Ook Leiden pikt een
mee van
offshore-industrie
is geen coup te vrezen
Tartan Army
recht met
lommen voor
sen vrij
ichotland
SATERDAG 25 OKTOBER
PAOINA IS
.berdeen De bom is gebarsten in
chotland. Letterlijk. De Schotse
xtremisten grijpen naar hun
rapens in de strijd voor onafhanke-
jkheid. Wordt Schotland een
tveede Noord-Ierland? De regering
Londen begint er steeds harder
uids- jpor te vx'ezen. Want Schotland
Een |[erd dezer dagen opgeschrikt door
aantal hevige bomexplosies.
Itraarmee de aanval werd ingezet op
Ichotland's toekomstige levensader:
lie pijpleiding, waarmee de olie uit
e Noordzee binnenstroomt. De
'artan Army die de verantwoor-
jelijkheid voor de bomaanvallen
laimde waarschuwde dat dit het
jegin was van de strid voor een
mafhankelijk Schotland,
linnen veertien dagen legde de
Tartan Army tweemaal een tijdbom
angs de pijpleiding, die British
petroleum vanuit het Forties-oüe-
aar Peterhead heeft gelegd en
fandaar naar de raffinaderij in
jrrangemouth. De bommen richtten
trnstige schade aan. Veel erger dan
je twee bommen, die vorig jaar op
jle-'elfde pijpleiding werden gelegd.
BP mocht zich nog gelukkig prijzen,
jlat er nog geen olie door de
^inleiding stroomt. Dan was de
Ichade nog veel aanzienlijker
jeweest.
pefening
"Deze bomaanvallen op de okiepijp-
lijn zijn nog maar eenoefening", zo
Vertelde een vertegenwoordiger van
fle Tartan Army in een telefoonge
sprek met de Schotse Daily News.
Wij zijn nog aan het experimente-
i met de hoeveelheden explosieven
tn de vernielingen die ze aanrich
ten. We bereiden ons nu voor op
i grote aanval op 3 november, als
Koningin Elisabeth de kraan van de
BP-oliepijplijn officieel opent". De
Tartan Army voegde er nog aan
toe: „Het volk van Schotland heeft
diets te vrezen van de Tartan Army,
pngeland verstaat echter maar een
pling en dat is geweld".
V"j staan '-'aar om op elk moment
öat het nodig is in actie te komen",
^ldus de Tartan Army. „Want er
nog steeds een paar mannen
Over in Schotland, die nog niet
gecastreerd zijn. Iedereen weet dat
Schotse Nationale Partij alleen
Snaar praat over onafhankelijkheid
én Schotse olie maar dat ze er
biets aan doen. Ze zullen er nog
praten, lang nadat het is
ppgehouden te stromen".
Wat is de Tartan Army? Niemand
in Schotland kon me dat precies
Ivertellen. „Wij willen er in ieder
geval niets mee te maken hebben", zo
Ivertelde Rob Tait me, de voorzitter
Schotse Nationale Partij in
Aberdeen, die langs de officiële weg
ivoor onafhankelijkheid strijdt. „Het
Ös volgens mij een extremistische
[splinterpartij, zoals er hier bijvoor
beeld ook namen opduiken als de
(Border Clan, de Jacobite Movement
en de Scottish Liberation Army".
Olieplatformen op zee zijn een minder gemakkelijk doelwit voor terroristen dan installaties op
het land. De Tartan Army bereidt zich voor op een grote aanval als op 3 november a.s. koningin
Elizabeth de kraan van de B.P.-oliepijpleiding officieel opent.
Tijdens de enorme offshore-tentoonstelling en -conferentie, die vorige maand in het
Schotse Aberdeen werd gehouden, heeft het Nederlandse bedrijfsleven voor in totaal vijf
tien miljoen guldens aan orders afgesloten. Maar er was toch sprake van een zekere te
rughoudendheid onder de 25.000 bezoekers. „De kraan is niet dicht, maar staat ook niet
wagenwijd open", aldus een vertegenwoordiger van één van de 26 Nederlandse bedrijven,
die met een gemeenschappelijke inzending naar Aberdeen waren gekomen. „Je merkt op
de hele tentoonstelling iets van terughoudendheid. Er worden wel goede contacten gelegd.
