Bezwaren tegen
betrekkingen
met Zuid-Afrika
bas
verhuist
Meijer verwijt
CPN steun aan
conservatieven
Buitenom
Binnendoor
Bij verzetsbeweging
Van Kemenade forceert
conflict met leraren
Tweede
kern
centrale
Zeeland?
Vrijheid van onderwijs
wezenlijk bedreigd
(ATERDAG 11 OKTOBER
PAGINA 1
AMSTERDAM (ANP) De Zuidafrikaanse verzetsbeweging African National Congress
(ANC) dringt er bij de regering op aan de bestaande Nederlands-Zuidafrikaanse banden op
militair en wetenschappelijk gebied te verbreken. Volgens de verzetsbeweging zoekt Zuid-
Afrika systematisch contacten met Nederlandse onderzoekers en militaire bedrijven. De samen
werking tussen Nederlandse bedrijven en Zuidafrikaanse militaire instanties noemt het ANC
in strijd met binnen de Verenigde Naties gemaakte afspraken inzake onthouding van wapen-
leveranties of daarmee gelijk te stellen activiteiten aan Zuid-Afrika.
ADVERTENTIE
Het ANC maakte dit gisteren in
Amsterdam bekend tijdens een pers
conferentie van de Anti-Apartheids
beweging Nederland.
Volgens beide organisaties is er de
Zuidafrikaanse regering alles aan
gelegen de technische en wetenschap
pelijke samenwerking met onderzoe
kers en instituten in westerse lan
den te intensiveren. Zij wijzen erop,
dat de Verenigde Naties herhaalde
lijk hebben gevraagd deze vormen
van samenwerking te stoppen.
Het ANC en de Apartheidsbeweging
wijzen op het bezoek, dat een top
onderzoeker van het Zuidafrikaanse
instituut voor Defensieonderzoek
eind vorig jaar bracht aan de opti
sche industrie "De Oude Delft", die
ver gevorderd is in de technische toe
passing van laser-technieken. Dit
bezoek was onderdeel van een amb
telijke reis naar de Verenigde Staten
en Europa.
In de loop van dit jaar brengt de
voorzitter van de Zuidafrikaanse
raad voor wetenschappelijk en in
dustrieel onderzoek, dr. Brink, een
bezoek aan Nederland. "Dat het hier
niet gaat om een incidenteel bezoek,
blijkt uit een lijst van instituten
waarmee dr. Brink contact zou
moeten opnemen", zeggen ANC en
AABN. Het ANC vindt, dat de Ne
derlandse regering er bij deze institu
ten op moet aandringen om de be
staande contacten met Zuid-Afrika
te verbreken.
DEN HAAG Onderwijsminister
Van Kemenade heeft een conflict
geforceerd met het Nederlands Ge
nootschap van Leraren. Dit door de
hoofdbestuursleden van deze veieni-
ging met vele duizenden leden te ver
bieden minder les te geven, zoals tot
nu toe gebruikelijk is om de hoofd
bestuursleden vrij te maken om op
te komen voor de belangen van hun
leden.
Voor de uren die de bestuursleden
verzuimen worden altijd voor reke
ning van het Genootschap part-time
krachten aangetrokken. De minister
wil dat aan deze vervanging en aan
het urenverzuim door de bestuursle
den een einde wordt gemaakt.
In onderwijskringen is men er
van overtuigd dat de minister be
wust heeft aangestuurd op een con
flict met het Genootschap, omdat
deze organisatie zich altijd kritisch
heeft opgesteld tegenover de plannen
van de minister voor invoering van
een middenschool, waarin alle lage
re klassen van de verschillende
schooltypes voor voortgezet onder
wijs zullen samensmelten.
Het Nederlands Genootschap van
Lareren heeft geëist dat de minister
eerst met duidelijk lesmateriaal voor
de middenschool op tafel komt, voor
dat er besluiten vallen. Men vreest
dat de middenschool op onderwijs
gebied tot een ernstige vervlakking
zal leiden. Een aantal districten wil
het lesmateriaal tevens inzien om
„de kleur" van het onderwijs te be
oordelen.
