Concertgebouw-kwartet
speelde geroutineerd
Over bonden 7
ge/proken....
Theater Tardieu stelde opnieuiv teleur
31
- MAANDAG 13 OKTOBER
varia
LEIDEN De Leidse muziek
minnaars lijken wel uitgehongerd:
tot nu toe heeft dit seizoen (geluk
kig) zeer volle zalen te zien gege
ven. Ook het eerste koffieconcert
van K en O was bijna uitverkocht.
De toehoorders werden vergast op
een lang programma van het Con
certgebouw-pianokwartet, bestaande
uit Ina Overkamp, piano, Noboyuki
Shioda, viool, Klaas Boon, altviool,
en Fred Pot, cello.
Gespeeld werden werken van Rom
berg. Mariinu en Brahms. Nu zijn de
leden van dit pianokwartet één voor
één goede, zo niet gerenommeerde
musici. Het is derhalve nauwelijks
verwonderlijk, dat er gisterochtend
weinig onrechtmatigheden in hun
spel te bespeuren vielen. Dit concert
leek echter voor hun niet meer te
betekenen dan een routine-kwestie:
men speelde het programma netjes
af, maar veel meer ook niet. Slechts
in het adagio in Martinu en het in
termezzo in Brahms raakten de mu
sici werkelijk betrokken bij het spel.
Voor de rest zorgde alleen Fred Pot
voor enige nuancering.
RON HARMS
Banden controle? even binnen
rijden zo gebeurd
zonder kosten toch wel
een rustig gevoel.
volgende week
meer.
l radiaal
over veiligheid èn zuinigheid gesproken!.
«L. BERK ZN. b.v. kaasmarkt 2-7 leider
(aan de Cityïing) Tel. 071 -125341
MICHELIN
gegarandeerd
(ook onze
goedkope
aanbiedingen)
9 De Franse politieke schrijver Al
fred Grosser is zondag in het bijzijn
van president Walter Scheel in de
Pauluskerk in Frankfort onderschei
den met de vredesprijs van de West-
duitse boekhandel. Hij kreeg de on
derscheiding "wegens zijn pogingen
de binnen- en buitenlandse betrek
kingen in Frankrijk en Duitsland te
verbeteren".
De prijs is 10.000 mark groot. Gros
ser doceert al 24 jaar aan de Sorbon
ne en heeft verscheidene boeken
geschreven over de Franse en Duit
se politiek van deze tijd.
Geen militairen
voor verfilming
van "Een brim*
O
ARNHEM Via de Legervoor-
lichtingsdienst heeft staatssecreta
ris Stemerdink van Defensie laten
weten dat hij geen toezeggingen heeft
gedaan voor liet beschikbaar stellen
van een groot aantal Nederlandse
militairen bij de verfilming van
Ryan's boek "Een brug te ver". Wel
staat het ministerie welwillend
tegenover het verzoek een noodbrug
te laten aanleggen door het leger na
bij de Wilhelminabrug over de IJs-
sel in Deventer. Deze brug zal tij
dens de opnamen niet door het ver
keer kunnen worden gebruikt.
Vrijdag verklaarde wethouder K.
Vos van Deventer dat de staatssec
retaris de inzet va.n Nederlandse mi
litairen had toegezegd. "De staats
secretaris weet van niets. Van de
kant van de producers zijn wel vra
gen geweest over het inzetten van
materieel en dergelijke. Toezeg
gingen zijn echter niet gedaan", al
dus de Leger voorlichtingsdienst.
TRIJFEL
Als U zich niet hebt laten
afschrikken door het rijm. dan
hebt xi Cyrano de Bergerac
zaterdagavond ongetwijfeld tot
aaxi het eind ademloos beluis
terd en bekeken, want het
mag dan van dik hout zaagt
men planken zijn, maar vind
je nog zulk hoxit. op die ma
nier gezaagd? Bij zijn entree
in de Academie Francaise
sprak Edmond Rostand, die
Cyrano de Bergerac in 1897
schreef, de volgende beharti
genswaardige woorden:
„Het hedendaagse gif waar
mee we de mensen niet meer
mogen bedwelmen is die heer
lijke essance xvaarmee hun
overtuiging verdoofd xvordt en
hun energie xvordt vermoord.
We moeten de hartstocht in
ere herstallen, ja, en ook de
emotie, die heus niet zo ab
surd is. We moeten de timide
Franse mannen die altijd in
de angst leven dat zij .niet iro
nisch genoeg zijn, er aan her
inneren dat er genoeg moder
ne geestigheid kan schuilen
in een vastberaden oogonslag".