Maar er wordt niet doorgestoten", aldus een woordvoerder van een ander bedrijf. „Er is
bovendien een enorme concurrentie. Maar ik verwacht dat tegen het einde van het jaar
meer orders los zullen komen".
ROTTERDAM Er is geen industrie, die de laatste jaren zo
snel van de grond is gekomen, als de offshore-industrie. Off
shore welke normale sterveling zei dat woord tot voor kort
eigenlijk wat het betekent simpelweg buitengaats. Vandaag
de dag is er vrijwel geen scheepswerf, aannemer, constructie
bedrijf, scheepsvaartonderneming, die niet een offshore-divisie
heeft opgericht of die zich niet bij een offshore-groep heeft aan
gesloten.
De oliewinning op de Noordzee betekende voor het hele be
drijfsleven een geweldige uitdaging, waar ontelbare bedrijven
insprongen. Maar er valt dan ook heel wat te verdienen in een
markt, die in luttele jaren groeide van miljoenen tot de hui
dige omvang van een tien miljard gulden.
En als er ergens sprake is van
superlatieven dan is het wel in de
offshore-industrie van cte Noordzee.
De grootste, de duurste, de diepste.
Maandelijks, wekelijks worden de
records gebroken. En nog kan het
nog steeds niet op. Is het dan
verwonderlijk dat de Amerikanen er
vanaf de eerste minuut als de
kippen bij waren op de Noordzee?
Ze maken er nog steeds de dienst
uit. Hoewel de Noren, de Britten en
de Nederlanders fel opkomen. Het is
een grote concurrentieslag. „Een
jungle", zoals een kersverse offshore-
ondernenter het noemde.
Veel materiaal
Er komt dan ook het een en ander
aan materiaal kijken bij de olie- en
gasboringen in de Noordzee. Hef-
platformen, drijvende boorplatfor-
men, vaste produktieplatformen,
boorschepen, kraanschepen, sleepbo
ten, bevoorradingsschepen, pijpen-
leggers, duikapparatuur, televisiesys
temen, slaapkamers, cement, beton,
staal, helikopters, buizen, motoren,
machinesEn natuurlijk geld,
ongelooflijk veel geld.
Hoe zit de olie-industrie op de
Noordzee eigenlijk in elkaar. Wie
zou denken dat de internationale
olieconcerns volledig de baas zijn op
het water, komt bedrogen uit.
Daarvoor gaan de noodzakelijke
investeringen hen zelfs boven de
pet. In hun eentje kunnen de
oliemaatschappijen de zaak finan
cieel ook niet aan. Daarom werken
ze vaak samen in consortia. Veel
materiaal dat nodig is voor het
boren en winnen van olie wordt
gehuurd. Op een bóoreiland werken
dan tientallen bedrijven samen, die
elk in een bepaalde taak zijn
gespecialiseerd.
En dan zijn er de diverse overheden
nog. Die bepalen wanneer en waar
er in hun deel van het Continentale
Plat van de Noordzee geboord mag
worden. De oliemaatschappijen mo
gen boren. Maar zo gauw ze wat
vinden, zegt de staat: ik ga ook
meedoen. In Nederland dan altijd
voor precies 40 procent. Maar
onlangs nog werd bekend dat het 50
moet worden. In Britse wateren eist
de overheid straks een aandeel van
51 procent. En in Noorwegen begon
de staat aanvankelijk met 40
procent, maar dat percentage loopt
nu snel op via 75 procent tot zelfs
de volle 100 procent.
De omzet van het Nederlandse
bedrijfsleven werd vorig jaar op een
andehralf miljard gulden
door de Export-Financierings-Maat-
schappij in Den Haag. Dit jaar zal
het naar schatting het dubbele zijn.