Men vreest dat minister Van Ke
menade er teveel socialistische ge
luiden in wil laten doorklinken, dit
vooral omdat de minister al heeft
laten weten geen enkel ander school
type te dulden naast de midden
school.
Den Uyl
wordt
bewaakt
RS-Verolme
in project
kerncentrales
DEN HAAG (ANP) Pre
mier Den Uyl heeft gisteravond
meegedeeld dat de regering nog
geen enkele beslissing heeft ge
nomen over de vraag of het
Rijn-Schelde-Verolme concern
mag deelnemen aan de bouw
van kerncentrales in Zuid-
Afrika.
Een eventuele medewerking
van dit RVS-concern in een
consortium aan het Zuidafri
kaanse project zal worden ge
toetst aan internationale regels
en ook aan het zg. non-profile-
ratieverdrag, aldus de premier.
Volgens de Anti-Apartheids
beweging Nederland besloot de
ministerraad in augustus van
dit jaar toestemming te ver
lenen aan het RSV-concern
mits het project niet in strijd
zou zijn met internationale ver-
dragsregels. Het gaat om een
opdracht van 2,5 miljard gulden,
waarvoor drie gegadigden zijn,
t.w. Kraftwerk Union (Siemens
en AEG), Fram-Atome (van de
Fransen) en het Amerikaans-
Zwitsers-Nederlands consortium
RSV deel uitmaakt.
x AMSTERDAM De Joegoslavische beeldhouwer Miletic legt
samen met mede-wooribootbewoners aan het Oosterdok in
Amsterdam de laatste hand aan zijn creatie "Stroom van
liefde". Het beeld van een man en een vrouw die een lantaarn
paal omhelzen, is gemaakt als symbool voor de liefde van de
woonbootbewoners voor de paal, waarvan enkele dagen geleden
de stroom werd afgetapt omdat de gemeente geen elektriciteit
ter beschikking wilde stellen.
DEN HAAG (ANP) In verband
met ontvangen dreigementen wordt
minister-president Den Uyl momen
teel door politie begeleid. Deze voor
zorgsmaatregel zal ook gedurende 't
komende weekeinde worden voortge
zet.
De premier wilde na afloop van
het kabinetsberaad gisteravond geen
bijzonderheden geven over de her
komst van de ontvangen dreigemen
ten. Op de persbijeenkomst waren
twee rechercheurs aanwezig.
DEN HAAG (ANP) De mi
nister van Financiën is van plan
over te gaan tot de uitgifte van een
875 pet 15-jarige staatslening met
een open bedrag. By de uitgifte zal
het tendersysteem worden toegepast.
Dit betekent dat de uitgiftekoers niet
van tevoren wordt vastgesteld. De
inschrijvers moeten zelf de koers
aangeven, waarop zy bereid zijn in
de lening deel te nemen.
Fonds voor
nabestaanden
collega's
TWELLO (ANP) Met een aan
tal collega's heeft de rijkspolitieman
P.G. Viervijzer in Twello een fonds
'nabestaanden omgekomen politie
mensen in Spanje' in het leven ge
roepen. Volgens Viervijzer zijn er
mondeling, schriftelijk en telefonisch
al voor duizenden guldens in geld
en goederen aan toezeggingen bij
hem binnengekomen. Dit begon vo
rige week al naar zijn zeggen nadat
hij en een aantal collega's publieke
lijk hun lidmaatschap van de Ne
derlandse Politie Bond (NPB) had
den opgezegd omdat zij het niet
eens waren met de van vakbonds
kant gestimuleerde twee minuten
stilte voor de vijf ter dood gebrachte
Spaanse guerilla's.
MAANDAG
(13 oktober 1975)
naar het BAS/NBBS kantoor:
BREESTRAAT 53
telefoon blijft: 071 125741
Deze verhuizing is het gevolg van de nauwe
samenwerking tussen BAS en NBBS, Neder
lands grootste specialisten op het gebied
van resp. tijdelijk werk en reizen voor studen
ten en alle andere jongeren.