Aan het slot sterft Cyrano,
maar op een wijze die hem
xvaardig is. Wankelend roept
hij uit dat hij iets zonder
kreuk en zonder smet („sans
uxi pit. saxis une tache") zal
meenemen in de dood, xiame-
lijk „mon panache". Dat is in
de loop der jaren een moeilijk
vertaalbaar slot gebleken Mvn
xvoordenboek houdt het op
letterlijk„vederbos, pluim"
en (figuurlijk) op „zwier, kra
nig vertoon". Het xvoord heeft,
vermoedelijk dank zij Cyrano
de Bergerac, zoveel internatio-
xiaal prestige verworven, dat
het ook in de Van Dale staat
vederboshelmbospluimbos
en kranige zwier), terwijl het
in het Engelse woordenbeok
xvordt uitgelegd als „swagger",
xvat te vertalen is als „zelfbe-
wust gedrag". In de Neder
landse vertaling van Ben Roy-
aards. die Gxuis Hermus ge
bruikte, luidden de slotxvoor-
d°n als volgt:
„Iets blijft mij toch, zonder
kreuk of smet... xvat dan?...
mijn stijl van leven".
In mijxi herinnering zei Jo
se Ferrer, die in 1950 de Ame
rikaanse film-Cyrano speelde,
gexvoon „my panache", maar
Guus Hermus meende zich
te herinneren dat Ferrer ein
digde met „my xvhite plumes"
(mijn witte veren). Ik heb in
he Toneelmuseum alle be
schikbare vertalingen van Cy
rano de Bergerac erop na
geslagen, en inderdaad men
heeft er altijd de grootste
moeite mee gehad. De Engels
man Charles F. Rideal eindig
de in 1898 simpel weg met „my
panache", evenals een Neder
lands regie-manuscript xvaar-
op noch eexi datum, noch een
naam van de vertaler te vin
den xvas: „Iets zonder vleg noch
plooi ge'ontxieemt niet, al xvas
je - een god gelijk... het is...
mijn trots - ja - mijn pana
che".
In de Duitse vertaling van
Lxidxvig Fulda van 1898 is
„mon panache" met grote vrij
moedigheid vervangen door
meixx xvappenschild"maar
de Nederlander R. de Buci xvas
in 1923 nog veel vrijmoediger
„Voer 'k mede. ondanks u, fier,
smetloos als een vane, - sym
bool van trouw en geest mijn
uxv?... mijn neus, roxane".
Willem Kloos bleef in 1898
(het valt op dat Cyrano de
Bergerac kennelijk onmiddel
lijk als een meesterxverk her
ken xverd.xvant het werd over
al meteen na de premiere in
1897 vertaaldzo dicht moge
lijk bij de letterlijke vertaling:
„Want dit toch neem ik mee,
zonder kreuk, zonder vlekken,
- ondanks u... en dat 's... wat?
- de veedren, die mij dek
ken".
Mon panache, my xvhite
plumes, mein Wappenschild.
mijn neus, de veedren die mij
dekken wie biedt er meer?
E'en Roy aards' interpretatie:
„mijn stijl van leven", is
waarachtig de slechtste nog
niet, gezien wat Rostand zelf
eens schreef: „Als ik niet bang
xvas de indruk te wekken dat
ik zonodig een woordenboek
wil samenstellen, zou ik deze
definitie voorstellen: de pa
nache is de hang naar bra
voure (l'esprit de la bravoxire)"
De allerbeste oplossing xvas
echter die van L. B. J. de Moor,
xviens handgeschreven verta
ling, gedateerd april 1898, in
het Toneelmxiseum ligt. Hij
heeft zijn vertaling nooit vol
tooid...
NICO SCHEEPMAKER
37 - 130 Omdat het speelkxvartiertje over was en Karmozijn
Weivoren bovendien had vastgesteld dot men ook in de tropen
het alfabet moet leren, ging hij verder met zijn lessen. En hij
kreeg nu meer aandacht van de inboorlingen, die niet Langer
door de warme bontjassen gehinderd werden.
Alleen Bobo klaagde door.
"Bah'" gromde hij. Wïlniet ABC. VJil liever domzijn."
Daar was zijn vriend het xvel mee eens - maar omdat hij net
de medicijnman langs zag komen, toonde hij dat niet zo.
"Niet boze kijk - dan B'xvalla boze kijk!" fluisterde hij xcaar-
schux:end. "En dan xvij meergoud voor wegtover ABC door
B'xvalla."
Ook Panda zag de dokter langs komen - en hij zag nog meer.
Want voordat de tovenaar achter een hut verdween, verloor
hij een gouden ketting...
De
Generaal
en de
kinder
wagen
Copyright:
Oberon/Haarlem.
Tekenaar* Peter de Smet
Kooktip
Het allerbeste roosteren
we natuurlijk boven gloei
ende houtskool, maar on
der de ovengrill of elek
trische grill gaat het ook.
Steek een gasovengrill 10
min tevoren aan zodat
het grill-element op volle
gloeihitte is. Ditzelfde
geldt voor een elektrische
griill.