IHC-Holland
Een van de eerste Nederlandse
ondernemingen, die zich op de
offshore industrie richtte was IHC
Holland, een holding van diverse
scheepswerven, machinefabrieken en
constructiebedrijven, met het hoofd
kantoor in Rotterdam. IHC ver
wacht dit jaar een omzet van zo'n
500 miljoen gulden in de offshore
divisie. IHC is nu gespecialiseex-d in
de levering van vier prodiuikten voor
olieboringen op zee: boorschepen,
hefeilanden, grote drijvende kranen
en meerboeien voor mammoet tan
kers. Met andere woorden IHC is
een van die bedrijven, die het
gei'eedschap levert voor olieboringen
op zee.
Onder meer op het gebied van
boorschepen heefit IHC Holland
revolutionair werk geleverd. Het
probleem met deze boorschepen was,
dat ze lastig stil te leggen zijn
tijdens proefboringen. Het wei-ken
met ankers kostte veel tijd en
moeite.
„Tegelijkertijd met een Japanse
groep zocht IHC naar de oplossing
voor de immobiliteit van de
boorschepen", vertelt IHC-manager
H. J. Jansen. „IHC ontwikkelde
daartoe een schip, dat behalve twee
schroeven en twee roeren, ook nog
vijf dwars door het schip lopende
schroef installaties heeft met ver-stel
bare schroeven. Het hele zaakje is
mechanisch en elektronisch aan de
zeebodem gekoppeld door middel
van een computer, die reageert op
de veranderingen van de positie van
het schip en dan ogenblikkelijk
commando geeft aan een van de
teven schroeven. Zelfs onder de
meest bizarre weersomstandigheden
blijft dit Dynamisch-Gepositioneer-
de boorschip muurvast op zijn
plaats liggen, zonder hulp van
ankera".
IHC heeft nu twee van deze
DP-boorschepen afgeleverd, terwijl
er tes in aanbouw zijn; drie in
Nederland en drie in Schotland.
Jongste
IHC is een oude rot in het
offshore-vak, vergeleken met het
jongste Nederlandse bedx-ijf op dit
gebied, PSF Offshore Logistics in
Rotterdam. PSF werd vorig jaar
opgericht door het Nederlandse
Pakhoef-concern «en twee Britse
bedrijven. Dicht in de buurt van
plaatsen op de Noor-dzee waar
geboord wordt of waar een
pijpleiding wordt aangelegd, heeft
PSF een groot bevoorradingsschip
liggen, vanwaaruit een ononderbro
ken stroom materiaal geleverd kan
worden.
Directeur van PSF is de vroegere
brigade-generaal W. A. (Bill)
Clumpkens. „In wezen was het werk
bij de landmacht hetzelfde. Het
maakt in principe weinig uit of je
een leger moet bevoorraden of een
booreiland. Bij beide mogen de
voorraden niet te groot zijn, maar
moeten interrupties in de bevoorra
ding zoveel mogelijk voorkomen
worden. In de hele oliewereld vind
je trouwens veel ex-legerofficieren,
vooral Amerikanen en Engelsen".
PSF bevoorraadt op het ogenblik
met zijn drijvende bevoorradingsba-
sis een pijpenlegger in de buurt van
de Shetland-eilanden in het Brent-
veld. Van diverse werven worden de
buizen naar het schip gebracht,
zodat het werk zoveel mogelijk
zonder vertraging kan voortgaan.
„Daar hebben we enorm mee
gescoord", aldus de heer Gribnau,
hoofd van de afdeling planning van
PSF. „Het werk aan de pijpleiding
Dit is de zesde aflevering van
een serie artikelen over de
olie in de Noordzee. De eerste
olievondst daar precies
tien jaar geleden nu ver
oorzaakte een ware goldrush
op de Noordzee. Sindsdien
stroomden miljoenen dollars,
ponden, guldens, franken,
kronen in het woelige water
van de Noordzee. Nu moet al
dat geld er in de vorm van
het „zwarte goud" weer uit
komen.