AMSTERDAM De midden sep
tember in Utrecht gehouden demon
stratie tegen bezuinigingen by CRM
op het jeugd- en welzijnswerk was
volgens staatssecretaris W. Meijer
van CRM niet gericht op de bezui
nigingen maar bedoeld als een recht
streekse aanval op het kabinet-Den
Uyl. „Die bezuinigingen waren im
mers met cijfers niet aan te tonen".
„Dit betekent dat conservatief Ne
derland er een bondgenoot bij had
gekregen, namelijk die groepen die
met hun acties rond het welzijnsbe
leid in de eerste plaats de positie van
het kabinet willen aantasten. Opval
lend is ook de wijze waarop de CPN
zich vereenzelvigt met deze acties.
Zoals u weet heeft de CPN op haar
laatste congres de PvdA en dit ka
binet in de ban gedaan. Het is goed
om dat gegeven bij de komende po
litieke ontwikkelingen in de gaten
te houden", aldus Meijer.
De bewindsman zei dit
op een vergadering van het gewest
Noord-Holland van de PvdA in Am
sterdam. Hij betoogde dat het wel
zijnsbeleid, met als kern CRM, één
van de belangrijkste prioriteiten van
het kabinet is en blijft. „Met name
het ministerie van CRM heeft als
geen ander departement een groei
doorgemaakt, die ook in 1976 door
gaat, zy het op een aantal onder
delen wat afgeremd. By de start van
het kabinet in 1973 was er voor CRM
ongeveer 3,1 miljard gulden beschik
baar. In 1974 is het ineens naar 4,2
miljard gesprongen en in 1975 naar
ruim 5.4 miljard. Voor het moeiiyke
Jaar 1976 is ongeveer 7,3 miljard uit
getrokken. Ook als we rekening hou
den met de waardevermindering van
de gulden, in verband met de prys-
stygingen, dan is de werkelyke groei
van CRM zeer respectabel", aldus
de staatssecretaris.
MIDDELBURG (ANP) Gedepu
teerde Staten van Zeeland hebben
een motie van de Pvd tegen ver
dere uitbreiding van de kernenergie
in Nederland gisteravond verwor
pen. Hiermee is Zeeland een stap
dichter by zyn tweede kerncentrale
gekomen.
De fractieleider van CDA. WD en
SGP wezen erop dat instemming met
de uitbreiding van kernenergietoe
passing met zich meebrengt dat Zee
land een tweede kerncentrale niet
kan afwyzen. „Niet alleen de lusten
maar ook de lasten". Volgens des
kundigen is Borssele de plaats by
uitstek voor de tweede centrale.
CDA, WD en SGP vormen in de
Zeeuwse staten de meerderheid.
Wel nam men gisteravond met al
gemene stemmen een motie aan
waarin wordt aangedrongen op een
versneld onderzoek naar de oplossing
van het vraagstuk van radio-actief
afval. Ook staan GS van Zeeland een
reorganisatie voor van de energiebe
drijven in Nederland volgens het zo
genaamde vyf eilandenplan van mi
nister Lubbers. Hét FvdA-voorstel
om te komen tot een nationaal ener-
giebedrijf vond geen instemming by
de statenleden.
Dr. Huls op jaarvergadering
UTRECHT Als het bijstellen van
stichtingsnormen voor scholen voor
gewoon lager onderwas betekent, dat
de gehanteerde getallen aanzien
lijk worden verhoogd, dan is er geen
sprake van nieuwe vormgeving aan
de vrijheid van onderwijs maar dan
is het een wezenlyke bedreiging er
van. De schoolstichting naar eigen
keuze, bijvoorbeeld in nieuwe stads
wijken, zou een droombeeld worden.
Dr. Gerh. Huls, voorzitter van de
Vereniging voor Protestants Chris
telijk Kleuter- en Basisonderwijs,
heeft dit vandaag gezegd op de jaar
vergadering, die in Utrecht is gehou
den.
Het tweede-kamerlid voor de CHU,
drs. G. van Leyenhorst zei de aanwe
zige minister Van Kemenade van On
derwas en Wetenschappen „altyd be-
Crisis (1)
Nieuwe leiders treden naar vo
ren in de sfeer van crisis en
nood.