Snied kipfilet in grote
dobbelstenen, evenals een
dikke schijf gekookte ham
Steek de stukjes kipfilet
en ham aan spitjes, afge
wisseld met kleine to
maatjes, kleine, hele uit
jes of plakken ui, reepjes
groene of rode parn-ika,
kippelevertjes, gewikkeld
in een dun plakje ontbijt
spek. Besprenkel het kip-
pevlees met citroensap en
strooi er desgewenst se
samzaadjes over. Bestrooi
de ham met rosmarijn.
Laat het geheel niet veel
langer dan 5 minuten roos
teren. Geef er stokbrood
bij en zet zeezout ook
bij reformwinkels te koop
op tafel.
WINA BORN
de gorilla",
.00 en 4.15 ui
Nacht voorstelling: "Le charme discret
Tentoonstellingen
ngswegen" t/m_31^ okt, Openlngs-
9-12
9-12
-an 2-5 uur nam. zat. van
•m.. do ook »s avonds van 7.30-9.30
De Lakenhal: Expösltie "Levenslang
;itten' t/m 2 november
Lulfelbaan 1
ling etsen
la Sluiter
Openingstijden
2.00
cl
la Bourgeoisie"
iur 18 jaar.
LIDO: "Dr Pulder
lag. 2.30, 7.00 en 9.
14 jaar.
[O: "T
2.30, 7.00
.45 uur. 14 jaar.
TRIANON: "Het jaar van de kreeft"
""0. 7.00 en 9.15 uur zo ooi
18 Jaar
Van de
opgave ontvangen.
papavers'
STUDIO: "Young Franken;
Annakllnlek;
Klasse afdeling van 13.00-14.30 i
Derde klasse bezo
i 18.30 tot 20.00 i
de bibliotheek
foon 01751-13397
Drukkerij
afspraak, tele-
Ryksmuseum voor Volkenkunde:
Tentoonstelling „Volkskunst uit L;
tijns Amerika" (Tot 26 april 1976)
!.30. 7.00
Van de dagvoorstelling geen
ontvangen.
Kindermatinee: "50 jaar Walt Dlsnev"
woe 2.30 uur. AL.
Nachtvoorstelling: "Dennis love act",
vr. en za. 11.30 uur. 18 Jaar.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch ziekenhuis behalve van cf
dag 13.00 uur tot woensdag 13 00
irdag 13.00
woensdagavond uitsluitend
Op
tekenhuls
(Diaconessen huls)
lenbuls)
"ljdag
ouders) van 18.3019 30
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve Kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14 16—15,00 uur.
18.3019.30 uur.
Voor de prematurenafdellng gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor
Maandag t/m vr(jdag:
5.00
Atelier ..De Scherf'
)egs'
Kort exposeert elgeD
Oegstgeest. tel 150220.
Kort expos
houtwerk tegels
Rltksmuseum
Bezoekuren Ziekenhuizen-
gl as buleen.
Rapen-
okt Geopend
verpleegkundige hlervoi
Mlddagbe
13 4014.30 uur Avondbezoekuur:
18.30—19.30 uur Kinderafdeling dage-
Leidse bioscopen
LUXOR: '"Cobra karatekonlng". dag.
CAMERA: "Don 't look now", dag.
7.00 en 9.15 uur. 18 Jaar.
KindermatLnee"SJors en SJlmmie en
30 tot 19.30 uur Kraamaideling;
2 vao 11.15 tot 12 uur (ulieeD voc
itgen t 16 tot 16 uur en van 18.3
19 30 uur: Kmderafdellne dag va
tot 18.30 uur 3s klasse, dag va
tot 14 14 uur en van 18 30 tot 19 3
r Kraamafd dag vaD 15 tot 16 Ui
ine dag van 16 tot 18.30 uur
Bezoek aan ernstige patiënten
atlënten d
«gestaan,
■strekkei
BezopktUden klnderafdelln
Elke dag:
14.1816.00 uur
18.30—19 00 uur
Alphen aan den Rijn
L»eluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van
tetnvs
13 oktober 1975
Honderd jaar geleden stond
in de krant:
De Carlisten in Spanje
gaan voort met het bombar
deeren van Hernani. Zij zou
den zich van dit stadje xvil-
len meester maken om dan
met alle macht St. Sebastian
te kunnen aanvallen. In die
stad gaat het emigreeren der
ingezetenen steeds voort. Ook
op Bilbao schijnt de aandacht
der Carlisten gericht te zijn.