In deze serie werpt onze ver
slaggever Jan Kees Kokke een
blik vanuit Nederland, Noor
wegen en Schotland op de
drukke activiteiten van de in
ternationale olie-j et-set op de
Noordzee.
drie weken voor op het
Vloot schepen
Een ander Rotterdams bedx-ijf dat
dankzij de olieboringen op de
Noordzee een enorme activiteit
ontwikkelde, is Smit-Lloyd, een
gezamenlijke dochter van Smit
Internationale, de Holland Amerika
Lijn en de Nederlandse Scheepvaart
Unie. Smit-Lloyd heeft een vloot
van 42 kleine, maar zeer krachtige
en wendbare bevoorradingsschepen.
Volgnd jaar komen er nog zes van
dit soort schepen bij.
Smit-Lloyd heeft ongeveer 400 man
in dienst. Volgend jaar komen er
nog eens honderd man bij.
„Wij zien voorlopig nog ruim
voldoende werk liggen op de
Noordzee", aldus directie-assistent ir.
J. Schilling. „Het werkterrein breidt
zich steeds verder uit, vooral naar
het noorden. We denken ex-over onze
dienstverlening te verbreden, door
nog andere typen schepen aan te
schaffen, zoals bijvoorbeeld pijpen-
leggers. Op het ogenblik hebben we
het in ieder geval ongelofelijk druk".
Andere Nederlandse bedrijven die
een goede toekomst hebben gevon
den in de offshore-industrie, dankzij
de olieboringen op de Noordzee zijn
om er maar een paar te noemen:
Van Leeuwen Buizen in Zwijnd-
recht. Boeles Scheepwerf in Bolnes,
De Groot-Zwijndrecht, het inge
nieursbureau Heerema, de Hollandse
Constructie Groep in Leiden, de
Nederlands-Amerikaanse Pijpleiding
Maatschappij, Rijn-Schelde-Verol-
me, Netherlands Offshore Company.
In de Maasvlakte bouwt een
combinatie van vier Nederlandse
(Bos Kalis, Stevin, Volker en HBG)
en drie Britse aannemers een enorm
betonnen produktieplatform volgens
Nederlands ontwerp. Dit Andoc-
platform zal volgend jaar op het
Dunlin-veld wox-den geplaatst.
Tijdens de enorme offshore-tentoon
stelling en -conferentie, die vorige
maand in het Schotse Aberdeen
werd gehouden, heeft het Neder
landse bedrijfsleven voor in totaal
vijftien miljoen guldens aan orders
afgesloten. Maar er was toch sprake
van een zekere terughoudendheid
onder de 25 000 bezoekers. „De kraan
is niet dicht, maar staat ook niet
wagenwijd open", aldus een vertegen
woordiger van een van de 26
Nederlandse bedrijven, die met een
gemeenschappelijke inzending naar
Aberdeen waren gekomen. „Je merkt
op de hele tentoonstelling iets van
terughoudendheid. Er worden wel
goede contacten gelegd. Maar er
wordt niet doorgestoten", aldus een
woordvoerder van een ander bedrijf.
„Er is bovendien een enorme
concurrentie. Maar ik verwacht dat
tegen het einde van het Jaar meer
orders los zullen komen".
Thuisgrond
British Petroleum die pijpleidin
gen heeft gelegd in politiek
Mele streken als het Midden-
Oosten, maar tok in Altska zit in
ieder geval behoorlijk in zijn maag
met de risico's die ze nu nota bene
op thuisgrond lopen. De oliepijplei-
loopt tweehonderd kilometer
over land en BP acht het bijna
ondoelijk om op elke honderd meter
bewaker te zetten. Straks als er
hoeveelheid van 400.000 vaten
olie per dag door de pijpleiding
oomt, de schade van een
explosie niet meer te overzien zijn.
Het is in ieder geval duidelijk dat
miljardeninstallaties van de
offshore- en de olie-industrie op en
lanvs de Noordzee een aantrekkelijk
doelwit vormen voor alle mogelijke
terroristische groeperingen; vanaf
de Tartan Army tot de Ierse IRA
en de Palestijnen.
