aan de rol die Nederland heeft te spelen in de NAVO,
het Noordatlantisch bondgnootschap.
IOTTERDAM (ANP) Zeven Jaar
evangenisstraf heeft de officier van
ostitie in Rotterdam geëist tegen de
8-jarige Cor K., die op 25 juli in de
ancing Bristol per ongeluk een
rouw had doodgeschoten. K. vuur-
je enkele malen een pistool af om,
aar hij zei, een' kennis, door wie»
jij zich bedreigd .voelde, in de be
ien te raken. Eén kogel 'belandde in
et achterwerk van de kennis, maar
en andere ketste via de grond in
en andere richting en kwam terecht
het hoofd van een 21-jarige
Volens de officier was er in beide
evallen sprake van (een poging tot)
oodslag. "Wie in een ruimte, waar
Dveel mensen zijn, gaat schieten,
jioet zich realiseren dat hij bijzon-
Ier veel kans heeft om iemand te do
en. Volgens de constructie van
Ie voorwaardelijke opzet levert- dit
lus doodslag op", aldus inr. W. G.
J. Mijnssen.
Van der Stoel bestreed overigens
het vermoeden van de oppositie in de
Kamer, maar ook van de christen
democratische regeringspartijen, dat
Nederland een „ongeloofwaardige en
onbetrouwbare partner" is geworden.
"Ik heb geen reden aan te nemen
dat er naar Nederland niet meer
wordt geluisterd", zei de minister van
Buitenlandse Zaken.
Van der Stoels collega van Defen
sie, ir. H. Vrfcdeling, verzekerde de
Kamer dat de defensieuitgaven voor
1977 en 1978 extra worden verhoogd
als het niet mogelijk zou blijken met
de NAVO afspraken te maken over
besparingen door taakverdeling en
specialisatie.
Vredeling legde er de nadruk op,
dat Nederland niet straffeloos kan
doorgaan met het op de been hou
den van 3 volwaardige krijgsmachts
onderdelen landmacht, marine en
luchtmacht. Hij we^s erop, dat de
regering dit al naar voren heeft ge
bracht in de defensienota, waar de
defensieplannen voor de jaren '75-
'85 zijn vastgelegd. Dat nu toch al
in 1Ö76, in afwijking van de meer
jarenplannen extra op defensie wordt
bezuinigd verdedigde Vredeling met
Tweede-kamer-voorzitter Vondeling heeft gistermiddag het
eerste exemplaar gekregen van de Grote Fietsatlas uit handen
van de directeur van de Kluwerpers B.V., de heer N. Soholtens
(links). Naast de atlas ontving de heer Vondeling ook nog een
zwarte herenfiets. Na een rondritje vroeg hij of de tweewieler
mocht worden geruild voor een witte damesfiets ten behoeve
van alle Kamer-leden. Dat mocht.
een verwijzing naar de economische
situatie, die bijstelling van de over
heidsuitgaven over de hele linie nood
zakelijk maakt. .Defensieuitgaven
zijn ook overheidsuitgawen", zei
Vredeling, verwijzend naar de aller
wegen bepleite inperking van het
overheidsbudget.
Van links tot rechts kreeg de re
gering kritiek vanuit de Tweede
Kamer over haar geschutter in
NAVO -aangelegenheden.
Woordvoerder Piet Dankert van
de grootste regeringsfractie, de
PvdA, vond dat de regering met 't
besluit de Neptuneverkennings
vliegtuigen van de marine af te
schaffen en de kruiser de Zeven
Provinciën vervroegd uit de vaart
te nemen de NAVO-partners onno
dig tegen zich in het harnas heeft
gejaagd, vooral nu dit besluit voor
lopig weer is teruggedraaid.
Dankert vond het veel belangrij
ker óm een goed klimaat te schep
pen voor een gesprek met de NAVO
over het afstemmen op elkaar van
de taken die Nederland met de be
schikbare geldmiddelen kan verrich
ten. De PvdA-fractie staat erop dat
in '77 en '78 nog eens vijfhonderd
miljoen gulden op de defensieuitga
ven wordt bezuinigd. Dankert was
bang, dat het klimaat nu zo is ver
ziekt, dat daar niet meer met de
NAVO over valt te praten.
Overigens ging de PvdA er ook
voor volgend jaar weer mee ak
koord, dat de bezuinigingen bij de
landmacht pas worden doorgevoerd
als de onderhandelingen tussen NA
VO en Warschaupact over weder
zijdse en evenwichtige troepenver
mindering resultaat hebben gehad.
De PvdA wil dan wel voldoende ze
kerheid, dat de tactische atoomwa
pens van de NAVO bij 't overleg
worden betrokken.