Soms blijkt de eenvoudige ser
geant aan het front meer opge
wassen tegen bloed, modder en
excrementen dan de kapitein of
de kolonel. De maarschalkstaf
ligt op de vaalt in het niemands
land tussen leven en dood.
In de politiek is het niet veel
anders.
Mevrouw Liesdek-Clarke heeft
zich in het rondtrekkend hof van
assizen ontpopt als de grote pleit
bezorger van de Surinaamse op
positie. De heer Lachmon lijkt in
eengeschrompeld naast deze
pronte vrouw van eboniet. Zij
vult het beeldscherm tot in de
verste hoeken en spreokt de taal
van de gedrevenen.
De woelingen van dat verre
stukje koninkrijk krijgea. einde
lijk een gezicht
Crisis (2)
De contestanten van de heer
Arron plegen hun waarschuwende
boodschappen de wereld in te
zenden vanuit het landelijke Ha-
zerswoude. Dat schept een heel
directe tegenstelling met het zin
derende, vochtige, uitbundige
land van herkomst.
Hollands Groene Midden, de
koeien en het malse gras als de
cor van tropische verontwaardi
ging. Het illustreert weer eens
het vreemde vlechtwerk van
mens en wereld in de Ambulan
te Eeuw. Bizar blijft het, omdat
er meer dan één generatie nodig
is om aan een andere wereldorde
of rangschikking van mensen te
wennen. Louter associatief moest
ik denken aan een foto die ik
onlangs zag in zo'n verzamelwerk
over de naoorlogse jaren. De fo
to dateerde van de tijd dat de ge
allieerden de scepter zwaaiden in
het bezette Oostenrijk. Het plaat
je was geschoten in de Ameri
kaanse zon en vertoonde een
paar negersoldaten te gast op een
volksfeest, in tirolerpakje gesto
ken.
Oorlog (1)
Deze krant bracht woensdag
als eerste het bericht dat de
staatssecretaris van Onderwijs,
dr. Ger Klein, overweegt om het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocu
mentatie te gaan opheffen. "Af
bouwen" heet dat in het jargon
dat een voor germanismen aller
gische oudere collega de rillingen
over het lijf doet lopen.
Ik biyf even buiten de merites
van een dergelijk beleid.
Er is ook nooit een instituut
voor tachtigjarige-oorlogsdocu-
mentatie geweest en toch weten
we daar ook wel één en ander van.
En buiten de landsgrenzen ook,
want de aanhangers van die bloe-
dorstige oude baas in Madrid rie
pen verleden week ook nog, dat
Alva veel te weinig van dat Ne
derlandse schorem naar de brand
stapel had gestuurd.
Het gaat mij hier veel meer om
de relatie professor de Jong-In-
stituut. Het statige pand aan de
Herengracht in Amsterdam is
zo'n beetje de knipselmap van
Nederlands meest bekende ge-
schiedschry ver. Een archiefkast
met een voorgevel. Ik weet na
tuurlijk wel dat anderen er ook
terecht kunnen, maar het hoort
toch bij De Jong, als Sandberg bij
het Stedelyk Museum.
Oorlog (2)
Lang liet de heer De Jong zich
ontspannen een soort pausschap
aanleunen, wanneer het over de
geschiedenis van de Tweede We
reldoorlog ging. Wanneer De Jong
zich uitte over een bepaald pro
bleem ging dat ex cathedra en er
viel een parallel te herkennen
met het leerstuk van de onfeil
baarheid, juist als bij de pontifex
in het verre Rome.
Persconferenties bij gelegenheid
van een nieuw deel van De Jongs
geschiedenis plachten een hulde
blijk te zijn aan het adres van
de hooggeleerde schryver. Met
een vleug van lijden op het ge
laat begon de professor strijk en
zet met een 'state of the union'
hoe ver we nu waren en wanneer
we eindelijk klaar zouden komen.
Daarna had zelden iemand iets
te vragen, een enkele vermetele
wel iets op te merken, maar die
riskeerde daarmee wel een wolk
van gemelijkheid op datzelfde ge
zicht.