Beschermen
Terwijl de bommen op de BP-olie-
p:' "-'ding ontploften, kwam toeval
lig »•-- 1 «v-ortijd in Glasgow een
boek uit over de noodzaak om de
Noordzee-olieinstallaties tegen terro
risten te beschermen. De auteurs
van „De Politieke Implicaties van
F dzee Gas en Olie" vinden dat
olie-installaties op zee zoals platfor
men, veel minder kwetsbaar zijn
d n de olieinstallaties op het land
zoals raf"naderi1en. pijpleidingen
Zs' menen dan ook dat het weinig
I z1 -ft de boor- en produktieplat
formen op de Noordzee te bewape-
r - Bovendien kunnen de olieplat
form- stootje velen, ze
ziln er tenslotte op gebouwd aldus
de sampnstellers van het boek
Bovendien zijn ze heel lastig
onooee merkt te benaderen. Bewa
pende hoornlatformen hebben een
tampiiiic dubieus nut, waardoor
aanvaller neen maar uitgelikt kun
nen worden.
Eerst even dit ter geruststelling: het is vrijwel uitgesloten, dat
de Amstelveense tandarts Dirk Lubsen en zijn makkers vroeg
of laat oprukken naar het Binnenhof om een greep naar de
macht te doen!
Hun tomeloze passie voor alles wat militair voertuig is, is vol
strekt vredelievend, al dragen ze dan oude militaire uniformen
en baretten wanneer ze op zondagmorgen in hun pantserwagen,
brencarrier, jeap, weaponcarrier of dukw stappen om elkaar op
een afgesproken plaats in het land te ontmoeten.
Door
Wim de Regt
Ze zijn met hun tachtigen, enthou
siaste sleutelaars, die er een ietwat
onwezenlijke vreugde in hebben ou
de militaire voertuigen uit de Twee
de Wereldoorlog van geallieerde of
Toen hij er op een keer de wa
gen was intussen prachtig opge
knapt een ritje mee maakte, werd
hij in Uithoorn ingehaald door een
andere Jeep, naar spoedig bleek even
eens bestuurd door een man met
dezelfde hartstocht voor militaire au
to's als Lubsen. De kiem voor een on
gebreideld en kennelijk ook aanste-
zijn. Auto's uit de tweede wereld
oorlog staan op dumps te verkom
meren, dat is zonde. Voor een ge
ring bedrag word je er eigenaar van,
en dan is het verder onze sport om
die voertuigen tot hun organieke
staat terug te brengen".
„Onze vereniging wil mensen met
dezelfde hobby met elkaar in contact
brengen. „Koffiekletsen" op zondag
morgen, zo noemen we onze bijeen
komsten. We spreken af in een res
taurant met een grote pai-keerplaats
geduld op te knappen en in hun
oorspronkelijke staat terug te bren
gen.
Drie jaar geleden hebben ze elkaar
héTveraödT contact" met Lubsen op te
daar op die parkeerstrook.
Spoedig erna vonden vele bezitters
van auto's, die zo te zien uit een
legerdump afkomstig waren, een
briefje onder de ruitenwissers met
derlandse Vereniging tot Instandhou
ding Historische Militair Voertuigen,
kortweg aangeduid als „Keep t-hem
Rolling" een toepasselijke naam
met een diepere achtergrond. In de
oorlog was "Keep them rolling" een
wenskreet van de geallieerde militai-
nemen.
Het effect was verbazend. „Ze hin
gen 's avonds al aan de lijn". W.el-
dra was de groep uitgegroeid tot een
twaalftal legerauto-aanbidders, en
ook het ogenblik waax-op de
het materieel rijdende te gelederen dienden te worden
houden! ten. „Keep them Rolling" was
Maar voordat de vereniging offi- ren.
cieel werd opgericht, waren tandarts
Lubsen en een handjevol anderen al
jaren bezig, elkaar te helpen bij het Lubsen probeert een definitie te
Waarom persé een vex*eniging?
restaureren van oude legerauto's
Lubsens liefde voor militaire
tuigen is zonder twijfel de oudste
den: ,',De opzet is om deze oude voer
tuigen in ere te houden, omdat we
aan dat materieel onze vrijheid te
het hele gezelschap. Als militair danken hebben". Een aardig brokje
in Indonesië had hij zich zich bk teru retoriek. De tandarts (reserve-ma-
het wél 1961 geworden,... omdat
oud roest-bewonderaars
Tandarts Lubsen in zijn
Daimler pantserwagen.
en daar gaan we dan eikaars auto's
bewonderen, onderdelen ruilen, tips
uitwisselen. Vooral van tips moeten
we het hebben, want het wordt steeds
moeilijker om onderdelen te vinden".