In de omstreken van deze stad
zijn zij bezig met het aanleg
gen van versterkingen, zooals
te Mxinecas, Somorostro en in
de Encartacioneszoodat men
algemeen gelooft dat de stad
snoedig aangevallen zal xvor-
den. Intusschen is de Carlisten
generaal Alvarezin gezel
schap van vier kolonels, txvee
luitenant-kolonels, vijf kapi
teins, tal van luitenants, ser
geanten en soldaten, bij Prats
de Mola op Fransch gebied
gekomen en van daar naar
Perpignan gezonden om geïn
terneerd te xvorden.
Vijftig jaar geleden:
Op 10 October j.l. is in ge
heel Zuid-Afrika de honderd
ste geboortedag van wijlen pre
sident Paxil Kruger herdacht.
Hii zag in 1825 het levens
licht in Vaalbank, bij Coles-
berg in Kaapprovincie en over
leed ixi 1904 t- Clarens in
Zxvitserland. In Pretoria is nu
een standbeeld voor Paxil Kru
ger onthuld. Ook Kruger's
stem heeft men kunnen be
luisteren, namelijk op txvee
grammofoonplaten xvaarop een
van zijn redevoeringen is op
genomen.
Bij Panama, 18 mijl buiten
de kust, is een Amerikaansche
matroos, die 23 uur tevoren
over boord xvas gevallen, door
een voorbijvarend stoomschip
ovaepxkt. Hij had zich al dien
tijd moeten verdedigen tegen
haaien, die hij zich met een
stuk hout van het lijf wist te
houden.
Vrijdag j.l. xvas in geheel
Lithaueen een treurdag ter
herdenking nan d,° hezetfina,
vijf jaar geleden van de hoofde
stad Wilna daor de troepen
van den Poolschen generaal
Zeligowski. De blnden versche
nen met roxixvranden.
De
avonturen
van
Jommeke
hoed
van
Napoleon
LEIDEN Ik ben in de pauze weg
gegaan. Dat is i n het v erleden al
leen voorgekomen bij een van de
vijf tot nu toe door de stichting Po
ëzie Hardop gebrachte gedichtency
cli. Wanneer je viermaal geconfron
teerd wordt met de presentatie van
de stichting Poëzie Hardop en daar
naast het oeuvre van de dichter,
die wordt behandeld goed kent, dan
kun je min of meer op de dichter
lijke prestaties van Marnix Kappers
en zijn artistieke collega's blindva
ren. Anders lag dat zaterdagavond
in het LAK-theater, waar door 'The-
atei Tardieu' het stuk 'Echo's' van
N. Richard Nash werd opgevoerd.
Juist omdat Theater Tardieu zich op
23 februari van het vorig J aar in
eer. minimaal bezet Rijnlands Ly
ceum met zes éénacters artistiek
blameerde, leek het mij verantwoord
Ellen Röhrman en Ad Fernhout dit
maal niet bij voorbaat te veroorde
len. Maar de eerste aanzetten van
het haast absurdisch toneelspel de
den mij huiverend naar de pen grij
pen. Ronduit bedenkelijk is de vol
gende passage: Sammie (Ad Fern
hout) Laten we een naamspelletje
doen. Mijn naam is Samuel. Tilda
(Ellen Röhrman)Dan ben je ze
ker een Jood. Sammie: Waarom zou
ik nu een Jood zijn? Alleen omdat
ik Samuel heet? Tilda: Nee, om
dat je zegt. dat Je niet van kerst
bomen houdt. Sammie: Maar ik kan
geen Jood zijn, want ik ben niet be-
En zo gaat de baarlijke
maar door. Uitermate grof en wan
staltig. Als er honkbal wordt ge
speeld gooit Tilda Samuel maar
meteen een oog uit, zodat ze tot
aan zijn achterhoofd kan kijken. Als
of dat de enige manier is om tot
spelontwikkeling te komen. Fern
hout, die voor de vertaling heeft
zorggedragen, had over zoveel kri
tische zin moeten beschikken, dat
hij dit soort passages had verme
den Als een gefingeerde kerst
boom van elektrische lampjes wordt
voorzien krijgt Sammie natuurlijk
een schok, wanneer hij de stekker
in het stopcontact steekt. Alsof het
meest voor de hand liggende auto
matisch het meest boelende in de
dialoog is. Of wat vindt u van de
volgende passage: "Misschien is de
enige reden, dat we niets horen, het
feit dat we niets zeggen „Neen, een
uiterst droevige vertoning. Toen de
pauze aanbrak was ik de eerste, die
de foyer van het LAK-theater bereik
te. Ik had hetzelfde frustrerende ge
voel. dat een journalist moet hebben
die uren heeft gewerkt aan een ar
tikel en dit artikel de volgende dag
bij het bezoeken van de markt aan
treft in de krant waarin een niets
vermoedende groenteboer de bloem
kool heeft verpakt.
A.C. Koekebakker jr.
TWEE MINUTEN IATEQ
Hemel, Flip en Choco.' ze zijn ontdekt