Zowel de grootste oppositiepartij,
de VVD, als de christen-democrati
sche partijen menen dat Nederland
nauwelijks nog een betrouwbare
NAVO-bondgenoot is. Oud-minister
H. J. de Koster (WD): "Legt men
zijn oor te luisteren bij onze NAVO-
partners dan zijn wij hard bezig die
geloofwaardigheid te verspelen. Ze
ker als minister Vredeling de bezui
nigingen verklaart als een waar
schuwing aan de NAVO". De
Koster haakte in op de „waardige
wijze" waarop de marinemensen en
ook hun vrouwen zich roeren tegen
„eenzijdige" afstoting van marineta-
ken. De onzekerheid over de Mari
ne. Luchtvaart Dienst noemde de
WD-woordvoerder „catastrofaal".
(In een opsomming van punten voor
een nieuw verkiezingsprogramma
van PvdA en PPR staat: afschaf
fing van de MLD).
Mevrouw Hannie van Leeuwen
(ARP) zei over het NAVO-beleid:
"Het kan niet anders dan dat Ne
derland door' deze onduidelijke po
litiek, dit zig-zag-beleid met arg
waan wordt bekeken binnen het
NAVO-verband". Zij liet uitdrukke
lijk weten, dat het voor de ARP
geen uitgemaakte zaak is dat het
noodzakelijk is opnieuw in de strijd
krachten te snoeien. De ARP vindt
het evenals de WD onjuist als Ne
derland eenzijdig taken zou afstoten.
KVP-woordvoerder Van Eisen: "Wi
kunnen de minister verzekeren dat
leden van onze fractie het steeds
moeilijker hebben om in het buiten
land de positie van Nederland op
dit gebied als een zuivere, eerlijke
en betrouwbare te doen overkomen".
Van Eisen betreurde het, dat "ook
werkelijk serieuze voorstellen van
Nederlandse zijde met enige wan
trouwen dreigen te worden bezien".
De KVP-woordvoerder lanceerde
het voorstel om binnen de NAVO tot
een regionale samenwerking te ko
men van Nederland, België, Enge
land, Noorwegen, Denemarken, W-
Duitsland om zonder aantasting van
de gevechtskracht tot vermindering
van de kosten te komen.
Eis van 3 jaar
en tbr wegens
neersteken
van psychiater
MAASTRICHT (ANP) De of
ficier van justitie bij de rechtbank
te Maastricht heeft wegens poging
tot doodslag drie jaar gevangenis
straf en terbeschikkingstelling van
de regering geëist, tegen de 49-ja-
rige bosarbeider Jan Z uit Heerlen,
die op 6 augustus in het ziekenhuis
te Brunssum de 49-jarige psychiater
dr. J. Koselka met een mes zou heb
ben neergestoken.
Hij had ^ich met een formulier
van het sociaal fonds bouwnijver
heid aan het loket gemeld en eiste
van de dokter dat hij dit zo snel
mogelijk zou ondertekenen omdat
hij daardoor meer ziekengeld zou
krijgen. Toen de dokter hem zei dat
hij dit niet kon doen drong hij
diens spreekkamer binnen, haalde
een knipmes uit zijn zak en begon
de arts hiermee te steken. Hij
bracht hem verscheidene steken toe
in het hoofd en in de longen. Een
collega van de psychiater, de doch
ter van de slachtoffer en de se
cretaresse wisten de man te over
meesteren.
Slechts door razendsnel chi
rurgisch ingrijpen bleef de psychia
ter in leven.
Ter zitting zei de verdachte voor
de rechtbank te Maastricht dat hij
zich niets van het voorval kon her
inneren. Hij ontkende de opzet te j
hebben gehad de dokter te doden.
9 te worden opgenomen.
DEN HAAG Ook de Eerste Kamer
heeft zich vannacht in meerderheid
voor een wijziging van het
Koninkrijksstatuut verklaard, waar
door Suriname met ingang van 25
november onafhankelijk kan wor
den. Tegen stemden de fracties van
Boerenpartij, SGP en het grootste
deel van de WD-fractie.
Van de liberale senatoren waren
uiteindelijk mevrouw Van Someren-
Downer en prof. dr. G. Zoutendijk
voor het verbreken op dit momeiit
van de band met Suriname. Mr. C.
H. F. Polak vertolkte de gevoelens
van de liberale tegenstemmers. „Wij
willen onze handen niet in onschuld
wassen." zei hij. Hij doelde op het
nog ontbreken van voldoende
garanties voor het handhaven van
de mensenrechten in Suriname na
de onafhankelijkheid.