Zelf is tandarts Lubsen de trotse
bezitter van een Daimler pantser
wagen uit 1943, een snelle, op alle
vier wielen aangedreven wagen
met een gewicht van 3 ton. Hij
wordt bijna lyrisch als hij erover ver
telt-. „De wagen heeft de hele oorlog
dienst gedaan, ik heb hem in En
geland op de kop getikt en hem
hier in m'n garage helemaal
gerestaureerd. Helemaal compleet is
'ie. Je weet dat de Engelsen stopten
met vechten als het theetijd was? In
deze wagen zitten nog het originele
theeblik, de suikerbus en de brander
om het water aan de kook te bren
gen
Itt alle hoeken van ons land wo
nen sleutelaars als Dirk Lubsen die
soms jarenlang bezig zijn met het
opknappen van legerauto's en -mo
toren. De resultaten zijn verbluffend.
Geen schroefje of geen moertje of
het is origineel, precies volgens het
handboek. „Het sleutelen is nog 't
minste, maar het zoeken naar de on
derdelen dat kost weken, maanden
soms. Wij zijn eigenlijk net als post
zegelverzamelaars. Die zoeken ook
stad en land af. als ze een bepaalde
zegel willen hebben".
Eén keer per jaar komen alle le
den in hun voertuigen naar een reü
nieplaats, doorgaans gekozen in een
omgeving waar ze naar hartelust in
het terrein kunnen crossen. Een par
ticulier op oefening. Lubsen had die
opmerking kennelijk verwacht.
„Wij hebben tot nu toe weinig
aan de weggetimmerd, uit vrees om
weerstanden op te roepen. Met mili
tairisme heeft onze vereniging niets
te maken, helemaal niets, en van
Koffiekletsenop zondagmorgen leden van "Keep Them
Rolling" treffen elkaar ergens in het land om telkens op
nieuw eikaars voertuigen te bewonderen.
politiek wil ik geen woord horen.
Onze leden zijn hele eenvoudige men
sen, geen oud-militairen of zo. Ik en
nog iemand zijn de enige veteranen
uit Indië".
Maar sinds de vereniging gevraagd
wordt aan defilé's deel te nemen
ontkomen Lubsen en zijn leden niet
aan kritiek. "In Vlaardigen zei
een jongeman zijn haar hing óp
z'n schouders, zo'n links figuur dus
dat wij oorlogszuchtige neigin
gen idealiseerden. Ik wist eerst niet
wat ik terug moest zeggen, maar na
dat ik even had nagedacht, antwoord
de ik: „Dankzij deze voertuigen en
de mensen die erin hebben gezeten,
heb jij nu de vrijheid om zulke
stomme opmerkingen te maken
Ja, dat heb ik toen gezegd".
Feit is in elk geval dat „Ke^p them
Rolling" een „rijdend
heert, dat althans in ons land uniek
is. Waar vind je nog een Woestijn-
rat. een BMW R 75, waarop onder
delen van Rommels strijdmacht door
de Sahara trokken, of een Kubel,
de Duitse jeep, of een Schwimmwa
gen, de Duitse tegenhanger van de
dukw? Via dumps zijn ze tenslotte
in smeltovens terecht gekomen. Op
een aantal na. Die zijn gekocht, op
gekalefaterd en worden 'gekoesterd
door sleutelaars als tandarts Dirk
Lubsen.
Ze zijn weer tot in de kleinste de
tails origineel op de bewapening
na. "Dat hebben we bewust niet