De laatste jaren is de kritiek wat
luider. Er worden veelvuldiger on
nauwkeurigheden of vreemde in
schattingen geconstateerd en een
enkeling geeft luidkeels blijk van
zyn ongenoegen door De Jong
een fnonopolist van de heden
daagse geschiedschrijving te noe-
Oorlog (3)
Tot nu toe, maar hoe moet dat
straks, kon professor De Jong
zich weer in zijn veste terugrek-
ken. Laten we niet vergeten dat
wij pas tot en met deel zes zijn
en dat er nog zes moeten komen.
De auteur is pas voornemens om
in 1985 de boel af te hebben. Dat
betekent nog menige persconfe
rentie met steeds jongere kritische
baasjes, voor wie Mussert steeds
meer op Balthasar Gerards gaat
lijken en de blikken biscuit uit
de lucht op haring en witte
brood.
Somber (1)
Een lezer is wat droef te moe
de over Nico Scheepmaker en
zijn "Trijfel" in onze krant. Hij
schrijft: „de stukjes Try fel vind
ik dikwijls saai met weinig in
houd en bij nadenken erover som
ber".
"Nu weet ik wel", gaat hij
verder, "dat er veel "somber"
nieuws is en het lykt dikwyls als
of er geen andere dingen gebeu
ren dan ernstige en nare, maar
dat is niet waar!! Of gaat het
altijd om "belaogen"? Als er
drie bossen tulpen doorgedraaid
worden staat het in de krant met
een grote kop. Maar als er „goud"
vloeit uit de veiling dan zwygen
de „gelukkigen". Als er drie cro-
cussen boeien dan staat elk voor
jaar in de krant dat de bloemen
velden al aardig beginnen te
kleuren. Ga dan echter maar nog
niet kijken!"
Blijmoedig (1)
De lezer komt dan tot zijn
conclusie: "optimistische geluk
kige. vrolijke en "goede" be
richten verzamelen ls moeilijk
maar toch hoop ik dat uw krant
ook nog als een „biymoedige"
krant naar voren zal kunnen ko
men. U het beste toewensend".
Blijmoedig (2)
Een hartekreet om naar te
luisteren. Misschien is niet elk
voorbeeld zeer gelukkig gekozen.
Een krant die bij een paar cro-
cussen in bloei al over de kleu
renpracht van de bollenvelden
spreekt, is toch nauwelyks pes
simistisch te noemen. Maar
toch begrijp ik de briefschryver
geloof ik wel. Waarom, daar komt
het op neer, moet de krant altyd
vol staan van kommer en kwel,
dood en verderf, werkloosheid en
inflatie?
De BBC lanceerde een Jaar te
rug een idee: een dagelykse ru
briek met alleen maar aange
naam, blymoedig, vrolyk nieuws.
De rubriek leidde een kortstondig,
schamel bestaan. Het aanbod van
nieuws bleek te gering.
Somber (2)
Overigens vind ik de stukjes
niet saai, niet somber. En ik
vind drie crocussen in bloei mooi
er dan honderd slingers op een
motorkap.
Han Mulder
ADVERTENTIE
reid te zyn over de vrijheid van on
derwijs zowel naar richting als in
richting te praten, mits deze maar
onverkort wordt gehanhaafd". Hier
mee reageerde het kamerlid op de
opvatting van de bewindsman, dat
men met het oog op de nieuwe maat-
schappelyke eisen de vryheid van on-
derwijs opnieuw ter discussie moet
willen stellen.
Over de schaalvergroting sprekend
merkte de volksvertegenwoordiger op
dat de samenwerkingsschool „met
haar gevulde algemeenheid" nauwe
lyks als alternatief van de christe
lijke school kan worden beschouwd.
Over de aangekondigde verhoging
van de stichtingsnormen voor het la
ger onderwys zei hy, dat het onmo-
geiyk maken van het stichten van
de kleinere school by de CHU op
grote bezwaren zal stuiten.
een
miljoen
gulden
aan
prijzen