Het verweer van premier Den Uyl
was: „Een verzoek om uitstel kon
alleen van de Surinaamse regering
komen; niet van Nederland. Het
noemen van een datum door de
Surinaamse regering was een
voldongen feit zowel voor Suriname,
voor Nederland, als t.a.v. de
internationale verhoudingen. Men
kan toch niet in ernst menen dat
het op de weg van de Nederlandse
regering zou liggen om een voorstel
te doen om de datum te verschuiven
gezien de reeds gemaakte interna
tionale afspraken".
Premier Den Uyl is van mening dat
het probleem van de emigratie in de
eerste plaats een probleem van de
Surinamers zelf is. „Op het moment
van deze statuutwijziging is het
verschil tussen welvaart en welzijn
tussen beide landen te groot.
Nederland moet daarbij schuld
bekennen". De minister-president
bestreed echter dat Suriname op dit
moment leegloopt. Volgens zijn
taxatie is slechts tien procent van
de Surinaamse bevolking naar
Nederland verhuisd. „Dat kan men
geen volksverhuizing noemen".
Over de waarborg van de handha
ving van de mensenrechten zei Den
Uyl: „Niemand kan van welk land
dan ook de plicht afnemen voor die
waarborg zorg te dragen. Schending
van mensenrechten vindt ook plaats
in landen met de fraaiste constitu
ties grondweten:
Minister De Gaay Fortman deed
in zijn antwoord gisteren een drin
gend beroep op de heren Lachmon,
Arron en Nooitmeer om gezamen
lijk rond de tafel te gaan zitten om
de werkzaamheden in Suriname tot
de afhankelijkheid gezamenlijk
uit te stippelen.
kort geding
stopzetting
milieuheffing
DEN HAAG (SP) Maandag 3
november dient voor de president
van de Haagse rechtbank 'n kort ge
ding dat door het Milieu Ak tie cen
trum Nederland (MAN) is aange
spannen tegen de ministers van Ver
keer en Waterstaat en van Volksge
zondheid en Milieuhygiëne en boven
dien tegen het waterschap Regge en
Dinkel te Almelo.
De MAN zal bij monde van het En-
schedese bestuurslid Jan Kater stop
zetting van de milieubelasting eisen.
Als procureur zal voor hem optre
den de Haagse advocate mr. Willy
Westbroek-Thomassen.
Jan Kater, voor wie een executo
riale verkoop dreigt omdat hij wei
gert de milieuheffing te betalen,
klaagt de overheid aan wegens on
rechtmatige daad. Terwijl de indu
strie als grote vervuiler mag
blijven vervuilen als 2*e maar be
taalt, moet hij als slachtoffer van de
vervuiling betalen voor zijn ontlas
ting, die geen vervuiling is, zo luidt
zijn redenering.
Grote voorraadpot, dus voordelig.
In glazen stopfles die de aroma vasthoudt.
160 Gulle koppen pittige korrelkoffie,
geurig tot het laatste kopje.
Altijd 40 waardepunten voorwaarde-
volle geschenken.
ROTTERDAM (ANP) De offi
cier van Justitie heeft gisteren voor
de rechtbank van Rotterdam ander
half jaar gevangenisstraf geëist te
gen de 33-jarige J. W. G. G. wordt
ervan beschuldigd als directeur van
een verzorgingstehuis in Ridderkerk
geld te hebben gestolen en verduis
terd van bejaarden uit het tehuis.
"Het moet zeer duidelijk zijn, dat
het openbaar ministerie aan deze
daden veel zwaarder tilt dan aan een
gewone verduistering", aldus de of
ficier van justitie, mr. W. Mijnssen.
In totaal heeft G. de bejaarden voor
ongeveer 25.000 gulden gedupeerd.
Ook werd G. ten laste gelegd, dat
hij voor een groot bedrag aan goe
deren, zoals drank, suiker en zeep
poeder heeft toegeëigend, die be
stemd waren voor gebruik in het te
huis. G. gebruikte de opbrengst er
van om het interieur van zijn woon
huis te verfraaien.
De vermogensmisdrijven van di
recteur G., die alles vlot bekende, ge
beurden tussen eind 1973 tot Juli van
dit jaar, toen hij werd gearresteerd.
Hij ging op twee manieren te werk:
door geld (ongeveer 15.000 gulden)
weg te nemen uit de kamers in het
tehuis en door zak- en kleedgeld van
de 'bejaarden, dat de gemeentelijke
sociale dienst aan hem in beheer gaf,
niet af te dragen (ongeveer 10.000
gulden). Ook verdiende hij er nog
wat bij door wat oude meubels, die
al jaren in het tehuis stonden, steeds
opnieuw te verkopen aan mensen,
die zich aanmeldden om in het tehuis
H. J. de Koster (VVD)„Nederland is hard bezig zijn geloof
waardigheid bij de NAVO-partners te verliezen".
